Vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) werken steeds meer landen met elkaar samen om het vrije verkeer te verbeteren, vrij verkeer van goederen, maar ook van mensen, diensten en kapitaal.
Dit gebeurt door het afschaffen of verlagen van invoertarieven en het versoepelen of afschaffen van andere regels die de in- en uitvoer van goederen en diensten van die landen hinderen en door het grensverkeer zo min mogelijk te belemmeren.
Vrij verkeer staat op gespannen voet met protectionisme en al dan niet vermeend eigenbelang. Vrije internationale handel levert globaal gezien meer welvaart op, maar kan lokaal tot verarming leiden als bijvoorbeeld industrie naar lagelonenlanden wordt verplaatst.
Zo heeft globalisering voorstanders en tegenstanders. Wie in de praktijk van de economische politiek het pleit gaat winnen? Zet globalisering door of zetten we nieuwe muren neer? Daarover en over je eigen antwoord op deze vraag ga je in deze opdracht nadenken.
Wat ga je leren?
Hoofdvraag
Blijven landen, net als in de periode na de Tweede Wereldoorlog, bereid om hun grenzen meer en meer open te stellen voor vrij verkeer van goederen, mensen, diensten en kapitaal of zullen ze steeds meer proberen hun eigen economische belangen te behartigen ten koste van deze samenwerking?
Deelvragen
Waarom besloten en besluiten landen samen te werken om vrij verkeer te vergemakkelijken?
Welke instituties hebben ze hiertoe opgericht?
Hoe gaan deze instituties te werk?
In hoeverre heeft deze internationale samenwerking de gewenste resultaten gehad?
Is internationale handel altijd zo vrij voor alle betrokken partijen als vaak wordt beweerd?
Wat voor gevolg heeft deze samenwerking tot nu toe gehad voor de economische machtsverhoudingen in de wereld?
Wat voor andere gevolgen heeft de toegenomen samenwerking op het gebied van de handel?
Begrippen
Economische globalisering:
WHO
UNCTAD
Zuid-zuid-investeringen
Opkomende grootmachten (BRICS-landen)
Multipolaire wereld
Protectionisme
Wat ga je doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap 1
De oprichting van WHO en UNCTAD had als doel zoveel mogelijk zonder belemmeringen en grenzen tussen landen, handel te drijven. Je leest er teksten over en beantwoordt vragen.
Stap 2
De economische macht wordt over meer landen verdeeld dankzij het vrijmaken van de internationale handel. Je vergelijkt Bosatlaskaarten, leest teksten en beantwoordt vragen.
Stap 3
De vrije internationale handel heeft ook protectionisme tot gevolg: het beschermen van de eigen producten en bedrijven en het instellen en verhogen van importheffingen. Je leest een tekst, bekijkt een Bosatlaskaart en beantwoordt vragen.
Stap 4a
Je leest over de positieve gevolgen van de vrije handel, maar ook over activisten. Je leest een tekst en maakt oefeningen.
Stap 4b
Je leest over de negatieve gevolgen van de vrije handel, zoals het gevaar voor welzijn van dier en mens en de gevolgen voor gezondheid en milieu. Je bekijkt video's en beantwoord vragen.
Afronding
Samenvattend
Omschrijf de begrippen. Vergelijk ze met een klasgenoot.
Eindopdracht A
Maak de eindtoets.
Eindopdracht B
Verslag schrijven over verdere vrijmaking van de internationale handel of terug naar protectionisme. Je doet dit met een klasgenoot en presenteert het verslag in overleg met je docent voor de klas.
Examenvragen
Oefen de eindexamenvragen.
Terugkijken
Kijk terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht is de studiebelasting ongeveer 3 SLU.
Aan de slag
Stap 1: Handel zonder grenzen
Doelstelling: handel zonder grenzen
In 1947 ondertekenden 23 landen een verdrag genaamd General Agreement on Tariffs and Trade, of kortweg GATT. Hiermee stichtten ze een overlegorgaan gericht op het vrijer maken van de onderlinge internationale handel. Dit orgaan werd in 1995 (toen inmiddels 123 landen waren aangesloten) omgedoopt tot World Trade Organisation (WTO) of Wereldhandelsorganisatie (WHO). Sindsdien hebben zich steeds meer landen bij de WHO aangesloten, waaronder ook China in 2001. Hierdoor maakt de organisatie zijn naam steeds meer waar.
