Sinds enkele jaren leven er wereldwijd meer mensen in de stad dan daarbuiten. Vooral in landen als Angola, Brazilië en China, waar men buiten de stad vaak in armoede leeft, trekken mensen vooral de laatste halve eeuw naar de stad. Meestal in de hoop er een beter bestaan te kunnen opbouwen. Welvarende steden als New York en Londen hebben al veel eerder hun grote bevolkingstoename gehad. Ze hebben nog steeds hun aantrekkingskracht, maar er trekken toch ook weer veel mensen uit de stad weg.
Waar komt die aantrekkingskracht van steden vandaan en waarom denken mensen (arm en rijk) er een beter leven te kunnen opbouwen? Wat zijn de gevolgen van de grote toestroom van mensen naar steden en wat is er nodig om deze toestroom in goede banen te leiden?
Het is bij deze opdracht belangrijk dat je kennis hebt genomen van de wereld-systeemtheorie die op basis van economische indicatoren de wereld indeelt in een wereldsysteem met een centrum, periferie en semi-periferie.
Inleiding - Vroege steden
Hoogstwaarschijnlijk zijn in Mesopotamië, het kerngebied van de staat Irak en het noordoosten van het huidige Syrië, de eerste steden ontstaan. Het gebied, dat tussen twee rivieren in ligt, is erg vruchtbaar en was in de oudheid dus zeer geschikt voor mensen om zich te vestigen.
Door de ontwikkeling van landbouwtechnieken zijn minder mensen nodig om voldoende voedsel te produceren en konden mensen zich met andere zaken bezighouden dan met de jacht en het verbouwen van voedsel voor zichzelf en hun familie. Het maakte een arbeidsdeling mogelijk en mensen waren niet allemaal meer gebonden aan hun grond. Ze konden zich ergens anders vestigen. Met de steden ontwikkelden zich ook een arbeidsmarkt en een afzetmarkt.
De echte trek naar de stad komt pas op goed op gang als door de mechanisering van de landbouw er veel minder arbeidskrachten op het land nodig zijn en tegelijkertijd de grootschalige fabrieksproductie de ambachten en de kleinschalige thuisproductie verdringt. De fabrieken hebben arbeiders nodig, werkloze plattelanders hebben werk nodig en trekken massaal naar de stad.
Deze video geeft een beeld van het proces van verstedelijking.
In de video wordt overigens gezegd, dat Eridu, tegenwoordig Abu Schachren, de oudste stad is. Geschiedkundigen verschillen hierover van mening. Het is in ieder geval wel een van de oudste steden wereldwijd.
Bij het zien van de video kun je je afvragen of de wereld uiteindelijk verandert in één grote stad. Volgens de VN leefde in 2014 54% van de wereldbevolking (van 7 miljard) in steden. In 2050 is dat volgens de VN opgelopen tot 66% (van een wereldbevolking die naar schatting 8,9 miljard groot is).
Wat ga je leren?
Hoofdvraag
Wereldwijd leven er meer mensen in steden dan daarbuiten. Deze verstedelijking of urbanisatie zal in de komende decennia alleen maar toenemen. Welke gevolgen heeft dit?
Deelvragen
Hoe kun je de aantrekkingskracht van steden verklaren?
Welke gevolgen heeft urbanisatie op korte en langere termijn voor zowel de stad als het platteland?
Wat is er nodig om de grote trek naar de steden zonder al te grote problemen op te vangen?
Begrippen
Verstedelijking
Urbanisatie
Suburbanisatie
Demografische druk
Wat ga je doen?
Activiteiten
Vooraf
Voorkennis
Bestudeer het Kennisbankitem en maak de instaptoets.
Aan de slag
Stap 1
New York: 'The city that never sleeps'. Wat dat inhoudt lees je in deze stap. Je beantwoordt vragen.
Stap 2
Je leest hoe de stad Luanda (Angola) steeds welvarender wordt, maar de lokale bevolking profiteert er helaas niet van mee.
