Waarom zelf arrangeren?
Steeds meer docenten hebben behoefte aan flexibel inzetbaar digitaal leermateriaal. Je kunt je lessen ermee verrijken, specifieke leerlingen een traject op maat aanbieden, of de hele methode vervangen door een zelf ontwikkeld curriculum. Wil je hier meer over weten? Lees dan de whitepaper: Van traditioneel lesmateriaal naar flexibel leermateriaal'.
In het kort: Bij flexibele leermiddelen worden er geen kantenklare 'huizen' (methodes) geleverd, maar bouwstenen van goede kwaliteit. Deze bouwstenen sluiten in allerlei variaties op elkaar aan, waardoor je vrij eenvoudig een stevig leerhuis (curriculum op basis van een leerlijn) kunt bouwen naar je eigen eisen en wensen. Jij bent in dit proces dus de architect.
De flexibele leermaterialen vormen bouwstenen waarmee je een leerhuis op maat kan bouwen.
Het samenstellen van je eigen curriculum op basis van flexibel (digitaal) leermateriaal noem je ook wel arrangeren. Een Stercollectie van VO-content biedt een betrouwbare, complete basis van kerndoelen en eindtermen. Het digitale leermateriaal bestaat dus uit bouwstenen die je naar eigen inzicht kunt aanpassen. Daardoor kun je als docent doen wat je normaal ook doet: de lesstof in stukjes verdelen en op een volgorde zetten die past bij jouw manier van lesgeven en het niveau van de leerlingen. Maar hoe doe je dit? In deze training vertellen we je stap voor stap hoe je jouw les kunt samenstellen – arrangeren – met de Stercollecties van VO-content.
Hoe begin je met arrangeren?
Leerdoeldenken
Bij het werken met flexibele leermiddelen word je gedwongen om na te denken over wát je de leerlingen precies wilt leren. Deze manier van denken en werken wordt ook wel ‘leerdoeldenken’ genoemd. Bij leerdoeldenken gaat het namelijk om het vormgeven van onderwijs op maat, waarbij wordt geredeneerd vanuit wat jij de leerlingen wilt leren, en niet wat de methode voorschrijft. Ongeacht de mate van het gebruik van flexibele leermaterialen, het begint altijd bij leerdoelen.
In de whitepaper "Leerdoeldenken: het hoe, wat en waarom" lees je hier meer over.
Wat wil ik dat de leerlingen leren?
Kort samengevat: De eerste die je bij het arrangeren van (digitaal) leermateriaal stelt is: "Wat wil ik dat de leerlingen leren?". Hierbij gaat het om de 'Inhoud' (welke kennis en vaardigheden moeten worden aangeleerd?) en het 'niveau' waarop deze inhoud moet worden beheerst (de 'Tussendoelen' en het 'Einddoel').
Voordat je begint met arrangeren is het van belang om te weten wat de leerling moet kennen en kunnen en op welk niveau. Ook is het goed om te bepalen op welke wijze de leerling moet kunnen aantonen dat hij de stof in voldoende mate beheerst. Op deze manier kun je namelijk straks heel eenvoudig de leermaterialen koppelen aan inhouden en (tussen)doelen.
Ga verder om drie voorbeelden te bekijken waarin dit wordt toegelicht.
--- Voorbeeld I
Een docent aardrijkskunde in klas 3 heeft besloten om de paragraaf over vulkanen in de methode te vervangen door zelf gearrangeerd leermateriaal en start het arrangeerproces met het beschrijven wat de leerling na het doorwerken van de stof moet beheersen en op welk niveau.
Einddoel: "De leerling moet een vulkaan kunnen herkennen, beschrijven en verklaren".
Inhoud: Vorm, structuur en ontstaan van een vulkaan
Tussendoelen:
- "De leerling moet een vulkaan op afbeeldingen kunnen herkennen en aanwijzen"
- "De leerling moet een vulkaan kunnen beschrijven in tekst en een doorsnede van een vulkaan kunnen tekenen"
- "De leerling moet het ontstaan van een vulkaan kunnen beschrijven".
Begrippen:
- vulkaan
- lava
- magma
- kraterpijp
- vulkaanuitbarsting
- tektoniek
Een lijst met begrippen toevoegen kan helpen bij het verduidelijken van de omvang en diepgang van het te behandelen onderwerp. Bij deze tussendoelen wordt dus niet gesproken over 'begrijpen' of 'weten' maar over beschrijven en tekenen, om zo duidelijk te krijgen op welke wijze getoetst gaat worden of de leerling de stof op voldoende niveau beheerst.
