Additieven Zout en suiker

Additieven Zout en suiker

inleiding

Een korreltje zout

Gezond eten is 'in'. Mensen zijn tegenwoordig steeds meer bezig wat er in hun eten zit. Superfoods, biologisch, Vegan, je ziet en hoort het overal. Maar wat weet jij eigenlijk over het zout en het suiker dat in jouw voeding zit. Hoeveel zit er eigenlijk in? En is dat erg dan?
In dit thema staat voeding centraal.
Je zoekt uit hoe je een broodje gezond maakt en ontdek je of een broodje gezond ook echt gezond is.

Dit thema staat zout en suiker centraal. Je gaat er over leren en je gaat kijken hoeveel er in jouw voeding zit en je gaat ook proeven of je het mist als het niet in je eten of drinken zit.

Veel plezier en succes!!

Zout

Zout

Gemiddeld zit 80% van het zout dat we binnenkrijgen in het eten en drinken dat we kopen in de winkel of in de horeca. De overige 20% van het zout voegen we toe bij het koken of aan tafel.

Van nature zit er niet zoveel zout in het eten. Het meeste zout voegen fabrikanten toe om het eten op smaak te brengen. Het toevoegen van zout kan de houdbaarheid van een product verlengen of het is nodig bij de bereiding. Dit is bijvoorbeeld het geval bij vleeswaren, vis, kaas en gefermenteerde groenten zoals zuurkool. Daarnaast zorgt zout bij sommige producten voor de juiste structuur, zoals bij brood, kaas en sommige vleesproducten. De belangrijkste bronnen van zout in de Nederlandse voeding zijn brood, vleesproducten en kaas. Ook zit er veel zout in  kant-en-klaarmaaltijden, pizza’s, soepen, sauzen en hartige snacks. Zout zit niet alleen in producten waarbij het goed te proeven is, maar ook in bijvoorbeeld roomijs, koekjes of gebak.

Gezondheidseffecten

Het mineraal natrium is belangrijk bij het regelen van de vochtbalans van het lichaam en is nodig voor een goede werking van de spier- en zenuwcellen. Chloor speelt ook een rol bij het handhaven van de vochtbalans. Naast natrium en chloor speelt overigens ook kalium hier een belangrijke rol bij.

Te weinig zout

De kans op een tekort aan zout is erg klein. Een tekort kan ontstaan door ernstige diarree. Je kunt dan uitdrogen. Uitdroging is te voorkomen door extra veel te drinken en zout te eten. De speciale zoutoplossing Oral Rehydration Salt (ORS) kan worden gebruikt om de hoeveelheid lichaamsvocht weer op peil brengen.  

Wie erg veel en lang zweet verliest zout. Maar als je verder gewoon eet heb je geen extra zout nodig. De verliezen worden dan snel weer via de voeding aangevuld. Wel is het belangrijk om veel water te drinken bij zweten, om de hoeveelheid vocht in het lichaam aan te vullen.

Te veel zout

Meer dan 85% van de Nederlandse bevolking krijgt meer zout binnen dan de maximale hoeveelheid van 6 gram zout per dag. Volwassen mannen eten gemiddeld 9,9 gram zout per dag en vrouwen 7,5 gram per dag. Bij te veel zout kan oedeem ontstaan. Bij oedeem houdt het lichaam vocht vast. Hierdoor kan weer een verhoogde bloeddruk ontstaan. Een teveel aan zout verdwijnt via de urine en door te zweten.

Gezondheidsproblemen

Er zijn ongewenste effecten bij het eten van te veel zout:

  • verhoogde bloeddruk

  • Hart- en vaatziekten

  • Nierziekten

  • Maagkanker

  • Botontkalking

etiketten vergelijken

Wat is zout

Suiker

Suiker

Suiker of sacharose is een zoete stof, die van nature voorkomt in voedingsmiddelen zoals in fruit, maïs, suikerriet en suikerbiet. Suiker uit suikerriet en suikerbiet wordt ook wel kristalsuiker genoemd. Suiker behoort tot de koolhydraten.
Suiker behoort tot de koolhydraten. In het dagelijks gebruik wordt onder suikers alleen monosacchariden en disacchariden verstaan.
Suiker levert wel energie (calorieën), maar voorziet je lichaam niet van de nodige vitamines, mineralen en vezels. Het drinken van suikerhoudende dranken kan bijdragen aan het ontstaan van overgewicht.
De kans op gaatjes in tanden of kiezen wordt groter wanneer je te vaak op een dag eten en drinken met suiker gebruikt.

Functie van suiker in producten

Naast zoete smaak kan suiker ook voor andere doeleinden aan een product zijn toegevoegd. Suiker kan de volgende functies hebben:

  • Zoetstof

  • Smaakmaker

  • Vulmiddel

  • Conserveermiddel in bijvoorbeeld jam

  • Gelvormer

  • Stabilisator

  • Kleurmiddel (caramel)

  • Structuur (koekjes)

  • Opname en vertering van suiker

Er wordt door het lichaam geen onderscheid gemaakt tussen van nature aanwezige of toegevoegde suiker. Alle suikers worden door het lichaam op dezelfde manier verwerkt. Ze worden door het lichaam afgebroken tot glucose, de 'brandstof' voor het lichaam, en leveren dezelfde hoeveelheid calorieën.
 

