Ecologen bestuderen wisselwerking tussen organismen onderling en hun interactie met de onbeleefde natuur. Daarbij ontdekken zij soms verrassende relaties die bij voorbeeld leiden tot de volgende vragen:
Kunnen wolven soms het verloop van een rivier veranderen?
Kan een bosbrand ook nuttig zijn voor de de natuur?
Waarom is de aanwezigheid van vossen en wolven niet gewenst op het eiland Texel?
De e-klas voor het thema ecologie is opgebouwd rond verschillende thema's uit het vakgebied van de ecologie. Bij elk afzonderlijk thema horen specifieke opdrachten waarmee je kan checken of je het desbetreffende onderdeel voldoende snapt en beheerst.
Om de theorie te bestuderen heb je verschillende hulpbronnen tot je beschikking:
- biologieboek
- leerarrangement in wikiwijs met o.a. filmpjes
- 13 videobouwstenen, waarin je via een redenatieketen leert om complexere eindexamenvragen te beantwoorden.
Voor deze e-klas moet je in ieder geval een minimum aantal van 4 van deze videobouwstenen bestuderen; te beginnen met video 1 waarin de redenatieketen wordt uitgelegd (zie video hieronder).
Als je een onderdeel voldoende hebt bestudeerd maak je een checkopdracht over dat begrip. Je kunt de antwoorden zelf controleren met behulp van een bijgesloten antwoordmodel.
Als je alle checkopdrachten voldoende hebt afgerond, sluit je de e-klas ecologie af met een eindopdracht waarbij je de gemeente Texel van informatie en advies gaat voorzien over een ecologisch probleem in hun natuurgebieden. Deze slotopdracht zal via een filmpje over Texel worden geïntroduceerd. Voor deze opdracht werk je in een groepje van drie tot vier personen en je kan kiezen uit twee verschillende onderwerpen.
Video: Redenatieschema
1. Tolerantie
Video: Poema in veluwe?
Enkele jaren geleden kwam in het nieuws dat er een poema op de Veluwe zou zijn gesignaleerd. Het zou gaan om een ontsnapt of een in het wild uitgezet dier. Na een zoekactie van enkele weken bleek het een groot formaat verwilderde huiskat te zijn. De poema is een katachtige, die vrijwel in heel Amerika voorkomt. Het dier voelt zich zowel thuis in de bergen, op de prairie, in moerassige streken als in het bos. Het leefgebied van de poema bestrijkt verschillende klimaatzones. De poema heeft een uitgebreid voedselpakket, variërend van insecten tot grote hoefdieren. Volgens de eerste berichten over de poema op de Veluwe zou dit roofdier al een aantal jaren in ons land verblijven. Nederland is echter niet het natuurlijke leefgebied van de poema. Sinds 1890 zijn de wolf en de lynx hier officieel uitgestorven verklaard. Sindsdien zijn er op de Veluwe geen grote predatoren meer die de omvang van de populatie grote herbivoren (herten, reeën en moeflons) op peil houden. Een poema zou misschien hun plaats kunnen innemen. In onderstaande tabel worden enkele factoren vergeleken van het natuurlijke leefgebied van de poema met die van de Veluwe.
Onderstaande afbeelding geeft de evolutionaire stamboom van zowel een aantal uitgestorven als van nu nog levende katachtigen weer. Niet alle voorouders zijn aangegeven in deze stamboom.
Wil je meer weten over tolerantie, kijk dan naar onderstaande video's.
Video: Tolerantie
Video: Abiotische factoren
Video: Trofische niveaus
2. Populatie en soort
Video: Kakapo
Nieuw-Zeeland heeft meer loopvogelsoorten dan enig ander land. De meeste ervan worden met uitsterven bedreigd. Natuurbeheerders zoeken naar een manier om resterende populaties weer te laten groeien. De kakapo (Strigops habroptilus) is een groene niet-vliegende papegaai die zich in Nieuw-Zeeland miljoenen jaren kon handhaven, totdat de eerste mensen en in hun voetspoor ook ratten en andere dieren arriveerden. Vóór de komst van de mens kwamen op de grond levende predatoren van vogels niet voor. In de paartijd (december/januari) komen kakapo-mannetjes op een vaste plaats samen om met elkaar te strijden. Alleen de winnaar paart en bevrucht dan meerdere vrouwtjes. Het vrouwtje legt maximaal drie eieren op een verscholen plek. Het mannetje heeft geen aandeel in de broedzorg. In 2010 werd het aantal overgebleven kakapo’s geschat op 120. Vóór de komst van de mens zijn in Nieuw-Zeeland allerlei loopvogelsoorten ontstaan uit vliegende vogelsoorten.
