Door de ontdekkingsreizen hadden de Spanjaarden en Portugezen een wereldrijk opgebouwd. Ook andere landen kregen belangstelling voor de rijkdommen uit de overzeese gebieden. Waaronder ook de Republiek der Nederlanden.
In deze opdracht leer je hoe het economisch ging met de Republiek der Nederlanden in de periode 1600-1700.
In de video maak je kennis met de term 'handelskapitalisme'.
Bespreek na het kijken met een klasgenoot wat handelskapitalisme is.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van de opdracht kun je:
uitleggen waarom Nederlanders veel belangstelling hadden voor de overzeese gebieden.
vertellen wat de afkortingen VOC en WIC betekenen.
uitleggen waarom de VOC en WIC werden opgericht.
beschrijven hoe het economisch leven in de Republiek der Nederlanden veranderde.
in eigen woorden beschrijven wat handelskapitalisme is.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je kunt na het bestuderen van de Kennisbank 'Lange reizen' en `Reizigers' vragen beantwoorden over de interesse van de Nederlanders in de overzeese gebieden.
Stap 2
Je kunt na het bestuderen van de Kennisbank 'VOC en WIC' vragen beantwoorden over het ontstaan van de VOC en de WIC.
Stap 3
Je kunt na het bestuderen van de Kennisbank 'Economische ontwikkelingen' vragen beantwoorden over de veranderingen in het economische leven in de Republiek.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippenlijst
Hier vind je de kennisbank en de begrippen die horen bij deze opdracht.
Eindopdracht A
Als je kiest voor eindopdracht A maak je de toets.
Eindopdracht B
Als je kiest voor eindopdracht B maak je een mindmap.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Afhankelijk van het eindproduct.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Overzeese rijkdommen
Rond het jaar 1500 verkenden Portugese en Spaanse ontdekkingsreizigers de wereldzeeën. Ze veroverden grote gebieden in verre landen. Je kunt daarom spreken van een wereldrijk. Door het succes van Portugal en Spanje kregen meer landen belangstelling voor de overzeese rijkdommen. Voor expedities naar onbekend gebied waren veel mensen nodig. En ook veel geld.
Bestudeer de twee pagina's over 'Lange reizen' en beantwoord de vragen.
Economische wereldmacht
De Republiek dreef zeer veel handel (voornamelijk over zee) en werd daardoor het rijkste land ter wereld.
Specerijen
Specerijen zijn planten en/of plantendelen die sterk ruiken of een scherpe smaak hebben. Ze kunnen aan voedsel worden toegevoegd als smaak- en geurmiddel.
Ondervoeding
Situatie waarin iemand te weinig voedsel en/of voedsel van een slechte kwaliteit binnenkrijgt.
Kooplieden
Personen die handelsproducten kopen of verkopen om winst te maken.
Petrus Plancius
Een protestantse predikant en zeevaartkundige. Hij was ook cartograaf. Hij maakte land- en zeekaarten.
Matroos
Een persoon die eenvoudig werk doet aan boord van een schip.
Cornelius de Houtman
Een Nederlandse koopman en ontdekkingsreiziger. Hij voer als eerste Nederlander naar Oost-Indië.
Aandeelhouder
Mede-eigenaar van een onderneming, bezit aandelen van een bedrijf.
Multinational
Een onderneming die in meerdere landen tegelijk werkzaam is.
VOC
In 1602 werd de Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht. Het was een vereniging van bedrijven die samenwerkten in de handel met Indië. De VOC kreeg van de Republiek een monopolie (alleenrecht) op de handel met Azië.
WIC
De West-Indische Compagnie werd in 1621 opgericht om handel te drijven met Afrika en Amerika. Het kreeg net zoals de VOC een monopolie op die handel. De WIC handelde uiteindelijk vooral in slaven. Die werden vanuit Afrika naar Amerika gebracht.
Monopolie
Een monopolie is een besluit dat maar één bedrijf in een bepaald product mag handelen. De VOC kreeg een monopolie op de handel met Azië.
Loonarbeid
Werken tegen betaling.
Beemster
De eerste grote met windmolens drooggemalen polder.
Handelsgewas
Een handelsgewas is een landbouwproduct dat niet voor eigen consumptie wordt geteeld, maar voor de handel.
Marktgericht
Bedrijven houden rekening met alle partijen die een rol spelen in hun markt.
Nijverheid
Beroepswerkzaamheden waarbij iets wordt gemaakt of bewerkt.
Droogmakerij
Een meer of water wordt omdijkt en drooggemalen.
Op die manier heeft men vanaf de zestiende eeuw land gewonnen.
Inpolderingen
De Republiek bestond voor een groot deel uit moerassig gebied en wateren. Om die gebieden te kunnen gebruiken, werden ze ‘ingepolderd’. Dat betekent dat ze door een systeem van molens drooggepompt werden, zodat er nieuwe grond ontstond.