Gezondheidseffecten

Suiker levert wel energie, maar voorziet je lichaam niet van de nodige vitamines, mineralen en vezels. Dit geldt voor alle soorten suiker en voor honing, siropen en stropen.
 

Overgewicht

Er is veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen overgewicht en suiker. Te veel suiker eten kan wel bijdragen aan het ontstaan van overgewicht, maar als je het niet te veel en te vaak eet, word je niet meteen dik.
Het drinken van suikerhoudende dranken vergroot de kans op overgewicht. Wanneer proefpersonen suikerhoudende frisdrank tot hun beschikking hebben en verder alles kunnen eten wat ze willen, leidt het gebruik van frisdrank tot een toename in gewicht. Dit komt mogelijk doordat de calorieën die mensen via frisdrank binnenkrijgen, niet worden gecompenseerd. Met andere woorden, mensen eten niet minder, ondanks dat het lichaam al calorieën via frisdrank heeft binnengekregen.
 

Diabetes type 2


In het algemeen vergroot of verkleint de hoeveelheid suikers (mono- en disachariden) die je binnenkrijgt het risico op diabetes type 2 niet. Wel is er overtuigend aangetoond dat het nemen van dranken met toegevoegd suiker het risico op diabetes type 2 verhoogt. Dat hangt mogelijk samen met het effect op lichaamsgewicht. Frisdranken bevatten suiker en dat levert calorieën. Gewone frisdrank levert ongeveer 100 kilocalorieën per glas (250 ml).
 

Suikerovergevoeligheid


Sommige mensen ervaren suikerovergevoeligheid, maar het bestaan hiervan is niet wetenschappelijk aangetoond. Kleine hoeveelheden suiker geven namelijk geen klachten. Er is niet voldoende wetenschappelijk bewijs om aan te nemen dat suiker zelf gedragsklachten, hyperactiviteit, maag-darmklachten en extreme moeheid veroorzaakt. Een teveel aan fructose (fruitsuiker) kan wel darmklachten veroorzaken. En er zijn mensen met een intolerantie voor lactose (melksuiker). Ook bestaat de kans op een tekort aan andere voedingsstoffen als iemand te veel suiker eet. Lees meer over suikerovergevoeligheid.
Tandproblemen
Bacteriën in de mond zetten suikers uit koolhydraten om in zuur. Dat zuur is slecht voor het tandglazuur en het tandweefsel en leidt tot gaatjes. De hoeveelheid suiker die je eet, zegt op zichzelf niet zoveel over mogelijk tandbederf. Belangrijker is hoe vaak je iets eet of drinkt.

etiketten vergelijken

Wat is suiker

Opdracht jouw voeding

Smaaktest

Smaaktest

 

Tegenwoordig kun je gewoon in de supermarkt veel voedingsmiddelen kopen waarin het zout of suiker is weggelaten of vervangen. Dat is handig als je bijvoorbeeld een zoutloos dieet moet volgen maar ook als je wilt letten op de hoeveelheid zout en suiker die je binnenkrijgt.

We gaan testen of je dit ook kunt proeven. Haal jij uit twee opties het gewone product eruit??

 

Deze opdracht ga je in tweetallen uitvoeren.

  1. Jullie krijgen van vier producten een gewone variant en een zonder zout of suiker
  2. Een van jullie maakt proefbekertjes en bordjes met A en B erop
  3. Noteer welk product je in welk bekertje doet
  4. Let op de ander mag dit niet zien
  5. Je laat de ander de producten proeven
  6. Die schrijft op welk product het gewone product is, gebruik hiervoor het formulier.
  7. Daarna gaat de ander hetzelfde voor jou doen
  8. Kijk na of je het juiste product eruit hebt gehaald
  9. Vergelijk de resultaten met elkaar
  10. Wat verraste je? Zijn er thuis producten die je eet of drinkt  die je zou kunnen vervangen door een zout- of suikerloze versie?

Toets

Toets: Wat weet jij al van zout en suiker

Start

  • Het arrangement Additieven Zout en suiker is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Fleur Niemeijer
    Laatst gewijzigd
    2019-01-04 11:46:39
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Deze wikiwijs is gemaakt voor leerling Vmbo basis en kader onderbouw.

     

    De doelen van deze wikiwijs:

    leerling maakt kennis met de betekenis en functie van zout en suiker in voedsel.

    leerling leert voedingsetiketten lezen en deze informatie toepassen.

    leerling zelf na laten denken over voedingspatroon gezond /ongezond.

     

    Ter ondersteuning van deze Wikiwijs kan een les over zout en suiker worden gegeven. Hierdoor is de volgende Prezi beschikbaar:

    Link

    Voor de smaaktest zijn de volgende producten nodig:

    Chocolademelk en chocolademelk light

    Cola en cola zero

    Ontbijtkoek en ontbijtkoek zero

    pindakaas en zoutloze pindakaas (eventueel met crackertjes)

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Leerniveau
    VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2;
    Leerinhoud en doelen
    Verzorging;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten

    Bronnen

    Bron Type
    Een korreltje zout
    https://youtu.be/JYOGJF2CNuc     		Video
    etiketten vergelijken
    https://youtu.be/zpTwe5qE-3g     		Video
    Wat is zout
    https://youtu.be/DtcLcPiliBM     		Video
    etiketten vergelijken
    https://youtu.be/RXOpI4fb_1U     		Video
    Wat is suiker
    https://youtu.be/gVR23HuwoBA     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Wat weet jij al van zout en suiker

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van