--- Voorbeeld II
Een docente Nederlands in klas 1 heeft besloten om een deel van de stof met betrekking tot spelling zelf vorm te gaan geven met een eigen arrangement aan leermiddelen. Hiervoor kijkt zij eerst naar het kerndoel dat betrekking heeft op het onderdeel spelling:
Einddoel: “De leerling leert zich te houden aan conventies (spelling, grammaticaal correcte zinnen, woordgebruik) en leert het belang van die conventies te zien.”
Vervolgens kiest zij ervoor om een beperkt stuk stof te gaan uitschrijven wat betreft inhoud, tussendoelen en einddoel:
Inhoud: Spelling – werkwoordspelling
Tussendoelen:
- "De leerling kan werkwoorden in de tegenwoordige tijd juist spellen, aangepast aan getal en persoon.”
- “De leerling kan onderstaande werkwoordsvormen van elkaar onderscheiden, illustreren met voorbeelden en gebruiken”:
- persoonsvorm
- stam
- hele werkwoord
- onderwerp
- zwakke/sterke werkwoorden
--- Voorbeeld III
Een docent geschiedenis wil eens aan de gang gaan met digitaal leermateriaal en besluit om het onderdeel 'Jagers en verzamelaars' zelf van een digitale invulling te voorzien. Hiervoor is het nodig om eerst duidelijk te omschrijven WAT de leerlingen over dit onderwerp moeten leren en op welk niveau zij deze stof moeten beheersen (inhoud, tussendoelen en einddoel):
Inhoud: Levenswijze van de jagers-verzamelaars
Einddoel: "De leerling kan uitleggen hoe jagers-verzamelaars leefden en waarom zij nomaden waren."
Tussendoelen:
- De leerling kan aangeven in welke periode binnen de geschiedenis de jagers-verzamelaars leefden.
- De leerling kan uitleggen wat de term jagers-verzamelaars inhoudt.
- De leerling kan uitleggen hoe de jagers-verzamelaars leefden.
- De leerling kan voorbeelden opnoemen waarom de ontdekking van het vuur van belang was voor de jagers-verzamelaars.
- De leerling kan beschrijven wat de basisbehoeften zijn en daarbij voorbeelden nomen.
- De leerling kan uitleggen wat nomaden zijn.
Waar kun je leermateriaal vinden?
Er zijn vele manieren om op zoek te gaan naar bruikbare leermiddelen. Hieronder vind je een overzicht met een paar hiervan.
1. Je eigen verzameling van materialen
Elke docent heeft in de loop van de tijd een schat aan materialen (artikelen, linkjes, video's, etc.) verzameld om te gebruiken naast de methode, soms aanvullend en soms vervangend. Door deze materialen in de juiste 'bakken' met leermiddelen op te slaan kun je ze later sneller terugvinden en worden ze ook toegankelijk voor collega's.
2. Wikiwijs leermiddelenplein
Op www.wikiwijsleermiddelenplein.nl kun je op een eenvoudige wijze zoeken in een grote hoeveelheid leermaterialen die zijn voorgesorteerd, bijvoorbeeld per vak. Via de online handleiding wordt uitgelegd hoe je binnen deze omgeving op zoek kunt gaan naar geschikte leermaterialen.
3. Digischool
Digischool (www.digischool.nl) houdt zich al jaren bezig met het verzamelen van digitaal leermateriaal. Via de zgn. vakcommunities wordt digitaal leermateriaal beschikbaar gesteld en gedeeld. Nadat je je hebtaangemeld voor een vakcommunity kun je gebruik maken van de beschikbare materialen.
4. Klascement
Een platform dat vergelijkbaar is met digischool is klascement. Ook via dit platform wordt veel digitaal leermateriaal ontsloten en beschikbaar gesteld. Het van oorsprong Belgische initiatief (www.klascement.be) heeft tegenwoordig ook een aparte variant voor het Nederlandse onderwijs (www.klascement.nl).
5. Google zoekmachine
Iedereen kent de Google-zoekmachine (www.google.nl). Met behulp van de geavanceerde zoekopties die de Google zoekmachine biedt vind je snel geschikt materiaal voor in je lessen.
