Wat is een gematigd klimaat?
Kenmerken
Filmpje Gematigde klimaten
Ligging
De ligging van het gematigde klimaat
Zoals je hebt geleerd bij de klimaten op aarde liggen de gematigde klimaten op gematigde breedte. Zowel op het Noordelijk als op het Zuidelijk halfrond liggen de gematigde klimaten tussen de steppe en woestijn van de lage breedte en de toendra's van de hoge breedte in. Om dit te zien kijk je naar de kaart "Klimaten op aarde"
De gematigde klimaten in Europa zijn te verdelen in 3 groepen.
1. In Zuid-Europa aan de Middelandse Zee vinden we het Middellandse Zeeklimaat. Dit is een wat warmer zeeklimaat met een wat drogere zomer. Dit is ook de reden dat zoveel mensen uit Noord- en Midden Europa hier in de zomer graag op vakantie gaan.
2. De gematigde Zeeklimaten. Dit klimaat hebben wij ook in Nederland. De zomers zijn niet al te warm (gem. rond de 20 gr Celsius) en de winters zijn niet al te koud (rond de 0 gr Celsius). Het hele jaar door is er kans op neerslag, meestal in de vorm van regen.
3. De landklimaten. Dit klimaat vinden we in het Oosten van Europa. De zomers zijn hier warm en in de winter vriest het flink. Het hele jaar door is hier kans op neerslag, in de zomer wel minder dan bij een zeeklimaat en in de winter is er meer kans op sneeuw.
Om te kijken waar deze klimaten liggen gebruik je de kaart "Klimaten in Europa".
Kaart met de klimaten op de wereld
Kaart met klimaten in Europa
Gematigde klimaten in Europa
Oorzaken
De gematigde klimaten komen voor op gematigde breedte. Dit kan zowel zijn op het Noordelijk halfrond als op het Zuidelijk halfrond.
De afgelopen weken heb je geleerd welke oorzaken ervoor zorgen dat we verschillende klimaten hebben op aarde. Om te weten of je snapt hoe een klimaat ontstaat krijg je de volgende opdracht.
Geef bij de volgende oorzaken voor klimaatverschillen aan hoe ze kunnen zorgen voor een gematigd klimaat.
- het verschil in breedteligging; dit is de ligging van ee plaats ten opzichte van de evenaar.
- de ligging van een plaats ten opzichte van de zee.
- een aanlandige of aflandige wind.
Geef bij elk van deze 3 oorzaken een goede verklaring. Zet de verklaringen in je schrift of in je document op je laptop.
Europese klimaten in de Atlas
Vragen over de klimaten van Europa
In Europa zijn verschillende klimaten. Aan de hand van de volgende opdrachten ga je deze bekijken. We gebruiken hiervoor de atlas (bv. BB 56) en de kaartjes die je hier voor in deze Wikiwijs zag. Je mag natuurlijk ook online zoeken. De informatie die je gaat vinden door middel van deze opdrachten kun je gebruiken bij het maken van de opdracht "Klimaten in Europa".
1. Welk klimaat heeft Nederland volgens de kaart?
2. Op welke breedtegraad ligt Nederland?
3. Wat is de meest voorkomende windrichting in Nederland.
Zeewater verandert veel minder snel van temperatuur dan het het land. In het voorjaar duurt het dus een aantal maanden voordat het zeewater is opgewarmd tot bijvoorbeeld 18 graden Celsius. De wind brengt dan ook in het voorjaar en aan het begin van de zomer koele lucht mee van zee naar ons land. Vandaar dat de gemiddelde temperatuur van ons klimaat in de zomer niet zo hoog is. In de winter werkt het eigenlijk andersom. Het zeewater doet er ook langer over dan het land om af te koelen. De aanlandige wind die over zee komt zorgt ervoor dat de temperatuur op hat land in de herfst en de winter nog heel aangenaam is.
4. Wat zijn (ecomomische) voordelen van ons zachte klimaat?
Naast dat we een zacht klimaat hebben door de gematigde ligging (breedtegraden) en een aanlandige wind hebben we ook te maken met een warme zeestroom. Deze zeestroom komt vanaf de Golf van Mexico op lage breedte over de Atlantische oceaan naar West- Europa.
5. Geef met voorbeelden aan op welke gebieden in Europa deze zeestroom zeker invloed heeft. Voor welke 2 klimaatelementen zorgt deze warmere zeestroom?
Ook de bergen in Europa zijn van grote invloed op de klimaten op ons continent.
6. Noem minstens 3 grote hooggebergten in Europa.
7. Geef met bewijzen aan dat de Alpen zorgen voor een scheiding van klimaatgebieden.
8. Als je kijkt naar het Scandinavisch Hoogland dan zie je een duidelijke scheiding als het gaat om de neerslag. Geef aan wat ik hier mee bedoel.