In 1964 richtten de Verenigde Naties een organisatie op die zich eveneens bezighoudt met internationale handel, de United Nations Conference on Trade and Development UNCTAD.
Het werkterrein van de WHO en van UNCTAD is niet helemaal hetzelfde. Hoe dat precies in elkaar zit, lees je in de volgende (engelstalige) teksten: About UNCTAD en WTO: What we stand for.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Dankzij de vrijmaking van de internationale handel krijgen ondernemingen steeds meer de gelegenheid om te produceren waar hen dat het beste uitkomt. Steeds meer productie vindt plaats buiten de rijke landen. Niet alleen van ondernemingen die in het Westen hun thuisbasis hebben. Vooral in Azië en Zuid-Amerika komen nieuwe ondernemingen op die zich ook op de westerse markten laten zien, Tata Steel in India bijvoorbeeld, de huidige eigenaar van de hoogovens in IJmuiden. Dat heeft zijn invloed op de internationale handel.
Vergelijk uit de Grote Bosatlas de volgende kaarten met elkaar:
GB55 Kaart 270B - Aandeel in de wereldhandel 1977
GB55 Kaart 270D - Aandeel in de wereldhandel 2015
BRICS-landen
Grote ondernemingen worden meer en meer tot multinationale ondernemingen, bedrijven met vestigingen of afzet in diverse landen. Waren multinationals aanvankelijk vooral bedrijven uit de rijke industrielanden, nu hebben diverse ondernemingen hun basis in wat je de (semi)periferie kunt noemen, de opkomende grootmachten zoals de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika).
Deze landen spelen nu net als de VS, Australië, Japan, Canada en de lidstaten van de Europese Unie een grote rol in de wereldeconomie. We spreken van een multipolaire wereld.
Zoek in de Grote Bosatlas de kaart De Wereld - Ontwikkelingskenmerken:
GB55 Kaart 262D - Opkomende markten
Lees de ingekorte en bewerkte versie van het volgende artikel.
Mauro zal in Luanda weinig meer herkennen
(naar een artikel van Kees Broere, 16 november 2011)
Stel, hij komt terug, [de jonge vluchteling] Mauro Manuel. Stel dat hij Limburg moet, of misschien wel wil verruilen voor Angola, zijn geboorteland. Hij zal dan aankomen in de hoofdstad Luanda. En daar bijzonder weinig meer herkennen van de plaats die hij als jochie verruilde voor een verblijf in Nederland. Want Luanda is een stad in steigers.
Mauro heeft alle tijd om de straatverkopers in zich op te nemen. De taxi weet zich als alle andere auto's onderworpen aan het uiterst trage tempo van het enorm drukke verkeer. Veel straten zijn nu verhard; sommige verbreed. Maar er zijn zo veel nieuwe wagens bijgekomen, dat lopen nog de snelste vorm van vervoer lijkt. Het Portugees dat hij op de reclameborden leest, blijkt hij redelijk te kunnen lezen, ook al staan er woorden als inovação, innovatie, wat in het Nederlands al ingewikkeld genoeg is. Het is niet langer het Portugees van de kolonist, maar dat van Brazilië, het land dat nu bewijst wat het betekent om zich te ontwikkelen via 'zuid-zuid-investeringen'.
Oberecht, het is een woord dat Mauro op elke straathoek ziet. Het klinkt Europees, maar het is de naam van een Braziliaans bedrijf dat veel van de grootschalige infrastructurele vernieuwing in Luanda en elders in Angola voor zijn rekening neemt. En daarmee concurreert met bedrijven als Citic uit China, of Namkwang uit Zuid-Korea. De nieuwe wereld heeft Angola ontdekt.
Hoe dichter Mauro bij het centrum van de stad komt, hoe dichter op elkaar de nieuwe wolkenkrabbers worden gebouwd. Een van de opvallendste gebouwen is dat van Sonangol, het staatsbedrijf dat niet alleen olie produceert, maar zelf ook de regulerende kracht van de bloeiende oliesector is. Hier wordt het geld verdiend, hier komt het meeste van de almaar oplopende economische groei vandaan.
