Samenwerken of ieder voor zich? - v456

Samenwerken of ieder voor zich? - v456

Samenwerken of ieder voor zich?

Introductie

Vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) werken steeds meer landen met elkaar samen om het vrije verkeer te verbeteren, vrij verkeer van goederen, maar ook van mensen, diensten en kapitaal.
Dit gebeurt door het afschaffen of verlagen van invoertarieven en het versoepelen of afschaffen van andere regels die de in- en uitvoer van goederen en diensten van die landen hinderen en door het grensverkeer zo min mogelijk te belemmeren.

Vrij verkeer staat op gespannen voet met protectionisme en al dan niet vermeend eigenbelang. Vrije internationale handel levert globaal gezien meer welvaart op, maar kan lokaal tot verarming leiden als bijvoorbeeld industrie naar lagelonenlanden wordt verplaatst.

Zo heeft globalisering voorstanders en tegenstanders. Wie in de praktijk van de economische politiek het pleit gaat winnen? Zet globalisering door of zetten we nieuwe muren neer? Daarover en over je eigen antwoord op deze vraag ga je in deze opdracht nadenken.

Wat ga je leren?

Hoofdvraag

  • Blijven landen, net als in de periode na de Tweede Wereldoorlog, bereid om hun grenzen meer en meer open te stellen voor vrij verkeer van goederen, mensen, diensten en kapitaal of zullen ze steeds meer proberen hun eigen economische belangen te behartigen ten koste van deze samenwerking?

Deelvragen

  • Waarom besloten en besluiten landen samen te werken om vrij verkeer te vergemakkelijken?
  • Welke instituties hebben ze hiertoe opgericht?
  • Hoe gaan deze instituties te werk?
  • In hoeverre heeft deze internationale samenwerking de gewenste resultaten gehad?
  • Is internationale handel altijd zo vrij voor alle betrokken partijen als vaak wordt beweerd?
  • Wat voor gevolg heeft deze samenwerking tot nu toe gehad voor de economische machtsverhoudingen in de wereld?
  • Wat voor andere gevolgen heeft de toegenomen samenwerking op het gebied van de handel?

Begrippen

Economische globalisering:

  • WHO
  • UNCTAD
  • Zuid-zuid-investeringen
  • Opkomende grootmachten (BRICS-landen)
  • Multipolaire wereld
  • Protectionisme

Wat ga je doen?

Activiteiten

Aan de slag

Stap 1

De oprichting van WHO en UNCTAD had als doel zoveel mogelijk zonder belemmeringen en grenzen tussen landen, handel te drijven. Je leest er teksten over en beantwoordt vragen.

Stap 2

De economische macht wordt over meer landen verdeeld dankzij het vrijmaken van de internationale handel. Je vergelijkt kaarten, leest teksten en beantwoordt vragen.

Stap 3

De vrije internationale handel heeft ook protectionisme tot gevolg: het beschermen van de eigen producten en bedrijven en het instellen en verhogen van importheffingen. Je leest een tekst, bekijkt een atlaskaart en beantwoordt vragen.

Stap 4a

Je leest over de positieve gevolgen van de vrije handel, maar ook over activisten. Je leest een tekst en maakt oefeningen.

Stap 4b

Je leest over de negatieve gevolgen van de vrije handel, zoals het gevaar voor welzijn van dier en mens en de gevolgen voor gezondheid en milieu. Je bekijkt video's en beantwoord vragen.

Afronding

Samenvattend

Omschrijf de begrippen. Vergelijk ze met een klasgenoot.

Eindopdracht A

Maak de eindtoets.

Eindopdracht B

Verslag schrijven over verdere vrijmaking van de internationale handel of terug naar protectionisme. Je doet dit met een klasgenoot en presenteert het verslag in overleg met je docent voor de klas.

Examenvragen

Oefen de eindexamenvragen.

Terugkijken

Kijk terug op de opdracht.


Tijd
Voor deze opdracht is de studiebelasting ongeveer 3 SLU.