Turfwinning
Turf is gedroogd veen. Turf kan als brandstof gebruikt worden.
Handelskapitalisme
Economisch systeem in de 17e eeuw in Europa.
Kooplui hielden zich met handel, nijverheid en landbouw bezig.
Ze bepaalden zelf hoeveel en welke goederen ze maakten. Hun winst gebruikten ze om hun bedrijf te laten groeien.
Eindopdracht A: Toets
Als je kiest voor eindopdracht A maak je de toets 'Handelskapitalisme'.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Als je kiest voor eindopdracht B maak je een mindmap.
Je maakt op papier een mindmap over de opbloei van de handel in de Republiek in de 17e eeuw.
In je woordweb schrijf je tien woorden die belangrijk waren in deze periode.
Beoordeling:
Je krijgt een goede beoordeling voor de opdracht als er in je mindmap...
twee woorden staan over de overzeese expansie van de Republiek.
drie woorden staan over de VOC.
twee woorden staan over de veranderingen in het economisch leven in de Republiek der Nederlanden.
drie woorden staan over deze periode die je er zelf bij hebt bedacht.
Woorden bij een onderwerp bedenken en met elkaar verbinden.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Bespreek nu nog een keer met een klasgenoot wat handelskapitalisme is.
Kun je het nu goed verwoorden?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je nu uitleggen wat de VOC en WIC heeft betekend voor ons land?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Klopt dat?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Heb je gekozen voor de toets of voor de eindopdracht?
Was je achteraf tevreden met de keuze die je hebt gemaakt?
Als je hebt gekozen voor de toets: waren de vragen moeilijk om kon je ze snel beantwoorden.
Als je hebt gekozen voor de mindmap: kon je veel verschillende woorden zelf bedenken of moest je veel opzoeken?
Het arrangement Handelskapitalisme - vmbo12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 6 met het onderwerp Handelskapitalisme. Door de ontdekkingsreizen hadden de Spanjaarden en Portugezen een wereldrijk opgebouwd. Ook andere landen kregen belangstelling voor de rijkdommen uit de overzeese gebieden. Waaronder ook de Republiek der Nederlanden. In dit materiaal wordt besproken hoe het economisch ging met de Republiek der Nederlanden in de periode 1600-1700. Er komt aan bod waarom Nederlanders veel belangstelling hadden voor de overzeese gebieden. De VOC en WIC komen aan bod, zowel de afkortingen ervan en waarom deze werden opgericht. Uitgelegd wordt wat handelskapitalisme is en hoe het economisch leven in de Republiek der Nederlanden veranderde. Economische wereldmacht, specerijen, ondervoeding, kooplieden, Petrus Plancius, matroos, Cornelius de Houtman, aandeelhouder, multinational, VOC, WIC, monopolie, loonarbeid, Beemster, handelsgewas, marktgericht, nijverheid, droogmakerij, inpolderingen, turfwinning en handelskapitalisme.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO leerjaar 1 en 2. Dit is tijdvak 6 met het onderwerp Handelskapitalisme. Door de ontdekkingsreizen hadden de Spanjaarden en Portugezen een wereldrijk opgebouwd. Ook andere landen kregen belangstelling voor de rijkdommen uit de overzeese gebieden. Waaronder ook de Republiek der Nederlanden. In dit materiaal wordt besproken hoe het economisch ging met de Republiek der Nederlanden in de periode 1600-1700. Er komt aan bod waarom Nederlanders veel belangstelling hadden voor de overzeese gebieden. De VOC en WIC komen aan bod, zowel de afkortingen ervan en waarom deze werden opgericht. Uitgelegd wordt wat handelskapitalisme is en hoe het economisch leven in de Republiek der Nederlanden veranderde. Economische wereldmacht, specerijen, ondervoeding, kooplieden, Petrus Plancius, matroos, Cornelius de Houtman, aandeelhouder, multinational, VOC, WIC, monopolie, loonarbeid, Beemster, handelsgewas, marktgericht, nijverheid, droogmakerij, inpolderingen, turfwinning en handelskapitalisme.
Door de ontdekkingsreizen hadden de Spanjaarden en Portugezen een wereldrijk opgebouwd. Ook andere landen kregen belangstelling voor de rijkdommen uit de overzeese gebieden. Waaronder ook de Republiek der Nederlanden.
Aan het eind van de opdracht kun je:
Benodigdheden
Rond het jaar 1500 verkenden Portugese en Spaanse ontdekkingsreizigers de wereldzeeën. Ze veroverden grote gebieden in verre landen. Je kunt daarom spreken van een wereldrijk. Door het succes van Portugal en Spanje kregen meer landen belangstelling voor de overzeese rijkdommen. Voor expedities naar onbekend gebied waren veel mensen nodig. En ook veel geld.
Als je kiest voor eindopdracht B maak je een mindmap.
Intro