De wind die over de zee naar het land waait, de aanlandige wind, neemt ook veel neerslag mee. De wind blaast deze regenwolken tegen de bergen aan. Hoe hoger de bewolking komt des te meer koelt hij af. De stijgende koudere lucht gaat condenseren. Lucht met waterdamp verandert zo langzaam in waterdruppels. Als de wolken vol zitten met waterdruppels dan begint het te regenen of te sneeuwen. De zijde van de berg waar tegen dit gebeurt noemen we de loefzijde dit is dus de vochtige zijde. De droge kant van de berg waar de uitgeregende lucht over heen stroomt noemen we de lijzijde van het gebergte.
9. Geef voor het Scandinavisch Hoogland aan wat de loefzijde is en welke zijde de lijzijde is.
10. Geef voor de Alpen aan welke kant meestal de loefzijde is en welke de lijzijde.
11. Aan welke zijde van de bergen ontstaan de meeste rivieren?
Herhaling het weer in Nederland met Klimaatgrafiek
Klimaat is gemiddeld weer
In de Kennisbank Aardrijkskunde vind je een onderdeel over het weer. Ter herhaling kun je dit gedeelte nogmaals bestuderen.
KB: Het weer
Weerkundigen bestuderen voortdurend het weer, dat elke dag weer anders is. Het ene moment nat, dan weer droog, zonnig , half-bewolkt, bewolkt, windstil of niet. Enfin, het wisselvallige karakter van het weer is geen nieuws. De weermetingen betreffen bewolking, neerslag, wind, temperatuur en luchtdruk en ze worden gedaan op de grond, vanaf schepen en vliegtuigen en vanaf kunstmanen die in een baan rond de aarde draaien. Al die gegevens worden vastgelegd. Dat levert een grote hoeveelheid gegevens op over de jaren. Deze langjarige gemiddelden van alle meetresultaten door de jaren heen geven een beeld van het klimaat van een gebied. De samenvatting daarvan vind je in een klimaatdiagram. Hieronder staat het klimaatdiagram van Nederland.
In Nederland worden langjarige gemiddelden over een periode van 30 jaar gebruikt om het klimaat in Nederland te beschrijven. Die periode verschuift. In de jaren ’70 van de vorige eeuw bijvoorbeeld werd hiervoor de periode tussen 1 januari 1931 en 31 december 1960 aangehouden. Vanaf 2011 houden weerkundigen de periode tussen 1 januari 1981 en 31 december 2010 aan.
Neerslag
Neerslag; hier vindt je filmpjes om info te vinden en te herhalen.
Neerslag
Bestudeer uit de Kennisbank Aardrijkskunde het onderdeel neerslag.
KB: Neerslag
Bekijk de volgende vragen.
- Hoe ontstaat regen?
- Wat is de waterkringloop?
- Wanneer zie je een regenboog?
- Wat is het verschil tussen een bui in de buurt van de evenaar en een bui in de bergen?
Op de website van SchoolTV vind je een groot aantal filmpjes over dit onderwerp.
Bekijk onderstaande filmpjes maar eens.
Probeer de antwoorden te vinden op de vragen hierboven.
Heb je antwoord gevonden op de vragen?
Bespreek de antwoorden met een klasgenoot.
Erosie en verwering; Hoe verandert o.a.het klimaat het landschap.
Introtekst verwering en erosie
De aardkorst verandert door natuurkrachten voortdurend van vorm. Er zijn krachten die van binnenuit op de aardkorst inwerken, denk aan vulkanisme en aardbevingen. En er zijn krachten die van buitenaf op de aardkorst inwerken. Rivieren zijn ook echte afbrekers. Zij zorgen er voor dat gesteente in de bergen afbreekt. Het water van beekjes en riviertjes bevriest in de winter tussen de spleten van rotsen. Dit bevroren water zet uit waardoor het het gesteente als het ware uit elkaar drukt en laat afbreken. Ook nemen de rivieren in de bovenloop en de middenloop veel stenen mee. Deze stenen botsen tegen andere stenen waardoor die glad worden. Ook botsen de stenen tegen de bodem en wanden van de rivier. Hiermee schuurt de rivier zelf zijn bedding verder uit. Dit proces van schuren door water en stenen die in beweging zijn noemen we erosie.
Infomatie over de Endogene en Exogene krachten die de aarde veranderen.
Endogeen en exogeen
Bestudeer het onderdeel 'Landschapsvorming' uit de kennisbank.
KB: Landschapsvorming
Bekijk nu de volgende vier afbeeldingen.
