Werkwoordspelling

Persoonsvorm in de tegenwoordige en de verleden tijd

Begin met het maken van deze oefening. Ken je de regels nog?

Ik drink nooit thee, jij drinkt soms thee en hij drinkt altijd thee.

Er kunnen meerdere persoonvormen in de zin staan.
Oefening 1: Hoeveel persoonsvormen staan er in deze zinnen?
Oefening 2: Spel de persoonsvormen op de juiste manier.

Oefen nu met oefeningen op de volgende sites:

Oefensite 1

Oefensite 2

Gebiedende wijs

In een zin waar geen onderwerp, maar wel een bevel of opdracht staat, staat in de gebiedende wijs. De zin begint met een persoonsvorm, dit is de stam van het werkwoord.

Schop weg die bal!
Doe je jas uit!
Pak je tas!
Lees deze tekst!

Oefening

Stercollectie

Voltooid deelwoord

Om een voltooid deelwoord goed te spellen, moet je net als bij een persoonsvorm in de verleden tijd onderscheid maken tussen sterke en zwakke werkwoorden.
Weet je nog het verschil:
Sterke werkwoorden veranderen van klank in de verleden tijd (loop - liep).
Zwakke werkwoorden blijven gelijk in klank in de verleden tijd (maak - maakte).

De regel voor het spellen van een zwak voltooid deelwoord is als volgt:

1. Je neemt het hele werkwoord, bijvoorbeeld raken

2. Je haalt er -en vanaf, rak

3. staat de laatste letter in kofschiptaxi? -k, JA
dan schrijf je het voltooid deelwoord met een -t op het eind. geraakt

Nog een keer met het werkwoord keren

1. keren
2. ker
3. staat de laatste letter in kofschiptaxi? r, NEE
dan schrijf je het voltooid deelwoord met een -d op het eind. gekeerd

kofschiptaxi is een ezelsbruggetje. De medeklinkers in het woord geven aan of er een -t of een -d achter het voltooid deelwoord komt te staan. Let op: de klinkers tellen niet mee! Eindigt je woord op een klinker (roeien- roei) dan krijg je altijd een -d!

Oefeningen:

oefening 1: voltooid deelwoord – 01
oefening 2: voltooid deelwoord – 02
oefening 3: voltooid deelwoord – 03
oefening 4: voltooid deelwoord – 04
oefening 5: voltooid deelwoord – 05
oefening 6: voltooid deelwoord – 06

Bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord

Een voltooid deelwoord wordt ook wel eens gebruikt als bijvoeglijk naamwoord. Het is dan geen werkwoord meer, maar vergelijkbaar met woorden als 'lang', 'groen' en 'sterk': het zegt iets over het woord dat erna komt.

Stap voor stap gaan we een bijvoeglijk naamwoord van een werkwoord maken.

Stap 1: begin met het werkwoord dat je wil gaan gebruiken. Bijvoorbeeld verven; ik verf de deur, de deur is nu geverfd.
Stap 2: neem het voltooid deelwoord van het werkwoord dat je hebt gekozen; verven - geverfd.
Stap 3: eindigt je voltooid deelwoord op een d of t, dan plaats je er een -e achter.
eindigt je voltooid deelwoord op -en, dan laat je het zo staan.
Bijvoorbeeld: gekerfd ⇒ gekerfde: de gekerfde boom
Bijvoorbeeld: geraakt ⇒ geraakte: de geraakte appel
Bijvoorbeeld: gelopen ⇒ gelopen: de gelopen race

Nog een keer:

Als het voltooid deelwoord eindigt op d of t

Ik leerde voor mijn repetitie.
Ik heb mijn repetitie geleerd.
De geleerde repetitie heb ik goed gemaakt. (bijvoeglijk gebruikt)
Ik maakte mijn fiets.
Ik heb mijn fiets gemaakt.
De gemaakte fiets rijdt weer als een zonnetje. (bijvoeglijk gebruikt)

In bepaalde gevallen eindigt het voltooid deelwoord op een korte klank + d of + t:

Ik redde het dier.
Het dier is gered.
Het geredde dier loopt weer in het bos. (bijvoeglijk gebruikt)
De vloer verrotte helemaal.
De vloer is helemaal verrot.
De verrotte vloer kraakt gevaarlijk. (bijvoeglijk gebruikt)

In bovenstaande voorbeelden wordt de eindletter verdubbeld, omdat je het anders verkeerd uitspreekt.

Schrijf een bijvoeglijk naamwoord altijd zo kort mogelijk. Dus als de uitspraak het toestaat, schrijf je maar
één -d of -t !

