Welkom bij Mens en Natuur bij het thema Rampen en Plagen!
de 10 ergste natuurrampen
VOORAF
Leerdoelen
Aan het eind van deze opdrachten kun je:
uitleggen waarom planten belangrijk zijn voor mensen.
uitleggen welke onderdelen van een plant we gebruiken.
uitleggen wat conserveren is.
de verschillende conserveermethoden benoemen en beschrijven.
zelf appelmoes maken en op de juiste manier conserveren.
een folder maken in Publisher over de pest aan de hand van een webquest.
een onderzoek uitvoeren over de groei van tuinkers op verschillende voedingsbodems.
een onderzoeksverslag maken.
een grafiek in Excel maken.
de problematiek van vluchtelingen benoemen en beschrijven
Groepsgrootte
De theorie en de toepassingen bestudeer je alleen.
Aan de meeste practische opdrachten werk je in tweetallen.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 16 lesuren nodig.
Planten en de mens
Intro
Mensen zijn afhankelijk van de natuur.
In de natuur ontspannen we, we gebruiken de natuur als voedsel.
Ook gebruiken we de natuur voor grondstoffen zoals water en brandstoffen.
Planten zorgen voor zuurstof en staan aan het begin van de voedselketen.
Bij de fotosynthese maakt een plant met behulp van licht glucose.
Dat is de basis waarvan de plant allerlei stoffen aanmaakt.
Veel van die stoffen gebruiken wij als voedsel, zoals groente en fruit.
Sommige dieren die planten eten (kippen, koeien, enzovoort), eten mensen ook weer.
Planten zijn dus altijd nuttig!
Stap 1
Wat gebruik je van een plant?
Bestudeer het volgende onderdeel uit de kennisbank biologie:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Weet jij hoe je je voor moet bereiden op een ramp?
Heb jij genoeg eten in huis?
Kun je die lang genoeg bewaren?
Na deze opdracht weet je er meer van!
Stap 1
De geschiedenis van het voedsel bewaren
Een leven zonder koelkast is amper voor te stellen. De koelkast zorgt ervoor dat wij ons voedsel langere tijd kunnen bewaren, zonder dat het bederft. Toch maakt dit apparaat ons leven pas gemakkelijker sinds de jaren 50.
Alleen hoe deden we dan vroeger voedsel bewaren?
Voedsel bewaren prehistorie
Wereldwijd zijn historische resten van vrijwel alle conserveringstechnieken die wij nu kennen terug te vinden. In de prehistorie leefden wij als verzamelaars en aten we onze vondsten vaak zo snel mogelijk op. Om voedsel zoals vlees en bessen toch langer goed te houden, werd het gedroogd in de zon of door boven het vuur te hangen.
Middeleeuwse ijskelder
Vanaf de Middeleeuwen werd men creatiever en inventiever met voedsel bewaren. Men bedacht diverse andere manieren om voedsel langdurig vers te houden. Kastelen en landhuizen werden voorzien van ijskelders, waar in de winter grote ijsblokken werden opgeslagen. Het ijs werd uit bevroren vijvers gehakt of gemaakt door sneeuw aan te stampen. Zo’n ijskelder was echter alleen voor de rijke mensen weggelegd. De gewone mensen gebruikten nog steeds de methodes als drogen en roken, maar ze begonnen ook ingrediënten aan producten toe te voegen. Groentes werden gesneden en ingelegd op zuur. Zout en suiker werden gebruikt om te pekelen en te confituren, en daarmee vocht uit voedsel te onttrekken.
De wecktechniek
Halverwege de 19e eeuw kwam de ontwikkeling van conserveren door middel van hitte in een versnelling. De Franse suikerbakker en uitvinder Nicolas Appert ontdekte de wecktechniek.
Tijdens het wecken worden glazen potten gevuld met voedsel. De potten worden afgesloten met een glazen deksel, een weckring en metalen klem. Vervolgens worden de potten in een waterbad verwarmd en gesteriliseerd, waardoor alle bacteriën doodgaan. Kort na de uitvinding van conserveren in glas werd ook het conservenblik uitgevonden. Beide methoden zorgden ervoor dat er minder producten weggegooid moesten worden door bederf.