Bij de Avenida 4 de Fevereiro stapt hij uit de taxi en gaat te voet verder over de marginal, de boulevard die langs de prachtige Baai van Luanda loopt. Ook hier wordt flink gebouwd. De progresso, de vooruitgang waaraan volgens de borden iedereen dient bij te dragen, krijgt hier gestalte in de vorm van een nieuwe zesbaanssnelweg.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Is de internationale handel al zo vrij als de WHO en de UNCTAD zouden willen? Of de EU, de ASEAN of de USMCA, om maar wat organisaties te noemen?
Er zijn diverse vrijhandelsakkoorden. De Europese Unie heeft een interne vrije markt. Dat betekent dat goederen en diensten (en ook burgers) van het ene land binnen de EU naar het andere kunnen gaan zonder dat landsgrenzen nog belemmeringen opwerpen.
Een andere vrijhandelszone is de USMCA, waarin de VS, Mexico en Canada met elkaar handelen. En op 6 juli 2017 heeft de EU met Japan een handelsverdrag gesloten dat de handel tussen de EU en Japan makkelijker zal maken. Maar de samenwerkingsverbanden op het gebied van de internationale handel vertellen niet het hele verhaal.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Wat je op de kaart kunt zien, is voor een deel te verklaren door de omvang van economieën van landen. De landen met de grootste economie liggen meestal op het noordelijk halfrond.
Maar er is meer aan de hand. Er is nog steeds sprake van protectionisme, het beschermen van ondernemingen in eigen land tegen concurrentie uit het buitenland door het instellen of verhogen van invoerheffingen en het nemen van andere beschermende maatregelen.
Lees dit bewerkte artikel.
EU voert nieuwe belasting in tegen Chinees staal
De Europese Unie gaat met een heffing proberen te voorkomen dat Chinese exporteurs hun teveel aan staal in Europa onder de kostprijs leveren en zo Europese fabrikanten in de problemen brengen.
Exporteurs zullen tot 13% belasting moeten betalen op export van de stalen staven die in gewapend beton moeten worden verwerkt. De belasting gaat eerst gelden voor een periode van zes maanden en kan tot vijf jaar worden verlengd. Men verwacht dat onder meer het Luxemburgse staalbedrijf ArcelorMittal van de nieuwe heffingen zal profiteren.
Overschot aan staal
China heeft een groot overschot aan staal. De economische groei in het land liep terug waardoor er in het binnenland minder vraag is gekomen naar staal. Door dit overschot zien Chinese fabrikanten zich genoodzaakt hun waren voor lage prijzen in Europa aan te bieden. Dit tot frustratie van Europese staalfabrikanten die de prijzen zien dalen. Brussel voerde eerder ook al importheffingen in op Chinees roestvast staal en draadstaal om dumping tegen te gaan.
Dumpen
De Europese branchevereniging van staalproducenten Eurofer is er niet van overtuigd dat de nieuwe maatregelen het gewenste effect hebben. 'Het is maar gericht op één product, terwijl er duizenden staalproducten zijn', zegt een woordvoerder. Maar de vereniging laat weten de maatregelen verder te gaan bestuderen om precies in te kunnen schatten wat de gevolgen ervan zijn.
Wel is duidelijk dat de import van Chinees staal sterk is gestegen. In 2014 was er een ruime verdubbeling van de hoeveelheid geïmporteerd staal, en vorig jaar ging de hoeveelheid opnieuw flink omhoog. Onder meer staalbedrijven Jiangyin Xicheng, Jiangsu Yonggang en Zhangjiagang Shatai zouden zich nu schuldig maken aan het dumpen van staal op de Europese markt.
Bron: Financieel Dagblad, januari 2016.
Oefening 2: EU voert nieuwe belasting in tegen Chinees staal
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Vrije internationale handel heeft verschillende voordelen. Een ervan ervaar je telkens als je boodschappen doet. Je kunt kiezen uit een groot aanbod van verschillende merken kleding, schoenen, elektrische apparaten, etenswaren, enzovoort. Hoe komt dat?
