Introtekst verwering en erosie
De aardkorst verandert door natuurkrachten voortdurend van vorm. Er zijn krachten die van binnenuit op de aardkorst inwerken, denk aan vulkanisme en aardbevingen. En er zijn krachten die van buitenaf op de aardkorst inwerken. Rivieren zijn ook echte afbrekers. Zij zorgen er voor dat gesteente in de bergen afbreekt. Het water van beekjes en riviertjes bevriest in de winter tussen de spleten van rotsen. Dit bevroren water zet uit waardoor het het gesteente als het ware uit elkaar drukt en laat afbreken. Ook nemen de rivieren in de bovenloop en de middenloop veel stenen mee. Deze stenen botsen tegen andere stenen waardoor die glad worden. Ook botsen de stenen tegen de bodem en wanden van de rivier. Hiermee schuurt de rivier zelf zijn bedding verder uit. Dit proces van schuren door water en stenen die in beweging zijn noemen we erosie.
Infomatie over de Endogene en Exogene krachten die de aarde veranderen.
Endogeen en exogeen
Bestudeer het onderdeel 'Landschapsvorming' uit de kennisbank.
Bekijk nu de volgende vier afbeeldingen.
Geef per afbeelding aan of je te maken hebt met exogene krachten of met endogene krachten.
Wat is de verbinding tussen alle thema's uit deze les?
Je hebt gezien dat in veel klimaatgebieden neerslag valt. Deze neesralg zorgt voor het ontstaan van rivieren. Deze rivieren vervoeren water voor de mens en zorgen voor de mogelijkheden om te varen en te handelen. De rivier zorgt ook voor het afbrokkelen van de bergen (verwering) en zorgt vooral voor het uitschuren van rivieren en rivierdalen (erosie). Daarnaast legt de rivier in de DELTA, waar hij langzaam stroomt ook weer heel veel vruchtbaarmateriaal zoals klei neer (sedimentatie)
Je ziet de rivier is onderdeel van de waterkringloop en daarnaast ook onderdeel van de kringloop van het land en de gebergten.
Bekijk de volgende twee videoclips op de website van SchoolTV.
In de clips heb je gezien dat de aardkorst kan veranderen door exogene krachten. We maken een onderscheid tussen verwering en erosie.
Verwering is het afbrokkelen van gesteente. Erosie is het afslijten van gesteente. Verwering kan gebeuren door planten, bomen, vorst en zure regen. Erosie gebeurt door wind, water en ijs.
Geef van de zes afbeeldingen aan of je te maken hebt met verwering of met erosie.