Le FrigorifiqueEen echte doorbraak kwam er pas vanaf 1869 toen de Fransman Charles Tellier de allereerste koelinstallatie ontwikkelde. Hij bouwde de laadruimte van een klein schip om tot een koelmachine, doopte het ‘Le Frigorifique’, laadde het met vlees en verliet de haven van Rouen. Na een reis van 84 dagen kwam het schip aan in Buenos Aires. Het vlees bleek intact en geschikt voor consumptie. Ondanks dit succes werd zijn koelmachine niet verder gecommercialiseerd. Toch gaf dit diverse uitvinders, zoals Einstein, genoeg inspiratie voor de ontwikkeling van de eerste koelkast.
De moderne ijskast
De moderne ijskast deed in Nederland en België in de eerste helft van de 20e eeuw zijn intrede. Met de ontwikkeling van moderne koeltechnieken en de verspreiding van elektriciteit konden ijskasten hun eigen koelsysteem krijgen en op het lichtnet worden aangesloten.
Bacteriën, gisten en schimmels zijn micro-organismen. Dit zijn levende organismen die zo klein zijn dat ze niet met het blote oog te zien zijn. Net als virussen en eencellige parasieten.
Micro-organismen leven overal. Ze zitten dus ook in voedsel. In voedsel zijn ze soms gewenst en soms ongewenst omdat ze voedsel bederven of ziekmakend zijn.
Micro-organismen kunnen in kleine hoeveelheden meestal geen kwaad. Maar wel als ze zich gaan vermenigvuldigen.
Om zich te kunnen vermenigvuldigen hebben hebben micro-organismen een aantal dingen nodig: voeding (je voedingsmiddel), temperatuur (liefst tussen 10 en 400C), vocht (water) en de meeste micro-organismen hebben ook zuurstof nodig.
Verder kunnen ze ook niet overleven in zoet (suiker), zout of zuur (azijn).
Suiker, zout en azijn noemen we natuurlijke conserveermiddelen.
Het toevoegen van chemische stoffen noemen we chemische conserveermiddelen.
Conserveren
Bestudeer uit de kennisbank de volgende pagina:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Pasteuriseren is het product verhitten bij een temperatuur tussen de 70 en 90oC. Alle micro-organismen zijn dan dood, maar niet de sporen. Deze sporen kunnen na een tijdje weer uitgroeien tot micro-organismen. Dan kunnen de producten alsnog bederven. Denk maar aan gepasteuriseerde melk die na een week toch zuur wordt.
Een andere verhittingsmethode is steriliseren. Steriliseren is het verhitten van het product boven de 1000C. Alle micro-organismen en sporen zijn dan dood. Het product is lange tijd houdbaar. Denk maar aan gesteriliseerde melk die pas na maanden bederft.
Nadeel van steriliseren is dat de melk een beetje gekookt, aangebrand zeg maar, gaat smaken. Sommige mensen vinden dat niet lekker, ander juist wel.
Stap 4
Voedselvergiftiging
5 keer veilig
Voedselvergiftiging ontstaat door giftige stoffen in voedsel. Deze giftige stoffen worden vaak geproduceerd door bacteriën of schimmels.
Buikkrampen, misselijkheid, diarree of braken zijn tekenen van een voedselvergiftiging. De klachten ontstaan meestal binnen 8 uur na besmetting.
Een voedselvergiftiging is te voorkomen door eten goed te bewaren, op tijd weg te gooien en door hygiënisch te werken in de keuken.
De bacterie die je hier ziet,
heeft ervoor gezorgd dat tussen 1347 en 1352 zo'n 25 miljoen mensen in Europa de dood vonden.
De naam van de bacterie is Yersinia pestis, ook wel pest bacterie genoemd.
Corona virus / De Pest
Je gaat een folder maken over een infectieziekte.
Corona wordt veroorzaakt door het virus SARS-COV2.