Aan de slag

Stap 1: Handel zonder grenzen

Doelstelling: handel zonder grenzen

In 1947 ondertekenden 23 landen een verdrag genaamd General Agreement on Tariffs and Trade, of kortweg GATT. Hiermee stichtten ze een overlegorgaan gericht op het vrijer maken van de onderlinge internationale handel. Dit orgaan werd in 1995 (toen inmiddels 123 landen waren aangesloten) omgedoopt tot World Trade Organisation (WTO) of Wereldhandelsorganisatie (WHO). Sindsdien hebben zich steeds meer landen bij de WHO aangesloten, waaronder ook China in 2001. Hierdoor maakt de organisatie zijn naam steeds meer waar.

In 1964 richtten de Verenigde Naties een organisatie op die zich eveneens bezighoudt met internationale handel, de United Nations Conference on Trade and Development UNCTAD.

Het werkterrein van de WHO en van UNCTAD is niet helemaal hetzelfde. Hoe dat precies in elkaar zit, lees je in de volgende (engelstalige) teksten: About UNCTAD en WTO: What we stand for.

Stap 2: Economische macht

Economische macht over meer landen verdeeld

Dankzij de vrijmaking van de internationale handel krijgen ondernemingen steeds meer de gelegenheid om te produceren waar hen dat het beste uitkomt. Steeds meer productie vindt plaats buiten de rijke landen. Niet alleen van ondernemingen die in het Westen hun thuisbasis hebben. Vooral in Azië en Zuid-Amerika komen nieuwe ondernemingen op die zich ook op de westerse markten laten zien, Tata Steel in India bijvoorbeeld, de huidige eigenaar van de hoogovens in IJmuiden. Dat heeft zijn invloed op de internationale handel.

Vergelijk uit de Grote Bosatlas de volgende kaarten met elkaar:

  • De Wereld - Globalisering en Global shift - Aandeel in de wereldhandel 1977
  • De Wereld - Globalisering en Global shift - Aandeel in de wereldhandel 2015.

Of uit Alcarta atlas de volgende kaarten:

  • Wereld - Handel - Aandeel in wereldhandel 1980

  • Wereld - Handel - Aandeel in wereldhandel 2020.

BRICS-landen

Grote ondernemingen worden meer en meer tot multinationale ondernemingen, bedrijven met vestigingen of afzet in diverse landen. Waren multinationals aanvankelijk vooral bedrijven uit de rijke industrielanden, nu hebben diverse ondernemingen hun basis in wat je de (semi)periferie kunt noemen, de opkomende grootmachten zoals de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika).
Deze landen spelen nu net als de VS, Australië, Japan, Canada en de lidstaten van de Europese Unie een grote rol in de wereldeconomie. We spreken van een multipolaire wereld.

Zoek in de Grote Bosatlas de kaart De Wereld - Ontwikkelingskenmerken (Opkomende markten)
of
in de Alcarta atlas de kaart Wereld - Globalisering (Opkomende markten).


Lees de ingekorte en bewerkte versie van het volgende artikel.

Mauro zal in Luanda weinig meer herkennen

(naar een artikel van Kees Broere, 16 november 2011)

Stel, hij komt terug, [de jonge vluchteling] Mauro Manuel. Stel dat hij Limburg moet, of misschien wel wil verruilen voor Angola, zijn geboorteland. Hij zal dan aankomen in de hoofdstad Luanda. En daar bijzonder weinig meer herkennen van de plaats die hij als jochie verruilde voor een verblijf in Nederland. Want Luanda is een stad in steigers.

Mauro heeft alle tijd om de straatverkopers in zich op te nemen. De taxi weet zich als alle andere auto's onderworpen aan het uiterst trage tempo van het enorm drukke verkeer. Veel straten zijn nu verhard; sommige verbreed. Maar er zijn zo veel nieuwe wagens bijgekomen, dat lopen nog de snelste vorm van vervoer lijkt. Het Portugees dat hij op de reclameborden leest, blijkt hij redelijk te kunnen lezen, ook al staan er woorden als inovação, innovatie, wat in het Nederlands al ingewikkeld genoeg is. Het is niet langer het Portugees van de kolonist, maar dat van Brazilië, het land dat nu bewijst wat het betekent om zich te ontwikkelen via 'zuid-zuid-investeringen'.

