Digitaal leermateriaal TBL, Mondriaan, Heesch, Stadion en ZuidWest automatisch klaargezet
Dit voorjaar hebben we voor het eerst het leermateriaal besteld bij onze nieuwe distributeur: OsingaDeJong. OsingaDeJong zorgt ervoor dat het digitale leermateriaal voor de leerlingen wordt klaargezet in SOMtoday.
LET OP: Leerlingen vinden het materiaal in SOMtoday bij LEERMIDDELEN - ALGEMEEN.
Mentordashboard SOMtoday nu ook voor TBL en De Singel
Vorig schooljaar hebben ZuidWest, Stadion, Heesch en het Mondriaan al gewerkt met het mentordashboard. Na de zomerkvakantie is het mentordashboard ook beschikbaar voor De Singel en het TBL. In onderstaande video vind je een korte uitleg van de huidige mogelijkheiden en de mogelijkheden die in de nabije toekomst zullen worden ontwikkeld.
Je kunt nu ook de mogelijkheid 'differentiëren in de studiewijzer' gebruiken. Een uitlegvideo vind je hier:
Bestelling docentenmateriaal Noordhoff loopt via leermiddelcoördinator
Sinds enkele jaren lopen de bestellingen voor het docentenmateriaal van Noordhoff via de leermiddelcoördinator.
Klassen automatisch aangemaakt voor Thieme en Noordhoff
Net als vorig schooljaar zal er voor alle Thieme- en Noordhoff-materiaal gebruik gemaakt worden van een automatische koppeling met SOMtoday. Wanneer je je als docent voor de eerste keer aanmeldt bij het digitale leermateriaal van je methode, stuurt die methode een bericht naar SOMtoday. 's Nachts stuurt SOMtoday dan je klassen naar het digitale leermateriaal van je methode. Meld dus direct bij de start van het schooljaar een keer aan bij het digitale materiaal van je methode.
LET OP: je MOET als docent via SOMtoday (tabje leermiddelen) je docentenmateriaal klaarzetten en oproepen, anders werkt de klassenindeling niet.
Je gebruikt Office365 heel vaak. Plaats de link rechtstreeks in je browser bij je favorieten.
Ga naar het internadres waarvan je een favoriet wilt maken en klik op het sterretje achter het adres.
Je kunt nu kiezen of je de favoriet in je werkbalk wilt zien. Dit is vaak wel praktisch: je hoeft dan alleen in je werkbalk te klikken om het aanmeldscherm van SOMtoday te breiken.
OPMERKING: Iedere browser gaat net iets anders om met favorieten.
Wil je het precies weten, klik dan op de knop hieronder. Klik op de menukeuze met de browser van je keuze en ga dan naar bladwijzer of favorieten.
Met Office365 is heel veel mogelijk. Je hebt de beschikking over heel veel tools: van OneDrive tot Sway. Klikken op het icoontje linksboven brengt alle mogelijkheden in beeld.
Je hoeft natuurlijk al die mogelijkheden niet (direct) te gebruiken, maar er zitten er een aantal bij die in de les of voor jezelf goed van pas kunnen komen.
Met behulp van Teams kun je via videovergaderingen contact hebben met anderen, zowel met leerlingen als collega's of 'derden'. Ook chatten en het delen van documenten is mogelijk. Er kan nog veel meer, zoals bijvoorbeeld het afnemen van eenvoudige formatieve toetsen.
Teams voor educatie
Aan het beging van het schooljaar wordt voor iedere lesgroep automatisch een Team voor educatie aangemaakt: toegang voor de juiste docenten en leerlingen is dan al geregeld. De docent ontvangt een mail dat het team is aangemaakt.
Handleidingen
Er is een groot aantal handleidingen beschikbaar rond het werken met Teams. Heb je nog niet eerder met Teams gewerkt, dan is onderstaande link een goed startpunt (aanmelden met je Hooghuisaccount)
Alles handleidingen bij elkaar vind je op: handleidingen Teams Er zijn zowel handleidingen beschikbaar voor docenten als voor leerlingen.
SharePoint
We hebben als Hooghuis een eigen SharePoint-omgeving. Deze omgeving is bedoeld om met collega's samen te werken en te delen. Dit kunnen collega's zijn binnen je eigen locatie, maar ook Hooghuisbreed of Carmelbreed.
Daarnaast is het mogelijk mensen van buiten Carmel toegang te geven, bijvoorbeeld voor landelijke projecten.
Let op: leerlingen hebben geen toegang tot SharePoint.
Je gebruikt SOMtoday heel vaak. Plaats de link in je browser bij je favorieten.
Ga naar het internadres waarvan je een favoriet wilt maken en klik op het sterretje achter het adres.
Je kunt nu kiezen of je de favoriet in je werkbalk wilt zien. Dit is vaak wel praktisch: je hoeft dan alleen in je werkbalk te klikken om het aanmeldscherm van SOMtoday te breiken.
OPMERKING: Iedere browser gaat net iets anders om met favorieten.
Wil je het precies weten, klik dan op de knop hieronder. Klik op de menukeuze met de browser van je keuze en ga dan naar bladwijzer of favorieten.
Om als docent aan te kunnen melden op SOMtoday heb je een softtoken nodig. Hiervoor installeer je een app op je mobiele telefoon. Het servicepunt kan vervolgens de app voor je activeren. Lees meer hieronder.
De leerling bereikt het leermateriaal via SOMtoday via het tabje ‘leermiddelen’.
Tabje 'leermiddelen': algemeen
De leerling vindt praktisch alle het leermateriaal bij het tabje 'algemeen'.
Leermiddelen - algemeen
Leermiddelen - betreffende vak
Alleen leermateriaal dat handmatig wordt klaargezet (specifiek materiaal dat niet door de distributeur OsingaDeJong kan worden geplaatst) vindt de leerling bij leermiddelen - vak.
In de lijst van vakken is dit te herkennen aan het gele 'boek'-iccontje:
Hoe meldt de leerling zich aan?
Via SOMtoday: de leerling wordt direct herkend via het schoolaccount
Een schoolaccount betekent, dat wanneer je bent aangemeld op SOM, je m.b.v. die gegevens ook bij veel andere systemen wordt herkend: bijvoorbeeld op de sites van de grote uitgevers. Je hoeft daar dan niet meer opnieuw aan te melden. De links naar het uitgeversmateriaal staan in SOMtoday klaar voor de leerling. Leerlingen zijn dus al aangemeld bij SOMtoday als ze op de link klikken en bereiken daardoor het uitgeversmateriaal direct.