Om het dreigende uitsterven van de kakapo te voorkomen, is rond 1990 begonnen met het grootschalig bijvoeren van kakapo’s op enkele geïsoleerde en strikt beschermde eilanden. Dit leek een succesvolle maatregel, maar er deed zich een onverwacht probleem voor: de bijgevoerde kakapo’s kregen veel meer zonen (70%) dan dochters (30%). Dit vertraagde het herstel van de populatie.
Onderzoekers proberen de scheve verhouding tussen mannetjes en vrouwtjes evolutionair te verklaren: de zonen-of-dochters-strategie kan in de genen zijn vastgelegd als dat in de loop van de evolutie een grotere fitness opleverde.
Het hangt van de conditie van het kakapo vrouwtje af, of ze meer zonen of dochters krijgt. Een vrouwtje dat in een goede conditie is als ze paart en gaat broeden, krijgt naar verhouding meer zonen dan dochters.
Wil je meer weten over populatie en soort, kijk dan naar onderstaande video.
Video: Populatie en soort
3. Selectie
Video: Zeeuwse kreeft
In 1883 werd tot verbazing van de Zeeuwse vissers de eerste kreeft in de Oosterschelde gevangen. Deze kreeft was een immigrant, afkomstig uit de Atlantische Oceaan. In 2005 werd in de Oosterschelde en het Grevelingenmeer ( zie afbeelding hierboven) ruim 14 ton kreeft gevangen. De kreeften wogen gemiddeld 750 gram.
Onder wetenschappers wordt vaak gesproken over de overlevingsdrift van dit bijzonder sterke schaaldier. Het feit dat de dieren in de Oosterschelde kunnen overleven, hebben zij aan veranderingen van hun DNA te danken. De Zeeuwse zandbodem was namelijk geen ideale plek voor deze kreeften omdat ze het liefst vanuit donkere schuilplaatsen jagen. Alleen een beperkt stukje van de Oosterschelde voldeed in de 19e eeuw aan deze voorwaarde. Omdat er nauwelijks uitwisseling van water tussen Noordzee en Oosterschelde is, konden de kreeften hier in isolement voortleven. Toch waren er nogal wat ongunstige factoren, waardoor het een wonder is dat de kreeft zich heeft kunnen handhaven.
De kreeften in de Oosterschelde werden bijvoorbeeld bedreigd door extreem koude winters. In het ijskoude water zijn veel kreeften doodgegaan, doordat ze hier geen uitwijkmogelijkheden naar dieper gelegen rotsbanken hadden. De kreeften werden niet alleen bedreigd door de kou maar werden ook overspoeld met zoet water dat door de Oosterschelde naar de Noordzee vloeide. Het verlaagde zoutgehalte zorgde opnieuw voor een gevecht om overleving. Steeds opnieuw moesten de dieren de populatie weer opbouwen. Uiteindelijk ontstond een “superkreeft” die in DNA van de oorspronkelijke immigranten afwijkt. Toen de Oosterschelde van de zee werd afgesloten, dachten de Zeeuwse vissers dat het einde van de kreeftenvangst in zicht was. Maar door alle bouwactiviteiten werd de leefomgeving alleen maar beter: meer stenen op de bodem. En doordat de rivieren via de Westerschelde werden omgeleid, kwam er geen zoet rivierwater meer in de Oosterschelde. Hierdoor kregen de superkreeften de kans zich ongestoord voort te planten.
De onderzoekers vragen zich af of de kreeften in de Oosterschelde één populatie vormen of dat er sprake kan zijn van een aparte ‘ oorspronkelijke immigranten’ populatie en een populatie ‘ superkreeften’ .
Wil je meer weten over selectie, kijk dan naar onderstaande video.