Stap 3
Shanghai is de grootste stad van China, maar dat heeft ook een keerzijde voor bevolking, voorzieningen, etc. Je leest er hier over en beantwoordt vragen.
Afronding
Samenvattend
Maak een begrippenlijst.
Eindopdracht
Schrijf een verslag.
Examenvragen
Oefen met de eindexamenvragen.
Terugkijken
Kijk terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht staat een belasting van 1 à 2 SLU.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
In 1788, na de onafhankelijkheidsoorlog, werd New York de hoofdstad van de Verenigde Staten en dat is het ruim 100 jaar gebleven. New York is daarnaast de grootste stad van de Verenigde Staten en wordt als metropool beschouwd. Een metropool is een agglomeratie, een grote stad samen met de omliggende stedelijke gebieden, waarvan de bewoners verbonden zijn met de stad door werk, winkelgelegenheid of andere voorzieningen.
New York (inclusief de steden Newark, New Haven en Paterson) heeft ongeveer 22 miljoen inwoners (2016). De stad New York is wereldberoemd om zijn Vrijheidsbeeld, Wall Street en de vele wolkenkrabbers. Maar wat maakt deze stad nou zo aantrekkelijk om in te wonen?
Ten eerste heeft de stad niet voor niets de bijnaam “The City That Never Sleeps”. Dag en nacht gaat het transport door en is er van alles te doen. Veel bedrijven hebben een 24-uurs service. Daarnaast zijn er veel kunstzinnige en culturele activiteiten wat New York ook een creatieve stad maakt.
Mensen die in de creatieve sector werken, wonen er graag omdat het een ontmoetingsplek is voor kunstenaars, onderzoekers en ontwerpers.
New York heeft een groot netwerk van voorzieningen met een goede infrastructuur. Met name het openbaar vervoer wordt intensief gebruikt. In New York is de gemiddelde reistijd van woon-werkverkeer 38 minuten wat het laagste is van alle Amerikaanse steden. Maar het heeft ook een goed wegennetwerk en er wordt gezocht naar oplossingen voor files door meer rijstroken aan te leggen en verkeersknooppunten te beheersen met verkeerslichten, voorrangsregels en zebrapaden.
New York heeft verschillende universiteiten en beschikt over een grote kenniseconomie. Daarvan profiteren diverse sectoren, waaronder de gezondheidszorg. En natuurlijk beschikt de stad over een enorm netwerk van dienstverlenende bedrijven en organisaties zoals schoonmaakbedrijven, beveiligingsbureaus en callcenters.
Er is veel politie op straat in New York. De New York City Police Department doet er alles aan om de veiligheid van mensen te waarborgen. En met succes: sinds 2005 heeft de stad het laagste misdaadcijfer van de 25 grootste steden in Amerika. Er zijn nog wel (delen van) wijken waar de veiligheid wat minder is, maar over de hele linie zijn de criminaliteitscijfers enorm gedaald.
In New York heb je daadwerkelijk wat te zeggen over de omgeving waarin je woont. Zo zijn de vele groene parken (zoals Central Park, Prospect Park, Bryant Park en Union Square Park) tot stand gekomen door een publiek private samenwerking tussen de gemeente, het Department of Parks and Recreation, vastgoedeigenaren en huurders rondom het park.
Al met al zou je kunnen zeggen dat New York perspectief biedt: Er zijn veel mogelijkheden op de arbeidsmarkt, het heeft een goede infrastructuur, biedt vele faciliteiten, goede educatieve voorzieningen en ook de gezondheidszorg loopt voorop.
Suburbanisatie
Van 1960 tot ongeveer 1975 kwam de suburbanisatie op gang in de VS, en dus ook in New York. De bevolking is in snel tempo gegroeid. De steden rondom New York hebben daarop ingespeeld en zijn gaan bouwen voor steeds meer stedelingen voor wie de stad New York geen plaats meer had of voor wie de stad te duur werd.
