Letterlijk en figuurlijk taalgebruik

Lesdoelen

Na deze les

  • ken je het begrip 'letterlijk' en kan je dat uitleggen.
  • ken je het begrip 'figuurlijk' en kan je dat uitleggen.
  • ken je het verschil tussen letterlijk en figuurlijk taalgebruik.

Klik op het pijltje rechtsonderaan om verder te gaan.

Aanpak

In deze les ga je aan de slag met letterlijk en figuurlijk taalgebruik.

  • Aan de linkerkant staat een menu en daar kan je de onderwerpen van de les bekijken en aanklikken.
  • Maak alle vragen en opdrachten die je tegenkomt.

SUCCES!

 

 

Inleiding

Figuurlijk taalgebruik.

In onze taal komen heel veel uitdrukkingen en spreekwoorden voor die je in de war kunnen brengen. Er wordt iets anders gezegd dan wat er bedoeld wordt.

  • Een voorbeeld van zo'n uitdrukking is "Vlinders in je buik hebben".

    'Heb jij vlinders in je buik?'

    'Hoe komen die daar dan in?'

    'Slik je misschien eerst rupsen in?'

 

...maar weet jij wat ze nou eigenlijk bedoelen met de uitdrukking 'vlinders in je buik hebben'?

Vraagje

Letterlijk en figuurlijk taalgebruik

Het goede antwoord was inderdaad *bij een verliefdheid*!

Een uitdrukking als 'vlinders in je buik hebben' is een vorm van figuurlijk taalgebruik.

Je gebruikt figuurlijk taalgebruik als je wil overdrijven of als je iets mooier wil maken.

  • Nog een voorbeeld: 'Ik heb het zó warm: ik smelt bijna !'
    Als je dit zegt, smelt je natuurlijk niet echt!
    Je kiest die woorden om te zeggen dat je het écht warm hebt.

Eigenlijk maak je hier een vergelijking met een voorbeeld uit de werkelijkheid:
als boter héél warm wordt, dan smelt het ook.

Je kan dus, door het woord 'smelten' te gebruiken, duidelijk maken dat je het écht héél erg warm hebt!

 

Verkeerd begrepen?

Verkeerd begrepen

Figuurlijk taalgebruik kan helemaal verkeerd begrepen worden.
Men kan figuurlijk taalgebruik letterlijk begrijpen. Daardoor krijgt de tekst een heel andere betekenis.

Voorbeeld:

Hij kan goed in de tuin werken: hij heeft groene vingers.

Met 'groene vingers hebben' bedoelt men hier figuurlijk: 'goed met planten kunnen werken'.
Je mag het hier niet letterlijk begrijpen als 'groen gekleurde vingers hebben'.

Toets: Verkeerd begrepen: krantenkoppen

Start

De boswachter

Uitdrukkingen en spreekwoorden

Een spreekwoord of uitdrukking is ook een voorbeeld van figuurlijk taalgebruik. In de Nederlandse taal bestaan heel erg veel spreekwoorden en uitdrukkingen waarmee iets anders bedoeld wordt, dan dat er gezegd wordt.

Moeilijk? Dat valt wel wel mee!  Na dit onderdeel herken je de spreekwoorden en de uitdrukkingen en doorloop je dit onderdeel voortaan met "twee vingers in je neus!".

Voorbeeld:
Met de uitdrukking 'een kat in een zak kopen' bedoelt men dat je iets koopt wat erg tegenvalt of héél snel kapot gaat. Je hebt een miskoop gedaan! Een uitdrukking is dus een vorm van figuurlijk taalgebruik!

        Op de foto staat de letterlijke uitleg van de uitdrukking.
       
Er zit écht een kat in een (plastic) zak.

 

 

 

 

 

 

Klik hier om nog wat te oefenen met Nederlandse uitdrukkingen.
Op de volgende pagina's krijg je acht vragen over Nederlandse uitdrukkingen en spreekwoorden.

 

 

 

 

 

 

 

Oefenen!

vraag 1

vraag 2

vraag 3

vraag 4

vraag 5

vraag 6

vraag 7

vraag 8

vraag 9

vraag 10

Herhalingsoefening

Meer weten?

Wil je meer voorbeelden van Nederlandse uitdrukkingen en hun betekenis zien?

Klik dan hier.

De Oudhollandse schilder Pieter Brueghel heeft ooit een schilderij gemaakt, waarin hij allemaal Nederlandse spreekwoorden en uitdrukkingen heeft verstopt.

Wil je dit schilderij bekijken?

Klik dan hier

Extra

Nog meer oefenen met spreekwoorden en uitdrukkingen

Spreekwoorden en uitdrukkingen met dieren

Zoek spreekwoorden en uitdrukkingen op waarin onderstaande dieren voorkomen.

Hulpmiddel: https://www.spreekwoord.nl/

  • Het arrangement Letterlijk en figuurlijk taalgebruik is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Astrid Van Den Bossche Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2019-02-20 22:17:43
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Je kent het verschil tussen letterlijk en figuurlijk taalgebruik. Je kent de betekenis van figuurlijk bedoelde zinnen.
    Leerniveau
    MBO, Niveau 2: Basisberoepsopleiding; MBO, Niveau 1: Assistentenopleiding;
    Leerinhoud en doelen
    Nederlands; Nederlands als tweede taal;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    makkelijk
    Studiebelasting
    0 uur en 50 minuten
    Trefwoorden
    letterlijk en figuurlijk taalgebruik, woordenschat

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Molhoek, Melanie. (2017).

    Letterlijk en figuurlijk taalgebruik

    https://maken.wikiwijs.nl/111628/Letterlijk_en_figuurlijk_taalgebruik

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Verkeerd begrepen: krantenkoppen

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.