Eén van de succesnummers van natuurontwikkeling is de Grauwe gans. Het aantal vogels is in 25 jaar van ongeveer 3500 exemplaren toegenomen tot 60.000 exemplaren. Maar die opmars heeft ook zijn keerzijde: hij kan een plaag worden. De Stichting Natuurmonumenten wil zelfs ingrijpen om de populatie grauwe ganzen in toom te houden door eieren weg te halen of door te prikken. Het probleem ligt bij de zogenaamde ‘overzomerende’ grauwe ganzen. Zij hebben Nederland als standplaats gekozen en trekken niet meer weg om elders te broeden. In Nederland vinden ze nu een goed gedekte tafel van grassen en granen die voldoende eiwitrijk blijken te zijn. “Dankzij de toename van moerasnatuur zijn er steeds meer plassen waar ganzen veilig voor vossen kunnen slapen”, zegt dr. Bart Ebbingen van onderzoeksinstituut Alterra in Wageningen.
Stel men heeft in 2005, in een bepaald natuurgebied waar op dat moment 15.000 overzomerende ganzen verblijven en nog geen vossen voorkomen, 20 vossen van verschillend geslacht uitgezet. De bedoeling is dat de grootte van de populatie ganzen terugloopt en daarna stabiel blijft op een aantal van 4500. Ga er van uit dat niet alleen dit aantal, maar ook de stabiliteit van de populatie in de loop van de jaren gerealiseerd wordt. In de uitwerkbijlage is een assenstelsel met de grafiek van de ganzenpopulatie getekend. Op de ene Y-as (Y1) staat het aantal vossen. Op de andere Y-as (Y2) staat het aantal ganzen. Op de X-as staat het jaar 2005 als begin van het experiment aangegeven. Het jaar R geeft aan dat vanaf dat moment de populatie stabiel blijft op het aantal van circa 4500 ganzen.
De schatting van de populatiegrootte op 4500, is gebaseerd op een berekening na merken en terugvangen. Men heeft eerst een aantal dieren gevangen. Deze dieren hebben een ring om de poot gekregen en zijn vervolgens teruggezet. Na verloop van tijd ving men 60 dieren, waarvan er 3 een ring hadden.
Wil je meer weten over biologisch evenwicht en draagkracht, kijk dan naar onderstaande video's.
Video: Biologisch evenwicht
Video: Draagkracht
5. Voedselrelaties en samenlevingsvormen
Video: Wolven in Yellowstone Park
In 1995 werden achttien wolven in het Amerikaanse Yellowstone Park uitgezet als natuurlijke beheermaatregel voor de snel groeiende populatie elanden, de grootste planteneters in het gebied.
Uit onderzoek bleek dat de wolf hiervoor geschikt was:
Toen in één gebied de wolven geveld werden door een virusziekte was in dat gebied een groei van de populatie elanden te zien.
In een ander gedeelte van de VS nam het aantal elanden af toen de wolf in het gebied terugkeerde.
Het beoogde doel in het Yellowstone park is bereikt. Terwijl de wolvenpopulatie in dertien jaar vervijftienvoudigde, nam de elandenpopulatie met een derde af. Daarnaast heeft de aanwezigheid van de wolf ook invloed op het gedrag van de elanden. Plekken waar wolven jagen worden door elanden gemeden. Naast inperking van de elandenpopulatie blijkt de herintroductie van de wolf een positieve invloed te hebben op de biodiversiteit. In de gebieden waar de elanden wegblijven, profiteren boomsoorten als de esp en de wilg. Jonge planten van deze soorten worden daar minder door elanden begraasd, waardoor ze de kans krijgen om uit te groeien. Hierdoor neemt de beverpopulatie in Yellowstone weer toe ondanks het feit dat ook bevers door de wolf bejaagd worden. Bevers gebruiken de wilgen als voedsel en als bouwmateriaal voor hun dammen. Met deze dammen scheppen zij talloze trage stroompjes en meertjes, die weer als leefgebied dienen voor allerlei andere dieren. Bovendien profiteren de beer en de raaf van de resten van de elanden die de wolven overlaten.
Door introductie van de wolf is de grootte van de elandenpopulatie stabieler dan voor 1995. Dit komt doordat er minder voedselgebrek voor elanden is.
De hond is nauw verwant aan de wolf. Die verwantschap is in de loop der eeuwen door de mens op verschillende manieren gebruikt. Kruisingen tussen wolf en hond leverden zogenaamde wolfshonden op. Door het fokken van wolfshonden zijn weer nieuwe hondenrassen ontstaan.