Lees de tekst Vrijhandel en protectionisme.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Keerzijde
In 1999 hield de WHO een conferentie in Seattle, aan de westkust van de Verenigde Staten. Activisten hielden er demonstraties tegen het vrijer maken van de internationale handel en tegen de globalisering in het algemeen. Ook in de tijd daarna vonden er demonstraties plaats tijdens bijeenkomsten van de WHO, de G7 (groep van zeven landen met de grootste economieën) en de G20 (de groep van twintig grootste economieën), onder andere in 2017 tijdens een bijeenkomst van de G20 te Hamburg.
Activisten die deze demonstraties hielden, staan bekend als anti-globalisten en andersglobalisten. Daarna mengden zich ook politici of aspirant-politici in het verzet tegen een vrijere internationale handel, zoals Marine le Pen, leider van de Franse partij Front National. Die hoopte in 2017 tot president van Frankrijk verkozen te worden met de belofte dat ze het nationale bedrijfsleven en de werkgelegenheid tegen buitenlandse concurrentie zou beschermen. Ze werd het uiteindelijk niet. Een jaar eerder deed zakenman Donald Trump dezelfde belofte om tot president van de Verenigde Staten verkozen te worden.
Lees de tekst.
In de straten van Seattle
De ‘Battle of Seattle' is verfilmd en verscheen in 2007 in de bioscopen. De film gaat over de protestbeweging rond de Wereldhandelsorganisatie-ministerstop in Seattle. Een groep activisten arriveert in Seattle, om te protesteren tijdens een conferentie van de Wereldhandelsorganisatie (WHO). Zij zien hierin niets minder dan een zoveelste stap van een groep zakenmensen om hun commerciële belangen nog verder boven wereldwijde mensenrechten te plaatsen en willen een tegenstem laten horen.
De activisten voeren hun acties geweldloos uit door menselijke ketenen te vormen en doen hiermee niets onwettigs. Seatlle's burgemeester Jim Tobin (gespeeld door Ray Liotta) is op de hoogte van hun activiteiten en denkt dat het allemaal wel los zal lopen. Hij denkt dat de demonstranten weinig kans maken daadwerkelijk iets te verstoren. Wanneer deze niettemin succesvol verhinderen dat de deelnemers aan de WHO-top op hun bestemming kunnen komen, komt hij onder druk te staan. Tobin sanctioneert daarop de inzet van geweld van zijn politiemacht, die vervolgens gewapend met knuppels en liters traangas de vreedzame demonstranten te lijf gaat.
Stap 4b: Gevolgen van vrije handel
Positieve en negatieve gevolgen van vrije handel
Negatieve gevolgen
De andersglobalisten en politici die meer protectionisme willen, hebben een punt als ze zeggen dat vrije internationale handel ook negatieve effecten heeft.
Om te beginnen zorgt de toegenomen concurrentie tussen ondernemingen (als gevolg van de vrijmaking van de internationale handel) voor winnaars en verliezers. Verliezers zien zich vaak gedwongen om hun fabrieken en werkplaatsen te sluiten. Daardoor zijn er gebieden die veel van hun industrie kwijtraken, wat leidt tot grote werkloosheid in die gebieden.
Lees over een voorbeeld hiervan de tekst Rust Belt.
Welzijn dier en mens in gevaar
Verder nemen ondernemers maatregelen om hun productiekosten te drukken om de scherpere concurrentie aan te kunnen, soms met kwalijke gevolgen voor hun personeel, voor het welzijn van dieren en/of voor het milieu.
Kijk naar een videofragment: van begin tot 2:18 min. “En iedereen die met We te maken heeft.”
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Ten slotte heeft productie op grote schaal voor de wereldmarkt soms ernstige gevolgen voor de gezondheid van mensen, ook als ze niet aan de productie deelnemen, en voor het milieu.
Een voorbeeld hiervan is te zien in het volgende videofragment: van begin tot 1:56 min. “heel veel CO2 uit de lucht op.”
