Deze les gaan we de koloniale geschiedenis van Nederlands-indie bekijken in de 19e maar vooral de 20e eeuw bekijken.
De hoofdvraag die hierbij past is: Nederlands-Indië is al sinds de 17e eeuw een kolonie van Nederland. Toch werd Indonesië pas in de 20e eeuw onafhankelijk, hoe verliep dat?
Kaart van Nederlands-Indië uit 1925
Welke inzichten leer je?
Moederlanden van een kolonie gaan vaak tot het uiterste om hun kolonie te behouden.
Met kolonialisme zijn er ook positieve effecten voor het gekoloniseerde land.
Moederlanden voelden zich al vaak schuldig over hun beleid en probeerde de bevolking in zekere mate te helpen.
Koloniseren heeft vaak een dubbel moraal. Moederlanden willen de omstandigheden wel verbeteren maar het moet niet ten koste gaan van macht en geld.
Hoe ga je dit doen?
Er komen 5 deelonderwerpen en een conclusie waarbij je elke keer een aantal opdrachten moet maken, deze opdrachten staan op de pagina van het deelonderwerp
Gebruik de informatie en de bronnen op elke pagina om de opdrachten te maken.
Sommige vragen kan je gewoon op de pagina maken maar andere moeten ingeleverd worden in een dossier. Vragen die in het dossier toegevoegd moeten worden zijn duidelijk aangegeven.
Voorzie het dossier vanje naam, je klas, je docent, het vak en een datum van inlevering.
Deelvraag 1: Hoe zag het koloniaal bewind er in de 19e eeuw uit?
Informatie:
Om te snappen waarom het koloniaal bewind in de 20e eeuw zo verliep moeten we ook even een kijkje nemen naar het koloniaal bewind van de 19e eeuw.
Hoewel Nederland als sinds de 17e eeuw invloed had in Indonesië, ging Nederland pas in de 19e eeuw zijn best doen om overal in Indonesië de baas te worden. Nederland wou dat Indonesië een goede economische kolonie zou worden, zodat er veel winst gemaakt kon worden.
Eduard Douwer Dekker, ook wel bekend onder de schrijversnaam
Multatuli
In 1830 introduceerde gouverneur-generaal Johannes ven den Bosch het cultuurstelsel. Een stelsel waarbij de Indonesische boeren gewassen voor de Nederlandse regering moesten verbouwen. Dit cultuurstelsel was een groot succes, Indonesië werd een belangrijke economische kolonie. De boeren werden echter op deze manier wel uitgebuit, omdat ze zoveel voor de Nederlanders moesten verbouwen konden ze zelf moeilijk overleven.
In het boek Max Havelaar door Multatuli werd de slechte behandeling van de Indonesische boeren aan het daglicht gesteld. Mede door de kritiek van Multatuli werd het cultuurstelsel in 1870 grotendeels afgeschaft.
Tekst uit het boek Max Havelaar van Multatuli:
......een roofstaat aan de Noordzee......
.....dat spoorwegen bouwt van gestolen geld en tot
betaling de bestolene bedwelmt met
opium, Evangelie en jenever...
Aan U durf ik met vertrouwen te vragen of het
Uw wil is dat daarginds Uw meer dan dertig
millioenen onderdanen worden mishandeld en
uitgezogen in UWEN naam?
Multatuli [1860] ...aan Nederland...Koning Willem III
Video:
Bekijk de aflevering over Nederlands-Indië uit de NOS Documentaire Het koninkrijk. De aflevering gaat over Nederlands-Indië, een land waarin we in de jaren van het koninkrijk veel geld verdienen, maar waar we ook voortdurend mee in conflict zijn.
Deelvraag 2: In hoeverre waren de Indonesiers gelijk aan de Nederlanders?
Informatie:
Een klas op Java in de jaren 30 of 40 van de 20e eeuw.
In 1901 hield Konining Wilhellmina aan toespraak waarin ze sprak over de etische politiek. Dit betekende dat Nederland een schuld had tegenover de Indonesiers. Nederlanders zelf vonden nu ook dat ze niet goed om gegaan waren met de Indonesiers. Met de etische politiek zou de Indonesische bevolking “opgevoed” worden zodat ze zich meer als westerse mensen gingen gedragen. Sommige indonesiers mochten nu naar school, ook kwam er een volksraad voor de indonesiers waarin ze hun zegje kwijt konden. Veel kwam van deze etische politiek echter niet terecht. Veel Nederlandsers vonden de Indonesiers niet gelijkwaardig aan hunzelf en er werd niet genoeg geld in etische politiek gestopt om het echt goed te laten lopen.
Koningin Wilhelmina der Nederlanden
Troonrede Wilhelmina:
Als Christelijke staat is Nederland verplicht in den Indischen Archipel de rechtspositie der inlandsche bevolkin beter te regelen, aan de Christelijke zending op vaster voet steun te verleenen, en geheel het regeeringsbeleid te doordringen van het besef, dat Nederland tegenover de bevolking dezer gewesten een zedelijke roeping heeft te vervullen.
In verband hiermede trekt de mindere welvaart der inlandsche bevolking op Java Mijne bij zondere aandacht. Ik wensch naar de oorzaken hiervan een onderzoek in te stellen. Aan de bepalingen ter bescherming van de onder contract werkende koelies zal gestrengelijk de hand worden gehouden.
Troonrede Wilhelmina 1901
Oefening: Opdrachten deelvraag 2
0%
Opdrachten:
Lees de tekst en de troonrede van Wilhelmina van 1901 en beantwoord de vragen.