Wil je meer weten over voedselrelaties, symbiose en competitie, kijk dan naar onderstaande video's.
Video: Voedselrelaties
Video: symbiose en competitie
6. Producenten, consumenten, afvaleters en reduceren
Video: Blauwalgen
Met het ‘Natte Hart’ wordt het IJsselmeergebied bedoeld (zie de afbeelding hierboven). Dit centrale water in Nederland heeft in de afgelopen eeuw heel wat veranderingen ondergaan. Vroeger heette het de Zuiderzee en bevatte het zout water. Door de aanleg van de Afsluitdijk in 1932 ontstond een van de grootste zoetwatermeren van Europa.
Bij de overgang van zout naar zoet water verdween een aantal vissoorten uit het IJsselmeer. Enkele soorten werden talrijker. De Haring verdween en de Driedoornige stekelbaars bleef. In onderstaande afbeelding zijn de tolerantiecurven van een aantal vissoorten weergegeven.
Tot het eind van de zestiger jaren werden verschillende delen van het nieuw ontstane meer ingepolderd. In 1975 zorgde de voltooiing van de dijk tussen Enkhuizen en Lelystad voor de vorming van het Markermeer. Door de aanleg van deze dijk kreeg het Markermeer geen toevoer meer van voedingszouten via de IJssel. Hierdoor daalde in de jaren erna het aantal driehoeksmosselen en inmiddels zijn deze bijna geheel uit het Markermeer verdwenen. De concentratie chlorofyl is een maat voor de hoeveelheid algen, het voedsel voor de Driehoeksmossel.
In sommige zomers bedreigen blauwalgen het voedselweb van het IJsselmeer. Het probleem is dat blauwalgen gifstoffen bevatten. Deze cyanotoxines worden doorgegeven aan de andere organismen in het voedselweb. Blauwalgen zijn geen algen maar bacteriën die fotosynthese kunnen uitvoeren. Ze onderscheiden zich daarmee van de heterotrofe bacteriën.
Wil je meer weten over producenten, consumenten, afvaleters en reducenten, kijk dan naar onderstaande video's.
Video: Producenten
Video: Consumenten en afvaleters
Video: Reducenten
7. Stromen in ecosystemen
Video: Duinbrand in Schoorl
Bosbranden, zoals in de video hierboven, komen regelmatig voor. In augustus 1995 verbrandde op het Millingerzand bij Kootwijk honderd hectare bos. Het maakte deel uit van een bosvegetatie met grove dennen op zeer voedselarme stuifzanden. Onderzoekers van Alterra (Universiteit Wageningen) hadden net een onderzoek naar het effect van begrazing op het vergrassen in dit bos afgerond. Door de brand werd het mogelijk om de effecten van bosbrand op de lange termijn te onderzoeken. Uit het onderzoek kan blijken of gecontroleerd afbranden kan worden ingezet als beheermaatregel.
Vóór de brand kampte het bos met verzuring, vermesting en een verminderde biodiversiteit. De dikke strooisellaag van naalden, takjes en resten van afgestorven planten was steeds voedselrijker geworden door de uitstoot van ammoniak uit de veehouderij en door stikstofoxiden afkomstig van industrie en verkeer. Deze vermesting verkleinde de overlevingskansen voor planten en dieren die op voedselarme grond gedijen. Onder de grove dennen had zich een permanente monocultuur van grassen gevestigd. Onderzoeker Rolf Kemmers legt uit waarom brand een alternatief voor begrazing kan zijn: “Als na een bosbrand het kale stuifzand bovenkomt, vestigen zich er opnieuw grove dennen met een ondergroei van korstmossen, struikheide en kruiden. Bovendien trekken dode bomen veel houtetende insecten aan, die op hun beurt aantrekkelijk zijn voor bijvoorbeeld spechten.”
Wil je meer weten over bosbranden en stromen in ecosystemen, kijk dan naar onderstaande video's.
Video: Stromen in ecosystemen
Video: Duinbrand in Schoorl
Video: Duinbrand in Schoorl
8. Piramides en stromen in ecosystemen
Video: Kuifeenden
Duikeenden (zoals kuifeenden) beoefenen topsport. De op het IJsselmeer overwinterende vogels leven van driehoeksmosselen. Het opduiken en verteren van de mosselen legt een zo groot beslag op wat de vogels fysiek aankunnen, dat het een topprestatie is dat zij de winter overleven.
