Nederland en Duitsland vergeleken
Natuurlijke bevolkingsontwikkeling vergeleken
Overeenkomsten en verschillen tussen natuurlijke bevolkingsgroei in Nederland en Duitsland
Je hebt inmiddels wel in de gaten dat de bevolking in Nederland en Duitsland zich gedurende dezelfde periode heeft ontwikkeld en dat er duidelijke overeenkomsten zijn. Toch zijn er ook grote verschillen. Daar waar het geboortecijfer tijdens de oorlog in Nederland laag was, was het geboortecijfer in Duitsland relatief hoog. Dit had te maken met de ideologie om een perfect Arisch ras te scheppen. Na de oorlog had Nederland te maken met een babyboom. Deze babyboom was in Duitsland niet zo groot.
In beide landen daalden het geboortecijfer in de jaren '70 sterk. Dit kwam doordat steeds meer vrouwen de anticonceptiepil gingen gebruiken. In Duitsland ontstond hierdoor zelfs een sterfteoverschot. In 1964 kreeg een vrouw in Duitsland gemiddeld 2,54 kinderen. Nu is dat vruchtbaarheidscijfer gedaald naar 1,5. In Nederland is het vruchtbaarheidscijfer 1,6. Pas als het vruchtbaarheidscijfer groter is dan 2,1, is er sprake van een natuurlijke bevolkingsgroei. Doordat de levensverwachting nog altijd toeneemt en het sterftecijfer nog laag is heeft Nederland nog niet te maken met een natuurlijke bevolkingsafname. Dit geldt niet voor Duitsland. Duitsland bevindt zich nu aan het begin van fase 5 van het demografisch tranistiemodel. In deze fase zal het sterftecijfer toenemen, en het geboortcijfer stabiel blijven. Hierdoor heeft Duitsland al wel te maken met een natuurlijke bevolkingsafname. Dat Duitsland zich eerder bevindt in een volgende fase dan Nederland komt doordat Duitsland eerder te maken had met een geboortegolf. In Duitsland was deze geboortegolf aan het begin van WOII. In Nederland juist na WOII. De bevolking van Duitsland is gemiddeld dus ouder dan de bevolking van Nederland. Bekijk maar eens deze animatie.
Bovenstaande vergelijking kun je mooi terugzien in de bevolkingspiramides van Duitsland en Nederland uit verschillende periodes.
Een duidelijke conclusie die we kunnen trekken is dat de bevolkingspolitiek in Duitsland een grote invloed heeft gehad op de bevolkingssamenstelling. Bevolkingspolitiek betekent dat de overheid maatregelen neemt om de bevolkingssamenstelling te beïnvloeden. Dit kan door het krijgen van kinderen te stimuleren of door immigranten toe te laten. De bevolkingspolitiek die werd uitgevoerd rond 1940 zie je nog lang terug in de bevolkingspiramide. In Nederland was er nauwelijks sprake van bevolkingspolitiek. Inmiddels neemt de overheid ook in Nederland allerlei maatregelen om de problemen rondom de vergrijzing op te lossen.
Oefening: Natuurlijke bevolkingsontwikkeling vergeleken
Start
Sociale bevolkingsontwikkeling vergeleken
Overeenkomsten en verschillen tussen immigratie in Nederland en Duitsland
Nederland is met ongeveer 480 inwoners per km² gemiddeld twee keer zo dichtbevolkt als Duitsland. Duitsland heeft gemiddeld 230 inwoners per km². Al zijn er deelstaten die een hogere bevolkingsdichtheid hebben, zoals de deelstaat Nordrhein-Westfalen. Deze deelstaat heeft wel 530 inwoners per km².
Van al deze inwoners had in 2017 ruim 3,8 miljoen inwoners een migratieachtergrond in Nederland. Dit is 22,6% van de hele bevolking. Dit zijn mensen die zelf in een ander land zijn geboren of waarvan minstens een van de ouders niet in Nederland is geboren. Bekijk eens deze grafiek van het CBS over de bevolkingssamenstelling van Nederland.
In Duitsland wordt er ook gesproken van mensen met een migratieachtergrond. Hierbij gaat het niet alleen om de eerste en tweede generatie, maar ook om de derde generatie. Als de grootouders in Duitsland zijn geboren met een buitenlands paspoort, hebben ook de kleinkinderen van deze grootouders een migratieachtergrond. In 2017 had er volgens deze definitie ruim 20% van de bevolking in Duitsland een migratieachtergrond. Bekijk maar eens onderstaande afbeelding.
Let op: Het verschil tussen Ausländer en Deutsche is dat een deel van de mensen met een migratieachtergrond wel een Duits paspoort hebben. Bijvoorbeeld als je als derde generatie in Duitsland bent geboren. De mensen met een Duits paspoort vallen onder de groep Deutsche met migratieachtergrond. Mensen die nog niet genaturaliseerd zijn behoren tot groep Ausländer met migratieachtergrond.
Daar waar Nederland voornamelijk immigranten uit de voormalige koloniën en Marokko heeft ontvangen, heeft Duitsland vooral immigranten uit Oost-Duitsland en Turkije ontvangen. Eind jaren '90 en begin 21ste eeuw hebben zowel Duitsland als Nederland te maken gehad met immigranten uit Oost-Europa, zoals Polen en Roemenië.
Ten slotte nemen Nederland en Duitsland vluchtelingen op. Waren dat enkele decennia geleden voornamelijk vluchtelingen uit Afghanistan, Irak en Iran. Nu zijn dat veel Syrische vluchtelingen. Sommige vluchtelingen verlaten Nederland en Duitsland na verloop van tijd weer, anderen mogen langere tijd of definitief in het gastland blijven.
We kunnen wel stellen dat zowel Nederland als Duitsland migratielanden zijn. Er vestigen zich veel immigranten. Daarbij is er wel een duidelijk verschil tussen Nederland en Duitsland. Daar waar het beleid van Duitsland, net als Amerika, gericht is op het blijvend vestigen van immigranten, is het Nederlandse beleid nog voornamelijk gericht op de tijdelijke vestiging van immigranten. In de praktijk blijkt alleen dat ook de immigranten in Nederland zich permanent vestigen.
Overeenkomsten en verschillen tussen emigratie uit Nederland en Duitsland
In het verleden zijn zowel veel Nederlanders als Duitsers naar o.a. Amerika, Canada en Australië geemigreerd. Tegenwoordig emigreren veel Nederlanders naar Duitsland, maar gebeurt ook het omgekeerde. Duitsland en Nederland zijn dus gezien migratie met elkaar verbonden. daar waar veel Nederlanders ook naar België migreren, migreren juist veel Duitsers naar o.a. Oostenrijk, Groot-Bittanië en Amerika. Ook vindt er veel remigratie plaats naar Polen en Roemenië. De welvaart in deze landen stijgt snel, evenals de levenstandaard.
De reden om Duitsland of Nederland te verlaten zijn in beide landen hetzelfde. Voor mensen met een migratieachtergrond geldt voornamelijk het sociale aspect als het economische aspect. Voor mensen zonder migratieachtergrond die of Nederland of Duitsland verlaten lokt voornamelijk het avontuur elders en de gedachten dat elders een beter leven kan worden opgebouwd.
Oefening: Sociale bevolkingsontwikkeling vergeleken
Start
