02.1 De ideale staatsvorm h45

02.1 De ideale staatsvorm h45

Intro en probleemstelling

Verschillende staatsvormen

In de tijd van Grieken en Romeinen bestonden er verschillende staatsvormen: democratieën, aristocratieën, monarchieën en mengvormen van deze drie. Tegenwoordig zijn er nog steeds verschillende staatsvormen. Die verschillen van de inrichting van het bestuur in de klassieke Oudheid. Maar de drie basisvormen van bestuur zijn nu nog steeds hetzelfde:

  • één persoon heeft de macht,
  • een beperkte groep mensen neemt de beslissingen,
  • iedereen mag over alle besluiten meebeslissen.


Wel of geen democratie?
Op veel plaatsen in de wereld wordt het idee ‘de meeste stemmen gelden’ gezien als het eerlijkste uitgangspunt voor een politiek systeem. Toch heeft dit democratische principe ook nadelen.
In de Oudheid dacht men al na over de voor- en nadelen van de verschillende bestuursvormen. De filosoof Plato was een tegenstander van de democratie. Hij vond het niet logisch om mensen te laten meebeslissen over zaken waar ze geen verstand van hebben. De staatsman Perikles was juist trots op de democratie: "Omdat ons bestuur in handen is van velen en niet van enkelen, verzekeren onze wetten gelijk recht aan allen."

Probleemstelling

Lees de volgende twee stellingen:

  • Het maken van keuzes kan niet aan de burgers worden toevertrouwd. Zij kunnen niet de juiste afweging maken in complexe zaken.
  • Wat burgers willen is vaak tegenstrijdig. Veel mensen hechten aan sociale zekerheid, maar weinig mensen willen veel belasting betalen.

In deze opdracht onderzoek je hoe men in de Oudheid over politiek en burgerschap dacht. Je kijkt of de argumenten die men in de Oudheid gebruikte in de discussies over de ideale staatsinrichting nog steeds voorkomen.

Aan het eind van de opdracht houden jullie een debat over de vraag of democratie de ideale staatsvorm is.

Colofon

Het arrangement 02.1 De ideale staatsvorm h45 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
2021-08-18 14:05:13
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

De opdracht 'De ideale staatsvorm' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.

Fair Use
In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use

Vragen
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de
helpdesk van VO-content.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo, leerjaar 4 en 5. Dit is tijdvak 2 met het onderwerp: De ideale staatsvorm. De filosofie is oorspronkelijk gericht op het zoeken naar kennis. Het Griekse concept van "polis" (stadstaat) en de machthebbers die economische, militaire en politieke macht hadden vanwege hun bezittingen, beïnvloedden het denken. Griekse denkers zoals Thales, Herakleitos, Parmenides en Demokritos probeerden natuurverschijnselen te verklaren zonder bovennatuurlijke krachten. Door de toenemende handel en rijkdom, kwamen er 'nieuwe' rijken zoals grootgrondbezitters. Zij droegen veel van de kosten binnen de staat en deze nieuwe status werd ook omgezet in politieke macht. Dit zorgde echter voor tweestrijd aangezien de arme burgers en kleine boeren geen inspraak hadden. Deze strijd zorgde voor de invoering van de democratie. Actieve inspraak in bestuur zorgde ook voor een verandering in het onderwijs want de mannen die mochten stemmen moesten hun gedachten goed kunnen verwoorden en mensen kunnen overtuigen. In de democratie ontstonden sofisten, zoals Protagoras en Gorgias, die het relativisme propageerden. Filosofen zoals Sokrates, Plato en Aristoteles stonden hier tegenover en streefden naar universele kennis en objectieve waarheid. Plato introduceerde het concept van Ideeënleer en pleitte voor een samenleving geregeerd door filosofen. Na de dood van Alexander de Grote, viel het rijk in vier delen en begon het hellenisme als zoektocht naar onzekerheden in het leven. Twee belangrijke hellenistische denkrichtingen zijn het epicurisme (het leven is van tijdelijke aard en je moet je als mens wapenen tegen het toeval) en stoa (niets gebeurt toevallig, alles is voorzien door een hogere macht, die wordt aangeduid met Rede (ratio, verstand) of Voorzienigheid). In de les wordt ook het Kleroterion besproken en Perikles. Begrippen die in deze les aan bod komen zijn: aristocratie, dictatuur, directe democratie, indirecte democratie, monarchie en oligarchie.
Leerniveau
HAVO 4; HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Geschiedenis; De tijd van Grieken en Romeinen (3000 v C - 500 n C);
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
4 uur en 30 minuten
Trefwoorden
arrangeerbaar, democratie, dictatuur, filosofen, geschiedenis, griekse beschaving, ideale staatsvorm, monarchie, romeinse rijk, stercollectie
close
gemaakt met Wikiwijs van kennisnet-logo
open