De EERSTE KEER dat de leerling zich aanmeldt bij het materiaal wordt in sommige gevallen door de methode nog wat extra informatie gevraagd die de leerling moet invullen:
Noordhoff: de leerling kiest op welke locatie hij ziet, kan aankruisen welke boeken het meest gebruikt gaan worden. Daarnaast plaatst de leerling zich in een klas en koppelt veelgebruikt materiaal. Handleiding leerling plaatst zich in klas en koppelt materiaal
Thieme: de leerling moet aangeven op welke school hij/zij zit. (Let op: de leerling moet dus kiezen voor Hooghuis: daarna verschijnen de verschillende locaties in beeld)
Malmberg: bij de oudere methodes is geen aanvullende informatie vereist, bij de nieuwe volledig digitale methodes wordt aan de leerling gevraagd om een profiel in te vullen. Ook komt het voor dat voorkeursmateriaal dient te worden aangeklikt.
Via SOMtoday: Quayn en Peppels
Ook bij Quayn en Peppels meldt de leerling aan via SOMtoday. Als de link naar Quayn en Peppels klaarstaat in de elo, wordt de leerling dus ook hier bij klikken direct herkend.
LWEO en Stoffels
Materiaal van LWEO en Stoffels staan voor de leerling op de tab 'leermiddelen' algemeen. Leerlingen moeten hier nog wel apart een code invoeren.
Overig
Heb je ander leerlingmateriaal besteld of heb je zelf open materiaal gearrangeerd: plaats de link hiernaartoe dan zelf in de studiewijzer.
Wat als het niet werkt?
1. Links niet zichtbaar in SOMtoday
De leerling ziet geen links in SOMtoday klaarstaan of er ontbreken links.
De hele klas ziet geen link naar het materiaal.
Laat de leerling zich melden bij het servicepunt.
Meld dit bij het servicepunt. Geef aan om welke methode, klas en vak het gaat.
2. Links zichtbaar, maar klas bereikt materiaal niet
De klas ziet wel een link naar het materiaal, maar als op de link wordt geklikt, wordt het materiaal niet bereikt.
Zijn er GEEN problemen gemeld, schakel het servicepunt in.
5. Docent ziet leerling niet in de klassenindeling van het digitale leermateriaal staan
De voortgang van leerlingen kan worden gevolgd, maar de betreffende leerling verschijnt niet op de lijst
Laat de leerling het volgende doen:
Check (meestal bij het profiel) of de leerling de juiste school heeft geselecteerd
Soms dient een leerling zich zelf in een klas aan te melden. Check of de leerling dit heeft gedaan.
6. Leerling ziet materiaal van het verkeerde leerjaar of niveau
De leerling klikt op dezelfde link als de rest van de klas maar ziet materiaal van het verkeerde leerjaar of niveau
Check of de rest van de klas wél het bedoelde leerjaar/niveau ziet. Zo niet: meld dit bij het servicepunt.
Ziet de rest van de klas het bedoelde leerjaar/niveau, check dan of de leerling het materiaal juist heeft ingesteld. In het algemeen kan de leerling in het lifo-materiaal zelf een 'voorkeursboek' instellen.
Ook het digitale materiaal voor docenten is - net als het materiaal voor de leerling - bereikbaar via het schoolaccount.
Wat is een schoolaccount?
Een schoolaccount betekent, dat wanneer je bent aangemeld op SOM, je m.b.v. die gegevens ook bij veel andere systemen wordt herkend: op de sites van de grote uitgevers, bij Wikiwijs, bij Teleblik etc. Je hoeft daar dan niet meer opnieuw aan te melden.
Tabje leermiddelen
Als docent plaats je je docentenmateriaal aan het begin van het jaar zelf op het tabje 'leermiddelen' in SOMtoday. Klik je van daaruit op de link naar het materiaal, dan meld je automatisch aan met je schoolaccount. Je hoeft niet opnieuw in te loggen.
In onderstaand filmpje zie je hoe je het docentenmateriaal van de uitgevers op het tabje leermiddelen kunt plaatsen.
Let op!! LIFO!!
Thieme heeft speciaal voor Carmel aparte links gemaakt naar het docentenmateriaal. Het is zeer belangrijk om hier goed op te letten en de juiste links te gebruiken. Kijk verderop in dit arrangement bij de uitgever naar het juiste nummer.
Mijn docentenmateriaal staat niet in de lijst van SOM. Wat nu?
Het kan weleens voorkomen dat je docentenmateriaal (nog) niet is opgenomen in de lijst in SOMtoday. Geen probleem, in dat geval kun je de link ook handmatig toevoegen. In onderstaande video zie je hoe dat gaat.
URL's samenstellen op basis van EAN-nummer (zie video)
Op de plek van 'nummer' vul je het EAN-nummer van je docentenmateriaal in.
Wanneer je plotseling de link naar je digitale lesmateriaal niet meer in SOMtoday ziet staan, komt dit meestal omdat het materiaal per abuis is gedeactiveerd. Dat gebeurt nogal eens: als je nl. toevallig op het rode knopje achter de link klikt, is de link gedeactiveerd.
Gelukkig is dit ook gemakkelijk weer om te keren.
Oplossing
Ga naar het tabje ‘leermiddelen’ in SOMtoday
Zet de keuze achter ‘actief’ op ‘[maak uw keuze]’. Nu wordt nl. alle lesmateriaal dat ooit is klaargezet getoond: zowel het actieve als het niet actieve materiaal. Meestal zie je nu het materiaal dat je kwijt was in de lijst staan.
Klik op de groene knop 'activeren' om het materiaal terug te zetten.
Heb je gecontroleerd (zie vorige onderwerp) of het linkje dat je mist op gedeactiveerd staat?
Een enkele keer kan het voorkomen dat de link die je bij je leermiddelen wilt plaatsen, niet vindbaar is in SOMtoday. Neem in dat geval contact op met de uitgever (zie verder)
Heb je heel veel haast, dan is er een workaround die je zelf kunt doen:
Ga naar het tabje 'leermiddelen'
Kies in het tabje leermiddelen onderaan voor ‘eigen leermiddel toevoegen’
Dat is gemakkelijk. Zet de link naar je materiaal in het tabje leermiddelen in SOM. Klik op de link en volg de instructies.
