Verschillen tussen regio's - v456

Verschillen tussen regio's - v456

Verschillen tussen regio's

Introductie

Dat er verschillen in rijkdom en ontwikkeling bestaan tussen landen, dat is bekend. Maar binnen landen zijn er ook grote verschillen in welvaart, welzijn en rijkdom.

Landen worden vaak met elkaar vergeleken door middel van indicatoren die het landelijke gemiddelde aangeven. Ze verhullen ruimtelijke en sociale verschillen op een lagere ruimtelijke schaal – bijvoorbeeld de regio - binnen het land. 

In deze opdracht gaan we aan de slag met manieren om deze verschillen toch te kunnen meten en bekijken we de betrouwbaarheid en geschiktheid van die metingen.

Wat ga je leren?

Hoofdvraag

  • Hoe meet je sociale en regionale verschillen en wat zijn de valkuilen bij het gebruik van de meetinstrumenten?

Deelvragen

  • Hoe meten we sociale ongelijkheid?
  • Hoe meten we regionale ongelijkheid?
  • Welke factoren beïnvloeden deze ongelijkheid en wat zegt dat over de betrouwbaarheid van de gemeten waarden?

Begrippen

  • Regionale ongelijkheid
  • Sociale ongelijkheid
  • Lorenzcurve
  • GINI-index
  • Bruto Binnenlands Product

Wat ga je doen?

Activiteiten

Vooraf

Wat kun je al?

Maak de instaptoets.

Aan de slag

Stap 1

Je krijgt uitleg over de Lorenzcurve en gaat er zelf een maken.

Stap 2

Je krijgt uitleg over de GINI-coëfficiënt, bekijkt een video, vergelijk de cijfers van diverse landen en beantwoordt vragen.

Stap 3

Je bekijkt video's met uitleg over Regionale verschillen en GDP/BBP. Je beantwoordt vragen over betrouwbaarheid van gegevens.

Afronding

Samenvattend

Omschrijf de begrippen. Vergelijk ze met een klasgenoot.

Eindopdracht A

Maak de eindtoets.

Eindopdracht B

Je zoekt informatie en beantwoordt vragen over BBP/GDP van Kenya naar aanleiding van de aanleg van een nieuwe snelweg. Bespreek de antwoorden klassikaal.

Examenvragen

Oefen de eindexamenvragen.

Terugkijken

Kijk terug op de opdracht.


Tijd
Voor deze opdracht is de studiebelasting ongeveer 3 SLU.

Wat kun je al?

Maak de instaptoets.

Aan de slag

Stap 1: Sociale ongelijkheid

De Lorenzcurve

Niet iedereen binnen een land verdient evenveel. Landen met eenzelfde BBP (Bruto Binnenlands Product) kunnen een heel verschillende verdeling van de rijkdom over de bevolking hebben. Dit noemen we sociale ongelijkheid.

Om sociale ongelijkheid binnen een land te bekijken gebruiken we twee statistische meetinstrumenten. De ene is de Lorenzcurve en de andere de GINI-coëfficiënt. De tweede is van de eerste afgeleid.

De Lorenzcurve is een grafiek waarin je de inkomensverdeling binnen een bepaald gebied kunt laten zien. De bevolking wordt in procenten afgezet op de x-as van laag naar hoog inkomen tegen het percentage van het BBP (Bruto Binnenlands Product) dat ze verdienen op de y-as. De inkomens worden zo cumulatief afgezet tegen de bevolking. Bestaat de grafiek uit een rechte lijn dan verdient iedereen evenveel. In de praktijk bestaat de Lorenzcurve uit een gebogen lijn. Hoe dieper deze doorbuigt, hoe ongelijker de inkomstenverdeling.

Stap 2: De GINI-coëfficiënt

De GINI-coëfficiënt  

De GINI-coëfficiënt is afgeleid van de Lorenzcurve en levert een getal op tussen 0 en 1. Dit wordt vaak vermenigvuldigd met 100. Dat levert dus een getal op tussen 0 en 100.
Om het te berekenen deel je de oppervlakte van gebied A (zie onderstaande grafiek) door het totale oppervlak van A en B samen. Dus A/(A+B). Hoe lager de uitkomst, hoe meer gelijkheid er heerst.