Geef per afbeelding aan of je te maken hebt met exogene krachten of met endogene krachten.
Wat is de verbinding tussen alle thema's uit deze les?
Je hebt gezien dat in veel klimaatgebieden neerslag valt. Deze neesralg zorgt voor het ontstaan van rivieren. Deze rivieren vervoeren water voor de mens en zorgen voor de mogelijkheden om te varen en te handelen. De rivier zorgt ook voor het afbrokkelen van de bergen (verwering) en zorgt vooral voor het uitschuren van rivieren en rivierdalen (erosie). Daarnaast legt de rivier in de DELTA, waar hij langzaam stroomt ook weer heel veel vruchtbaarmateriaal zoals klei neer (sedimentatie)
Je ziet de rivier is onderdeel van de waterkringloop en daarnaast ook onderdeel van de kringloop van het land en de gebergten.
Bekijk de volgende twee videoclips op de website van SchoolTV.
In de clips heb je gezien dat de aardkorst kan veranderen door exogene krachten. We maken een onderscheid tussen verwering en erosie.
Verwering is het afbrokkelen van gesteente. Erosie is het afslijten van gesteente. Verwering kan gebeuren door planten, bomen, vorst en zure regen. Erosie gebeurt door wind, water en ijs.
Geef van de zes afbeeldingen aan of je te maken hebt met verwering of met erosie.
Eindopdracht van deze week
Week 3 Eindopdracht
Klimaten van Europa
Tijdens deze opdracht ga je een thematische kaart van Europa maken met daarop de klimaten die we in Europa tegenkomen.
Je hebt bij deze opdracht nodig: pen, potlood, kleurpotloden, A2 papier, digibord, Bosatlas
Bij veel van de onderdelen van deze opdracht zul je zaken moeten opzoeken in de Atlas. In de lessen van M en M heb je geleerd hoe je dit moet doen.
Deze opdracht wordt natuurlijk weer een mooi onderdeel van jullie museum.
Denk bij alles wat je in de kaart zet na over je kleurgebruik Zorg er ook voor dat je steeds de kaart overzichtelijk houdt. Zorg ervoor dat je een kaart maakt die voor anderen goed te lezen en te begrijpen is. Naast de onderdelen van de opdrachten mag je ook zelf zaken bedenken om in je kaart te gebruiken.
1. Teken de landsgrenzen van de Europese landen op je vel papier. Gebruik hierbij een digibord. Als je je papier op het bord plakt dan kun je een kaart op je blad projecteren en deze overtrekken.
2. Zet een stip op de plek van de hoofdsteden.
3. Geef de volgende gebergten aan op je kaart:
Scandinavisch Hoogland, Alpen, Pyreneeën, Schotse Hooglanden, Oeral, Apennijnen en Karpaten
4. Zet de volgende rivieren in je kaart:
Rhône, Maas, Rijn, Donau, Inn, Po, Elbe, Seine en Theems
5. Kleur de zeeën
6. Geef een aantal breedtegraden aan op de kaart met dunne stippellijnen. (Hiervoor moet je eerst begrijpen wat breedtegraden zijn en welke je het beste kunt laten zien op een kaart van Europa)
7. Arceer op je kaart de loefzijdes van de gebergten. (Hiervoor moet je eerst onderzoek doen)
8. Geef met een pijl de belangrijkste zeestromen aan.
9. Geef met een kleur de klimaatgebieden aan op je kaart. Dit zijn het Middellandse zeeklimaat, het landklimaat, het gematigd zeeklimaat, het toendraklimaat, het poolklimaat en het hooggebergte klimaat.
10. Maak bij de kaart een goede legenda, een noordpijl en een schaalverdeling
11. Maak de kaart helemaal af en geef hem dan een passende titel.
Vervolgopdrachten:
Je hebt je kaart nu af en kan deze bij de docent laten aftekenen op je weekplanner.
De volgende opdrachten ga je maken met behulp van je kaart en de zaken die je deze periode al hebt geleerd. Je kunt hiervoor de informatie uit de wikiwijs gebruiken. De opdrachten beginnen niet zo moeilijk en worden steeds uitdagender.
- Kies in elke klimaatgebied een plaats uit. Maak van die plaats een klimaatgrafiek. Plak de klimaatgrafiek netjes in of bij je kaart.
- Geef bij elk van de klimaatgebieden een verklaring van de ligging. Waarom ligt juist dit klimaatgebied op deze plek? Voeg deze verklaringen bij je kaart.
- Verklaar met behulp van je kaart en de kennis van de wikiwijs waar in Europa veel mechanische of juist veel chemische verwering voorkomt.
Veel succes!