Heb je je licentie al wel geactiveerd?
Dan kun je vanaf het nieuwe schooljaar je leermiddelen toch vanuit SOMtoday rechtstreeks benaderen, mits je entree-account en je schoolaccount zijn gekoppeld. Hoe doe je dat?
Malmberg heeft nu de volgende gegevens van je nodig:
Je voor- en achternaam
Je medewerkersnummer in SOMtoday (dus volgens de nieuwe manier van aanmelden)
de gebruikersnaam van het entree-account dat je nu gebruikt om aan te melden op je Malmberg
Je kunt hier Malmberg zelf over bellen: 073 6288766. Houd er wel rekening mee dat de helpdesk het aan het begin van het schooljaar erg druk heeft.
Malmberg koppelt je gegevens dan aan het nieuwe schoolaccount
Docentenmateriaal Noordhoff
Koppeling Entree-account (eenmalig)
Wanneer je via SOMtoday klikt op een linkje naar online docentenmateriaal van Noordhoff Uitgevers, dan maak je automatisch gebruik van het school Entree-account van SOMtoday.
Als je vanuit SOMtoday klikt op het online docentmateriaal van Noordhoff Uitgevers, krijg je éénmalig een Noordhoff Uitgevers-inlogscherm te zien.
Je moet dan inloggen met je Noordhoff Uitgevers-account. Nadat je een keer bent ingelogd verschijnt het scherm daarna niet meer. De accounts zijn dan gekoppeld. De volgende keren opent het docentenmateriaal rechtstreeks bij klikken op de link vanuit SOMtoday.
Noordhoff account aanmaken
Heb je nog nooit eerder gewerkt met digitaal leermateriaal van Noordhoff, dan dien je een Noordhoff-account aan te maken. Dit account wordt vervolgens door de beheerder van de school goedgekeurd. Maak een Noordhoff-docentaccount aan
Eerste hulp: docentenmateriaal werkt niet (meer)
Het kan soms voorkomen dat je vanuit SOMtoday het docentenmateriaal aanklikt, maar dat het lijkt of je niet 'herkend' wordt. Sluit in dat geval de browser met het kruisje rechtsboven, meld opnieuw aan op SOMtoday en ga direct naar het docentenmateriaal.
Het kan soms voorkomen dat je het docentenmateriaal al geopend hebt, maar dat je toch de antwoorden, uitwerkingen of een ander deel van het docentenmateriaal niet (meer) kunt bereiken. Controleer in dat geval of je rechtsboven je naam nog ziet staan, of dat daar het woordje 'inloggen' staat. In dat laatste geval is het docentenmateriaal jouw gegevens vergeten. Sluit de browser met het kruisje rechtsboven, meld opnieuw aan op SOMtoday en ga daarna weer naar je docentenmateriaal.
Eerste hulp: je werkt op meerdere locaties met Noordhoff-materiaal
Als je op meerdere locaties werkt zijn er een paar dingen waar je aan moet denken:
Zorg dat je Noordhoff-account is geactiveerd voor alle locaties waar je werkt
Als je aanmeld, zie je eerst een keuzescherm waar je de locatie kunt kiezen waar je op dat moment voor de klas staat.
LET OP: Noordhoff onthoudt de laatste locatie waarmee je was aangemeld. Meld je dan de volgende keer aan, dan opent Noordhoff automatisch de laatst bekende locatie. Hoe voorkom je dit en zorg je dat je het keuzescherm te zien krijgt? Gebruik een andere browser of sluit je browser helemaal met het kruisje rechts boven en meld je opnieuw aan.
Toch nog vragen/problemen?
Problemen? Speciaal voor Carmelscholen heeft Noordhoff een aparte hulpdienst geopend.
Deze leermiddelen moeten eenmalig geactiveerd worden met een activeringscode.
Deze activeringscode krijg je na de bestelling van je leermiddelen toegestuurd.
Bij een tweede keer openen van het leermiddel vanuit SOMtoday wordt de docent direct herkend en toegelaten
Hoe ga je te werk?
Ga naar SOMtoday, tabje leermiddelen
Zet de leermiddelen (docent) klaar waar je een licentie voor hebt.
Klik op één van de linkjes naar het leermiddel.
Log nu EENMALIG aan met je THIEME-account.
Je SOM-account wordt nu automatisch gekoppeld aan ThiemeMeulenhoff. De rest van het jaar kun je nu gewoon vanuit SOM je docentenmateriaal bereiken.
Log je altijd aan met je persoonlijk entree-account en weet je de gegevens van je Thieme-account niet meer? Dat is op te lossen.
Ga naar een schone browser
Log aan met je persoonlijk entree-account
Open in een nieuw tabblad. Mijn.thiememeulenhoff.nl
Je wordt nu doorgestuurd naar je eigen pagina bij thiememeulenhoff. Je kunt hier je gebruikersnaam zien. Je wachtwoord kun je wijzigen (en onthouden)
Je weet nu weer hoe je met je ThiemeMeulenhoff-account kunt aanmelden.
Overzicht LIFO-materiaal
Voor het LIFO-materiaal heeft Thieme voor Carmel aparte eannummers/linkjes uitgegeven. Het is van groot belang dat je als docent de juiste linkjes in de elo plaatst.
Het Hooghuis, locatie Titus Brandsma Lyceum
ean's t.b.v. het plaatsen van linkjes online docentenmateriaal:
De eerste keer dat je Wikiwijs Maken bereikt, word je gevraagd een profiel aan te maken.
Geef je naam en mailadres op en klik op opslaan.
Er wordt nu een bevestigingsmail gestuurd naar het opgegeven mailadres.
Zoek de mail op in dezelfde browser en klik op de bevestigingslink in de mail.
Je komt nu weer in het profiel terecht en klikt daar op 'naar Wikiwijs Maken'
Je komt nu in de ontwikkelomgeving van Wikiwijs Maken terecht.
Als je de volgende keer naar Somtoday gaat en in een nieuw tabblad Wikiwijs Maken opent, word je direct herkend.
Klassen in je uitgeversmateriaal
Noordhoff- en Thieme-materiaal: klassen worden automatisch doorgestuurd vanuit SOMtoday
Werk je met digitaal leermateriaal van Noordhoff of ThiemeMeulenhoff, dan hoef je als docent NIET zelf klassen aan te maken. Dit wordt geregeld via een koppeling met SOMtoday.