Duikeenden foerageren voornamelijk 's nachts. Ze duiken drie- tot vijfhonderd keer per nacht om hun dagelijks rantsoen te verzamelen en slikken de mosselen in hun geheel door. Bij elke duik hebben de eenden slechts kort de tijd om onder water mosselen te vinden die bovendien vaak losgerukt moeten worden. Voor de duikeend zijn daarom de diepte waarop de mosselen zich
In de afbeelding hierboven is de voedselpiramide weergegeven van het IJsselmeer.
Wil je meer weten over piramides en stromen in ecosystemen, kijk dan naar onderstaande video.
Video: Stromen in ecosystemen
9. Successie
Natte kalkrijke duinvalleien met hun typische plantengemeenschappen worden steeds zeldzamer, niet alleen in Nederland maar in heel West-Europa. Dit komt niet alleen door de uitbreiding van bebouwing en de daling van de grondwaterspiegel. Uit een onderzoek door Belgische ecologen blijkt dat ook de onderlinge afstand en de grootte van de duinvalleien bepalende factoren zijn voor het behoud van deze unieke ecosystemen. De gegevens uit dit onderzoek kunnen door Nederlandse natuurbeheerders gebruikt worden bij het opstellen van een beheerplan voor een natuurgebied met duinvalleien. Een doel kan zijn het streven naar een zo groot mogelijke biodiversiteit in het gebied. Duingebieden worden onder andere gekenmerkt door hoogteverschillen. Duinvalleien zoals in afbeelding 1 zijn lage punten in het duinlandschap, gevormd door uitstuiving van duinzand tot op het grondwaterniveau. In een duingebied worden voortdurend nieuwe valleien uitgestoven. Na de vorming van de duinvallei start een primair successieproces. Meer en meer plantensoorten gaan er zich vestigen. Tijdens de successie naar een kalkmoeras stapelt zich organische stof op en neemt de voedselrijkdom van de bodem toe. Hierdoor kunnen ook meer algemene plantensoorten de duinvallei koloniseren. In de laatste fase vestigen zich ook struik- en boomsoorten en worden typische duinvalleisoorten weggeconcurreerd. In een natuurlijk dynamisch ecosysteem is deze successie een continu proces, waardoor er in een duingebied altijd valleien in verschillende successiestadia kunnen worden gevonden.
Pionierplanten in de duinvallei hebben eigenschappen waardoor ze bestand zijn tegen de extreme abiotische omstandigheden die daar heersen.
Activiteiten van de mens hebben invloed op de successie in duinvalleien. Uitbreiding van de bebouwing en het aanleggen van verharde wegen heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat er steeds minder nieuwe duinvalleien worden uitgestoven. Daarnaast pompen drinkwaterbedrijven water op uit de duinen, waardoor het grondwaterniveau in de duinen daalt en de duinvalleien verdrogen. Met een aangepast beheer wordt geprobeerd de duinvalleien te beschermen. Het betreden van de duinvalleien wordt aan banden gelegd. In sommige duingebieden worden bewust grazers geïntroduceerd (zie afbeelding hierboven). In andere duinvalleien wordt regelmatig gemaaid om de successie te vertragen. Het maaiafval wordt afgevoerd.
Ecosystemen op geïsoleerde eilanden zijn vaak bijzonder: er komen soorten voor die nergens anders voorkomen. Deze endemische soorten blijken erg snel te kunnen uitsterven. Bekend is dat de introductie van een nieuwe soort in een geïsoleerd gebied een ravage kan aanrichten onder de al aanwezige endemische soorten. Dat duinvalleien ook gevoelig zijn voor de verstoring door exoten bewijst de introductie van de Amerikaanse vogelkers, die in Nederland de bijnaam Bospest kreeg. Deze struik, die vanaf 1920 werd aangeplant als vulhout in loofbossen in Nederland en België, heeft zich in korte tijd tot een plaag ontwikkeld in de duinen. De Amerikaanse vogelkers vormt dan ook een bedreiging voor het bestaande duinenecosysteem.
Wil je meer weten over successie en modelleren, kijk dan naar onderstaande video's.