6. De Stercollecties van VO-content
De Stercollecties van VO-content zijn open digitale leerlijnen voor het voortgezet onderwijs ontwikkeld door ervaren docenten en redacteurs. Het leermateriaal is actueel, multimediaal en leerlinggericht, aan te passen naar inzicht van de docent. Ideaal leermateriaal voor onderwijs op maat.
Via de website van VO-content kun je alle Stercollecties vinden die voor de diverse vakken beschikbaar zijn.
Waar kun je de Stercollecties vinden?
Er zijn drie manieren om bij de Stercollecties te komen:
1. Via de website van VO-content
Ga naar www.vo-content.nl. Klik in de menubalk bovenin op ‘Leermateriaal’. Kies Stercollecties, het vak en klik op het niveau. Je komt nu rechtstreeks in de Wikiwijs omgeving en kunt aan de slag gaan.
2. Via Wikiwijs
Ga naar www.wikiwijs.nl/stercollecties. Klik nu op het vak en niveau van jouw keuze. Nu opent er een spreadsheet van Google Docs met links naar thema's en opdrachten van verschillende leerjaren. Met deze links kun je rechtstreeks naar de Stercollecties gaan of een kopie maken. Je kunt alleen een kopie maken indien je ingelogd bent in WikiWijs. Stel je zelf een arrangement samen, klik dan op de url onder 'kopie maken'. Wikiwijs vraagt je nu eerst in te loggen, zodat de les binnen jouw account kan worden geplaatst.
3. Via de digitale leeromgeving van jouw school
De meeste scholen hebben een eigen digitale leeromgeving. Het voordeel van het gebruik van de open digitale leerlijnen in een leerplatform is, dat docenten hun leerlingen kunnen volgen en de gemaakte opdrachten kunnen beoordelen en van feedback voorzien. De meeste platforms hebben een overeenkomst met VO-content. Op www.vo-content.nl onder partners tref je een overzicht aan van de digitale leerplatforms met wie we samenwerken en waarin je de Stercollecties kunt importeren.
Het kan zijn dat de school (ict-manager of coördinator) de Stercollecties niet heeft geïmporteerd in de digitale leeromgeving. Wij adviseren je dan om dit alsnog te (laten) doen. Voor vragen neem gerust contact op met onze helpdesk: 085-0443100 (tot 12.00 uur, of via helpdesk@vo-content.nl)
Arrangeren in Wikiwijs: de basis
In het onderstaande filmpje wordt het arrangeren van een Stercollectie in Wikiwijs kort toegelicht: waar je Stercollecties in Wikiwijs kunt vinden, hoe je kunt inloggen en hoe je snel iets toevoegt aan jouw eigen kopie van de Stercollecties.
In deze online training zullen we stap voor stap de basis van het arrangeren toelichten. Kijk in het menu aan de linkerkant waar je mee aan de slag wilt of begin bij het begin: Een arrangement kopiëren.
Heb je meer informatie nodig over het inloggen bij Entree? Ga dan naar Inloggen bij de Entree federatie
Een arrangement kopiëren
Kopie maken via VO-content.nl
- Ga naar of www.vo-content.nl/stercollecties
- Klik op het vak van jouw keuze
- Klik vervolgens op het niveau en leerjaar van jouw keuze. Je komt dan in een arrangement in Wikiwijs, waarin alle thema's van het leerjaar van jouw keuze staan.
- Klik op het thema van jouw keuze
- Klik vervolgens op de grijze pijl onderaan het menu, aan de linkerkant van het arrangement:
Er verschijnen nu de vier volgende opties:
- Kies de optie 'Kopieer arrangement'.
- Volg nu stap 4 t/m 7 van hierboven.
Kopie maken via Wikiwijs
- Ga naar www.wikiwijs.nl/stercollecties
- Klik nu op het vak en niveau van jouw keuze
- Je ziet nu een spreadsheet met links naar verschillende thema’s en opdrachten van alle beschikbare leerjaren. Je kunt een kopie maken van een thema of opdracht naar keuze, door op de juiste URL te klikken in de kolom 'Maak een kopie'.
- Wikiwijs vraagt je nu eerst in te loggen, zodat de les binnen jouw account kan worden geplaatst.
- Na het inloggen klik je op 'kopieer arrangement'. Hier heb je de keuze om het arrangement in een bestaande map of in een nieuwe map te plaatsen.
- Bestaande map: Kies een map waar je jouw arrangement wil opslaan.
- Nieuwe map: Klik op ‘maak een nieuwe map' en formuleer een titel voor jouw map.
- Klik op 'kopieer arrangement.'