LET OP: je MOET als docent via SOMtoday (tabje leermiddelen) je docentenmateriaal klaarzetten en oproepen, anders werkt de klassenindeling niet.
Na de eerste keer aanmelden wordt je koppeling geactiveerd. Je klassen zijn dan de volgende dag zichtbaar.
Als docent maak je zelf je klassen aan. Vervolgens kun je een klascode aanmaken waarmee leerlingen zichzelf in één klap in de juiste klas kunnen plaatsen.
Andere uitgevers: afhankelijk van uitgever/methode
Afhankelijk van de situatie kan hierbij het aanmaken van klassen aanmaken nodig zijn
In de andere gevallen kan het (afhankelijk van de gebruikte methode) nodig zijn zelf klassen aan te maken.
Resultaten zittenblijvers wissen
De resultaten op digitale oefeningen in het leermateriaal worden op leerlingniveau opgeslagen. Blijft een leerling zitten, dan heeft dit tot gevolg dat bij aanvang van het schooljaar de antwoorden van vorig jaar nog steeds in het digitale leermateriaal te zien zijn. Dat is uiteraard geen wenselijke situatie. Verschillende uitgevers gaan hier verschillend mee om:
Malmberg
Een docent kan zelf de resultaten van vorig jaar van een zittenblijver wissen. Op de website van Malmberg lees je hoe dit in zijn werk gaat.
Docenten kunnen de datum van waaraf resultaten worden getoond, aanpassen. Wordt hier de startdatum van het nieuwe schooljaar ingevuld, dan worden oudere resultaten niet meer getoond en kunnen ook leerlingen die zijn blijven zitten 'vers' beginnen.
De resultaten worden namelijk opgeslagen per schooljaar. De docent kan op het resultatenscherm rechtsboven in beeld de termijn waarop de resultaten getoond worden aanpassen. De leerling krijgt dan weer lege opdrachten voor zich. Dus als de docent daar de startdatum aanpast naar bijvoorbeeld 1 augustus 2021, krijgt de docent alleen de resultaten die de leerling vanaf dat moment gaat behalen. Aangezien de zittenblijver dit jaar nog geen resultaten heeft gehaald, zijn deze dan bij de start van het schooljaar weer leeg.
Werken op hoger/lager niveau
Via het digitale (LiFo) materiaal van ThiemeMeulenhoff, Malmberg en Noordhoff kunnen leerlingen niet alleen werken op het niveau van de klas waarin zij zitten, maar ook op hogere of lagere niveaus. Bovendien is het materiaal van meerdere leerjaren beschikbaar.
Op dit manier is het mogelijk het digitale leermateriaal in te zetten om te differentiéren op leerniveau en/of tempo.
De inrichtingsmogelijkheden bij werken op een hoger/lager niveau zijn bij de verschillende uitgevers net even anders.
Noordhoff: hoger/lager niveau
Noordhoff
Wil je leerlingen volgen die de methode gebruiken op een hoger of lager niveau, maak dan zelf groepen aan. De handleiding vind je hieronder.
Via het scherm dat leerlingen te zien krijgen na inloggen kunnen zij het niveau van het materiaal aanpassen. Iedere keer dat de leerling aanmeldt, wordt het standaardniveau getoond (= het niveau dat besteld is). Een leerling die op- of afstroomt zal dus altijd na het inloggen van niveau moeten wisselen.
Docenten kunnen de voortgang van de leerlingen volgen door het aanmaken van een (extra) klas gekoppeld aan het leerjaar en -niveau waarin de leerling werkt. Als een leerling uit een 3-havo klas opstroomt naar 4-havo, zal hiervoor dus een nieuwe klas aangemaakt moeten worden gekoppeld aan 4-havo. Klas aanmaken.
Thieme: hoger/lager niveau
ThiemeMeulenhoff
Leerlingen kunnen zelf wisselen van niveau door linksboven een ander niveau te selecteren. Wil je als docent de leerling kunnen volgen, maak dan aparte groepen aan. In de video hieronder wordt uitgelegd hoe de leerling kan wisselen én hoe een docent een nieuwe groep kan aanmaken.
FAQ Leermiddelen
1. Klas ziet link niet in SOM
De hele klas ziet geen link in SOMtoday klaarstaan.
Wat kan de docent/de leerling doen?
Controleer of de leerlingen zowel kijken bij 'leermiddelen - algemeen' als bij 'leermiddelen - <betreffende vak>'
Geen link te vinden? Meld dit bij het servicepunt.
Wat kan het servicepunt doen?
Noteer:
Locatie
klas
docent
omschrijving materiaal: uitgever en titel
Neem contact op met de centrale ICT-afdeling
Wat kan de centrale ICT-afdeling doen?
Achtergrond: waarschijnlijk betreft het hier ‘lifo’materiaal dat niet correct is klaargezet in de elo.
Contact OsingaDeJong
Check bij OsingaDeJong of het materiaal is besteld. Verreweg het meeste materiaal wordt door OsingaDeJong klaargezet. Staat het materiaal er in zo'n geval niet, dan is OsingaDeJong de partij die dit gaat oplossen.
In een enkel geval zal OsingaDeJong melden dat het materiaal afwijkend wordt uitgeleverd. In dat geval dient het materiaal handmatig te worden klaargezet.
Handmatig klaarzetten materiaal
Neem evt. contact op met de leverancier van het materiaal en vraag na via welke link het materiaal in de elo kan worden klaargezet.
Noteer het EAN-nummer
Ga in SOMtoday naar beheer – leermiddelen – leermiddelen
Typ het EAN-nummer van het betreffende materiaal in
Kies voor ‘toevoegen opleidingen’
Koppel het materiaal aan de juiste locatie / opleiding / vak / jaarlaag.
Sla op
Meld z.s.m. terug aan de melder.
2. Leerling ziet link niet in SOM
De leerling ziet geen link in SOMtoday klaarstaan of er ontbreken zelfs meerdere links.
Wat kan de docent / de leerling doen?
Controleer of het daadwerkelijk een probleem is dat bij één leerling speelt. Is dit het geval? Laat de leerling zich melden bij het servicepunt.
Wat kan het servicepunt doen?
Check of het probleem daadwerkelijk alleen bij deze leerling voorkomt.
Controleer of de leerling alleen DIT materiaal mist, of dat er ook problemen zijn bij materialen voor andere vakken.