Oefening 7: V ul het bijvoeglijk naamwoord in
Oefening 8: CAmbiumNED
Oefening 9: Vul het bijvoeglijk naamwoord in
Oefening 10: Vul in
Oefening 11: Vul in

Als het voltooid deelwoord eindigt op 'en'

Sommige sterke werkwoorden hebben een voltooid deelwoord op 'en'.

Ik braad het gehakt.
Ik heb het gehakt gebraden.
Het gebraden gehakt smaakt heerlijk.
Ik begrijp de uitleg.
De uitleg is begrepen.
De begrepen uitleg hoef ik niet meer op te zoeken. (bijvoeglijk gebruikt)
Ik stoot mijn hoofd.
Ik heb mijn hoofd gestoten.
Het gestoten hoofd doet flink pijn. (bijvoeglijk gebruikt)

In de bovenstaande voorbeelden zie je dat het voltooid deelwoord zijn eindletter n behoudt.

Onvoltooid deelwoord

Het onvoltooid deelwoord gebruik je voor handelingen die nog bezig zijn.
Het onvoltooid deelwoord is heel makkelijk te vormen: het is altijd hele werkwoord (infinitief) + d.

Gillend renden de meisjes het spookhuis uit.
Kees gaat rennend naar school.
Hij bereikte al schoppend het doel van de tegenstander.

Oefening 12: vul de zinnen aan met een onvoltooid deelwoord.

Engelse werkwoorden

Werkwoorden die geleend zijn uit het Engels, worden vervoegd volgens de Nederlandse regels.
Dus; is het de persoonsvorm? Dan gebruik je het volgende schema:

	tt	vt
ik	stam	stam +te/de
hij	stam+t	stam +te/de
wij	hele werkwoord	stam +ten/den

Bijvoorbeeld: racen

	tt	vt
ik	race	racete
hij	racet	racete
wij	racen	raceten

Denk niet: "Maar dat staat raar", werkwoordspelling is makkelijk als je de regels toepast. Let vooral op je stam! Want die komt steeds terug. De stam van racen is niet rac, want dat spreek je anders uit. Het is dus race.

Om erachter te komen of er nu -te of -de achter komt in de verleden tijd, gebruik je het 't kofschipx

Racen -en = rac; de c zit in het 't kofschipx, dus gebruik je de uitgang -te. stam+ te: racete
Bloggen - en = blog; de g zit niet in 't kofschipx, dus gebruik je de uitgang -de. stam+ de: blogde

Oefeningen:

Oefening 13: Citotrainer

Oefening 14: tegenwoordige tijd

Oefening15: verleden tijd

Oefening16: voltooid deelwoord

Oefening17: gemengde oefening

Oefening 18: Engelse werkwoorden vervoegen

Oefening 19: Doe de test

Colofon

Het arrangement Spelling is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur: G Laats
Laatst gewijzigd: 2019-06-20 13:49:17
Licentie: Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat

het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken

voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Eindgebruiker: leerling/student
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
Studiebelasting: 4 uur 0 minuten

Bronnen

Bron	Type
Oefening 1 http://www.leer-actief.nl/verhalen/vriendschap/leestekens/leestekens1.htm	Link
Oefening 2 http://www.leer-actief.nl/verhalen/vriendschap/leestekens/leestekens2.htm	Link
Oefening 3 http://www.leer-actief.nl/verhalen/vriendschap/leestekens/leestekens3.htm	Link
Oefening 4 http://www.leer-actief.nl/verhalen/vriendschap/leestekens/leestekens4.htm	Link
Oefening 5 http://www.leer-actief.nl/verhalen/vriendschap/leestekens/leestekens5.htm	Link
Oefening 6 http://www.leer-actief.nl/verhalen/vriendschap/leestekens/leestekens6.htm	Link
Oefening 7 http://www.leer-actief.nl/verhalen/vriendschap/leestekens/leestekens7.htm	Link
De laatste test http://www.leer-actief.nl/verhalen/vriendschap/leestekens/leestekenstoets1.htm	Link
Opfriscursus https://www.youtube.com/watch?v=EqYu-gIFuRU	Link

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

Laats, G. (z.d.).

Blok 1

https://maken.wikiwijs.nl/121051/Blok_1

Laats, G. (z.d.).

Blok 2

https://maken.wikiwijs.nl/121050/Blok_2

Laats, G. (z.d.).

Blok 3

https://maken.wikiwijs.nl/121049/Blok_3

Laats, G. (z.d.).

Blok 4

https://maken.wikiwijs.nl/121048/Blok_4

Laats, G. (z.d.).

Blok 5

https://maken.wikiwijs.nl/121047/Blok_5

Laats, G. (z.d.).

Blok 6

https://maken.wikiwijs.nl/121046/Blok_6

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

Metadata overzicht (Excel)

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

IMSCC package

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.