- Kies vervolgens of je toekomstige wijzigingen in het basis-arrangement in jouw kopie wilt door laten voeren. De wijzigingen (spelfouten, nieuwe teksten) die in het bronarrangement gedaan zijn, worden ook toegepast in het gekopieerde arrangement.
Kopie bewerken
Als het gekopiëerde arrangement in jouw eigen Wikiwijsomgeving staat en hier op klikt, kom je aan in de omgeving waarin je alles naar jouw voorkeur kunt aanpassen. Je treft hier 4 mappen aan: inhoud, vormgeving, eigenschappen en publiceren.
- Door op ‘preview’ te klikken toont Wikiwijs de les, zodat je direct het effect van jouw wijzigingen kunt bekijken.
- Tip: Open het bronarrangement en de preview in 2 aparte tabbladen, dan kun je snel alle aanpassingen bekijken en weer terug gaan naar het bronarrangement.
Een structuur maken
Een arrangement in Wikiwijs is opgebouwd uit verschillende koppen en subkoppen. Van de 'achterkant' ziet zo'n opbouw er als volgt uit:
Koppen (kop 1) zijn aangegeven met dit icoon: 
. Een subkop (kop 2) heeft het volgende icoon: 
Aan de 'voorkant' van je arrangement zien koppen en subkoppen er als volgt uit:
Koppen (kop 1) hebben in het menu een grijs gekleurd kader. De subkoppen worden in het menu onder de koppen weergegeven.
Met behulp van (sub-)koppen kun je dus structuur aanbrengen in je arrangement. Klik op ‘kop 1’ of ‘kop 2’ en geef de kop een titel. Je kunt de kop na het opslaan naar de juiste plek slepen.
Tekst en afbeeldingen invoegen
Wanneer je een structuur hebt opgebouwd met behulp van (sub)koppen, kun je elementen aan je arrangement toevoegen. Wikiwijs kent verschillende mogelijke elementen, welke op de afbeelding hiernaast zijn weergegeven.
Hieronder zullen we de verschillende soorten elementen bespreken:
Tekstblok toevoegen
Sleep het icoontje tekst naar de plek waar je tekst wil invoegen. Je komt nu in een tekstverwerker die lijkt op de Word-omgeving van Microsoft waarin je je tekst kunt typen en vormgeven. Als je op ‘tekst opslaan’ klikt, verschijnt het tekstblok op de door jouw gekozen plek. Je kunt het tekstblok hierna nog eventueel naar een andere plek verslepen. Daarnaast kun je de tekst ook weer bewerken door het tekstblok aan te klikken. Vergeet niet om je wijzigingen op te slaan.
Afbeelding invoegen
Je kunt op twee manieren afbeeldingen toevoegen aan je arrangemen, namelijk door 1) een afbeelding als een zelfstandig object of door 2) een afbeelding in een tekstblok in te voegen.
1) Sleep het element 'Afbeelding' naar de gewenste plek in het arrangement. Het pop-up venster 'Afbeelding toevoegen' verschijnt:
- Kies 'Uploaden vanaf computer'.
- Klik op 'Bestanden kiezen' om een afbeelding te zoeken op je eigen computer.
- Kies de gewenste afbeelding of afbeeldingen door door ze te selecteren en op 'openen' te klikken. Je kunt meerdere afbeeldingen tegelijk selecteren. NB: je kunt hier uitsluitend afbeeldingen van het bestandstype JPEG, GIF, PNG, BMP opnemen.
- Vul, indien gewenst, achter 'Onderschrift' een titel of onderschrift voor de afbeelding in.
- Geef eventueel een URL op als je deze wilt laten openen bij aanklikken van het onderschrift.
- Geef bij 'Uitlijning' aan waar de afbeelding op het scherm moet komen te staan: 'Links', 'Midden' of 'Rechts'. Pas eventueel het getoonde percentage aan. Dit percentage heeft betrekking op de grootte van de afbeelding t.o.v. de hele pagina.
2) Klik op een tekstblok waar je afbeelding bij de tekst wil invoegen. Het pop-up venster 'Arrangement tekst bewerken' verschijnt:
- Klik op het pictogram van 'afbeelding invoegen', welke hierboven wordt aangewezen.
- Het pop-up venster 'Afbeeldingseigenschappen' verschijnt. Klik vervolgens op het tabblad 'Upload'.
- Klik op 'Bestand kiezen' om een afbeelding te zoeken op je eigen computer.