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je hebt gezien waarom steeds meer landen met elkaar hebben samengewerkt om hun onderlinge grensoverschrijdende handel makkelijker te maken en ten slotte helemaal te ontdoen van regels die het grensoverschrijdend verkeer van goederen en diensten hinderen. Je hebt ook gezien dat dit beleid inderdaad heeft geleid tot steeds vrijere internationale handel en dat die grotere handelsvrijheid zowel positieve als negatieve effecten heeft gehad.
Zal de trend van vrijmaking van de internationale handel blijven voortduren, mede door overleg binnen de WHO en de UNCTAD? Of hebben we het punt bereikt waarop een kentering optreedt richting meer protectionisme, richting meer handelsbelemmeringen? Die kentering lijkt al te zijn begonnen. Wat verwacht je er zelf van?
Je laat dat zien aan de hand van een onderzoek en een verslag daarvan onder de titel ‘Vooruitblik op 2030’.
Je werkt samen met een klasgenoot en je kunt kiezen uit de volgende twee opdrachten:
Opdracht A
Je onderzoekt het scenario waarin het voor de WHO, de UNCTAD en landen afzonderlijk ‘business as usual’ blijft, met nog meer vrijheid voor de internationale handel met nog minder invoertarieven, dat subsidies voor binnenlandse bedrijven worden ingeperkt en het vrije verkeer van goederen en diensten op andere manieren wordt bevorderd. Je gaat na hoe de wereld er in 2030 uit zal zien volgens dit scenario.
Opdracht B
Je onderzoekt het scenario waarin internationaal overleg over het wegnemen van handelsbarrières steeds meer plaatsmaakt voor protectionistische maatregelen door landen. Handelsverdragen, als de USMCA, worden steeds verder uitgehold en zullen op den duur helemaal buiten werking treden. Je gaat na hoe de wereld er in 2030 dan uit zal zien.
Doe het onderzoek met gebruikmaking van bronnen uit deze opdracht. Als je andere bronnen kent over internationale handel of verder wilt zoeken op internet, mag dat natuurlijk ook.
Spreek af wie het onderzoeksverslag zal maken en wie het presenteert aan de klas.
In overleg met jullie docent wordt elk onderzoeksverslag voor de klas gepresenteerd.
Stel ten slotte je klasgenoten in de gelegenheid om vragen over het onderzoek te stellen.
Beoordeling
Jullie docent zal beoordelen of:
je voldoende informatie hebt verzameld over hetzij opdracht A hetzij opdracht B;
duidelijk naar voren komt dat het verslag een beeld geeft over de situatie in het jaar 2030;
jullie verslag en/of presentatie duidelijk is en goed verzorgd;
er geen taalfouten zitten in het verslag en of jullie presentatie vlot is verlopen.
Een verslag is een goede manier om een onderzoek te beschrijven dat je hebt uitgevoerd.
Examenvragen
Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren. De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.
Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.
Meer oefenen?
Ga naar ExamenKracht en oefen ook met de nieuwste examens.
Terugkijken
Intro
Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
Zijn de vragen van de Introductie voldoende beantwoord in deze opdracht?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
Wat zijn de voordelige en nadelige gevolgen van vrije internationale handel?
Noem er minstens twee.
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht staat ongeveer 3 SLU.
Heb je de opdracht binnen de geschatte tijd kunnen doen?
Inhoud
Kun je na het maken van deze opdracht uitleggen wat met de titel van de opdracht wordt bedoeld?
Eindopdrachten
Heb je de eindtoets gemaakt? Had je een goede score?
Welke van de twee opdrachten heb je samen met je klasgenoot uitgewerkt?
Verliep ook de presentatie van jullie verslag goed?
Examenvragen
Heb je de examenvragen gemaakt? Had je veel antwoorden goed?
