Shampoo gebruik je meerdere keren per week, maar heb je wel eens goed gekeken naar wat je eigenlijk op je hoofd smeert? Er bestaan veel verschillende soorten shampoo die allemaal verschillende eigenschappen claimen te verbeteren aan je haar. Zo bestaat er shampoo speciaal voor droog haar, voor haar dat snel vet wordt, voor haar dat meer volume nodig heeft en nog veel meer. De meeste shampoos hebben echter dezelfde basisingrediënten, het grootste ingrediënt van shampoo is gek genoeg water, tot meer dan 80%!
De basisingrediënt van shampoo is een oppervlakte-actieve stof, meestal sodium lauryl sulfaat, dit is een stof die makkelijk een groter oppervlakte vormt en daardoor makkelijk schuim kan vormen. Sodium lauryl sulfaat wordt gemaakt van aardolie en wordt daarom vaak een synthetische zeep of detergent genoemd. Er bestaat ook natuurlijke zeep, dit wordt gemaakt van plantaardig of dierlijk vet.
Zeep wordt gemaakt door een vet samen met een sterk basische stof en zout te koken.
Naast deze oppervlakte-actieve stof zitten er ook een hoop bijproducten in om een lekker geurtje aan de shampoo te geven, een mooie kleur te geven en om de stroperigheid ofwel viscositeit van shampoo te verhogen.
Bekijk dit filmpje uit 2007, bekijk daarna de ingrediëntenlijst van verschillende shampooflessen.
Een emulgator is een sof die evoor zorgt dat twee stoffen met elkaar gemengd kunnen worden. Een goed voorbeeld hiervan is olie en water. Deze twee mengen niet, zelfs niet als je heel hard schudt, dan scheiden deze twee stoffen zich vanzelf weer. Als er een emulgator aan deze twee stoffen toegevoegd wordt, dan kunnen ze wel weer mengen, dit product wordt een emulsie genoemd. Wanneer olie en water met elkaar gemengd worden met zeep dan blijven er minuscule druppeltjes olie in water zweven, dit komt omdat zeep werkt als een emulgator. Een druppeltje olie omringd met zeep wordt een micel genoemd. In figuur 1 zie je een schematische tekening van zo’n micel.
Zeep is dus een soort emulgator. Emulgatoren horen tot de oppervlakte-actieve stoffen, een emulgator bestaat uit een deel dat goed oplosbaar is in vettige, olieachtige stoffen. Deze kant wordt lipofiel of hydrofoob genoemd. De andere kant van de emulgator is goed oplosbaar in waterige stoffen, deze kant wordt hydrofiel genoemd.
Elke dag maakt je lichaam talg aan, dit is om je haarwortels te beschermen van invloeden van buitenaf. Helaas is talg ook een beetje vettig, dit ziet er niet zo fris meer uit na een paar dagen. Als je shampoo gebruikt hechten de hydrofobe delen van de emulgator zich aan de vetmoleculen (talg) en aan de andere kant hecht de hydrofiele staart zich aan het water. Hierdoor spoelt de vettigheid weg uit je haar en ga jij weer fris door het leven.
Emulgatoren zitten niet alleen in shampoos en schoonmaakmiddelen, je kan ze ook in de keuken vinden. Bijvoorbeeld de margarine die je op brood smeert, of de mayonaise bij je frietjes.
Mayonaise wordt gemaakt van een eidooier, mosterd, olie, azijn en een beetje water.
Als je goed kijkt naar de shampooflessen staat er bijna altijd op dat de shampoo pH neutraal is, maar wat wil dit nou zeggen? De pH is een maat voor de zuurgraad van een oplossing. Als er wordt gezegd dat iets pH neutraal is wordt er altijd een pH van rond de 7 bedoeld. Een zure oplossing heeft een pH lager dan 7 en een basische oplossing heeft een pH hoger dan 7. Wat de pH van een oplossing is, is makkelijk te meten met een lakmoespapiertje. Dit papier verkleurt als het in een zure of basische oplossing wordt gehouden.
Je huid heeft normaal gesproken een pH van 5,5. Als je dus een heel erg basische zeep gebruikt dan kan je je huid beschadigen, misschien heb je dit wel eens gemerkt als je had gedouched en een heel erg trekkend gevoel daarna had. Dit komt doordat de zeep de natuurlijke bescherming van je huis heeft afgebroken. Het is daarom beter om zeep te gebruiken die neutraal tot licht zuur is, zo beschadig je je huid minder.
Je hebt je ouders er misschien wel eens over horen praten, de hardheid van water. Maar wat wil dit nu eigenlijk zeggen? Hardheid geeft de concentratie van metaalionen in water aan, meestal is dit magnesium en calciumcarbonaat. Je ouders vinden het belangrijk om te weten hoe hard het water thuis is, omdat in ons drinkwater calcium zit dat neerslaat bij verhitting als calciumcarbonaat. Dit wordt ook wel kalkaanslag genoemd.
Hardheid wordt uitgedrukt in Duitse hardheid (°dH), en 1 dH staat voor 17,8 gram kalk per kubieke meter water. Maar wanneer spreken we van hard of zacht water? In onderstaande tabel staat aangegeven wat voor type water er wordt bedoeld met als referentie de Duitse hardheid en de concentratie zouten in het leidingwater.
Duitse Hardheid (dH)
Concentratie zouten (mg/L)
Type wter
0-4 dH
0-20 mg/L
Zeer zacht water
4-8 dH
20-40 mg/L
Zacht water
8-12 dH
40-60 mg/L
Gemiddeld water
12-18 dH
60-80 mg/L
Vrij hard water
18-30 dH
80-120 mg/L
Hard water
>30 dH
>120 mg/L
Zeer hard water
Vanaf 3 dH wordt er al kalkaanslag gevormd, dus mensen hebben graag water dat heel zacht is, dit scheelt boenen in de badkamer en de keuken. Veel waterleidingbedrijven ontharden alvast een deel van het water voor hun klanten. Dit kan op verschillende manieren.
Verhitting
Hierbij wordt het water al een keer verhit, waardoor een deel van de kalkaanslag al neerslaat, zo slaat het niet thuis bij de bewoners van het huis neer.
Filtreren
Op deze manier wordt het water onder heel hoge druk door een membraan (een fijn filter) geperst. Bijna alle zouten die in het water zitten worden hierdoor tegengehouden.
In Nederland hebben we maar op een paar plekken hard water. Bekijk via onderstaande link de kaart van Nederland met daarin de hardheid per gemeente aangegeven.
Het arrangement Schoon - Maak je eigen shampoo is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteurs
Erika Krabbendam
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2018-02-02 10:28:25
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Emulgatoren