- Kies de gewenste afbeelding of afbeeldingen door door ze te selecteren en op 'openen' te klikken. NB: je kunt hier uitsluitend afbeeldingen van het bestandstype JPEG, GIF, PNG, BMP opnemen.
- Klik vervolgens op 'Naar server verzenden'
- Je keert terug naar het tabblad 'Afbeeldingsinformatie.
- Geef bij 'Uitlijning' aan waar de afbeelding op het scherm moet komen te staan: 'Links', 'Midden' of 'Rechts'.
- Pas eventueel de afmetingen van de afbeelding aan, door het aantal pixels bij 'breedte' of 'hoogte' te wijzigen.
- Klik ten slotte op 'OK' om de afbeelding bij je tekst in te voegen.
Geluid, video, bestanden en links invoegen
Geluid invoegen
Door geluidsfragmenten toe te voegen kun je leerlingen ondersteunen bij het lezen, de uitspraak van een taal laten oefenen of een luisteroefening geven. Ga als volgt te werk:
- Sleep het element 'geluid' naar de gewenste plek in je arrangement.
- Er opent een pop-up venster 'Geluidsfragment toevoegen'.
- Zoek het gewenste geluidsfragment op via 'Bladeren'. N.B. alleen fragmenten van het type 'mp3', 'ogg', 'wma' of 'asf' worden rechtstreeks in het arrangement afgespeeld.
- Geef het fragment een titel.
- Klik op 'OK' om het geluidsfragment in het arrangement op te slaan.
- Klik op 'Preview' om het resultaat te bekijken of te beluisteren.
Video invoegen
Je kunt op twee manieren een filmpje in je arrangement opnemen, namelijk door 1) het element video te gebruiken of 2) een embed-code in de broncode op te nemen.
1) Video invoegen met element 'video'
- Sleep het element 'Video' naar de gewenste plek in je arrangement. Er opent een pop-up venster 'Video toevoegen'.
- Vul in:
- Link naar videopagina: Vul hier de link in naar de YouTube-, Vimeo- of Teleblik-video. Als je een andere video wilt opnemen, kun je hier de embedcode van die video plakken.
- Uitlijning script: Bepaal of de video links, in het midden, of rechts op de pagina moet staan
- Titel: De titel wordt gebruikt om op te nemen in een Epub of PDF-versie van het arrangement. Ook de link wordt weergegeven, mits die is ingevuld bij het veld 'Link'
- Klik op 'Opslaan' om de video in het arrangement op te slaan.
- Klik op 'Preview' om het resultaat te bekijken.
2) Video invoegen met embed-code
Video's die op het internet worden gedeeld, zoals op YouTube, kun je eenvoudig opnemen in je arrangement, door een embed- of insluitcode te gebruiken. Bij YouTube video's werkt dit als volgt:
- Open een nieuw tabblad in je browser en ga naar youtube.com
- Zoek een filmpje op dat je aan arrangement wilt toevoegen. Klik onderaan de gewneste YouTube video op ‘Delen’ en vervolgens op ‘Insluiten’.
- Er opent nu een pop-up scherm, zoals hieronder:
- Vink het blokje 'Beginnen bij 0:00' aan.
- Klik op 'Kopiëren.
- Open je scherm van WikiwijsMaken en klik een tekstblok aan waarin je de video wilt opnemen.
- Klik op de knop 'Broncode' en plak de gekopieerde insluitcode op de gewenste plek in het tekstblok.
- Klik op 'tekst opslaan'.
- Klik op 'preview' om het resultaat te bekijken.
Bestand invoegen
Soms is het handig om een bestand aan je arrangement toe te voegen, zodat leerlingen een werkblad of leestekst kunnen printen. Zo voeg je een bestand toe aan je arrangement:
- Sleep het element 'bestand' naar de gewenste plek in je arrangement.
- Een pop-up scherm 'Bestand toevoegen'
- Klik op ‘Bladeren’ en zoek het gewenste bestand op je PC. Klik op 'openen'.
- Geef het bestand een titel.
- Klik op ‘Opslaan’.
- Het bestand is nu opgenomen in de inhoud van het arrangement.
Link invoegen
Met het element 'link' kan je een link opnemen in je arrangement.
- Sleep het element 'link' naar het linkerveld van het scherm. Er opent een pop-up 'Link':
- Voer optioneel een titel in. Vul je niets in, dan wordt het webadres in het arrangement getoond
- Vul de link in en controleer deze eventueel met de knop 'Bezoek webadres'
- Voer desgewenst een omschrijving in
- Klik op ‘Link opslaan’
- De link is nu opgenomen in het arrangement en wordt getoond in het colofon.
Arrangementen invoegen
Arrangement invoegen
Het is mogelijk om een ander arrangement in te voegen (‘nesten’) in jouw arrangement. Door een link van een ander arrangement op te nemen neem je dit arrangement in zijn geheel op in jouw arrangement. NB: dit is alleen mogelijk met arrangementen die zijn gemaakt in Wikiwijs.
Let wel op: Bij het nesten moet je rekening houden met enkele punten:
- Je kunt het geneste arrangement NIET zelf aanpassen.
- Je kunt alleen arrangementen nesten die gepubliceerd zijn.
- Het geneste arrangement wordt als onderdeel opgenomen in de menustructuur van je eigen arrangement. Het arrangement kan daarmee zijn eigen structuur verliezen, afhankelijk van het niveau waarop je het arrangement invoegt.
Om een arrangement te nesten ga je als volgt te werk:
- Zorg dat je de url van het arrangement dat je wilt opnemen bij de hand hebt. Sleep het element ‘arrangement’ naar de plek waar je het arrangement wilt opnemen
- Een pop-up venster 'Gepubliceerd arrangement invoegen' verschijnt
- Plak hier de url van het arrangement dat je in wilt voegen
- Kies op welk niveau je het arrangement wilt invoegen *):
- op niveau van bovenliggende kop
- op kop 1 niveau
- op kop 2 niveau
- Klik op ‘Arrangement invoegen’ om het arrangement op te slaan
- Je ziet nu dat de naam van het ingevoerde arrangement aan de inhoud van jouw eigen arrangement is toegevoegd
- Klik op ‘Preview’ om het resultaat te bekijken. Het arrangement wordt automatisch in de colofon genoemd
*) Invoegen op niveau
Hoe het geneste arrangement wordt ingevoegd in je eigen arrangement hangt af van de plaats waar je het arrangement hebt ingevoegd.
- Op niveau van bovenliggende kop: Plaats je het geneste arrangement helemaal bovenaan in je eigen arrangement, dan blijft de oorspronkelijke structuur bestaan.
- Op kop 1 niveau: Plaats je het geneste arrangement onder een kop, dan worden koppen van het geneste arrangement getoond als subkoppen. Subkoppen worden getoond als kopteksten op de pagina.
- Op kop 2 niveau: Plaats je het geneste arrangement onder een subkop, dan worden koppen en subkoppen van het geneste arrangement getoond als kopteksten op de pagina.
Vragen, toetsen en oefeningen invoegen
Vraag invoegen
Bij een vraag krijgt een leerling na het invullen van het antwoord direct feedback (goed/fout) met eventueel een toelichting. Uitzondering hierop vormt de open tekstvraag. De leerling antwoordt hier met een (lang) antwoord, dat niet geautomatiseerd kan worden gecontroleerd. De leerling heeft wél de mogelijkheid om het eigen antwoord te vergelijken met een opgegeven modelantwoord. Ook de uploadvraag geeft niet direct feedback.
Je kunt meerdere vragen op een pagina in een opnemen. Deze vragen worden dan onder elkaar geplaatst.
In Wikiwijs zijn de volgende vraagtypes mogelijk:
- Tekst invullen: typ ontbrekende woord/woorden op een open plek in een tekst
- Open tekst: hierbij kan de leerling een tekst opgeven
- Meerkeuze: één of meer goede antwoorden
- Hotspot: het plaatsen van prikkers op de juiste plaats in een afbeelding
- Sleep-tekst: sleep woord/woorden naar een ‘gat’ in een tekst
- Combinatie: sleep tekst naar bijbehorende afbeelding
- Volgorde: zet tekstblokken horizontaal of verticaal in de juiste volgorde
- Selecteer tekst: selecteer één of meer woorden in een tekst
- Combineer tekst: sleep tekst en/of multimedia naar tekst en/of multimedia
- Uploadvraag: maakt binnen elo's/digitale platforms (bijv. SomToday of Itslearning) het uploaden van een bestand mogelijk als antwoord op een vraag
Bij de vragen worden er geen scores bijgehouden en het totaal aantal vragen dat goed beantwoord is, wordt niet geteld. Wil je wél dat scores worden geteld en/of wil je meerdere vragen in een 'set' combineren, maak dan gebruik van het element 'toets/oefening'.