Bekijk hier meer informatie over de GINI-coëfficient.
Ook de volgende video legt het allemaal nog eens duidelijk uit.

Hier vind je een lijst van landen gesorteerd naar de verschillen inkomen tussen de rijksten en armsten van ieder land. Om de ongelijkheid te meten is gebruikgemaakt van de GINI-index, waarbij een index van 0 gelijkstaat aan volkomen gelijkheid en 100 aan volkomen ongelijkheid.

In theorie kunnen de getallen tussen 0 en 100 liggen waarbij ook hier de lagere getallen de grootste gelijkheid weergeven. In de praktijk liggen de getallen grofweg tussen 25 en 60.

Stap 3: Regionale verschillen

GDP/BBP en Regionale verschillen

We hebben gekeken naar verschillen tussen landen en de sociale verschillen binnen een land. We kijken nu naar de verdeling van de welvaart over een land en de verschillen tussen regio’s.

GDP/ BBP

In de video's volgt uitleg over GDP (Gross Domestic Product) of het BBP (= Bruto Binnenlands Product). Het gaat om cijfers per land maar soms zijn ze ook voor regio’s te vinden.

Deze cijfers geven - steeds over de periode van een jaar -  de toegevoegde waarde van alles wat geproduceerd is aan goederen en diensten in een bepaald gebied. Bekijk de uitleg in de (engelstalige) video's.

Video 1: Wat is Gross Domestic Product (GDP)?


Video 2: Nominal vs. real GDP: over GDP per hoofd bevolking gecorrigeerd voor koopkracht.


Video 3: over BBP.
Aangezien deze toegevoegde waarde uitbetaald wordt in loon, winst, huur of pacht, wordt het GDP vaak gelijkgesteld met het nationaal/regionaal inkomen.

 

Onderstaande gegevens zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op het CIA World Factbook.
Je ziet een overzicht van EU-lidstaten (op alfabetische volgorde) met daarbij het aantal inwoners, de oppervlakte van elk land en het BNP per land.

Europese regionale verschillen

Niet alle landen verzamelen gegevens per regio. Over Europa kun je gegevens hier vinden.
Omdat het in dit geval regio’s betreft zou je kunnen spreken van een Bruto Regionaal Product.

Europa kent drie niveaus van indeling. NUTS-1 is nationaal, NUTS-2 is in Nederland provinciaal en NUTS-3 regionaal.
(NUTS: Nomenclature d’Unités Territoriales Statistiques. In goed Nederlands ‘Nomenclatuur – of gecodeerde lijst - van territoriale eenheden voor de statistiek’.)

Afronding

Samenvattend

Bij 'Wat ga je leren?' worden de volgende begrippen genoemd.

Regionale ongelijkheid  
Sociale ongelijkheid  
Lorenzcurve  
GINI-coefficiënt  
BBP  
GDP  


Bespreek de begrippen met een klasgenoot.

Eindopdracht A: Toets

Eindopdracht B: Vragen

Kenia

In Kenia zijn er grote verschillen tussen de regio’s. In 2017 is er een nieuwe geasfalteerde snelweg geopend tussen Nairobi en Moyale aan de Ethiopische grens. Deze snelweg maakt deel uit van de Trans-Afrikaanse snelweg nr. 4 die moet gaan lopen van Kaapstad naar Cairo.

Bekijk de volgende video over de Isiolo -Moyale Road. Probeer daarna de vragen te beantwoorden.

  1. Nu er een snelweg naar het noorden is aangelegd, heeft dat invloed op de lokale economie. Hoe zal dit de GINI-coëfficiënt van de regio beïnvloeden? Verklaar je antwoord.
  2. Ga naar Google Earth (of Maps) en zoek daar Moyale op. Volg de nieuwe snelweg de grens over. Wat valt je daar op? Wat voor een invloed zal dit hebben op de GINI-index aan de Ethiopische kant van de grens in vergelijking met de Keniaanse kant?
  3. Wat zou er gebeuren wanneer de gehele Trans-Afrikaanse snelweg nr. 4 af is met de GINI-coëfficiënten van de grensstreek tussen Ethiopië en Kenia?  En met de Lorenzcurve? Beargumenteer je antwoord.
  4. Wat gebeurt er in dezelfde omstandigheden met het BRP van de grensstreek? Verklaar je antwoord.
  5. Welke omstandigheden zie je als een valkuil/hindernissen bij de verdere economische ontwikkeling van de streek (uitgaande van de informatie die je in de documentaire hebt gehoord) zowel op de korte als lange termijn. Verzin daar oplossingen voor.

Beoordeling

In overleg met jullie docent bespreken jullie de antwoorden in de klas.

Examenvragen

Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren. De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.

Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.

VWO 2018-TV1

VWO 2018-TV1 Vraag 6

VWO 2018-TV2

VWO 2018-TV2 Vraag 4

VWO 2021-TV2

VWO 2021-TV2 Vraag 3

VWO 2021-TV3

VWO 2021-TV3 Vraag 23

 

Meer oefenen?
Wil je met nog meer examenvragen oefenen?
Als je school deelneemt aan VO-content kun je verder oefenen door in te loggen op ExamenKracht (www.examenkracht.nl).

Terugkijken

Intro

  • Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
    Welke verschillende manieren van meten worden hier bedoeld?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
    Kun je uitleggen wat wordt bedoeld met sociale en regionale ongelijkheid?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Voor deze opdracht staat ongeveer 3 SLU.
    Heb je de opdracht binnen dit aantal uren kunnen doen?
  • Inhoud
    In de opdracht heb je gewerkt met de Lorenzcurve en de GINI-coëfficient.
    Vond je het moeilijk om zelf een curve te maken en het coëfficient te berekenen?
  • Eindopdrachten
    Welke eindopdracht heb je gedaan?
    Had je een goede score voor de toetsvragen?
    Heb je alle gegevens over de nieuwe snelweg in Kenia kunnen vinden en heb je de vragen daarover kunnen beantwoorden?
  • Examenvragen
    Heb je de examenvragen gemaakt? Vond je het nuttig om extra te oefenen?

Bronnen

  • Het arrangement Verschillen tussen regio's - v456 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-05-07 21:49:36
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Verschil tussen regio's" besproken. Niet iedereen binnen een land verdient evenveel. Landen met eenzelfde BBP (Bruto Binnenlands Product) kunnen een heel verschillende verdeling van de rijkdom over de bevolking hebben. Dit noemen we sociale ongelijkheid. De Lorenzcurve is een grafiek waarin je de inkomensverdeling binnen een bepaald gebied kunt laten zien. De GINI-coëfficiënt is afgeleid van de Lorenzcurve en levert een getal op tussen 0 en 1, hoe hoger de GINI-coëfficiënt hoe ongelijker het inkomen binnen een land is verdeeld. Het Bruto Regionaal Product (BRP) is een maatstaf voor de totale economische productie binnen een specifieke regio gedurende een jaar, inclusief de toegevoegde waarde van goederen en diensten. Europese regionale verschillen worden geanalyseerd aan de hand van deze BRP-cijfers om inzicht te krijgen in de economische welvaart en ongelijkheid tussen verschillende gebieden binnen Europa.
    Leerniveau
    VWO 6; VWO 4; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Arm en rijk; Aardrijkskunde;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    6 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    aardrijkskunde, arrangeerbaar, bbp, brp, gini-coëfficiënt, lorenzcurve, stercollectie, vwo456

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Aardrijkskunde. (z.d.).

    Template opdracht - v456

    https://maken.wikiwijs.nl/141201/Template_opdracht___v456

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Verschillen tussen regio's

    GINI-coëfficiënt

    Verschillen tussen regio's

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van