Oberecht, het is een woord dat Mauro op elke straathoek ziet. Het klinkt Europees, maar het is de naam van een Braziliaans bedrijf dat veel van de grootschalige infrastructurele vernieuwing in Luanda en elders in Angola voor zijn rekening neemt. En daarmee concurreert met bedrijven als Citic uit China, of Namkwang uit Zuid-Korea. De nieuwe wereld heeft Angola ontdekt.

Hoe dichter Mauro bij het centrum van de stad komt, hoe dichter op elkaar de nieuwe wolkenkrabbers worden gebouwd. Een van de opvallendste gebouwen is dat van Sonangol, het staatsbedrijf dat niet alleen olie produceert, maar zelf ook de regulerende kracht van de bloeiende oliesector is. Hier wordt het geld verdiend, hier komt het meeste van de almaar oplopende economische groei vandaan.

Bij de Avenida 4 de Fevereiro stapt hij uit de taxi en gaat te voet verder over de marginal, de boulevard die langs de prachtige Baai van Luanda loopt. Ook hier wordt flink gebouwd. De progresso, de vooruitgang waaraan volgens de borden iedereen dient bij te dragen, krijgt hier gestalte in de vorm van een nieuwe zesbaanssnelweg.

Bron: De Volkskrant, november 2016.

 

Stap 3: Internationale handel

Hoe vrij is de internationale handel?

Is de internationale handel al zo vrij als de WHO en de UNCTAD zouden willen? Of de EU, de ASEAN of de USMCA, om maar wat organisaties te noemen?

Er zijn diverse vrijhandelsakkoorden. De Europese Unie heeft een interne vrije markt. Dat betekent dat goederen en diensten (en ook burgers) van het ene land binnen de EU naar het andere kunnen gaan zonder dat landsgrenzen nog belemmeringen opwerpen.
Een andere vrijhandelszone is de USMCA, waarin de VS, Mexico en Canada met elkaar handelen. En op 6 juli 2017 heeft de EU met Japan een handelsverdrag gesloten dat de handel tussen de EU en Japan makkelijker zal maken. Maar de samenwerkingsverbanden op het gebied van de internationale handel vertellen niet het hele verhaal.

Zoek op in de Grote Bosatlas de kaart: De Wereld - Globalisering (Handelsverkeer).

Wat je op de kaart kunt zien, is voor een deel te verklaren door de omvang van economieën van landen. De landen met de grootste economie liggen meestal op het noordelijk halfrond.
Maar er is meer aan de hand. Er is nog steeds sprake van protectionisme, het beschermen van ondernemingen in eigen land tegen concurrentie uit het buitenland door het instellen of verhogen van invoerheffingen en het nemen van andere beschermende maatregelen.

Lees dit bewerkte artikel.

EU voert nieuwe belasting in tegen Chinees staal

De Europese Unie gaat met een heffing proberen te voorkomen dat Chinese exporteurs hun teveel aan staal in Europa onder de kostprijs leveren en zo Europese fabrikanten in de problemen brengen.
Exporteurs zullen tot 13% belasting moeten betalen op export van de stalen staven die in gewapend beton moeten worden verwerkt. De belasting gaat eerst gelden voor een periode van zes maanden en kan tot vijf jaar worden verlengd. Men verwacht dat onder meer het Luxemburgse staalbedrijf ArcelorMittal van de nieuwe heffingen zal profiteren.

Overschot aan staal
China heeft een groot overschot aan staal. De economische groei in het land liep terug waardoor er in het binnenland minder vraag is gekomen naar staal. Door dit overschot zien Chinese fabrikanten zich genoodzaakt hun waren voor lage prijzen in Europa aan te bieden. Dit tot frustratie van Europese staalfabrikanten die de prijzen zien dalen. Brussel voerde eerder ook al importheffingen in op Chinees roestvast staal en draadstaal om dumping tegen te gaan.