Noteer:
Locatie
klas
leerling (nummer + naam)
omschrijving materiaal: uitgever en titel
geef aan of het probleem alleen bij deze leerling voorkomt en of het specifiek voor dit materiaal geldt of voor meerdere materialen.
Neem contact op met de centrale ICT-afdeling
Wat kan de centrale ICT-afdeling doen?
Achtergrond: in principe zijn meerdere oorzaken mogelijk. Meestal betreft het hier een probleem met de bestelling van het materiaal (niet of fout besteld). Daarnaast kan het een probleem zijn met de koppeling via directe toegang. Gaat het om heel specifiek leermateriaal dat niet via OsingaDeJong wordt uitgeleverd dan kan het ook komen door een foutieve inrichting van SOMtoday waarbij de betreffende leerling niet aan het juiste vak is gekoppeld, maar dit komt zelden voor.
Indien het materiaal betreft dat door OsingaDeJong wordt uitgeleverd:
Koppeling en bestelling
Controleer via beheer - leermiddelen - overzicht Edu-ix of voor de leerling materiaal van het huidig schooljaar klaarstaat.
Zo niet, neem dan contact op met OsingaDeJong. Mogelijk is het materiaal niet door de leerling besteld óf zit er een probleem in de koppeling. In beide gevallen is OsingaDeJong het aanspreekpunt. T: 0515 - 57 33 61
Tip: is het probleem niet direct oplosbaar, zorg dan dat je een schriftelijke melding maakt naar OsingaDeJong via: scholen@osingadejong. en vraag om terugkoppeling.
Indien het handmatig klaargezet materiaal betreft:
Ga in SOMtoday naar de gegevens van de betreffende leerling
Controleer of de leerling is gekoppeld aan het juiste vak
Indien niet: neem contact op met de leerlingadministratie van de locatie en geef deze melding door.
Tip: in dit geval is een workaround mogelijk. Zoek via SOMtoday - beheer - leermiddelen - leermiddelen de opleiding waaraan het betreffende materiaal is gekoppeld. Noteer de link naar het materiaal. Stuur de leerling een mail met de link via de berichtenservice van SOMtoday. Klikt de leerling vanuit SOMtoday op de link, dan bereikt hij alsnog het materiaal.
3. Klas bereikt materiaal niet
De klas ziet wel een link naar het materiaal, maar als op de link wordt geklikt, wordt het materiaal niet bereikt.
Wat kan de docent / de leerling doen?
Check op: Actuele storingen of er bij de betreffende uitgever, SOMtoday of Kennisnet een storing is. Is dit het geval, dan is in ieder geval de oorzaak bekend en kan de voortgang worden gevolgd.
Geen storing bekend? Meld dit bij het servicepunt.
Wat kan het servicepunt doen?
Check voor de volledigheid op: Actuele storingen of er bij de betreffende uitgever, SOMtoday of Kennisnet een storing bekend is. Is dit het geval, dan is in ieder geval de oorzaak bekend en kan de voortgang worden gevolgd.
Ook als er GEEN problemen gemeld zijn, ligt het in 99% van de gevallen bij de uitgever als een hele klas geen toegang heeft. Een andere mogelijkheid zou een zeer slechte wifi-verbinding kunnen zijn. Het kan nl. voorkomen dat SOM dan nog net wél wordt bereikt, maar dat bij het bereiken van het uitgeversmateriaal dan toch problemen ontstaan.
Check of een slechte wifi-verbinding de oorzaak van het probleem kan zijn.
Zo niet: zorg voor minimaal één concreet voorbeeld: locatie, klas, naam leerling, naam methode (uitgever en titel), bij voorkeur schermprint of tekst foutmelding. Benadruk wel dat het probleem bij de hele klas voorkomt.
Neem contact op met de centrale ICT-afdeling
Wat kan de centrale ICT-afdeling doen?
Als het goed is, heeft het servicepunt een slechte wifi-verbinding als oorzaak al uitgesloten
Check voor de volledigheid op: Actuele storingen of er bij de betreffende uitgever, SOMtoday of Kennisnet een storing is. Is dit het geval, dan is in ieder geval de oorzaak bekend en kan de voortgang worden gevolgd.
Koppel z.s.m. terug naar de melder (bijv. als er tóch sprake blijkt te zijn van een algemene storing)
4. Leerling bereikt materiaal niet
De klas bereikt het leermateriaal normaal, echter één leerling ziet de link wel staan, maar bij klikken wordt het materiaal niet bereikt.
Wat kan de docent / de leerling doen?
Soms zijn er ongewenste 'cookies' blijven hangen en/of staat SOMtoday al te lang open.
Laat de leerling daarom eerst het volgende doen:
de browser afsluiten met de knop rechtsboven (kruisje)
opnieuw de browser openen en weer aanmelden bij SOMtoday
opnieuw klikken op de link naar het lesmateriaal
Helpt dit niet?
Laat de leerling zich melden bij het servicepunt
Wat kan het servicepunt doen?
Neem samen met de leerling de volgende stappen door (om te voorkomen dat de oorzaak ligt in een te lang openstaande SOMtoday of achtergebleven cookies).
de browser afsluiten met de knop rechtsboven (kruisje) (of: de incognitomodus gebruiken)
opnieuw de browser openen en weer aanmelden bij SOMtoday
opnieuw klikken op de link naar het lesmateriaal
Kan het probleem niet worden opgelost, noteer:
Locatie
klas
leerlinggegevens: nummer en naam
omschrijving materiaal: uitgever en titel
schermprint en/of foutmelding
Neem contact op met de centrale ICT-afdeling
Wat kan de centrale ICT-afdeling doen?
Als het goed is heeft het servicepunt de oorzaken die bij de leerling kunnen liggen al uitgesloten.
De leerling klikt op dezelfde link als de rest van de klas maar ziet materiaal van het verkeerde leerjaar of niveau.
Dit kan met name voorkomen bij materiaal met de 'LiFo-formule' waarbij één link toegang geeft tot verschillende jaarlagen en niveaus.
Wat kan de leerling / docent doen?
Check of de rest van de klas wél het bedoelde leerjaar/niveau ziet. Zo niet: meld dit bij het servicepunt.
Ziet de rest van de klas het bedoelde leerjaar/niveau, check dan of de leerling het materiaal juist heeft ingesteld. In het algemeen kan de leerling in het lifo-materiaal zelf een 'voorkeursboek' instellen.
Helpt dit niet?
Laat de leerling zich melden bij het servicepunt
Wat kan het servicepunt doen?
Neem samen met de leerling de stappen nogmaals door
check of de leerling een ander voorkeursboek /leerniveau-jaar kan selecteren
Kan het probleem niet worden opgelost, noteer:
Locatie
klas
leerlinggegevens: nummer en naam
omschrijving materiaal: uitgever en titel
schermprint en/of foutmelding
Neem contact op met de centrale ICT-afdeling
Wat kan de centrale ICT-afdeling doen?
Als het goed is heeft het servicepunt de oorzaken die bij de leerling kunnen liggen al uitgesloten.
De leerlingen kunnen het materiaal wel bereiken, maar bij het gebruik ontstaan problemen (pagina's verschijnen niet, resultaten worden niet opgeslagen, antwoorden kloppen niet, ontbrekende onderdelen, lang laden van pagina's met 404-melding o.i.d., het kan van alles zijn....)
Wat kan de leerling / de docent doen?
Check op: Actuele storingen of er bij de betreffende uitgever een storing is. Is dit het geval, dan is in ieder geval de oorzaak bekend en kan de voortgang worden gevolgd.
Geen storing bekend? Meld dit bij het servicepunt.
Wat kan het servicepunt doen?
Soms kan dit te maken hebben met de kwaliteit van de wifiverbinding op dat moment. Ook kan het zijn dat materiaal in een bepaalde browser niet goed werkt. Het kan ook zijn dat er problemen zijn bij de betreffende uitgever.
Check voor de volledigheid op: Actuele storingen of er bij de betreffende uitgever een storing is. Is dit het geval, dan is in ieder geval de oorzaak bekend en kan de voortgang worden gevolgd.
Controleer of de oorzaak kan liggen in de kwaliteit van de wifiverbinding
Controleren of de link in SOMtoday bij het tabje leermiddelen gedeactiveerd is. Is dit het geval, dan kan de link weer worden geactiveerd.
Is de link niet toe te voegen en ook niet vindbaar? Neem contact op met het servicepunt.
Wat kan het servicepunt doen?
Neem samen met de docent de stappen door.
Lukt het niet? Noteer naam docent, methode (titel en indien mogelijk eannummer)
Wat kan de centrale ICT-afdeling doen?
Meld aan namens de docent
Ga naar de tab leermiddelen en check of het materiaal gedeactiveerd is of nog toegevoegd moet worden
Is toevoegen niet mogelijk? Gebruik een workaround zodat de docent aan de slag kan. Voeg het materiaal dan als workaround als 'eigen materiaal van de docent' toe.
Bel de betreffende uitgever en merk op dat er materiaal ontbreekt in Edu-ix. Geef het EAN-nummer door. (tip: check of het materiaal niet is gelabeld als 'teacher'. Indien dat het geval is, toont SOMtoday het materiaal niet in het tabje leermiddelen van de docent. De uitgever heeft dan direct ook een indicatie wat er mis gaat).
Meld z.s.m. terug aan de betreffende docent.
8. Docent ziet link, maar deze werkt niet
De link naar het uitgeversmateriaal wordt wel getoond in het tabje leermiddelen, maar bij klikken wordt het materiaal niet bereikt.
Wat kan de docent doen?
Materiaal werkt nooit
Wanneer het materiaal al direct vanaf de start niet bereikbaar is, kan het zijn dat ofwel de verkeerde link in het tabje leermiddelen is geplaatst ofwel dat de sectie geen of het onjuiste docentenmateriaal heeft besteld.
Controleer of het juiste linkje in SOMtoday is geplaatst
Controleer of de sectie voldoende licenties heeft besteld
Bij Noordhoff materiaal: controleer of er voor de betreffende locatie door de docent een Noordhoff-account is aangevraagd. Dit dient door een beheerder op de locatie te worden goedgekeurd voor m.b.v. het account kan worden gewerkt. Beheerders krijgen na aanvraag door de docent automatisch een mail hierover.
Na controle van bovenstaande punten: Bel de betreffende uitgever en laat controleren of nog licenties beschikbaar zijn.
Tip: voor Noordhoff-materiaal is dit door de beheerder op locatie-niveau te controleren.
Tip: sommige helpdesks geven terug dat de ict-coördinator in actie moet komen. Dit is niet het geval. Op het Hooghuis bestellen docenten de eigen licenties en plaatsen zelf linkjes naar het docentenmateriaal in SOMtoday.
Eerder werkte het materiaal wel, maar nu niet
Collega's kunnen gewoon werken, maar één docent niet.
Soms zijn er ongewenste 'cookies' blijven hangen en/of staat SOMtoday al te lang open.
Voer de volgende stappen uit:
de browser afsluiten met de knop rechtsboven (kruisje)
opnieuw de browser openen en weer aanmelden bij SOMtoday
opnieuw klikken op de link naar het lesmateriaal
Lukt het niet? Neem contact op met een sectiegenoot en kijk of jullie er samen uit kunnen komen.
Indien dit niet werkt: neem contact op met het servicepunt.
Noteer:
locatie
naam
methode/titel (indien mogelijk ean)
beschrijving probleem (schermprint/foutmelding)
Wat kan het servicepunt doen?
Het servicepunt kan hierin alleen meekijken met de stappen die de docent heeft ondernomen en checken of een en ander goed omschreven is.
Controleer of collega's wél het betreffende materiaal kunnen bereiken.
Kan het probleem niet worden opgelost?
Neem contact op met de centrale ICT-afdeling.
Wat kan de centrale ICT-afdeling doen?
Als het goed is heeft de docent de oorzaken die liggen bij bestellen en (Noordhoff)account al uitgesloten.
Stel zeker dat collega's het betreffende materiaal wel kunnen bereiken
Alle uitgevers gaan hier op een iets andere manier mee om. In het algemeen is er een knop 'instellingen' of een onderdeel van 'profiel' waarin het gewenste leermateriaal kan worden geselecteerd.
Lukt het niet? Ga naar het servicepunt.
Wat kan het servicepunt doen?
Kijk met de docent mee. Lukt het niet?
Noteer:
Locatie
docent
omschrijving materiaal: uitgever en titel
welk materiaal moet worden bereikt maar kan niet worden gevonden/toegevoegd?
Neem contact op met de centrale ICT-afdeling
Wat kan de centrale ICT-afdeling doen?