In de handleiding van Wikiwijs kun je een stap-voor-stap uitleg per vraagsoort bekijken.
Toets/oefening invoegen
In Wikiwijs Maken kun je een oefening of toets bestaande uit meerdere vragen maken. Bij de toets/oefening kun je kiezen uit dezelfde vraagtypen als bij het element ‘vraag’.
- Kies voor het element "toets/oefening" en sleep het naar de plaats in het arrangement waar de toets of oefening moet komen.
- Er verschijnt nu een scherm met een aantal tabbladen. Het eerste tabblad: ‘instellingen’ wordt standaard getoond. Hierin kun je kiezen tussen het maken van een oefening en een (diagnostische) toets:
- Oefening: Bij een oefening krijgt de leerling na iedere vraag feedback.
- Toets: Bij een toets zijn er twee mogelijkheden. Bij de (normale) toets krijgt de leerling niet na iedere vraag feedback. Na afloop van de toets wordt gemeld of de leerling de toets voldoende of onvoldoende heeft gemaakt. Ook kun je instellen dat de leerling uitgebreide feedback ontvangt met vermelding van de vragen, juiste antwoorden en gegeven antwoorden.
- Diagnostische toets: Bij een diagnostische toets kun je categorieën aanmaken: de leerling ontvangt dan achteraf een rapport met de score per categorie. Per scoregebied kun je een specifieke tekst (bijvoorbeeld met aanwijzingen of tips voor de leerling) opnemen.
De dingen die je opneemt op de verschillende tabbladen bij het maken van je toets of oefening worden automatisch opgeslagen. Je hoeft dus niet steeds op 'Opslaan' te klikken. Klik je op 'Opslaan' dan verlaat je het toets/oefening element.
In de handleiding van Wikiwijs vind je een uitgebreide, stap-voor-stap uitleg om je eigen toets of oefening te maken.
Elementen importeren
Je kunt een element uit een ander arrangement importeren en in je eigen arrangement plaatsen. Dit element heeft een link met het bronelement en zal wijzigen als het bronelement wordt gewijzigd. Wil je dit niet, dan kun je deze link verbreken.
NB: dit kan alleen met gepubliceerde arrangementen die zijn gemaakt in Wikiwijs. De structuur van het element blijft hetzelfde, de kleur wordt aangepast. Als je de koppeling met het bron arrangement verbreekt kun je wijzigingen aanbrengen. Je kunt de koppeling ook weer herstellen.
- Klik in het keuzemenu op de knop ‘Importeer elementen’. Er verschijnt een popup-scherm:
- Zoek naar een arrangement of kies uit je eigen arrangementen.
- Klik op het betreffende arrangement van waaruit je een element wilt kopiëren.
- Er verschijnt een nieuwe schermweergave met de inhoud van het arrangement.
- Selecteer het element of de groep elementen die je wilt kopiëren vanuit de rechterzijde van het scherm en sleep ze naar links waar het 'huidig arrangement' wordt getoond. Zet ze op de juiste plek in het huidig arrangement.
- Klik als je klaar bent rechtsonder op 'Opslaan'.
Vormgeving
Onder het tabblad 'Vormgeving' bepaal je de vormgeving (stijl, lay-out) van het arrangement.
Zolang je onder het tabblad 'Vormgeving' geen bewerkingen uitvoert, krijgt het materiaal dat je maakt in Wikiwijs een standaardvormgeving (geen header, vaste kleuren en menu aan linkerzijde). Je kunt deze standaardvormgeving bekijken als je bij een nieuw arrangement op 'Preview' klikt.
Onder het tabblad 'Vormgeving' kun je voor je eigen arrangementen bepalen:
- het model voor de structuur en de navigatie van het arrangement
- de kleur van de teksten, titel en koppen en het menu
- de header van het arrangement, waarin je een eigen logo op kunt nemen
Hierdoor kun je hier ook de opmaak kiezen die past bij de huisstijl van je school.
Zo ga je te werk om je arrangement een eigen opmaak te geven:
- Kies het arrangement waarvan je de vormgeving wilt bewerken.
- Klik op het tweede tabblad, ‘Vormgeving’.
- Je ziet nu verschillende velden die je kunt bewerken (zie onderstaande afbeelding):
-
Vormgeving instellen (als je nog geen sjabloon hebt gemaakt, zie je deze optie niet)
-
Indeling (keuze uit: eenvoudig, menu links, optimaal voor digibord)
-
Lettergrootte
-
Tekstgrootte
-
Kleur inhoud, titel en kop en menu
-
Navigatie
-
Header
-
Preview opmaak arrangement
- Maak de vormgeving naar wens.
- Niet vergeten: klik op 'Wijzigingen opslaan' als aanpassingen in de vormgeving klaar zijn!
- Klik op 'Preview' om het resultaat te bekijken van je wijzigingen; pas eventueel de vormgeving nog aan. Je kunt de vormgeving te allen tijde wijzigen.
In de handleiding van Wikiwijs kun je een uitgebreide uitleg vinden over alle elementen waarvan je de vormgeving kunt aanpassen.
Publiceren
Als je klaar bent met je lesarrangement ga je het delen. Jouw les krijgt na het delen een eigen webadres, beginnend met https://maken.wikiwijs.nl/. Iedereen met wie je die deze link deelt, kan jouw lesmateriaal zonder in te hoeven loggen gebruiken.
Wikiwijs kan voor jou de link doorgeven aan zoekmachines zoals Wikiwijs en Google. Op die manier kunnen andere docenten jouw les ook vinden en gebruiken. Maar, ook als Wikiwijs de link niet doorgeeft, dan kunnen anderen nog steeds jouw les bekijken, mits zij de link kunnen achterhalen. Als Wikiwijs de link doorgeeft aan een zoekmachine, zal het altijd even duren voordat die zoekmachine de les als zoekresultaat weergeeft.
Tevens kan je bepalen onder welke licentievorm jij je arrangement wil publiceren.
Nadat je op de knop "Publiceren" hebt geklikt, vragen we je of het materiaal dat je publiceert op Wikiwijs van jouw hand is, of dat je toestemming hebt van de auteur. Is dit niet het geval maar publiceer je toch, dan handel je tegen de wet.
Publicatie intrekken of opties wijzigen
Je kunt de publicatie van een arrangement dat je hebt gepubliceerd, ook weer intrekken met de knop 'Publicatie intrekken' in het tabblad publiceren. Ook is het mogelijk om de licentievorm te wijzigen.
Creative Commons-licentie
Bij het delen van jouw Wikiwijs arrangement, gebeurt dit onder een Creative Commons-licentie. Deze licentie geeft aan wat anderen mogen doen met jouw werk. Je hebt in Wikiwijs keuze uit twee vormen voor nieuwe arrangementen.
Naamsvermelding 4.0 Internationaal
Deze licentie staat anderen toe het werk te kopiëren, te verspreiden, tentoon te stellen en uit te voeren. Deze licentie staat tevens toe om op het werk gebaseerde afgeleide werken te maken en te verspreiden.
Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationaal
Deze licentie staat hetzelfde toe, maar uitsluitend als afgeleid werk onder dezelfde of compatibele licentievoorwaarden openbaar worden gemaakt.
Extra informatie en bronnen
Auteursrechten: wat mag wel en wat niet?
Arrangeren en auteursrecht zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Op heel veel materiaal rust auteursrecht. Dit kan een tekst zijn, een video, een foto of tekening of andere creatieve uiting. Dit werk moet een oorspronkelijk karakter en een persoonlijke stempel van de maker of uitgever hebben. Door de opkomst van het internet, digitale leermiddelen en de snelle veranderingen in het onderwijs, is het er niet duidelijker op geworden waar de grenzen van het auteursrecht liggen. Daarbij werkt het auteursrecht ook niet altijd zoals je zou verwachten.
Wanneer je gaat arrangeren en verschillende materialen gebruikt, is het dus goed om te weten dat je te maken hebt met auteursrecht.
In de publicatie 'Auteursrecht: wat mogen scholen wel en niet' kun je precies lezen waar je rekening mee moet houden.
Ondersteuning
Helpdesk
Mocht je behoefte hebben aan uitgebreidere ondersteuning of meer informatie, neem dan gerust contact op met de helpdesk van VO-content.
Andere hulpmiddelen
Trainingsaanbod
Naast deze online hulpmiddelen, bieden wij ook de docententraining 'Aan de slag met de Stercollecties' aan, waarin je samen met je collega's op je eigen school aan de slag gaat met arrangeren, onder begeleiding van een trainer van VO-content. Deze training kunnen we ook op afstand verzorgen via Skype, Microsoft Teams, Google Meet of Zoom. Stuur een mail naar info@vo-content.nl of naar onze collega Joost. Hij helpt je graag verder.