Dumpen
De Europese branchevereniging van staalproducenten Eurofer is er niet van overtuigd dat de nieuwe maatregelen het gewenste effect hebben. 'Het is maar gericht op één product, terwijl er duizenden staalproducten zijn', zegt een woordvoerder. Maar de vereniging laat weten de maatregelen verder te gaan bestuderen om precies in te kunnen schatten wat de gevolgen ervan zijn.
Wel is duidelijk dat de import van Chinees staal sterk is gestegen. In 2014 was er een ruime verdubbeling van de hoeveelheid geïmporteerd staal, en vorig jaar ging de hoeveelheid opnieuw flink omhoog. Onder meer staalbedrijven Jiangyin Xicheng, Jiangsu Yonggang en Zhangjiagang Shatai zouden zich nu schuldig maken aan het dumpen van staal op de Europese markt.

Bron: Financieel Dagblad, januari 2016.

Stap 4a: Gevolgen van vrije handel

Positieve en negatieve gevolgen van vrije handel

Positieve gevolgen

Vrije internationale handel heeft verschillende voordelen. Een ervan ervaar je telkens als je boodschappen doet. Je kunt kiezen uit een groot aanbod van verschillende merken kleding, schoenen, elektrische apparaten, etenswaren, enzovoort. Hoe komt dat?
Lees de tekst Economische samenwerking en vrijhandel en Protectionisme.

Keerzijde
In 1999 hield de WHO een conferentie in Seattle, aan de westkust van de Verenigde Staten. Activisten hielden er demonstraties tegen het vrijer maken van de internationale handel en tegen de globalisering in het algemeen. Ook in de tijd daarna vonden er demonstraties plaats tijdens bijeenkomsten van de WHO, de G7 (groep van zeven landen met de grootste economieën) en de G20 (de groep van twintig grootste economieën), onder andere in 2017 tijdens een bijeenkomst van de G20 te Hamburg.
Activisten die deze demonstraties hielden, staan bekend als anti-globalisten en andersglobalisten. Daarna mengden zich ook politici of aspirant-politici in het verzet tegen een vrijere internationale handel, zoals Marine le Pen, leider van de Franse partij Front National. Die hoopte in 2017 tot president van Frankrijk verkozen te worden met de belofte dat ze het nationale bedrijfsleven en de werkgelegenheid tegen buitenlandse concurrentie zou beschermen. Ze werd het uiteindelijk niet. Een jaar eerder deed zakenman Donald Trump dezelfde belofte om tot president van de Verenigde Staten verkozen te worden.

Lees de tekst.

In de straten van Seattle

De ‘Battle of Seattle' is verfilmd en verscheen in 2007 in de bioscopen. De film gaat over de protestbeweging rond de Wereldhandelsorganisatie-ministerstop in Seattle. Een groep activisten arriveert in Seattle, om te protesteren tijdens een conferentie van de Wereldhandelsorganisatie (WHO). Zij zien hierin niets minder dan een zoveelste stap van een groep zakenmensen om hun commerciële belangen nog verder boven wereldwijde mensenrechten te plaatsen en willen een tegenstem laten horen.

De activisten voeren hun acties geweldloos uit door menselijke ketenen te vormen en doen hiermee niets onwettigs. Seatlle's burgemeester Jim Tobin (gespeeld door Ray Liotta) is op de hoogte van hun activiteiten en denkt dat het allemaal wel los zal lopen. Hij denkt dat de demonstranten weinig kans maken daadwerkelijk iets te verstoren. Wanneer deze niettemin succesvol verhinderen dat de deelnemers aan de WHO-top op hun bestemming kunnen komen, komt hij onder druk te staan. Tobin sanctioneert daarop de inzet van geweld van zijn politiemacht, die vervolgens gewapend met knuppels en liters traangas de vreedzame demonstranten te lijf gaat.

Stap 4b: Gevolgen van vrije handel

Positieve en negatieve gevolgen van vrije handel

Negatieve gevolgen

De andersglobalisten en politici die meer protectionisme willen, hebben een punt als ze zeggen dat vrije internationale handel ook negatieve effecten heeft.
Om te beginnen zorgt de toegenomen concurrentie tussen ondernemingen (als gevolg van de vrijmaking van de internationale handel) voor winnaars en verliezers. Verliezers zien zich vaak gedwongen om hun fabrieken en werkplaatsen te sluiten. Daardoor zijn er gebieden die veel van hun industrie kwijtraken, wat leidt tot grote werkloosheid in die gebieden.

Lees over een voorbeeld hiervan de tekst Rust Belt.

Welzijn dier en mens in gevaar

Verder nemen ondernemers maatregelen om hun productiekosten te drukken om de scherpere concurrentie aan te kunnen, soms met kwalijke gevolgen voor hun personeel, voor het welzijn van dieren en/of voor het milieu.

Kijk naar een videofragment: van begin tot 2:18 min. “En iedereen die met We te maken heeft.”

Gevolgen voor gezondheid en milieu

Ten slotte heeft productie op grote schaal voor de wereldmarkt soms ernstige gevolgen voor de gezondheid van mensen, ook als ze niet aan de productie deelnemen, en voor het milieu.

Kijk nog eens naar de teksten ‘What we stand for’ en ‘About UNCTAD’.
Beantwoord daarna de vragen.

Afronding

Samenvattend

Bij 'Wat ga je leren?' worden de volgende begrippen genoemd.
Geef zelf een omschrijving van deze begrippen.

​Economische globalisering  
WHO  
UNCTAD  
Zuid-zuid-investeringen  
Opkomende grootmachten (BRICS-landen)  
Multipolaire wereld  
Protectionisme  


Bespreek de begrippen met een klasgenoot.

Eindopdracht A: Toets

Eindopdracht B: Verslag schrijven

Verslag ‘Vooruitblik op 2030’

Je hebt gezien waarom steeds meer landen met elkaar hebben samengewerkt om hun onderlinge grensoverschrijdende handel makkelijker te maken en ten slotte helemaal te ontdoen van regels die het grensoverschrijdend verkeer van goederen en diensten hinderen. Je hebt ook gezien dat dit beleid inderdaad heeft geleid tot steeds vrijere internationale handel en dat die grotere handelsvrijheid zowel positieve als negatieve effecten heeft gehad.

Zal de trend van vrijmaking van de internationale handel blijven voortduren, mede door overleg binnen de WHO en de UNCTAD? Of hebben we het punt bereikt waarop een kentering optreedt richting meer protectionisme, richting meer handelsbelemmeringen? Die kentering lijkt al te zijn begonnen. Wat verwacht je er zelf van?
Je laat dat zien aan de hand van een onderzoek en een verslag daarvan onder de titel ‘Vooruitblik op 2030’.

Je werkt samen met een klasgenoot en je kunt kiezen uit de volgende twee opdrachten:

Opdracht A
Je onderzoekt het scenario waarin het voor de WHO, de UNCTAD en landen afzonderlijk ‘business as usual’ blijft, met nog meer vrijheid voor de internationale handel met nog minder invoertarieven, dat subsidies voor binnenlandse bedrijven worden ingeperkt en het vrije verkeer van goederen en diensten op andere manieren wordt bevorderd. Je gaat na hoe de wereld er in 2030 uit zal zien volgens dit scenario.

Opdracht B
Je onderzoekt het scenario waarin internationaal overleg over het wegnemen van handelsbarrières steeds meer plaatsmaakt voor protectionistische maatregelen door landen. Handelsverdragen, als de USMCA, worden steeds verder uitgehold en zullen op den duur helemaal buiten werking treden. Je gaat na hoe de wereld er in 2030 dan uit zal zien.

Doe het onderzoek met gebruikmaking van bronnen uit deze opdracht. Als je andere bronnen kent over internationale handel of verder wilt zoeken op internet, mag dat natuurlijk ook.
Spreek af wie het onderzoeksverslag zal maken en wie het presenteert aan de klas.

In overleg met jullie docent wordt elk onderzoeksverslag voor de klas gepresenteerd.
Stel ten slotte je klasgenoten in de gelegenheid om vragen over het onderzoek te stellen.

Beoordeling

Jullie docent zal beoordelen of:

  • je voldoende informatie hebt verzameld over hetzij opdracht A hetzij opdracht B;
  • duidelijk naar voren komt dat het verslag een beeld geeft over de situatie in het jaar 2030;
  • jullie verslag en/of presentatie duidelijk is en goed verzorgd;
  • er geen taalfouten zitten in het verslag en of jullie presentatie vlot is verlopen.

Verslag schrijven

Een verslag is een goede manier om een onderzoek te beschrijven dat je hebt uitgevoerd.        

 

Examenvragen

Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren. De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.

Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.

VWO 2017-TV1

VWO 2017-TV1 Vragen 18-21

VWO 2019-TV1

VWO 2019-TV1 Vragen 17-20

VWO 2021-TV2

VWO 2021-TV2 Vraag 10

 

Meer oefenen?
Wil je met nog meer examenvragen oefenen?
Als je school deelneemt aan VO-content kun je verder oefenen door in te loggen op ExamenKracht (www.examenkracht.nl).

Terugkijken

Intro

  • Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
    Zijn de vragen van de Introductie voldoende beantwoord in deze opdracht?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
    Wat zijn de voordelige en nadelige gevolgen van vrije internationale handel?
    Noem er minstens twee.

Hoe ging het?

  • Tijd
    Voor deze opdracht staat ongeveer 3 SLU.
    Heb je de opdracht binnen de geschatte tijd kunnen doen?
  • Inhoud
    Kun je na het maken van deze opdracht uitleggen wat met de titel van de opdracht wordt bedoeld?
  • Eindopdrachten
    Heb je de eindtoets gemaakt? Had je een goede score?
    Welke van de twee opdrachten heb je samen met je klasgenoot uitgewerkt?
    Verliep ook de presentatie van jullie verslag goed?
  • Examenvragen
    Heb je de examenvragen gemaakt? Had je veel antwoorden goed?

Bronnen

  • Het arrangement Samenwerken of ieder voor zich? - v456 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-05-07 21:49:07
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Samenwerken of ieder voor zich" besproken. De GATT werd in 1995 omgedoopt tot de World Trade Organisation (WTO), die zich richt op vrijere internationale handel, terwijl de United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), opgericht in 1964 door de Verenigde Naties, zich ook bezighoudt met internationale handel, maar met een iets ander werkterrein. Grote ondernemingen worden meer en meer tot multinationale ondernemingen, bedrijven met vestigingen of afzet in diverse landen. Waren multinationals aanvankelijk vooral bedrijven uit de rijke industrielanden, nu hebben diverse ondernemingen hun basis in wat je de (semi)periferie kunt noemen, de opkomende grootmachten zoals de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika). De Europese Unie voert een heffing in op de export van Chinese stalen staven om te voorkomen dat onder kostprijs geleverd wordt, vanwege het overschot aan staal in China en de zorgen bij Europese fabrikanten over concurrentie. Vrije internationale handel heeft voordelen zoals een breed assortiment aan producten, maar wordt ook bekritiseerd en leidt tot protesten, zoals tijdens WHO-conferenties en G7/G20-bijeenkomsten, waar activisten en politici zoals Marine Le Pen en Donald Trump zich uitspreken tegen vrijhandel en globalisering, en in plaats daarvan protectionisme promoten. Maar vrije handel kan ook negatieve gevolgen hebben, denk aan mensen met slechte werkomstandigheden die invloed kunnen hebben op hun gezondheid en de grote impact op het klimaat en milieu.
    Leerniveau
    VWO 6; VWO 4; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Globalisering; Aardrijkskunde;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    6 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    aardrijkskunde, arrangeerbaar, mileu, samenwerken, stercollectie, unctad, united nations conference on trade, vwo456, wto

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content - Gereedschapskist. (2019).

    Gereedschapskist activerende werkvormen

    https://maken.wikiwijs.nl/105906/Gereedschapskist_activerende_werkvormen

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Handel zonder grenzen

    Economische macht

    Hoe vrij is de internationale handel?

    EU voert nieuwe belasting in tegen Chinees staal

    Positieve gevolgen van vrije handel

    Negatieve gevolgen

    Palmolie

    Samen of ieder voor zich?

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van