Er ontstaat door de betere scholing in Indonesië een kleine groep intellectuele indonesiers. Deze komen in aanraking met westerse educatie en leren ideeën zoals: gelijkheid, nationalisme & democratie. Soekarno ontpopte zich als hun leider. Soekarno was van mening dat Indonesië nog ontwikkeld moest worden, maar hij was overtuigd van hun capaciteiten. Soekarno en andere Indonesische intellectuelen versterkte het nationalisme in Indonesië en wilden onafhankelijk worden van de Nederlanders. Zij richtten op 4 juli 1927 de partij Perserikatan National Indonesia (PNI) op die onafhankelijk van de Nederlanders wilde worden.
Video:
Bekijk deze aflevering van Andere Tijden over Soekarno.
Klik op de knop voor meer informatie over Soekarno en beantwoord de vragen:
Deelvraag 4: Japanse invasie, het begin van een onafhankelijk Indonesië?
Informatie:
1943: Indonesische kinder juichen 'spontaan' voor de Japanners.
In 1940 breekt de tweede wereldoorlog in Europa uit maar in Azië is al eerder een oorlog bezig. Japan wil uitbreiden veroverd
grote delen van Azië. In 1942 verovert Japan ook Indonesië. Japanners gaan niet vriendelijk om met Nederlanders die in Indonesië wonen, deze komen in kampen terecht en worden verschrikkelijk behandelt. Voor de Indonesische bevolking is de nederlaag van de Nederlanders van grote symbolische waarde, de blanke overheerser bleek niet onoverwinnelijke zijn! De Japanse bezetting gaf een grote impuls aan het nationalisme. Soekarno werkte samen met de Japanners om een onafhankelijk Indonesië te bewerkstelligen.
Video:
Bekijk aflevering 7 van de NPS documentaire De Oorlog.
Hieronder staan de persoonlijke verhalen van vier personen die de Jappenkampen hebben overleefd. Lees deze verhalen door:
Deelvraag 5: De politionele acties, rechtschapen handeling of wreed geweld?
Informatie:
Uiteindelijk gaf Japan zich over nadat er twee atoombommen op Japanse steden waren gegooid. Op 17 augustus 1945 proclameerden Soekarno en Mohammead Hatta de onafhankelijke Republiek Indonesië. Dat was twee dagen na de Japanse capitulatie. Nederland moest niks weten van de onafhankelijke Republiek Indonesie. Nederland hoopte na de capitulatie het koloniale gezag zo snel mogelijk te herstellen. In de volgende vier jaren werd veel onderhandeld, maar nog meer gestreden. Nederland wilde niet dat Indonesië onafhankelijk bleef. Nederland stuurde uiteindelijk tweemaal militairen naar Indonesië om het gezag te herstellen, deze operaties werden politionele acties genoemd. Er waren 100.000 dienstplichtigen, 50000 oorlogsvrijwilligers, enkele duizenden beroepsmilitairen, plus zo’n 7000 mannen van het koninkrijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) bij betrokken. De missie die de militairen werd opgedragen was het herstellen van rust en veiligheid.
Nederlandse mariniers op Java.
Nederlanderse leger in Indonesie
Hoewel het militair wel goed ging met Nederland in Indonesië kwam er veel kritiek uit het buitenland op het optreden van Nederland. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties riep op tot een staakt het vuren en ook de Verenigde Staten hadden veel kritiek op de Nederlandse regering. Onder deze internationale druk, nog verhoogd door het Amerikaanse dreigement Nederland van de Marshallhulp uit te sluiten, nam de Nederlandse speelruimte af.
In mei 1949 bereikten Nederland en de republiek een overeenkomst over een staakt-het-vuren een op 27 december 1949 droeg Nederland de soevereiniteit over aan Indonesië. Indonesië was eindelijk onafhankelijk
Video:
Bekijk de aflevering van de NOS serie De Oorlog. Deze aflevering gaat over de oorlog na de oorlog, de koloniale oorlog in Indonesië.
Oefening: Oefeningen deelvraag 5
0%
Gebruik te tekst en de bronnen om de volgende opgaven te maken.
Conclusie: Heeft Nederland schuld aan het dekolonisatie-proces?
Informatie:
Nu we terug kijken op de koloniale geschiedenis van Nederland in Indonesië valt er een hoop over te zeggen. Nederland heeft goede dingen maar vooral ook veel slechte dingen in Indonesië gedaan. Veel mensen vinden dan Nederland zich nog steeds schuldig moet voelen over zijn koloniale geschiedenis.
Bekijk de volgende bronnen en schrijf een stuk van 500 woorden waarin je beargumenteerd of Nederland zich nog steeds schuldig moet voelen over zijn koloniale geschiedenis.
In dit stuk belicht je de positieve kanten van het Nederlands kolonialisme en de negatieve kanten. Schrijf daarna een korte conclusie waarin je je mening naar voren laat komen of je het Nederland zich nog steeds schuldig moet voelen. Maak gebruik van beeldmateriaal om je verhaal te onderbouwen. Voeg deze opdracht toe aan je dossier
Het arrangement Taak 3M - Nederlands-Indië is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Niels Lubberman
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2019-07-18 09:12:52
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Een webquest waarin de leerlingen zich moeten afvragen wat de schuldvraag is van Nederland in de dekolonisatie van Nederlands-Indië. Door te kijken naar de vele kanten, met behulp van de bronnen, van de dekolonisatie kan de leerling zich beter inleven in de omstandigheden van de Indonesiërs en de Nederlanders.
Leerniveau: Mavo 3
Leerinhoud en doelen: De tijd van de wereldoorlogen (1900-1950), Geschiedenis
Nationalistische bewegingen in de koloniën en het streven naar onafhankelijkheid;
Nationalisme in de koloniën;
De tijd van televisie en computer (vanaf 1950);
Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
16 uur en 0 minuten
Trefwoorden
geschiedenis, indonesië, nederlands-indië, tijd van oorlogen
