Dit leerarrangement bestaat uit een aantal onderdelen. Hier volgt een globaal overzicht van de onderdelen.
Opdracht
Tijd
Losse onderdelen
Opdracht 1
60 minuten
Lln. gebruiken de website van intratuin als opstartsopdracht. Ze beantwoorden een aantal vragen in een oefening in de wikiwijs. Daarnaast maken de leerlingen een biologische tekening van de levenscyclus van een tomatenplant.
Opdracht 2
30 minuten
Lln. lezen een stuk tekst over wortels, bekijken een filmpje over een enorm wortelstelsel en maken een oefentoets over wortels.
Opdracht 3
30 minuten
Lln. lezen een stuk tekst over stengels en vaten en maken een oefening waarin zij onderdelen van een plant moeten benoemen. Ze maken ook een oefentoets over deze twee onderwerpen in de wikiwijs.
Opdracht 4
60 minuten
Lln. lezen een stuk tekst over bladeren. Vervolgens gaan ze verschillende soorten bladeren verzamelen en determineren a.d.h.v zoekkaarten. Deze bladeren plakken de leerlingen op een leeg A4 papier. Vervolgens moeten ze een aantal determinatie stappen uitvoeren en opschrijven bij de bladeren. Deze opdracht leveren ze bij de docent in.
Opdracht 5
60 minuten
Lln nemen zelfstandig een PowerPoint over de eetbare onderdelen van een plant door. Vervolgens bekijken zij een filmpje over het kweken en eten van onderdelen van planten. De informatie die wordt opgedaan bij de eerste twee opdrachten moeten de leerlingen verwerken in een posteropdracht over eetbare onderdelen van planten.
Opdracht 6
30 minuten
Lln. lezen uitleg over fotosynthese en bekijken een uitlegvideo hierover. Vervolgens beantwoorden zij een aantal vragen hierover in een oefening in de wikiwijs.
Opdracht 7
60 minuten
Lln. voeren een experiment/onderzoek uit met tuinkers en met de kieming van bruine bonen. De resultaten verwerken zij in een onderzoeksverslag en leveren zij in bij de docent.
De leerlingen werken aan de volgende leerdoelen:
de drie hoofdorganen van een plant benoemen;
de functie van de wortels uitleggen;
de functie van de bladeren uitleggen;
de functie van de stengels uitleggen;
de levenscyclus van een plant uitleggen;
uitleggen wat fotosynthese is;
van enkele planten de eetbare delen benoemen.
Aan het einde van dit thema beheersen de leerlingen de volgende vaardigheden:
een tekening maken van de levenscyclus van een tomatenplant;
bladeren determineren a.d.h.v zoekkaarten;
een practicum uitvoeren over de kieming van een bruine boon;
een practicum uitvoeren over de invloed van licht op de kieming van tuinkers;
een onderzoeksverslag maken van twee onderzoeken (zoals hierboven omschreven).
Wat leveren leerlingen in?
- biologische tekening van de levenscyclus van een tomatenplant;
- bladeren met determinatie van bladonderdelen en boomsoort;
- poster over de eetbare onderdelen van planten;
- onderzoeksverslag over de kieming van een bruine boon;
- onderzoeksverslag over de invloed van licht op de groei van tuinkers.
Inleiding
Deze wikiwijs gaat over het onderwerp planten. In de wikiwijs staat informatie over planten, filmpjes, afbeeldingen en verschillende opdrachten en toetsen.
De bedoeling is dat jij de wikiwijs zelfstandig door gaat nemen en aan het einde je leerproces zichtbaar maakt aan de docent.
De wikiwijs is opgebouwd uit een aantal opdrachten. Elke opdracht heeft een eigen onderwerp. Je kunt hieronder zien welke opdrachten er allemaal zijn en hoeveel tijd je hiermee bezig bent.
Onderdeel
Tijd
Opdracht 1
Planten
60
Opdracht 2
Onderdelen van een plant: wortels
30
Opdracht 3
Onderdelen van een plant: stengels en vaten
30
Opdracht 4
Onderdelen van een plant: bladeren
60
Opdracht 5
Eetbare onderdelen van een plant
60
Opdracht 6
Fotosynthese
30
Opdracht 7
Onderzoeken: bruine bonen en tuinkers
60
Tip:
Volg altijd de volgorde van het linkermenu in deze wikiwijs. Na de inleiding ga je eerst de leerdoelen bekijken. Vervolgens begin je met opdracht 1. Je werkt zo alle opdrachten af en zorgt ervoor dat je alle leerdoelen behaald.