Als het goed is heeft de docent de oorzaken die liggen bij het inrichten van het eigen account al uitgesloten en heeft het servicepunt dit al gecheckt.
Alle uitgeversmateriaal werkt met een indeling in klassen. De grote drie: Noordhoff, Malmberg en ThiemeMeulenhoff maken een zogenaamde UWLR-koppeling mogelijk waardoor de klassenindeling en leerlingen automatisch vanuit SOMtoday worden doorgegeven aan het uitgeversmateriaal. PAS OP: niet alle locaties hebben deze koppeling voor iedere uitgever aan staan. De vestigingsbeheerder van SOMtoday kan dit desgewenst controleren.
Wat kan de docent doen?
Controleer of de locatie voor de betreffende uitgever gebruik maakt van een UWLR-koppeling.
Bij gebruik UWLR-koppeling
Tip: bij gebruik van een UWLR-koppeling verschijnen de klassen één dag na de eerste aanmelding van de docent in het docentenmateriaal. SOMtoday stuurt deze gegevens nl. automatisch 's nachts na de eerste aanmelding door.
Is ook de volgende dag de klas niet zichtbaar, controleer dan eerst of de klas wel in SOMtoday aan aan je is gekoppeld.
Is de klas in SOMtoday correct gekoppeld, maar niet verschenen in het leermateriaal, noteer dan het volgende:
naam
methode (uitgever en titel)
gewenste klas(sen)
Is de klas zichtbaar, vraag dan aan de leerlingen om te handelen volgens de instructie van de betreffende uitgever.
Zie ook aanmaken klassen uit het Wikiwijsarrangement 'Start schooljaar'
Meld dit bij het servicepunt.
Geen gebruik UWLR-koppeling
Maak zelf klassen aan en vraag je leerlingen zich in de klas te plaatsen volgens de richtlijnen van de uitgever.
Lukt het niet? Ga bij een collega te rade die dezelfde methode of materiaal van dezelfde uitgever gebruikt.
Lukt het nog niet? Meld dit bij het servicepunt.
Wat kan het servicepunt doen?
Doorloop samen met de docent de stappen.
Lukt het niet:
Noteer:
Locatie
docent
omschrijving materiaal: uitgever en titel
ontbrekende klas/klassen, beschrijving van het probleem
De juiste klas kan worden geselecteerd, het onderdeel 'voortgang' van het lesmateriaal functioneert, maar één of meerdere of zelfs alle leerlingen ontbreken.
Wat kan de leerling/docent doen?
Hoogstwaarschijnlijk hebben de leerlingen / alle leerlingen zich nog niet in een klas geplaatst. Alle uitgevers volgen een verschillende procedure voor leerlingen om zich in een klas te plaatsen.
Laat de leerling daarom eerst het volgende doen:
Check (meestal bij het profiel) of de leerling de juiste school heeft geselecteerd
Soms dient een leerling zich zelf in een klas aan te melden. Soms moet een boek worden gekoppeld aan een klas (Noordhoff), soms moet een klascode worden ingevoerd (Malmberg). Check of de leerling de juiste procedure heeft gevolgd. Tip: bij Noordhoff materiaal is het voor een leerling gemakkelijk om het boek te koppelen aan een foutieve klas (bijv. aan 'science' in plaats van 'wiskunde'). De leerling kan dan gewoon werken, maar de docent 'kijkt' naar de klas 'wiskunde' en de leerling ontbreekt daar. De leerling moet dan alsnog het materiaal ook aan de juiste klas koppelen).
Helpt dit niet?
Laat de leerling zich melden bij het servicepunt
Wat kan het servicepunt doen?
Neem samen met de leerling de stappen door
laat de leerling het lesmateriaal openen. Controleer of dit het juiste lesmateriaal is.
controleer of de leerling in een klas geplaatst is
zo niet, regel dit dan alsnog
Noordhoff: controleer of de leerling het JUISTE niveau aan de JUISTE klas gekoppeld heeft. Is hier iets niet goed gegaan, laat de leerling dan alsnog het bedoelde niveau aan de bedoelde klas koppelen.
Lukt dit niet? Noteer dan:
locatie
naam en nummer leerling
klas, docent en vak
methode (titel en uitgever)
beschrijving en schermprints
Neemt contact op met de centrale ICT-afdeling
Wat kan de centrale ICT-afdeling doen?
Als het goed is heeft het servicepunt de oorzaken die bij de leerling kunnen liggen al uitgesloten.
De docent kan het materiaal wel bereiken, maar bij het gebruik ontstaan problemen (pagina's verschijnen niet, resultaten worden niet opgeslagen, leerlingen kunnen niet worden gevolgd, ontbrekende onderdelen, lang laden van pagina's met 404-melding o.i.d., het kan van alles zijn....)
Wat kan de docent doen?
Check op: Actuele storingen of er bij de betreffende uitgever een storing is. Is dit het geval, dan is in ieder geval de oorzaak bekend en kan de voortgang worden gevolgd.
Geen storing bekend? Probeer een andere browser.
Werkt het materiaal ook met een andere browser niet naar behoren? Meld dit bij het servicepunt.
Wat kan het servicepunt doen?
Check voor de volledigheid op: Actuele storingen of er bij de betreffende uitgever een storing is. Is dit het geval, dan is in ieder geval de oorzaak bekend en kan de voortgang worden gevolgd.
Controleer of de oorzaak kan liggen in de kwaliteit van de wifiverbinding
13. (Noordhoff) werk leerling niet zichtbaar voor docent
Kan een leerling wél het materiaal bereiken maar ziet de docent niet dat de leerling bezig is in het materiaal, dan heeft de leerling zich waarschijnlijk aan een verkeerde klas gekoppeld.
Zeker wanneer meerdere leerlingen klagen dat zij niet in SOM kunnen of niet bij het digitale materiaal van hun methode kunnen komen, is het handig om eerst even te kijken of de betreffende leverancier een actuele storing heeft gemeld. Niet alle leveranciers hebben een storingspagina, maar de grote jongens hebben dit wel.
Het is de bedoeling dat je in het lokaal je laptop aansluit op het daar aanwezige docking station. Op die manier maak je verbinding met het netwerk en het digibord en kun je het losse toetsenbord en de muis gebruiken.
De eerste keer: drivers downloaden
LET OP: heb je met je laptop nog niet eerder via een docking station gewerkt dan worden er eerst drivers gedownload. Gebruik je Windows 10 dan gaat dat automatisch. Anders moet je een handje helpen.