Het arrangement Samenwerken of ieder voor zich? - v456 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Samenwerken of ieder voor zich" besproken. De GATT werd in 1995 omgedoopt tot de World Trade Organisation (WTO), die zich richt op vrijere internationale handel, terwijl de United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), opgericht in 1964 door de Verenigde Naties, zich ook bezighoudt met internationale handel, maar met een iets ander werkterrein. Grote ondernemingen worden meer en meer tot multinationale ondernemingen, bedrijven met vestigingen of afzet in diverse landen. Waren multinationals aanvankelijk vooral bedrijven uit de rijke industrielanden, nu hebben diverse ondernemingen hun basis in wat je de (semi)periferie kunt noemen, de opkomende grootmachten zoals de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika). De Europese Unie voert een heffing in op de export van Chinese stalen staven om te voorkomen dat onder kostprijs geleverd wordt, vanwege het overschot aan staal in China en de zorgen bij Europese fabrikanten over concurrentie. Vrije internationale handel heeft voordelen zoals een breed assortiment aan producten, maar wordt ook bekritiseerd en leidt tot protesten, zoals tijdens WHO-conferenties en G7/G20-bijeenkomsten, waar activisten en politici zoals Marine Le Pen en Donald Trump zich uitspreken tegen vrijhandel en globalisering, en in plaats daarvan protectionisme promoten. Maar vrije handel kan ook negatieve gevolgen hebben, denk aan mensen met slechte werkomstandigheden die invloed kunnen hebben op hun gezondheid en de grote impact op het klimaat en milieu.
Leerniveau
VWO 6;
VWO 4;
VWO 5;
Leerinhoud en doelen
Globalisering;
Aardrijkskunde;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
6 uur en 0 minuten
Trefwoorden
aardrijkskunde, arrangeerbaar, mileu, samenwerken, stercollectie, unctad, united nations conference on trade, vwo456, wto
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Samenwerken of ieder voor zich" besproken. De GATT werd in 1995 omgedoopt tot de World Trade Organisation (WTO), die zich richt op vrijere internationale handel, terwijl de United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), opgericht in 1964 door de Verenigde Naties, zich ook bezighoudt met internationale handel, maar met een iets ander werkterrein. Grote ondernemingen worden meer en meer tot multinationale ondernemingen, bedrijven met vestigingen of afzet in diverse landen. Waren multinationals aanvankelijk vooral bedrijven uit de rijke industrielanden, nu hebben diverse ondernemingen hun basis in wat je de (semi)periferie kunt noemen, de opkomende grootmachten zoals de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika). De Europese Unie voert een heffing in op de export van Chinese stalen staven om te voorkomen dat onder kostprijs geleverd wordt, vanwege het overschot aan staal in China en de zorgen bij Europese fabrikanten over concurrentie. Vrije internationale handel heeft voordelen zoals een breed assortiment aan producten, maar wordt ook bekritiseerd en leidt tot protesten, zoals tijdens WHO-conferenties en G7/G20-bijeenkomsten, waar activisten en politici zoals Marine Le Pen en Donald Trump zich uitspreken tegen vrijhandel en globalisering, en in plaats daarvan protectionisme promoten. Maar vrije handel kan ook negatieve gevolgen hebben, denk aan mensen met slechte werkomstandigheden die invloed kunnen hebben op hun gezondheid en de grote impact op het klimaat en milieu.
Vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) werken steeds meer landen met elkaar samen om het vrije verkeer te verbeteren, vrij verkeer van goederen, maar ook van mensen, diensten en kapitaal.
Blijven landen, net als in de periode na de Tweede Wereldoorlog, bereid om hun grenzen meer en meer open te stellen voor vrij verkeer van goederen, mensen, diensten en kapitaal of zullen ze steeds meer proberen hun eigen economische belangen te behartigen ten koste van deze samenwerking?
Activiteiten
In 1947 ondertekenden 23 landen een verdrag genaamd General Agreement on Tariffs and Trade, of kortweg GATT. Hiermee stichtten ze een overlegorgaan gericht op het vrijer maken van de onderlinge internationale handel. Dit orgaan werd in 1995 (toen inmiddels 123 landen waren aangesloten) omgedoopt tot World Trade Organisation (WTO) of Wereldhandelsorganisatie (WHO). Sindsdien hebben zich steeds meer landen bij de WHO aangesloten, waaronder ook China in 2001. Hierdoor maakt de organisatie zijn naam steeds meer waar.
Is de internationale handel al zo vrij als de WHO en de UNCTAD zouden willen? Of de EU, de ASEAN of de USMCA, om maar wat organisaties te noemen?
Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren. De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.
Intro
Websites:
