Thema 1 Basisrekenen vmbo-b12

Thema 1 Basisrekenen vmbo-b12

Basisrekenen

Inleiding

In het vorige thema heb je gezien dat wiskunde veel meer is dan alleen rekenen. Maar rekenen is bij wiskunde wel belangrijk.

Daarom herhalen we in dit thema wat je al eerder hebt geleerd over het rekenen met gehele getallen. Rekenen met kleinere getallen moet je uit je hoofd kunnen. En rekenen met grotere getallen moet je vlot op papier kunnen uitrekenen. Zonder rekenmachine! Daarnaast leer je ook meer over het rekenen met de kalender, want daar kunnen we ook heel veel mee!

Bij het onderdeel ‘Wat kan ik al?’  lopen we de basisstappen door, zodat jij en je docent precies weten wat je al wel goed kan en wat je nog moet oefenen. Zodat je daarna vol zelfvertrouwen met de andere thema’s aan de slag kan gaan.

Je krijgt ook een kijkje in de geschiedenis van het rekenen.
Eén van de oudste vondsten die te maken hebben met rekenen is het Lebombo-beentje. Het is een stukje bot van een baviaan dat ongeveer 35.000 jaar oud is!
In het botje zijn 29 streepjes gekerfd. Men denkt dat dat mogelijk gebruikt werd als kalender, om dagen te tellen. Misschien was het zelfs een menstruatiekalender.
Iets minder lang geleden, rond 2000 v.Chr., ontwikkelden de oude Egyptenaren het rekenen met symbolen. Daar ga je in dit thema kennis mee maken. Je leert zelf getallen te schrijven zoals de oude Egyptenaren dat deden!

Bekijk het volgende filmpje (7 minuten) om meer over de geschiedenis van het rekenen te weten te komen.

Bij de eindopdracht gaan jullie aan de slag met het 24-spel. Daarvoor moet je niet alleen vlot
kunnen rekenen, maar ook zelf drie sommen bedenken waarmee je precies op 24 uitkomt.

 

Wat kan ik al?

Wat kan ik straks?

Aan het eind van dit thema kan ik (zonder rekenmachine):

  • Twee of meer grote getallen onder elkaar optellen;
  • Twee grote getallen onder elkaar aftrekken met lenen;
  • Vlot alle sommen van de tafels van vermenigvuldiging door elkaar uit mijn hoofd maken;
  • Vlot uit mijn hoofd vermenigvuldigen met 10, 100, 1000 enzovoort;
  • Twee grote getallen onder elkaar vermenigvuldigen;
  • Vlot uit mijn hoofd alle deelsommen maken die het omgekeerde zijn van de tafels;
  • Delen met rest boven de 100 met de hapmethode, ook met een deler groter dan 10;
  • Rekenen met dagen, weken, maanden en jaren;
  • De tijdsduur tussen twee data berekenen;
  • Eenvoudige praktische problemen oplossen met behulp van de kalender.

Wat ga ik doen?

Het thema Basisrekenen bestaat uit de volgende onderdelen:

Onderdeel

Tijd in lesuren

Inleiding

0,5

Paragraaf 1: Optellen

1

Paragraaf 2: Aftrekken

1

Paragraaf 3: Vermenigvuldigen

1,5

Paragraaf 4: Delen

2
Paragraaf 5: Rekenen met de kalender 1,5

Afsluiting

2,5

Totaal

 10

 


​De tijd is een indicatie en afhankelijk van de keuze van de eindopdracht.  

Paragrafen

Paragraaf 1 Optellen

Optellen

Wat ga ik leren?

Na het doorwerken van deze paragraaf kan ik:

  • Zonder rekenmachine twee of meer grote getallen onder elkaar optellen.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Optellen

Aan de slag

Leervragen

Kennisbank

Hoe tel ik onder elkaar twee getallen op?

Opgaven

 

 

 

 

  • Hoe tel ik honderdtallen onder elkaar op met onthouden?

  • Hoe tel ik honderdtallen onder elkaar op met meerdere keren onthouden?

  • Hoe tel ik duizendtallen onder elkaar op?

  • Hoe tel ik drie of meer getallen onder elkaar op?

Afsluiting

Onderdeel

Activiteit

Toets

Afsluitende toets maken


Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 1 uur nodig.

Kennisbank

Bestudeer uit de Kennisbank wiskunde het onderdeel:


Maak de volgende opgave en controleer je antwoord.
Heb je niet alles goed, ga dan in de Kennisbank op zoek naar het goede antwoord.

Aan de slag

Opgaven

Maak nu de volgende opgaven.

  • Bij deze opgaven mag je geen rekenmachine gebruiken.

 

Afsluiting

Toets

Je sluit de paragraaf Optellen af met een toets. 

Na het maken van de vragen krijg je een score.
Je kunt jouw antwoorden vergelijken met de goede antwoorden.

  • Bij deze opgaven mag je geen rekenmachine gebruiken.

Paragraaf 2 Aftrekken

Aftrekken

Wat ga ik leren?

Na het doorwerken van deze paragraaf kan ik:

  • Zonder rekenmachine twee of meer grote getallen van elkaar aftrekken.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aftrekken

Aan de slag

Leervragen

Kennisbank

Hoe trek ik onder elkaar twee getallen af?

Opgaven

 

  • Hoe trek ik honderdtallen onder elkaar af met lenen?

  • Hoe trek ik honderdtallen onder elkaar af met meerdere keren lenen?

  • Hoe trek ik duizendtallen onder elkaar af?

Afsluiting

Onderdeel

Activiteit

Toets

Afsluitende toets maken


Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 1 uur nodig.

Kennisbank

Bestudeer uit de Kennisbank wiskunde het onderdeel:


Maak de volgende opgave en controleer je antwoord.
Heb je niet alles goed, ga dan in de Kennisbank op zoek naar het goede antwoord.

Aan de slag

Opgaven

Maak nu de volgende opgaven.

  • Bij deze opgaven mag je geen rekenmachine gebruiken.

 

Afsluiting

Toets

Je sluit de paragraaf Aftrekken af met een toets.

Na het maken van de vragen krijg je een score.
Je kunt jouw antwoorden vergelijken met de goede antwoorden.

  • Bij deze opgaven mag je geen rekenmachine gebruiken.

Paragraaf 3 Vermenigvuldigen

Vermenigvuldigen

Wat ga ik leren?

Na het doorwerken van deze paragraaf kan ik:

  • Alle sommen van de tafels van vermenigvuldiging vlot door elkaar uit je hoofd maken;
  • Vlot uit je hoofd vermenigvuldigen met factoren van 10, 100, 1000 enzovoort;
  • Zonder rekenmachine twee grote getallen onder elkaar vermenigvuldigen.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Vermenigvuldigen

Aan de slag

Leervragen

Kennisbank

  • Hoe vermenigvuldig ik vlot met 10, 100, 1000 enzovoort?
  • Hoe vermenigvuldig ik twee grote getallen onder elkaar?

Opgaven

 

 

  • Hoe vermenigvuldig ik eenheden met tientallen, honderdtallen enzovoort?

  • Hoe vermenigvuldig ik met tientallen, honderdtallen enzovoort aan beide kanten?

  • Hoe vermenigvuldig ik grote getallen onder elkaar?

Afsluiting

Onderdeel

Activiteit

Toets

Afsluitende toets maken


Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 1,5 uur nodig.

Kennisbank

Tafels

Om de opgaven goed te kunnen maken is het niet alleen van belang dat je de tafels van vermenigvuldiging kent, maar ook dat je ze vlot uit je hoofd kan. Als je daar nog een beetje moeite mee hebt, dan hebben we bij de afsluiting onder het onderdeel 'Verderkijker' een aantal websites waar je de tafels kan oefenen.

Kennisbank

Bestudeer uit de Kennisbank wiskunde het onderdeel:


Maak de volgende opgaven en controleer je antwoorden.
Heb je niet alle antwoorden goed, ga dan in de Kennisbank op zoek naar de goede antwoorden.

Aan de slag

Opgaven

Maak nu de volgende opgaven.

  • Bij deze opgaven mag je geen rekenmachine gebruiken.

 

Afsluiting

Toets

Je sluit de paragraaf Vermenigvuldigen af met een toets.

Na het maken van de vragen krijg je een score.
Je kunt jouw antwoorden vergelijken met de goede antwoorden.

  • Bij deze opgaven mag je geen rekenmachine gebruiken.

Verderkijker

Tafels

Om de opgaven goed te kunnen maken is het niet alleen van belang dat je de tafels van vermenigvuldiging kent, maar ook dat je ze vlot uit je hoofd kan. Als je daar nog een beetje moeite mee hebt, dan hebben we hier een aantal websites waar je de tafels kan oefenen:

  • Tafelmiljonair
    Tafelmiljonair lijkt op het bekende TV-spel. Je mag ook hier steeds kiezen uit 4 antwoorden en je mag, als je het even niet weet kiezen voor 50:50, een telefonische hulplijn of vragen wat het publiek denkt. Er is geen tijdsdruk. Win jij het miljoen?
  • Tafelsoefenen
    Bij tafels oefenen kun je één of meer tafels die je nog lastig vindt uitkiezen om te oefenen. Vervolgens krijg je 25 vragen, waarop je zelf het antwoord moet verzinnen. Je kan dus niet kiezen. Het is misschien wat saaier dan de andere spellen, maar je kan hier rustig oefenen zonder tijdsdruk en zonder gedoe er omheen. Heb jij ze alle 25 goed?
  • Pinguinsprong
    Als je denkt dat je de tafels al echt goed kan, ga dan aan de slag met pinguinsprong. Je krijgt hier 25 meerkeuze vragen, die je kan beantwoorden door de pinguïn op de goede ijsschots te laten springen (vergeet niet aan het einde op de finish te springen).
    Maar let op: je speelt hier tegen 3 anderen. Dat kunnen onbekenden zijn, maar je kan het ook tegen je klasgenoten spelen (met een wachtwoord). Wie kan alle tafelsommen het snelste goed beantwoorden?

Paragraaf 4 Delen

Delen

Wat ga ik leren?

Na het doorwerken van deze paragraaf kan ik:

  • Uit je hoofd deelsommen maken die het omgekeerde zijn van de tafels van vermenigvuldiging;
  • Deelsommen maken met rest;
  • Vlot uit je hoofd delen door 10, 100, 1000 enzovoort;
  • Zonder rekenmachine twee getallen door elkaar delen met de hapmethode.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Delen

Aan de slag

Leervragen

Kennisbank

  • Hoe deel ik door tientallen, honderdtallen enzovoort?
  • Hoe deel ik met rest boven de 100 met de hapmethode?

Opgaven

 
  • Hoe deel ik door tientallen, honderdtallen enzovoort?
  • ​Hoe deel ik grote getallen onder elkaar met de hapmethode?

Afsluiting

Onderdeel

Activiteit

Toets

Afsluitende toets maken


Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 uur nodig.

Kennisbank

Tafels

Als het goed is kun je al vlot werken met de tafels van vermenigvuldiging. Maar kan je zo ook omgekeerd?
Want delen is precies het omgekeerde van vermenigvuldigen.
Bij de afsluiting onder het onderdeel 'Verderkijker' vind je een aantal websites waar je kan oefenen met de omgekeerde tafels.

Kennisbank

Bestudeer uit de Kennisbank wiskunde het onderdeel:


Maak de volgende opgaven en controleer je antwoorden.
Heb je niet alle antwoorden goed, ga dan in de Kennisbank op zoek naar de goede antwoorden.

Omgekeerde tafels

Bij de afsluiting onder het onderdeel 'Verderkijker' vind je een aantal websites waar je verder kunt oefenen met omgekeerde tafels bij het oplossen van deelsommen.

Aan de slag

Opgaven

Maak nu de volgende opgaven.

Als je een som fout hebt, controleer dan waar jouw uitwerking anders is dan het voorbeeld.
Vraag je docent of een medeleerling om uit te leggen wat je fout hebt gedaan.

  • Bij deze opgaven mag je geen rekenmachine gebruiken.

 

Afsluiting

Toets

Je sluit de paragraaf Delen af met een toets.

Na het maken van de vragen krijg je een score.
Je kunt jouw antwoorden vergelijken met de goede antwoorden.

  • Bij deze opgaven mag je geen rekenmachine gebruiken.

Verderkijker

Delen is precies het omgekeerde van vermenigvuldigen. Om snel te kunnen delen is het dus handig als je de tafels van vermenigvuldiging vlot uit je hoofd kent.

Op de twee websites hieronder kun je onbeperkt oefenen met omgekeerde tafels. Je krijgt een aantal meerkeuzevragen tot je aan de finish bent.

Je speelt tegen een aantal anderen. Dat kunnen onbekenden zijn, maar je kan het ook tegen je klasgenoten spelen (met een wachtwoord).
Wie kan de deelsommen het snelste goed beantwoorden?

Paragraaf 5 Rekenen met de kalender

Rekenen met de kalender

Wat ga ik leren?

Na het doorwerken van deze paragraaf kan ik:  

  • Rekenen met dagen, weken, maanden en jaren;
  • De tijdsduur tussen twee data berekenen;
  • Eenvoudige praktische problemen oplossen met behulp van de kalender.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Rekenen met de kalender
Aan de slag Leervragen
Kennisbank Hoe los ik eenvoudige, praktische problemen op met behulp van de kalender?
Opgaven

Hoe reken ik met dagen, maanden, kwartalen en jaren?
Hoe bereken ik hoe veel dagen er tussen twee data zitten?  
Afsluiting
Onderdeel Activiteit
Toets Afsluitende toets maken


Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 1,5 uur nodig.

Kennisbank

Bestudeer uit de Kennisbank wiskunde het onderdeel:


Maak de volgende opgave en controleer je antwoord.
Heb je niet alles goed, ga dan in de Kennisbank op zoek naar het goede antwoord.

Aan de slag

Opgaven

Maak nu de volgende opgaven.

  • Bij deze opgaven mag je geen rekenmachine gebruiken.

 

Afsluiting

Toets

Je sluit de paragraaf Rekenen met de kalender af met een toets.  
Na het maken van de vragen krijg je een score.  
Je kunt jouw antwoorden vergelijk met de goede antwoorden.

  • Bij deze opgaven mag je geen rekenmachine gebruiken.

Afsluiting

Kennisbanken

De uitleg en voorbeelden bij het thema Basisrekenen vind je in de volgende Kennisbankitems.

Eindopdracht

Als eindopdracht gaan jullie het 24-spel spelen.
Je speelt dit spel met kaartjes. Als je docent oud genoeg is, dan noemde hij of zij deze kaartjes vroeger flippo’s.

Hoe werkt het?

  • Op elk kaartje staan 4 getallen,
  • Je maakt 3 rekensommen,
  • Elk getal mag je precies 1 keer gebruiken,
  • De uitkomst van de laatste rekensom moet precies 24 zijn,
  • Je mag optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen.

Een voorbeeld   

Op het kaartje hieronder staan een 1, een 4, een 5 en nog een 5. Hoe maak je hier met 3 rekensommen de uitkomst 24 van?

Dit kan bijvoorbeeld op de volgende manier:

\(\small4 \times 5 = 20\)
\(\small20 + 5 = 25\)
\(\small25 - 1 = 24\)

Je hebt alle getallen gebruikt en in dit geval gekozen voor vermenigvuldigen, optellen en aftrekken.

Wat ga je doen?

  1. Eerst ga je in je eentje online oefenen.
    Hiervoor ga je naar de website: oefensite.rendierhof.nl
    Maak in totaal 6 opgaven. Schrijf in je schrift hoe je de opgaven hebt gemaakt.
  2. Dan gaan jullie in tweetallen oefenen.
    Ga weer naar de website: oefensite.rendierhof.nl
    Maak nu samen 10 opgaven. Uiteraard mag je elkaar helpen en mag je het samen oplossen. Ieder schrijft in zijn schrift weer de opgaven en antwoorden.
  3. Een wedstrijd in viertallen.
    Als het goed is heeft jullie docent kaartjes uitgeprint en uitgeknipt van de website groepsspellen.nl/24-game en jullie ingedeeld in groepen.
    Ga met je groepje rondom de tafel zitten en leg de kaartjes eerst ondersteboven op de tafel.
    Draai een kaartje om.
    Wie het antwoord weet drukt op een denkbeeldige knop en vertelt hoe hij of zij de sommen heeft opgelost. De anderen controleren of het klopt. Als het niet klopt, mogen de anderen het nog een keer proberen. Dan doe je hetzelfde met het volgende kaartje, totdat je alle 9 kaartjes hebt gebruikt.

D-toets

Je gaat nu een aantal gevarieerde opgaven maken waarmee je kan laten zien dat je de stof beheerst die je in de vorige paragrafen hebt geleerd.
Dit zijn voorbeeldopgaven die een goed beeld geven van de opgaven die in een eindtoets over het thema ‘Basisrekenen’ voor kunnen komen.
Als je een score van 80% haalt, heb je een voldoende.

Veel succes!

Extra opgaven

Je ziet hier Extra opgaven. Je hoeft er maar één te doen.

Je moet eerst de Diagnostische toets af hebben vóórdat je aan de Extra opgaven begint.

Vraag bij twijfel aan je docent wat je moet doen.

Veel succes!

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Op de leerdoelenkaart van het thema Basisrekenen kun je per leerdoel invullen wat bij jou van toepassing is.
  • Je schrijft onder 'mijn acties' concreet op wat je gaat doen om te zorgen dat je het leerdoel onder de knie hebt.

Loop ze langs en vul op je Leerdoelenkaart - Thema 1 in hoe het ervoor staat.

 

Hoe ging het?  

Naast dat je alle leerdoelen langs bent gelopen, zijn er nog drie onderdelen waar je op terugblikt.
Schrijf in je eigen woorden kort iets op over elk onderdeel hoe dat de afgelopen tijd bij jou is gegaan.

  • Tijd
    Voor dit thema was ongeveer 10 uur gepland.
    Klopt het aantal uren dat jij met dit thema bezig bent geweest?
    Geef aan waar het aan lag als je er langer of korter mee bezig bent geweest.
  • Inhoud
    In dit thema heb je geleerd dat wiskunde veel meer is dan gewoon rekenen.
    Wat wist je hier al van? Schrijf op wat nieuw voor je was.
  • Eindopdracht
    Geef antwoord op de volgende vragen:  

    • Wat vond je van de eindopdracht? (Makkelijk, moeilijk, saai, uitdagend, leuk etc.) Geef aan waarom.

    • Was de opdracht goed te doen?

    • Wat heeft de eindopdracht met dit thema te maken?

  • Het arrangement Thema 1 Basisrekenen vmbo-b12 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-11-25 10:18:16
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor wiskunde voor vmbo-b leerjaar 1/2. Dit is thema ’Basisrekenen'. De volgende onderdelen worden behandeld: optellen, aftrekken, vermenigvuldigen, delen, hapmethode en problemen oplossen met behulp van een kalender.
    Leerniveau
    VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1;
    Leerinhoud en doelen
    Rekenen/wiskunde; Getallen en variabelen; Getallen, getalsystemen en -relaties; Rekenen met getallen;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    10 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    aftrekken, arrangeerbaar, delen, hapmethode, kalender, optellen, stercollectie, vermenigvuldigen, vmbo bb1/2, wiskunde

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Wiskunde. (2025).

    Aftrekken vmbo-b12

    https://maken.wikiwijs.nl/194703/Aftrekken_vmbo_b12

    VO-content Wiskunde. (2025).

    Delen vmbo-b12

    https://maken.wikiwijs.nl/138382/Delen_vmbo_b12

    VO-content Wiskunde. (2025).

    Optellen vmbo-b12

    https://maken.wikiwijs.nl/138380/Optellen_vmbo_b12

    VO-content Wiskunde. (2025).

    Rekenen met de kalender vmbo-b12

    https://maken.wikiwijs.nl/209602/Rekenen_met_de_kalender_vmbo_b12

    VO-content Wiskunde. (2025).

    Vermenigvuldigen vmbo-b12

    https://maken.wikiwijs.nl/138381/Vermenigvuldigen_vmbo_b12

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Basisrekenen

    Basisrekenen

    Basisrekenen

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van