De pest wordt veroorzaakt door een bacterie.
Je kunt kiezen uit Corona of de Pest.
Het virus dat je hieronder ziet heeft ervoor gezorgd dat er in 2019 een pandemie begon die vele duizenden slachtoffers maakt en gemaakt heeft.
Een miljoen. Zoveel mensen kwamen er tot nu toe om het leven met of door Covid-19, de ziekte veroorzaakt door het coronavirus. Het gaat om geregistreerde doden, in werkelijkheid zal dit aantal nog vele malen hoger liggen.
De bacterie die je hier ziet,
heeft ervoor gezorgd dat tussen 1347 en 1352 zo'n 25 miljoen mensen in Europa de dood vonden.
De naam van de bacterie is Yersinia pestis, ook wel pest bacterie genoemd.
Stap 1
Inleiding
Er heerst grote onrust in de West-Europa.. Na de MKZ crisis waarbij miljoenen stuks vee het leven lieten, zijn nu miljoenen mensenlevens in gevaar!
Wat is er aan de hand? Corona of de Pest is weer uitgebroken!
Deze ziektes zijn zeer besmettelijk en wie besmet raakt en niet snel genoeg behandeld wordt, loopt het risico om heel erg ziek te worden of zelfs dood te gaan!
Wat moet er gebeuren???
In ieder geval moet er goede voorlichting komen. Als iedereen goed weet wat hij of zij moet doen hoeven er geen doden te vallen.
Probleem is dat alle voorlichtingfolders voor volwassenen zijn geschreven. Er moet ook informatie komen voor kinderen. En.............wel heel snel!!!
Stap 2
Opdracht
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vraagt kinderen een speciale folder te ontwerpen waarin zij allerlei informatie kunnen vinden over Corona of de Pest. Aan jou de taak zo'n speciale kinderfolder te maken. Je mag dat alleen doen maar ook in tweetallen. In de folder moet wel een aantal zaken vermeld worden . De minister wil dat de volgende punten in de folder beschreven worden:
Een beschrijving hoe de epidemie in Europa terecht kwam.
Een beschrijving van de ziekte.
Een beschrijving wat de mensen in die tijd deden om niet besmet te raken.
Een beschrijving van de reacties van de mensen op deze ramp.
Informatie over wat we kunnen doen om zo'n ramp weer niet te laten gebeuren.
Informatie over medicijnen die corona of de pest bestrijden.
De uiteindelijke bedoeling is dat alle kinderen van Nederland de folder krijgen zodat zij precies weten wat Corona of de Pest is en wat je kunt doen om het niet te krijgen.
Stap 3
Hoe ga je dit nu aanpakken? Hier staan een aantal vragen die je wellicht op weg kunnen helpen.
Wat doet het COVID-19 virus? of Welke soorten pest zijn er?
Op welke manieren wordt de ziekte overgebracht?
Beschrijf wat er gebeurt wanneer je besmet raakt met Corona of de Pest. Wat zijn de symptomen (verschijnselen bij een ziekte)? Hoe gevaarlijk is de ziekte?
Corona: Wat doen mensen nu wanneer zijzelf of anderen besmet raakten? Wat zijn hun reacties?
Pest: Wat deden mensen in de 14e eeuw wanneer zijzelf of anderen besmet raakten? Wat waren hun reacties?
Wat kunnen we nu doen om zo'n ramp te voorkomen?
Welke medicijnen moet je gebruiken wanneer je toch besmet raakt?
Het maken van de folder
Als je op al deze vragen een antwoord hebt gevonden, moet je je informatie zo ordenen dat het in je folder past. Kijk goed welke informatie er in moet en welke informatie niet zo erg belangrijk is zodat het niet in je folder hoeft.
Je maakt de folder in Publisher.
Als je dit nog nooit gedaan hebt, dan kun je de volgende link gebruiken:
Folder maken in Publisher
Stap 4
Informatiebronnen
Hieronder staan enkele informatiebronnen die je kunt gebruiken voor je folder:
De folder lever je digitaal in via de inleverknop in its'learning.
De docent zal hem voor je uitprinten.
Stap 6
Maak nu de LOB opdracht over het maken van een folder.
Tuinkers kweken
Op welke bodem groeit tuinkers het best?
Inleiding:
Jullie gaan de invloed van de bodem op de groei van Tuinkers onderzoeken.
De zaden van de tuinkers worden gegeten en gebruikt bij het maken van gerechten. Ze smaken licht pittig. Je eet de blaadjes/stengeltjes op brood of gebruikt ze voor het maken van soepen, sauzen, salades enz.. Tuinkers heeft veel vitaminen (vooral C) en mineralen (calcium en ijzer) op het moment dat ze een frisgroene kleur hebben. Tuinkers heet ook wel Lepidium sativum, bestaat uit kiemplantjes met groene blaadjes op smalle, witte steeltjes.
Stap 1
Opdracht:
Voer het onderstaande onderzoek uit en vul het onderzoeksverslag in.
Maak ook een voorkant met daarop jullie namen, klas, datum en toepasselijk plaatje.
De uitleg van "grafiek maken" en een in te vullen practicum-verslag vind je op deze bladzijden.
Titel:
De invloed van de bodem op het groeien van tuinkerszaadjes
Onderzoeksvraag:
Bij welke soort bodem groeit de tuinkerszaad het snelst?
Hypothese:
Op welke grond kunnen de tuinkers zaadjes het beste groeien denk jij?
Werkplan: Benodigdheden:
-30 tuinkerszaadjes
- 3 bakjes
- Grond in de vorm van klei
- Grond in de vorm van zand
- Grond in de vorm van potgrond
- Liniaal om de lengte van het plantje te meten
- Pen en papier om de resultaten op te kunnen noteren.
Nummer eerst 3 bakjes met nr.1, 2 en 3.
Doe in bakje 1 een klein laagje klei
Leg dan in bakje 2 een laagje zand
En in bakje 3 een laagje potgrond
Stop dan per bakje 10 zaadjes in de grond.
Leg er daarna weer een laagje klei (bakje1), zand (bakje 2) en potgrond (bakje 3) over heen.
Zet ze daarna op een plek waar ze allen een gelijke hoeveelheid licht krijgen
en waar de temperatuur gelijk is. De vensterbank bijvoorbeeld.
Kijk daarna om de 2 dagen of ze gegroeid zijn, doe dit 14 dagen lang.
*Zorg dat de grond al vochtig is voordat je de zaadjes poot.
Start:dag 1
Vanaf nu bekijk je de resultaten om de 2 dagen. Maak een tabel waar je om de dag opschrijft wat je waarneemt (ziet). Dus op dag 1,3,5,7,9,11,13,15. Zorg er voor dat de bodem steeds vochtig blijft! Dus af en toe water geven.
Bakjes
Dag 1
3
5
7
9
11
13
15
1
2
3
Maak na dag 15 een grafiek in Excel of Word en verwerk de gegevens uit je tabel.
Conclusie:
Natuurlijk kunnen jullie nu een conclusie trekken aan de hand van jullie practicum. Klopt de eerder opgeschreven hypothese wel?
Het arrangement Pax VMBO - Rampen & Plagen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Caroussellessen Beroepsgericht Bouwen Wonen Interieur.
Vakinhouden voor Mens en Natuur:
- Planten en de Mens
- Conserveren
- De Pest
- Kweken van tuinkers op verschillende grondsoorten
- Vluchtelingen
Caroussellessen Beroepsgericht Bouwen Wonen Interieur.
Vakinhouden voor Mens en Natuur:
- Planten en de Mens
- Conserveren
- De Pest
- Kweken van tuinkers op verschillende grondsoorten
- Vluchtelingen
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Eetbare delen van de plant
Plantaardige vezels
Hygiëne
Conserveren
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Wat gebruik je van een plant?
Schrijf de goede antwoorden in je werkboek.
conserveren
Conserveren
Practicum Verslag Tuinkers