Die ontwikkeling ging samen met veranderingen in de samenstelling van huishoudens en gezinnen. Meer en meer bestaan huishoudens uit één persoon. In de hele VS is dat ongeveer 20% van alle huishoudens. Dat maakt dat er meer woningen en appartementen nodig zijn.
Ook omdat het leven in het centrum van New York nog altijd erg duur is trekken mensen weg uit de stad, en zijn de voorsteden van de stad zo sterk gegroeid dat ze de voorsteden van onder andere New Haven en Paterson hebben bereikt.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De grootste steden in de wereld liggen niet meer in centrumlanden, maar in periferielanden of semi-periferielanden. Verwacht wordt dat de steden in periferielanden (zoals Luanda) alleen maar groter worden, terwijl in centrumlanden juist steeds meer mensen wegtrekken uit de stad.
Deze animatie geeft een goed beeld van de urbanisatiegraad wereldwijd op langere termijn.
Luanda is de hoofdstad van Angola. Angola dat na de onafhankelijkheid van Portugal 27 jaar in de greep was van een burgeroorlog (1975-2002), is zich in een rap tempo aan het ontwikkelen.
Luanda telt inmiddels ongeveer 8,3 miljoen inwoners (bron: Wikipedia 2020) en wordt beschouwd als een van de grotere metropolen in Afrika. Het aantal inwoners is er, mede door de toestroom van vluchtelingen in de burgeroorlog, vertwaalfvoudigd ten opzichte van 1970.
Door de gunstige ligging van de stad aan de Atlantische Oceaan is het de belangrijkste zeehaven van Angola. Luanda kent veel en diverse industrie. Denk aan de productie van voedsel, dranken, textiel, cement en andere bouwmaterialen, plastic producten, metaalwaren, sigaretten en schoenen.
De economie groeit met ruim 11 procent per jaar. Het stadsbeeld van Luanda is aan het vernieuwen. De burgeroorlog heeft veel verwoest en sinds 2012 is het overheidsproject 'Nationale Reconstructie' in volle gang. Zo is de ‘Baai van Luanda’ een gerestaureerde boulevard over de lengte van het hele schiereiland ‘Ilha de Luanda’ met extra ruimte voor recreatie aan het water.
Door de toestroom van vluchtelingen in de burgeroorlog is er een chronisch tekort aan woningen, maar de overheid is hard bezig het huisvestingsprobleem op te lossen door het inzetten van verschillende hoogbouwprojecten.
Samen met Nigeria is Angola het belangrijkste olieproducerende land van Afrika en trekt veel Westerse en Chinese investeerders aan. De aardolie, gewonnen in de kuststroken, wordt met name geraffineerd in raffinaderijen bij de haven van Luanda.
Bekijk de video.
Toch hebben expats er beperkt last van. De meeste Westerse ondernemingen leggen voor de expats in Luanda maar liefst een half miljoen dollar per werknemer per jaar neer voor onder meer kost en inwoning. Ze gaan er kennelijk van uit, dat een expat meer opbrengt dan hij of zij kost.
Het klimaat in Luanda is ideaal en het is een paradijs voor zowel strand- als clubliefhebbers. Er zijn vele sfeervolle restaurantjes en voor wie geld heeft, zijn er talloze luxe winkels.
De lokale bevolking
De luxe is niet voor de lokale bevolking die voor een groot deel in krottenwijken woont. Ze hebben maar beperkt toegang tot werk en betaalbare goede woningen. Zij kunnen de hoge huren niet betalen en zijn afhankelijk van voedsel en andere voorzieningen op de ‘zwarte markt'. Anders gezegd, ze zijn afhankelijk van goederen en diensten uit de informele economie. Slechts 20% van de lokale bevolking weet te profiteren van de groeiende ‘officiële’ economie. De meeste Angolezen zijn slechter af: de vele krottenwijken rondom het dure centrum van Luanda worden steeds meer gesloopt omdat ze plaats moeten maken voor dure nieuwbouwprojecten.