Ik heb drivers gedownload maar het werkt niet
Stap 1: stroom van je docking station afhalen en na een minuutje er weer op
Stap 2: werkt dit niet, probeer dan een andere usb-poort op je laptop
Stap 3: werkt dit niet, zoek dan in je laptop of er updates klaar staan. Is dit het geval, update dan je laptop. Zie: Windows updaten
Bovenstaande lost in meer dan 85% van de gevallen het probleem op. Lukt het niet, neem dat contact op met het servicepunt.
Hieronder een praktisch filmpje: hoe sluit je je laptop aan op het digibord
Er kunnen situaties zijn waarbij een deel van je leerlingen niet aanwezig zijn. Onderstaande video gaat uit van de nodige instellingen om je leerlingen te laten meekijken vanuit een andere plek.
Sluit de eigen laptop via het docking station aan op het digibord of de beamer.
Werk je via uitbreiden scherm (Windows-P) met twee schermen, zorg dan dat je digibord het hoofdscherm is.
Deel het scherm met je leerlingen. Dit kan uiteraard van alles zijn, van een PowerPoint presentatie tot digibordsoftware of filmpjes.
Tip: schakel 'systeemaudio opnemen' aan. Zo zorg je ervoor dat je leerlingen thuis het geluid van Youtube-filmpjes e.d. óók horen.
Leerlingen die zich in de klas bevinden kijken mee via het digibord of de beamer. Leerlingen die zich buiten de klas bevinden kijken mee via het eigen device.
Herhaal eventuele vragen van leerlingen binnen of buiten het lokaal als je die klassikaal wilt behandelen, zodat iedereen kan meeluisteren.
Bedien je je digibord staand voor de klas, plaats je laptop dan zo dicht mogelijk bij het digibord zodat het geluid voor je leerlingen thuis acceptabel blijft.
Denk er zelf aan om zo min mogelijk te praten als je met je gezicht naar het digibord staat, om de geluidskwaliteit niet negatief te beïnvloeden.
Laat je je leerlingen meekijken via het delen van je scherm, dan ben jij zelf niet in beeld. Gebruik je een tweede camera, dan wordt zowel jij als het digibord getoond.
Digibord
Werken met Microsoft Whiteboard
Via Office365 is het mogelijk om 'Whiteboard' te gebruiken en het scherm te delen met leerlingen. Whitebord kan (dus) ook op je digibord worden geprojecteerd. Vervolgens kun je op je digibord schrijven en kunnen je leerlingen meekijken.
Prowise Presenter staat iedereen gratis ter beschikking. Het werkt naadloos samen met de Prowise-digiborden die op veel locaties aanwezig zijn, maar is óók op andere types afspeelbaar/bruikbaar.
Wanneer je een PowerPoint presentatie laat zien, kun je op die presentatie ook tekenen. Ga je tijdens het presenteren met je muis (of op je digibord je pen) over de dia, dan verschijnen links onderin verschillende knoppen. Eén van die knoppen is de pen. Vervolgens kun je een kleur kiezen en de pen gebruiken. Als je klaar bent en je presentatie wilt afsluiten vraagt PowerPoint of je je aantekeningen in inkt wilt bewaren of niet.
Werken met Geoenzo
Geoenzo is een merkonafhankelijke tool voor digiborden. Gericht op wiskunde.
Er bestaat zowel een webversie van Geoenzo als een versie die je op je eigen laptop kunt installeren.
GeoGebra is een dynamisch wiskundig softwareprogramma voor elk onderwijsniveau dat meetkunde, algebra, rekenblad, grafieken, statistiek en analyse calculus combineert in één gebruiksvriendelijk pakket. GeoGebra is een snel uitbreidende community van miljoenen gebruikers uit zowat alle landen. GeoGebra is wereldwijd uitgegroeid tot de nummer één in het aanbieden van dynamische wiskundige software, ondersteunt wetenschap, technologie, onderwijs in wiskunde en ingenieurswetenschappen (STEM) en onderwijsvernieuwingen wereldwijd.
Snelle feiten
Meetkunde, Algebra en rekenblad zijn verbonden en dynamisch
Gebruiksvriendelijk scherm, met vele krachtige kenmerken
Tool om interactief leermateriaal te creëren, zoals webpagina's
Beschikbaar in meer dan 50 talen voor miljoenen gebruikers wereldwijd.
Het is mogelijk een eenvoudig tekentablet aan je laptop te koppelen. Zo'n tablet kan je vergelijken met je touchpad. De bewegingen die je met een speciale stift maakt op het tekentablet zie je direct terug op je beeldscherm. Het tekentablet heeft (net als je touchpad) zelf geen scherm. Op die manier kan je vanachter je laptop tekenen of schrijven en het resultaat rechtstreeks projecteren op de beamer of het digibord.
Werkwijze
Start de juiste digibordsoftware of ander programma op
Zorg dat je tekentablet is aangesloten.
Je kunt je scherm uitbreiden. Je moet dan wel zorgen dat de beamer/digibord als hoofdscherm staat ingesteld. Wat jij tekent wordt dan direct op het beamer/digibordscherm zichtbaar. Je kunt ook kiezen voor het dupliceren van je scherm. Je ziet nu op het scherm van je laptop wat je tekent. Hetzelfde wordt ook getoond op je digibord.
Actuele storingen
Actuele storingen
Zeker wanneer meerdere leerlingen klagen dat zij niet in SOM kunnen of niet bij het digitale materiaal van hun methode kunnen komen, is het handig om eerst even te kijken of de betreffende leverancier een actuele storing heeft gemeld. Niet alle leveranciers hebben een storingspagina, maar de grote jongens hebben dit wel. Daarnaast hebben we onze eigen Hooghuis-pagina.
Dit is handig om te bekijken als er problemen zijn met het schoolaccount (tussen SOMtoday en het uitgevers-materiaal) en bij problemen met Wikiwijs.
Meer hulp
Het Hooghuis
Hulp.hethooghuis
We verzamelen handleidingen en tips over allerlei ICT-gerelateerde onderwerpen op:
ICT-hulp van het Hooghuis
Je vindt hier mededelingen, meldingen over eventuele storingen en een schat aan handleidingen rond het inrichten van je werkplek, printen etc.
Het arrangement Start nieuwe schooljaar 2023-2024 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
20190712 SOMtoday fotolijst maken.docx
