Steden en globalisering - v456

Steden en globalisering - v456

Steden en globalisering

Introductie

Al vanaf 400 jaar voor Christus bestonden er steden, maar tot in de negentiende eeuw woonde maar een klein deel van de wereldbevolking in de steden. Daarna heeft een grote trek van platteland naar stedelijk gebied plaatsgehad en die gaat nog steeds door.

Waarom werd het vanaf de negentiende eeuw aantrekkelijk voor mensen om in een stad te (gaan) wonen? Welke rol speelt de globalisering bij dit proces van verstedelijking? Hoe draagt verstedelijking op zijn beurt bij aan verdergaande globalisering? Zal de globalisering almaar verder gaan in de komende jaren? Dat is allerminst zeker omdat er steeds meer verzet is gerezen tegen globalisering en de gevolgen hiervan.

Hoe verstedelijking en globalisering elkaar versterken, bekijk je in deze opdracht.

 

Wat ga je leren?

Hoofdvraag

  • Waarom zijn verstedelijking en globalisering twee wereldwijde processen die elkaar versterken?

Deelvragen

  • Waarom trekken mensen wereldwijd naar steden?
  • Welke positieve effecten heeft deze voortgaande verstedelijking?
  • Voor welke problemen en uitdagingen zien steden zich gesteld door de voortgaande verstedelijking?
  • Waarom is verstedelijking het gevolg van globalisering?
  • Hoe bevordert verstedelijking de globalisering?
  • Waarom zijn sommige grote steden metropolen geworden en andere grote steden niet?
  • Zijn New York, Washington en Los Angeles metropolen?
  • Zal globalisering ook in de komende jaren voortgaan op dezelfde manier als tot nu toe of juist niet?

Begrippen

  • megalopolis
  • megastad
  • wereldstad/metropool
  • stedelijk netwerk

 

Wat ga je doen?

Activiteiten

Vooraf

Wat kun je al?

Bestudeer de Kennisbank en maak de instaptoets.

Aan de slag

Stap 1

Bekijk de video over de groei van steden en beantwoord de vraag. Lees over megasteden en megalopolen en waar je die aantreft, kun je uitzoeken met Google Earth. Je leest ook over urbanisatie, bekijkt een video en beantwoordt vragen.

Stap 2

Je leest in welke gevallen verstedelijking en globalisering elkaar versterken en hoe metropolen samenwerken en handel met elkaar drijven. Je beantwoordt er vragen over.

Stap 3

Dat niet iedereen tevreden is met globalisering kun je lezen in de twee voorbeelden. Je bekijkt een video, leest een artikel en beantwoordt vragen.

Afronding

Samenvattend

Omschrijf de begrippen. Vergelijk ze met een klasgenoot.

Eindopdracht A

Maak de eindtoets.

Eindopdracht B

Schrijf een manifest over wel/niet verdergaande globalisering.

Examenvragen

Oefen met de eindexamenvragen.

Terugkijken

Kijk terug op de opdracht.


Tijd
Voor deze opdracht is de studiebelasting ongeveer 3 SLU.

Wat kun je al?

Bestudeer de Kennisbank.

Maak nu de instaptoets.

Aan de slag

Stap 1 - Aantrekkingskracht van steden

De nadelen van veel mensen die
dicht opeen wonen. De infrastructuur
kan het net of net niet meer aan.

Bekijk de volgende video en volg de tijdlijn onder in beeld.

Megasteden en megalopool

Inmiddels telt de wereld tientallen steden met tien miljoen inwoners of meer, de megasteden. Een gebied waar een aantal grote steden of metropolen dichtbij elkaar liggen, noemen we een megalopool of megalopolis.

Zo’n gebied is BosWash, de regio van Boston tot en met Washington aan de oostkust van de Verenigde Staten. Het omvat de steden Boston, Providence, New York, Philadelphia, Baltimore en Washington. De regio telt meer dan 50 miljoen inwoners.

New York

Urbanisatie

Mensen zijn massaal naar de steden getrokken omdat de werkgelegenheid op het platteland afneemt door modernisering, droogte of landdegradatie (achteruitgang van productiviteit van landbouwgrond door verzilting, vervuiling of erosie) en in de steden de werkgelegenheid toeneemt. Eerst in de opkomende industrie, daarna in de dienstensector.

Nu woont iets meer dan de helft van de wereldbevolking in steden. Naar men verwacht zal het aandeel stedelingen in de wereldbevolking de komende tientallen jaren verder groeien.

Bekijk de video over de groei van globaliserende steden.


 

Stap 2 - Metropolen en globalisering

Metropolen zijn met elkaar verbonden in een wereldomvattend netwerk.

Een dorpje in Nederland

De drukke stad Los Angeles


Het platteland duwt, de stad trekt, maar niet alleen de teloorgang van het platteland en de opkomst van industrie en dienstensector zijn verantwoordelijk voor de groei van steden, ook globalisering speelt een rol. De toenemende vervlechting van gebieden en landen op economisch, cultureel en politiek gebied werd mogelijk door vrijmaking van de wereldhandel en tijdruimtecompressie als gevolg van de uitvinding van nieuwe goedkopere en grootschaliger transportmiddelen (zoals auto, vliegtuig, containerschip) en van snellere communicatiemiddelen (van vaste telefoon tot internet).
Door die globalisering nam vooral in steden de productie van goederen en diensten en de handel daarin toe. Hierdoor ontstond in steden nog meer werkgelegenheid en dat maakte steden nog aantrekkelijker om ernaar toe te verhuizen.

De verstedelijking stimuleert de globalisering doordat grote steden een steeds grotere rol krijgen als:

  • economische centra omdat steeds meer ondernemingen er hoofdkantoren zich vestigen en dat trekt ook weer allerlei financiële en dienstverlenende activiteiten aan;
  • culturele centra omdat kunstenaars, muzikanten en andere creatieve personen uit binnen- en buitenland elkaar daar ontmoeten en hun creaties op toneel, in de film, op dragers van beeld en geluid, via internet of in een museum laten zien;
  • politieke centra omdat regeringen, ambassades, internationale organisaties en instellingen er vestigingen hebben.

Steden die tenminste een van deze rollen zijn gaan spelen op internationale of zelfs mondiale schaal worden wereldsteden of metropolen genoemd. Deze metropolen werken met elkaar samen door onderling handel te drijven in goederen en vooral diensten (zoals verzekeringen, effecten waarin mensen geld kunnen beleggen en kredieten) en vormen op die manier een stedelijk netwerk.
Op die manier versterken deze steden de globalisering.

Stap 3 - Tegen de globalisering in

Nigel Farage

Verstedelijking zal ook de komende jaren doorgaan, daarover zijn de deskundigen het wel min of meer eens. Geldt dat ook voor globalisering? Niet iedereen is tevreden over de gevolgen van globalisering voor burgers in eigen land. Dat werd voor het eerst goed duidelijk in 1999 toen in Seattle een bijeenkomst plaatsvond van de Wereldhandelsorganisatie WTO. Anti- en andersglobalisten voerden in deze stad tijdens de bijeenkomst protestacties tegen de negatieve gevolgen van vrijere internationale handel voor milieu, werkgelegenheid en welvaart. Deze acties liepen uit op de Battle of Seattle, gewelddadige botsingen tussen demonstranten en politie. Daarna bleef het verzet tegen globalisering.

We behandelen hier twee voorbeelden:

1. Brexit

Op 23 juni 2016 liet de Britse regering een landelijk referendum houden over de vraag of Groot-Brittannië lid moet blijven van de Europese Unie of eruit moet stappen. In de aanloop naar het referendum hield UKIP, een politieke partij die streeft naar een volledig onafhankelijk Groot-Brittannië onder leiding van Nigel Farage een felle campagne om de Britten te bewegen te stemmen voor de Brexit, het uittreden van Groot-Brittannië uit de Europese Unie. Tijdens het referendum koos 51,9% van de Britten die stemden voor de Brexit.

Kijk naar een gedeelte van de toespraak die Farage vijf dagen na het referendum in het Europese Parlement.

Donald Trump

2. America First
In 2015 besloot de ondernemer Donald Trump (1946) mee te doen aan de presidentsverkiezingen van het daaropvolgende jaar. Tijdens zijn campagne beloofde hij als president de binnenlandse markt en industrie beter te beschermen dan zijn voorgangers. Op 8 november 2016 werd hij, mede dankzij deze belofte tot president verkozen.

Lees hoe hij deze belofte waar probeerde te maken en waarom hij deze belofte deed in het artikel ‘VS-president wil extra tarieven opleggen aan de invoer van staal en aluminium’.

Afronding

Samenvattend

Bij 'Wat ga je leren?' worden de volgende begrippen genoemd.
Geef zelf een omschrijving van deze begrippen.

​Megalopolis  
Megastad  
Wereldstad (metropool)  
Stedelijk netwerk  


Bespreek de begrippen met een klasgenoot.