Mensen uit deze krottenwijken worden gedwongen om te verhuizen. Maar waarnaartoe…?
Luanda is een stad in ontwikkeling en werkt als een magneet op zowel expats als arme Angolezen uit de rest van het land die er een beter leven hopen te vinden.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Shanghai is de grootste stad van China en een van de drie grootste metropolen ter wereld. Inclusief de voorstad Suzhou heeft Shanghai ruim 24 miljoen inwoners (2019). Een andere telling of schatting komt uit op meer dan 30 miljoen inwoners omdat veel immigranten niet staan geregistreerd.
Shanghai is ontstaan uit een klein dorpje dat leefde van de visserij en de kleinschalige productie van textiel. Na het Verdrag van Nanking met het Verenigd Koninkrijk, dat een einde maakte aan de Eerste Opiumoorlog (1842), groeide Shanghai uit tot een havenstad met wereldwijde verbindingen.
In de jaren 90 ontwikkelde de stad zich verder, na de economische hervormingen die onder leiding van Deng Xiaoping werden doorgevoerd.
De stad heeft sinds 2004 de grootste haven ter wereld en heeft daarmee de positie van de haven van Singapore overgenomen. Na de overdracht van Hongkong aan China in 1997, is het belang van Shanghai in de financiële sector en het bankwezen toegenomen. Daarom hebben veel bedrijven hun hoofdkwartier naar deze stad verplaatst, waardoor de vraag naar hoogopgeleide werknemers sterk is gestegen.
Inmiddels is Shanghai het belangrijkste handels- en financiële centrum van China. Sinds de jaren 90 wordt er (zoals in alle andere steden in China) enorm veel gebouwd. Architecten hanteren hierbij een stijl die zowel Chinese als westerse elementen combineert.
Shanghai heeft, net als New York, een goede bereikbaarheid. De stad heeft een modern wegen- en metronetwerk, twee moderne vliegvelden, en een haven die zeer belangrijk is voor het transport van goederen. Het onderwijssysteem is er van hoge kwaliteit, waardoor er veel hoogopgeleide mensen op de arbeidsmarkt komen. Hierdoor is er een klimaat ontstaan dat de ontwikkeling van nieuwe technologieën stimuleert.
De uitdaging van Shanghai
Toch staat Shanghai, zoals alle grote steden in China, voor grote uitdagingen. Het inwoneraantal is verdubbeld ten opzichte van het jaar 2000 en je zou kunnen zeggen dat Shanghai onderuit wordt gehaald door haar eigen succes.
De beschikbaarheid van voldoende en kwalitatief goede woningen is in Shanghai altijd al een probleem geweest. Dit geldt eveneens voor de infrastructuur, waarbij er door verwaarlozing altijd al te weinig (goede) wegen en andere transportmogelijkheden waren. Tot de jaren tachtig speelde onvoldoende kapitaal een grote rol.
Vanaf de economische hervorming wordt er veel geïnvesteerd in de bouw van huizen en het verbeteren van de infrastructuur. Het gaat inmiddels de goede kant op: Het aantal huishoudens dat acuut woonruimte nodig heeft, is inmiddels gedaald tot minder dan tien procent van alle huishoudens.
Helaas is er nog wel vaak sprake van slechte woonomstandigheden, dit geldt vooral voor de gebieden in de binnenstad waar woonhuizen worden omringd door industrie. Behalve dat de huizen hier slecht onderhouden zijn, is de luchtkwaliteit er erg slecht. De grond in de oudere woonwijken in het centrum van de stad is erg duur. De regering heeft veel van die grond aan buitenlandse investeerders verkocht die deze grond vaak gebruiken voor kantoorgebouwen, winkelgebieden en hotelcomplexen. Het gevolg hiervan is, in combinatie met de vele verkeersprojecten in de stad, dat honderdduizenden bewoners verplicht werden hun huizen te verlaten. Ze hebben woningen toegewezen gekregen aan de rand van de stad waar de infrastructuur nog zeer gebrekkig is. Daar komen ook de vele migranten terecht die van het platteland naar de stad trekken.