Heel veel succes en plezier met deze wikiwijs!
Heb je vragen? Zoek dan altijd je docent op voor hulp.
Leerdoelen
Aan het einde van dit thema kun jij:
de drie hoofdorganen van een plant benoemen;
de functie van de wortels uitleggen;
de functie van de bladeren uitleggen;
de functie van de stengels uitleggen;
de levenscyclus van een plant uitleggen;
uitleggen wat fotosynthese is;
van enkele planten de eetbare delen benoemen.
Aan het einde van dit thema beheers jij de volgende vaardigheden:
een biologische tekening maken van de levenscyclus van een tomatenplant;
bladeren determineren a.d.h.v zoekkaarten;
een practicum uitvoeren over de kieming van een bruine boon;
een practicum uitvoeren over de invloed van licht op de kieming van tuinkers;
een onderzoeksverslag maken van twee onderzoeken (zoals hierboven omschreven).
Opdracht 1
Planten zijn ontzettend belangrijk voor ons leven op aarde. Er zijn miljoenen verschillende soorten planten op aarde. In deze eerste opdracht ga jij meer leren over planten. Je begint met het lezen van de tekst en volgt de instructies die in de opdracht staan.
De intratuin is een winkel die alles voor in de tuin verkoopt. Deze winkel heeft een website die vol staat met allemaal verschillende soorten planten. Bekijk de website en maak de volgende oefening.
Je hebt de website van de intratuin bekeken. Je krijgt nu een aantal vragen over planten die op de website staan. Je kunt de website gebruiken om de antwoorden af te halen.
In een tomaat zitten zaden. Uit deze zaadjes kan een nieuwe tomatenplant groeien. Als een zaad kiemt, ontstaat er een kiemplantje. Je kunt dit zien in afbeelding 1.
Een zaadje neemt bij de kieming water op. Daarna groeit er een worteltje naar buiten. Vervolgens komt ook het stengeltje naar buiten. Aan het stengeltje zitten zaadlobben. In de zaadlobben zit reservevoedsel. Dit voedsel wordt door de plant gebruikt om te kunnen groeien.
De ontwikkeling van zaad tot vrucht (tomatenzaadje tot tomaat) noemen we de levenscyclus van de plant. Een cyclus stopt niet, maar blijft altijd door gaan. Als een plant doodgaat, gaat de cyclus door via het zaad van de plant. In afbeelding 2 zie je de levenscyclus van een tomatenplant.
Maak nu de volgende opdracht:
Je hebt voor deze opdracht de volgende materialen nodig:
1. Maak een tekening van de levenscyclus van een tomatenplant.
Je levert deze tekening in bij je biologiedocent.
Opdracht 2
Wortels
In de eerste opdracht heb je geleerd over de levenscyclus van een tomatenplant, maar er is nog veel meer te leren over planten!
In deze opdracht gaan we het hebben over één onderdeel van de plant: de wortels.
Bekijk afbeelding 3.
Je ziet in afbeelding 3 zie je van twee verschillende planten het wortelstelsel. Alle wortels van de plant samen noemen we het wortelstelsel. In het wortelstelsel zitten verschillende soorten wortels. Zo hebben veel planten een hoofdwortel. Deze hoofdwortel heeft een aantal vertakkingen die wij de zijwortels noemen. Aan het uiteinde van de zijwortels zitten de allerkleinste wortels, de wortelharen.
De wortelharen zijn heel erg kwetsbaar en breken gemakkelijk af. Via de wortelharen neemt de plant water op uit de grond. In het water zitten voedingsstoffen opgelost. Deze voedingsstoffen worden de plant opgenomen en zijn nodig als voedsel voor de plant. Wanneer de wortelharen van een plant beschadigen kan de plant niet meer goed water opnemen. Als een plant niet genoeg water opneemt gaat hij dood.
Wil je een plant uit de bodem halen dan moet je dit dus voorzichtig doen, omdat je anders de wortelharen beschadigd en de plant dan dood kan gaan.
Functie van wortels
In de wortel zit het reservevoedsel van een plant. Sommige dieren eten wortels van planten op. Ook mensen eten wortels. Denk maar eens aan een rode biet of aan een radijsje die jij hebt gegeten. Je hebt dan de wortel van een plant opgegeten.
Het ophalen van water en voedingsstoffen uit de bodem is een andere functie van de wortels.
Tenslotte zorgen de wortels ervoor dat een plant of boom stevig vaststaat in de grond. Wanneer het dan heel hard gaat waaien zorgen de wortels ervoor dat een plant of boom niet zomaar uit de grond wegwaaid.
Bekijk onderstaand filmpje over een gigantisch groot wortelstelsel.
Toets: Oefening: wortels
0%
Je gaat nu een oefening maken met vragen over wortels.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je hebt in de vorige opdracht geleerd over wortels. In deze opdracht ga je leren over de stengels van een plant. Bekijk afbeelding 5 hieronder.
Je kunt in de afbeelding zien dat een stengel uit verschillende onderdelen bestaat. De plaats waar een blad aan een stengel vast zit noemen we een knoop. De stengel is daar meestal wat dikker. Het stuk stengel tussen twee knopen noem je een lid (meervouw leden). Een stengel bestaat dus uit knopen en leden.
Een okselknop zit op de plaats waar een blad aan de stengel vastzit. Uit een okselknop kan het volgende jaar een zijstengel met bladeren groeien. Aan het einde van de stengel zit een eindknop. Hieruit kan volgend jaar een nieuw stuk stengel met bladeren groeien. Aan een stengel kunnen ook bloemen zitten.
Oefening: onderdelen van een stengel
Klik op onderstaande knop om een oefening te maken waarbij je de onderdelen van een stengel moet weten.
Bladeren en bloemen zitten vast aan de stengel. De stengels van een plant dragen de bladeren en bloemen. Maar dat is niet de enige functie van stengels. Ze zorgen voor het vervoer van water en opgeloste stoffen. Je kunt dit zien in afbeelding 6. Een anjer is in water gezet. Aan dit water is een rode vloeistof toegevoegd. Je ziet dat de witte anjer bloem rood verkleurd.
Vaten
In een stengel lopen lange dunne buisjes. Deze buisjes noemen we vaten. Vaten zorgen voor voor het vervoer van water en opgeloste stoffen door de plant. Bij sommige planten liggen deze vaten bij elkaar. Dit noemen we een vaatbundel. De vaatbundels beginnen in de wortel, lopen door de stengels en eindigen in de vruchten, bloemen en bladeren.
Bekijk afbeelding 7.
Houtachtige en kruidachtige planten
Bij veel planten zorgt de stengel voor stevigheid. De plant blijft rechtop staan. Bomen en struiken hebben heel stevige stengels: de stammen en takken. In deze stengels zit veel hout. Vaak zijn deze stengels bruin van kleur. We noemen dit ook wel houtachtige planten.
De stengels van andere planten bevatten geen hout en noemen we kruidachtige planten. Deze stengels zijn vaak groen van kleur. De planten blijven stevig wanneer er voldoende water in de stengels zit. Zodra er minder water is worden de stengels slap.
Opdracht 4
Bladeren
Na de wortel en stengel is het nu de beurt aan het laatste orgaan van een plant: de bladeren.
Een blad bestaat uit verschillende onderdelen. Een blad heeft een bladsteel en een bladschijf. Met de bladsteel zit het blad aan de stengel vast. De vaatbundels van de stengel lopen via de bladsteel door tot in de bladschijf. In de bladschijf liggen de nerven. Ze geven stevigheid aan het blad en zorgen voor het transport van water en voedingsstoffen. Alles wat tussen de nerven ligt noemen we bladmoes. Een blad waar geen bladmoes meer in aanwezig is noemen we een bladskelet. Je kunt al deze onderdelen zien in afbeelding 9 hieronder.
Je hebt nu al veel over bladeren geleerd. Voer nu onderstaande opdracht uit.
Opdracht
Je gaat buiten verschillende bladeren verzamelen. Je verzamelt ongeveer 5 verschillende soorten bladeren. Je gaat de bladeren in de klas determineren met een zoekkaart. Vervolgens plak je de bladeren op een leeg A4 papier en schrijf je op dit papier de volgende onderdelen:
het blad enkelvoudig of samengesteld is
welke bladvorm het heeft
welk type bladrand het heeft
welk type nervatuur het heeft
zoek op van welke boomsoort de bladeren zijn en noteer dit
Wat heb je nodig voor deze opdracht?
5 lege A4 papieren
Zoekkaart boomsoorten
Zoekkaart bladeren
Je levert de bladeren met determinatie in bij je docent.
Zonder planten zou er geen voedsel op aarde zijn en zouden mensen en dieren zich niet kunnen voeden. In deze opdracht moet je een drietal opdrachten uitvoeren.
Opdracht 1: PowerPoint bekijken
Voor deze opdracht moet je een PowerPoint bekijken. In de PowerPoint wordt uitgelegd welke onderdelen van een plant wij allemaal eten. De PowerPoint vindt je onderaan de pagina.
Opdracht 2: video bekijken
Voor deze opdracht moet je onderstaand filmpje bekijken over eetbare onderdelen van planten.
Opdracht 3: poster maken
Je hebt in de vorige opdracht veel geleerd over de eetbare onderdelen van een plant. Je gaat hierover een poster maken. Je mag deze poster in een tweetal of alleen maken. Je hebt een lesuur de tijd om de poster te maken. De poster lever je in bij de docent.
Wat moet er op je poster komen te staan?
- informatie over voedingsgewassen en het kweken van planten
- informatie over wortels die mensen eten en voorbeelden van wortels die wij eten
- informatie over stengels die mensen eten en voorbeelden van stengels die wij eten
- informatie over bladeren die mensen eten en voorbeelden van bladeren die wij eten
- informatie over vruchten, zaden en bloemen die mensen eten
- voorbeelden van vruchten, zaden en bloemen die mensen eten
- veel afbeeldingen van eetbare planten en onderdelen van planten
Waarop word je beoordeeld?
Je poster ziet er netjes uit.
Je poster heeft een titel.
Je poster geeft duidelijke informatie over het onderwerp eetbare onderdelen van planten.
Je poster bevat mooie afbeeldingen of foto's over het onderwerp.
In bladeren vindt fotosynthese plaats. Door fotosynthese kan een plant zijn eigen voedsel maken. Dieren en mensen kunnen niet hun eigen voedsel maken. Ze hebben daarvoor planten nodig. Je ziet in de afbeelding hieronder hoe dit werkt.
Stel je voor dat je een glas melk drinkt. De melk is afkomstig van een koe die gras heeft gegeten. Gras is een plant. De plant zorgt ervoor dat jij melk kunt drinken!
Hoe werkt fotosynthese nu?
Voor fotosynthese heeft de plant wel wat nodig; namelijk licht + koolstofdioxide + water.
Via de wortels wordt het water naar de bladeren naar de gebracht. Koolstofdioxide is een gas die in de lucht zit. Door de huidmondjes in het blad nemen de bladeren koolstofdioxide op. Doordat er licht op de bladeren schijnt wordt dit omgezet in een soort suiker (glucose). Er vindt dan fotosynthese plaats in de bladeren van de plant.
In het filmpje hieronder wordt dit nog eens uitgelegd. Bekijk dit filmpje.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
In de biologie doen onderzoekers veel onderzoek. In deze opdracht ga je je eigen onderzoek uitvoeren. Je zult van dit onderzoek een onderzoeksverslag maken en inleveren bij je docent. In de bijlage onderaan de pagina staat precies uitgelegd wat er in een onderzoeksverslag moet komen te staan.
Onderzoek 1: ontkiemen van een bruine boon.
Je gaat in dit onderzoek de kieming van een bruine boon volgen. Alle informatie die je nodig hebt staat in het werkblad onderaan deze pagina.
Onderzoek 2: ontkiemen van tuinkers.
Je gaat in dit onderzoek de kieming van tuinkers volgen. Hierbij ga je een experiment doen met tuinkers dat groeit in het donker en tuinkers dat groeit in het licht. Alle informatie die je hiervoor nodig hebt staat in het werkblad onderaan deze pagina.
Bronnen
Je kunt als voorbereiding dit filmpje bekijken:
Of je kunt ook nog als voorbereiding dit filmpje bekijken:
Het arrangement Thema planten is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteurs
Daphne Drenth
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2018-11-27 20:53:20
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Zonder planten zouden wij niet kunnen leven! De plant is een belangrijke schakel in het leven. Je gaat je daarom verder verdiepen in dit onderwerp. Deze wikiwijs draait volledig om planten en de organen van planten: blad, stengel en wortel.
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Thema planten
nl
Daphne Drenth
2018-11-27 20:53:20
Zonder planten zouden wij niet kunnen leven! De plant is een belangrijke schakel in het leven. Je gaat je daarom verder verdiepen in dit onderwerp. Deze wikiwijs draait volledig om planten en de organen van planten: blad, stengel en wortel.
Bladeren determineren