Video: Successie
Video: Modelleren
10. Ecologie in beroepen
Wil je meer weten over het beroep als ecoloog, bekijk dan de onderstaande links naar filmpjes van SchoolTV:
1) Wetenschapper Russ George wil met ijzer in de oceaan de CO2-opslag stimuleren, maar zjn tegenstanders noemen dat 'geo-engineering-waanzin'.
2) Tussen Puerto Madryn en Punta Arenas ligt één van de belangrijkste visgebieden ter wereld. Door observaties van plankton en vogels/walvissen door ecologen zien we het ecosysteem, inclusief de verstoringen daarin.
3) Climax-ecosystemen kunnen kwetsbaar zijn voor veranderingen van buitenaf. Ecologen maken zich zorgen over de teloorgang van het regenwoud en doen onderzoek naar deze problematiek.
4) In Australië werden in 1935 padden, cane toads, uit Hawai uitgezet om een keverplaag te lijf gaan. Nu vormen die padden een grote plaag. Ecologen onderzoeken deze verstoring van biologisch evenwicht door exoten.
11. Ecologen en Duinbeheerders aan het werk in het Nationaal Park Duinen van Texel
Hoe werkt een ecoloog in het Nationaal Park Duinen van Texel?
Hoe werkt een beheerder in het Nationaal Park Duinen van Texel?
12. Eindopdracht
Video: Amsterdamse waterleidingduinen
Introductieopdracht bij Impressiefilmpje Amsterdamse Waterleidingsduinen:
Maakt een schema met twee kolommen (kolom abiotische factoren/kolom biotische factoren)
Noteer zoveel mogelijk biotische en abiotische die je in het filmpje ziet in de juiste kolom.
Gelden dezelfde omstandigheden voor de Texelse duinen?
Bedenk welke abiotische en biolotische factoren uit het filmpje hoogstwaarschijnlijk ook aanwezig zullen zijn in de duinen van Texel. Vul je schema aan met abiotische en biotische factoren van de duinen in Texel. (NB: Voor deze opdracht is het handig als je ook de filmpjes over de werkwijze van een ecoloog en een duinbeheerder (zie 11.) hebt bekeken).
Eindopdracht 1
Video: Texel uit de lucht
1. Bosbrand
Er is een grote bosbrand op Texel geweest en de gemeente wil graag weten in hoeverre de natuur zich op eigen kracht zal kunnen herstellen. Daarnaast vraagt de gemeente zich af of de natuur die gaat ontstaan weer gelijk zal worden aan wat er eerst was.
Om dit uit te zoeken heeft de gemeente jullie hulp ingeroepen. De gemeente wil graag dat jullie een rapport schrijven (maximaal 2 A4-tjes), waarin jullie jullie visie geven hoe de natuur op Texel zich zal gaan herstellen. Daarnaast wil de gemeente graag dat jullie middels een poster de gemeenteleden informatie geven over het herstel van de natuur.
Aanpak opdracht
Verzamelen van informatie
Verzamel informatie over het onderwerp en beantwoord onderstaande vragen. Je kan bij het beantwoorden van de vragen zowel gebruik maken van informatie uit jullie biologieboek als van informatie van het internet.
- Wat zal het gevolg zijn voor de soortenrijkdom direct na de bosbrand, een jaar na de bosbrand en enkele jaren na de bosbrand? Denk hierbij bijvoorbeeld aan tolerantiegrenzen, voedselrelaties, draagkracht van het gebied.
- Welk soort organismen zullen direct na de bosbrand, een jaar na de bosbrand en enkele jaren na de bosbrand met name aanwezig zijn? Denk hierbij bijvoorbeeld aan de verdeling van producenten, consumenten en reducenten.
- Welke factoren zullen van invloed zijn op de snelheid waarmee de duinen zich herstellen? Denk hierbij bijvoorbeeld aan biotische en abiotische factoren, successie.
- Welke factoren zullen van invloed zijn of de natuur die gaat ontstaan weer gelijk zal worden aan wat er eerst was?
Rapport schrijven
Maak een samenvatting. In deze samenvatting geef je duidelijk aan wat het probleem is waar je antwoord op gaat geven. Bij de beantwoording van de vragen van de gemeente maak je gebruik van minimaal 8 van de 13 begrippen die je bij het hoofdstuk ecologie aan de hand van de videobouwstenen hebt bestudeerd. Bij het uitkiezen van de verschillende begrippen zorg je dat je uit elke kleur tenminste één begrip kiest. Gebruik hierbij ook de informatie die je bij het beantwoorden van bovenstaande vragen hebt gevonden. Deze samenvatting is dus het rapport waarin jullie de vragen van de gemeente beantwoorden.
Poster maken
Maak een poster waarbij jullie de informatie uit de samenvatting schematiseren en voorzien van afbeeldingen, tabellen en/of grafieken om de informatie te illustreren. Houd de hoeveelheid tekst op de poster beperkt zonder belangrijke informatie te vergeten.
Mogelijkheden:
Posterpresentatie
Eventueel kunnen de leerlingen via een roulatiesysteem de posters aan elkaar presenteren en beoordelen welk groep de vragen van de gemeente het best heeft beantwoord.
Beoordeling volgens richtlijnen van de docent
Eindopdracht 2
Video: Texel
2. Vossen op Texel
Op Texel komen geen vossen voor, maar nu is er groot alarm geslagen want er zijn meerdere vossen op het eiland gesignaleerd. De gemeente wil weten welke gevolgen de aanwezigheid van een populatie vossen kan hebben op de kwetsbare natuurgebieden van het eiland.
Om dit uit te zoeken heeft de gemeente jullie hulp ingeroepen. De gemeente wil graag dat jullie een rapport schrijven (maximaal 2 A4-tjes), waarin jullie jullie visie geven op welke invloed vossen kunnen hebben op de kwetsbare natuurgebieden van Texel. Daarnaast wil de gemeente graag dat jullie middels een poster de gemeenteleden informatie geven over de invloed van vossen op de natuur.
Aanpak opdracht
Verzamelen van informatie
Verzamel informatie over het onderwerp en beantwoord onderstaande vragen. Je kan bij het beantwoorden van de vragen zowel gebruik maken van informatie uit jullie biologieboek als van informatie van het internet.
- Welke invloed zal de aanwezigheid van de vossen hebben op de soortenrijkdom op korte termijn en op langere termijn? Denk hierbij bijvoorbeeld aan voedselrelaties, draagkracht van het gebied, biologisch evenwicht, natuurlijke selectie, verdeling producenten, consumenten en reducenten.
- Voor welke positieve veranderingen zou de aanwezigheid van vossen kunnen zorgen? Denk hierbij bijvoorbeeld ook weer aan voedselrelaties, biologisch evenwicht, natuurlijke selectie.
- Voor welke negatieve veranderingen zou de aanwezigheid van vossen kunnen zorgen? Denk hierbij bijvoorbeeld ook weer aan voedselrelaties, biologisch evenwicht, natuurlijke selectie.
Rapport schrijven
Maak een samenvatting. In deze samenvatting geef je duidelijk aan wat het probleem is waar je antwoord op gaat geven. Bij de beantwoording van de vragen van de gemeente maak je gebruik van minimaal 8 van de 13 begrippen die je bij het hoofdstuk ecologie aan de hand van de videobouwstenen hebt bestudeerd. Bij het uitkiezen van de verschillende begrippen zorg je dat je uit elke kleur tenminste één begrip kiest. Gebruik hierbij ook de informatie die je bij het beantwoorden van bovenstaande vragen hebt gevonden. Zorg dat jullie de samenvatting afsluit met een conclusie waarin jullie antwoord geven op de vraag van de gemeente. Deze samenvatting is dus het rapport waarin jullie de vragen van de gemeente beantwoorden.
Poster maken
Maak een poster waarbij jullie de informatie uit de samenvatting schematiseren en voorzien van afbeeldingen, tabellen en/of grafieken om de informatie te illustreren. Houd de hoeveelheid tekst op de poster beperkt zonder belangrijke informatie te vergeten.
Mogelijkheden:
Posterpresentatie
Eventueel kunnen de leerlingen via een roulatiesysteem de posters aan elkaar presenteren en beoordelen welk groep de vragen van de gemeente het best heeft beantwoord.
Het arrangement Ecologie wiki 2021 Betapartners Amsterdam is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Lutz Lohse
Laatst gewijzigd
2021-02-28 14:16:54
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0
Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Video: Grauwe gans