Er is hier meer ruimte voor zelfgemaakte hutten en de politiecontrole is er minder scherp. Sinds de jaren negentig zijn er dan ook sloppenwijken te vinden rond Shanghai.
Ook op het gebied van schoon drinkwater en riolering heeft Shanghai problemen. De moeilijkheden worden veroorzaakt door de enorme groei van de stad in zo’n korte tijd. Het vraagt veel van de organisatie en de planning en die is in Shanghai nogal gebrekkig geweest. De burgemeester van Shanghai hoopt een betere stadsplanning, een spreiding van de openbare diensten en een efficiënt management van Shanghai te bereiken door de komende jaren de bevolking onder de 25 miljoen houden.
Leegloop van dorpen
Goed onderwijs en werkgelegenheid vindt men in China met name binnen steden als Shanghai. Daarom verhuizen er veel jonge mensen vanuit dorpen en het platteland naar de stad. Dorpen lopen leeg en landbouwgronden liggen er steeds vaker ongebruikt en verwaarloosd bij.
Demografische druk
Met de demografische druk wordt de verhouding tussen het aantal mensen onder de 20 en boven de 65 jaar enerzijds, en de productieve leeftijdsgroep daartussenin anderzijds bedoeld. Shanghai is in het bijzonder in trek bij jongvolwassenen die werk zoeken. Dit betekent dat de bevolkingsdruk vooral ligt in de productieve leeftijdsgroep. Hierdoor is het percentage werkzoekenden groot.
Samenwerkingsverbanden
Het land China heeft samenwerkingsverbanden opgestart met Europa rondom urbanisatie. De Chinese vicepremier Zhang Gaoli zei in zijn openingsspeech tijdens een conferentie in 2013 dat “China moet leren van de geavanceerde concepten, technologieën en bestuurlijke ervaringen van Europese landen zoals het formuleren van een urbanisatieplan".
Ook Nederland draagt er intensief aan bij om een duurzame verstedelijking in China te bevorderen. Nederland en China zijn ‘strategisch partners’ van elkaar omdat ze vaak tegen dezelfde vraagstukken aanlopen op het gebied van waterbeleid, gezondheidszorg, natuurbeheer en duurzame verstedelijking. Schone energie, watermanagement en frisse lucht en kwaliteit van leven zijn belangrijke onderwerpen binnen de stedenbouw. Nederland heeft veel ervaring op die terreinen. De bloei van China geeft ruimte onder meer aan de bouw van prestigieuze gebouwen en dat biedt mogelijkheden aan Nederland architectenbureaus. Zij pakken de kansen voor samenwerking op het gecombineerde vlak van bouw, architectuur en stadsplanning.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bij 'Wat ga je leren?' worden de volgende begrippen genoemd.
Geef zelf een omschrijving van deze begrippen.
Verstedelijking of urbanisatie
Suburbanisatie
Demografische druk
Bespreek de begrippen met een klasgenoot.
Eindopdracht: Verslag
Voor het eindproduct maak je een verslag waarin je je antwoorden verwerkt op de hoofd- en deelvragen, die aan het begin van deze les gesteld werden. Dit doe je door het materiaal in deze opdracht te bestuderen:
Hoofdvraag
Wereldwijd leven er meer mensen in steden dan op het platteland. Deze urbanisatie zal in de komende decennia alleen maar toenemen. Welke gevolgen heeft dit?
Deelvragen
Hoe kun je de aantrekkingskracht van steden verklaren?
Welke gevolgen heeft urbanisatie op korte en langere termijn voor zowel de stad als het platteland?
Wat is er nodig om de grote trek naar de steden zonder al te grote problemen op te vangen?
Hoe je een verslag maakt, kun je lezen in de Gereedschapskist.
Voorwaarden
Zorg ervoor dat je verslag uit minimaal 2 pagina’s en maximaal 4 pagina’s A4 (lettertype/ -grootte: Arial 11) bestaat.
Zoek passende afbeeldingen.
Geef duidelijke oorzaak-gevolgrelaties weer.
Verwijs in je verslag waar mogelijk naar kaarten of gegevens uit de Grote Bosatlas.
Beoordeling
Je docent zal het verslag beoordelen. Hij of zij maakt daarbij gebruik van de beoordelingscriteria uit de Gereedschapskist.
Een verslag is een goede manier om een onderzoek te beschrijven dat je hebt uitgevoerd.
Examenvragen
Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren.
De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.
Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.
Meer oefenen?
Wil je oefenen met nog meer examenvragen? Log dan in op ExamenKracht.
Terugkijken
Intro
Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
Kun je toelichten welke problemen zich voordoen als steeds meer mensen zich vestigen in grote steden zoals New York, Luanda en Shanghai?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
In de eindopdracht heb je een verslag gemaakt waarin de antwoorden van deze vragen zijn verwerkt. Vond je het moeilijk de vragen te beantwoorden?
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht staat ongeveer 2 SLU.
Heb je de opdracht binnen dit aantal uren kunnen doen?
Inhoud
In deze opdracht vergelijk je drie grote wereldsteden.
In welke van deze drie steden zou je wel willen wonen, als je mocht kiezen?
Kun je uitleggen waarom?
Samenvattend
Was het eenvoudig om de genoemde begrippen te omschrijven?
Vond je het ook zinvol om de begrippen met een klasgenoot te bespreken?
Eindopdracht
Heb je een verslag geschreven? Heb je de antwoorden of hoofd- en deelvragen goed kunnen verwoorden?
Ben je tevreden met het resultaat?
Examenvragen
Veel examenvragen bij deze opdracht.
Hoeveel examenvragen heb je gemaakt? Ging het goed?
Het arrangement Verstedelijking - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 4 & 5. In het domein "Wereld'' wordt het thema ''Verstedelijking'' besproken. New York, ook wel bekend als "the city that never sleeps", is de grootste stad van de Verenigde Staten. Het is een bruisende metropool met verschillende gerenommeerde universiteiten en een bloeiende kenniseconomie. In de periode van 1960 tot ongeveer 1975 vond er suburbanisatie plaats in de VS, en dit had ook zijn impact op New York. De bevolking groeide snel, waardoor omliggende steden begonnen te bouwen om de stedelingen te huisvesten die geen plaats meer vonden in New York of de hoge kosten ervan niet konden veroorloven. Luanda is een stad die zich kenmerkt door opkomende welvaart. Door de gunstige ligging aan de Atlantische Oceaan is het de belangrijkste zeehaven van Angola. Luanda heeft diverse industrieën en een bloeiende economie. Shanghai, de grootste stad van China, heeft net als New York uitstekende bereikbaarheid. Het beschikt over een modern wegennetwerk, een uitgebreid metronetwerk, twee moderne vliegvelden en een belangrijke haven voor goederentransport. Het onderwijssysteem in Shanghai is van hoge kwaliteit, waardoor er veel hoogopgeleide mensen op de arbeidsmarkt komen. Ondanks deze successen staan grote steden in China, waaronder Shanghai, voor aanzienlijke uitdagingen. Het inwoneraantal van Shanghai is verdubbeld sinds het jaar 2000, wat leidt tot druk op de stad. Het vinden van voldoende en kwalitatief goede woningen is altijd al een probleem geweest in Shanghai. Daarnaast kampt de stad met infrastructuurproblemen, zoals een tekort aan goede wegen en transportmogelijkheden. Bovendien heeft de stad te maken met een hoge demografische druk, waarbij de vraag naar voorzieningen en diensten de capaciteit van de stad overstijgt.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Aardrijkskunde;