Eindopdracht A: Toets

Eindopdracht B: Manifest

Manifest voor/tegen globalisering

In Stap 3 heb je gelezen dat niet zeker is dat globalisering almaar door zal gaan, omdat er steeds meer verzet gerezen is. Zeker is wel dat globalisering en het tegenwerken ervan mensenwerk is en geen natuurkracht waarop niemand enige invloed kan hebben. Of globalisering verder gaat of niet hangt af van wat burgers, (multinationale) ondernemingen en andere instellingen en landsregeringen ermee willen. Dus ook van wat jijzelf ermee wilt.

Om dat voor jezelf en anderen duidelijk te maken, schrijven jullie een manifest voor of tegen globalisering. Voor voorbeelden en werkwijze kun je een site bekijken: Win het vertrouwen: schrijf een manifest.

Je docent deelt de klas in twee groepen in, de ja-groep en de nee-groep.
Daarna krijgen jullie 20-25 minuten de tijd om het manifest te schrijven. Wijs in je groep iemand aan die jullie ideeën op papier zet en omwerkt tot het manifest.

Lever jullie manifest in bij de docent. Die kan bepalen of jullie deze klassikaal gaan bespreken.

Beoordeling

Je docent zal het manifest beoordelen op de volgende punten:

  • Is het manifest helder, beknopt en daardoor aantrekkelijk om te lezen?
  • Zijn je argumenten die je aanvoert voor of tegen globalisering gebaseerd op feiten en bevatten die argumenten geen onjuistheden?
  • Bevat het manifest geen fouten?

Examenvragen

Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren. De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.

Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.

VWO 2016-TV2

VWO 2016-TV2 Vragen 5-8

VWO 2017-TV1

VWO 2017-TV1 Vraag 4
VWO 2017-TV1 Vragen 6-9

VWO 2021-TV1

VWO 2021-TV1 Vragen 5-8

VWO 2021-TV3

VWO 2021-TV3 Vragen 5-8

 

Meer oefenen?
Wil je met nog meer examenvragen oefenen?
Als je school deelneemt aan VO-content kun je verder oefenen door in te loggen op ExamenKracht (www.examenkracht.nl).

Terugkijken

Intro

  • Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
    Vind je dat alle vragen uit de intro voldoende zijn besproken in deze opdracht?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
    Kun je uitleggen hoe globalisering en verstedelijking elkaar versterken en welke positieve effecten het kan hebben op grote (wereld)steden?

Hoe ging het?

  • Inhoud
    In de opdracht lees je ook over de ontevredenheid van burgers over de gevolgen van globalisering.
    Waren er punten in de twee voorbeelden, die je opmerkelijk vond?  
  • Samenvattend
    Was het eenvoudig om de genoemde begrippen te omschrijven?
    Vond je het ook zinvol om de begrippen met een klasgenoot te bespreken?
  • Eindopdrachten
    Heb je de eindtoets gemaakt en had je een goede score?
    Is het jullie gelukt een manifest op te stellen? Ben je tevreden over het resultaat?

Bronnen

  • Het arrangement Steden en globalisering - v456 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-05-07 21:59:51
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Steden en globalisering" besproken. Grote steden met meer dan tien miljoen inwoners, genaamd megasteden, zijn wereldwijd te vinden. Een megalopool, zoals BosWash aan de oostkust van de VS, omvat nabijgelegen grote steden. Mensen zijn naar steden getrokken door afnemende kansen op het platteland door modernisatie, droogte of landdegradatie. Nu woont meer dan de helft van de wereldbevolking in steden en dit zal naar verwachting verder groeien. Globalisering heeft steden doen groeien door vrijere handel en betere communicatie en transport. Steden fungeren als economische, culturele en politieke centra, wat wereldsteden of metropolen creëert. Deze metropolen werken samen, versterken globalisering en vormen een stedelijk netwerk. Verstedelijking zal doorgaan, maar er is verdeeldheid over globalisering. In 1999 was er protest tegen globalisering tijdens een WTO-bijeenkomst in Seattle, met gewelddadige conflicten tussen demonstranten en politie. Voorbeelden van dit verzet zijn Brexit en America First.
    Leerniveau
    VWO 6; VWO 4; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Globalisering; Aardrijkskunde; Bevolking en ruimte; Ruimtelijke ontwikkeling;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    6 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    aardrijkskunde, america first, arrangeerbaar, boswash, brexit, globalisering, megalopool, stercollectie, vwo456

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Aardrijkskunde. (z.d.).

    Template opdracht - v456

    https://maken.wikiwijs.nl/141201/Template_opdracht___v456

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Steden en globalisering

    Verstedelijking

    Metropolen en globalisering

    Donald Trump

    Steden en globalisering

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van