Bevolking en ruimte;
Ruimtelijke ontwikkeling;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
6 uur en 0 minuten
Trefwoorden
aardrijkskunde, arrangeerbaar, demografische druk, hv45, luanda, new york, shanghai, stercollectie, verstedelijking
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 4 & 5. In het domein "Wereld'' wordt het thema ''Verstedelijking'' besproken. New York, ook wel bekend als "the city that never sleeps", is de grootste stad van de Verenigde Staten. Het is een bruisende metropool met verschillende gerenommeerde universiteiten en een bloeiende kenniseconomie. In de periode van 1960 tot ongeveer 1975 vond er suburbanisatie plaats in de VS, en dit had ook zijn impact op New York. De bevolking groeide snel, waardoor omliggende steden begonnen te bouwen om de stedelingen te huisvesten die geen plaats meer vonden in New York of de hoge kosten ervan niet konden veroorloven. Luanda is een stad die zich kenmerkt door opkomende welvaart. Door de gunstige ligging aan de Atlantische Oceaan is het de belangrijkste zeehaven van Angola. Luanda heeft diverse industrieën en een bloeiende economie. Shanghai, de grootste stad van China, heeft net als New York uitstekende bereikbaarheid. Het beschikt over een modern wegennetwerk, een uitgebreid metronetwerk, twee moderne vliegvelden en een belangrijke haven voor goederentransport. Het onderwijssysteem in Shanghai is van hoge kwaliteit, waardoor er veel hoogopgeleide mensen op de arbeidsmarkt komen. Ondanks deze successen staan grote steden in China, waaronder Shanghai, voor aanzienlijke uitdagingen. Het inwoneraantal van Shanghai is verdubbeld sinds het jaar 2000, wat leidt tot druk op de stad. Het vinden van voldoende en kwalitatief goede woningen is altijd al een probleem geweest in Shanghai. Daarnaast kampt de stad met infrastructuurproblemen, zoals een tekort aan goede wegen en transportmogelijkheden. Bovendien heeft de stad te maken met een hoge demografische druk, waarbij de vraag naar voorzieningen en diensten de capaciteit van de stad overstijgt.
Sinds enkele jaren leven er wereldwijd meer mensen in de stad dan daarbuiten. Vooral in landen als Angola, Brazilië en China, waar men buiten de stad vaak in armoede leeft, trekken mensen vooral de laatste halve eeuw naar de stad. Meestal in de hoop er een beter bestaan te kunnen opbouwen. Welvarende steden als New York en Londen hebben al veel eerder hun grote bevolkingstoename gehad. Ze hebben nog steeds hun aantrekkingskracht, maar er trekken toch ook weer veel mensen uit de stad weg. 
Hoogstwaarschijnlijk zijn in Mesopotamië, het kerngebied van de staat Irak en het noordoosten van het huidige Syrië, de eerste steden ontstaan. Het gebied, dat tussen twee rivieren in ligt, is erg vruchtbaar en was in de oudheid dus zeer geschikt voor mensen om zich te vestigen.
Activiteiten
Bestudeer het volgende Kennisbankitem.
De grootste steden in de wereld liggen niet meer in centrumlanden, maar in periferielanden of semi-periferielanden. Verwacht wordt dat de steden in periferielanden (zoals Luanda) alleen maar groter worden, terwijl in centrumlanden juist steeds meer mensen wegtrekken uit de stad.
Shanghai is de grootste stad van China en een van de drie grootste metropolen ter wereld. Inclusief de voorstad Suzhou heeft Shanghai ruim 24 miljoen inwoners (2019). Een andere telling of schatting komt uit op meer dan 30 miljoen inwoners omdat veel immigranten niet staan geregistreerd.
Voor het eindproduct maak je een verslag waarin je je antwoorden verwerkt op de hoofd- en deelvragen, die aan het begin van deze les gesteld werden. Dit doe je door het materiaal in deze opdracht te bestuderen:
Intro
Gebruikte bronnen voor deze opdracht:
