Voeding en vertering
Voeding
Het is handig dat je weet wat je na deze Wikiles moet weten voor je toets:
- Je kunt aan het einde van de les zes verschillende voedingsstoffen benoemen en uitleggen wat elk inhoudt.
- Je kunt per voedingsstof benoemen in welk voedsel je deze terug vindt
Als je het moeilijk vindt om de voedingsstoffen te onthouden, kun je ook tijdens het maken van deze les aantekeningen maken.
De stof over het verteringsstelsel is herhaling van de vorige lessen.
Beste leerling,
Deze laatste les volg je online. Hier vind je informatie over voeding in de vorm van tekst, uitleg, opdrachten en filmpjes. Het is de bedoeling dat je alles leest en maakt, en de filmpjes bekijkt (blauwe linkjes). Aan het eind vind je een stukje herhaling over het verteringsstelsel. De informatie kun je altijd weer hier opzoeken, bijvoorbeeld om voor je toets te leren.
Kom je ergens niet uit, vraag dan uitleg aan je docent. Als je helemaal klaar bent kun je bij je docent de proeftoets ophalen en maken.
Veel succes!
Voedingsmiddelen en -stoffen
Alles wat je eet en drinkt noem je voedingsmiddelen. Appels, chocolade, water, cola, chips, brocoli, boter, etc.
Deze voedingsMIDDELEN bestaan uit voedingsSTOFFEN. Deze heeft het lichaam nodig.
Er zijn zes groepen voedingsstoffen, namelijk:
- eiwitten
- koolhydraten
- vetten
- water
- vitaminen
- mineralen
Voedingsstoffen kunnen vier functies hebben. Hieronder staat een tabel met de functies van voedingsstoffen.
| Eiwitten |
Bouwstof + brandstof |
| Koolhydraten |
Brandstof, bouwstof of reservestof |
| Vetten |
Brandstof, bouwstof of reservestof |
| Water |
Bouwstof (rol bij vervoer stoffen in je lijf) |
| Vitaminen |
Bouwstof (bijv. kalk in bot) of beschermende stof |
| Mineralen |
Bouwstof of beschermende stof |
Opdracht! Voedingsstoffen in voedingsmiddelen
Kies thuis een voedingsmiddel uit, het is van belang dat hier een etiketje met voedingswaarden op staat.
Klik vervolgens op de bovenstaande link (in de titel van de opdracht). Vul daar in hoeveel van elke voedingsstof er in jouw voedingsmiddel zit.
Meer informatie over voedingsstoffen!
In de bovenstaande link kun je een samenvatting vinden over voedingsstoffen en de functie ervan.
De schijf van vijf
De Schijf van Vijf helpt je wanneer je voor jezelf, voor je cliënten of gasten een gezonde maaltijd wilt bereiden.
Belangrijk zijn deze vijf regels:
- Eet gevarieerd
- Eet niet te veel en beweeg
- Gebruik weinig verzadigd vet
- Eet volop groente, fruit en brood
- Ga veilig met voedsel om
Als je kiest uit alle vakken, eet je gevarieerd. In de vakken vind je:
- Groente en fruit
- Brood, (ontbijt)granen, aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten
- Zuivel, vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers
- Vetten en olie
- Dranken
Extra's
Voedingsmiddelen zoals sauzen, snacks, koek, snoep en gebak, staan niet in de Schijf van Vijf. Het zijn extra’s die niet noodzakelijk zijn voor een gezond eetpatroon. Ze leveren al snel veel calorieën. Wat en hoeveel je hiervan kan eten, hangt af van de hoeveelheid calorieën die je verbruikt.
Meer weten?
Samenvatting van de Schijf van vijf
Opdracht! Voedingsdagboek bijhouden.
Voor 1 dag deze week moet je een voedingsdagboek bijhouden. Dit om je bewuster te worden van jouw eetgewoontes. Daarnaast kom je er op deze manier ook achter hoeveel jij overal van binnen krijgt.
Jouw voedingsdagboek mag je bijhouden door op 1 dag 1 foto te maken van je ontbijt, lunch en avondeten, en je tussendoortjes.
Je typt hierbij wat het is en voegt een hashtag toe.Je mag dit op Instagram zetten met #eetdagboek #hzw2alfa. Als je dat niet wilt of kunt bewaar je de foto's en mailt ze naar e.donkers@alfa-college.nl. Je mag dit ook doen als je de foto's geplaatts wilt hebben op de Instagram account van je klas.
Je hebt een week om de opdracht te maken.
kilojoule en kilocalorie
Voedingsmiddelen bevatten energie die jij nodig hebt voor al je dagelijkse activiteiten. Deze energie wordt uitgedrukt in kilojoules of kilocaloriën.
De hoeveelheid energie die een voedingsmiddel bevat is te vinden op het etiketje. Hierop staan de voedingswaarden (per 100 gram).
Voedingswaarden; Dinosaurus chocolade biscuit
In de afbeelding zie dat er op zo'n etiketje van voedingswaarden kilojoules én kilocaloriën worden aangegeven.
Wanneer je alleen weet hoeveel kilojoules er in een voedingsmiddel zitten kun je zelf uitrekenen hoeveel kilocariën het bevat.
1 kcal ≈ 4 kJ
Verzorging van het gebit
Het gebit is het eerste orgaan van het verteringsstelsel. Dit is dus ook de "poort" waar al het voedsel doorheen moet om binnen te komen. Je kunt je wel voorstellen dat het gebit dan wordt blootgesteld aan een hoop bacteriën.
Een deel van de bacteriën die je binnen krijgt, worden gedood door stoffen in je speeksel. Als je echter je tanden niet goed en regelmatig poetst, dan ontstaat er een laagje tandplak op je tanden. Wanneer tandplak voor een langere periode op je tanden blijft zitten, veranderd dit in tandsteen. Tandsteen kun je zelf niet meer weg poetsen en moet weggehaald worden door de tandarts.
De vertering
De verteringsorganen
De voedingsstoffen die jij binnenkrijgt (door eten) worden opgenomen in het verteringsstelsel. Je kunt niet alles direct opnemen, daarvoor moet je het eerst verteren.
Het verteringsstelsel bestaat uit elf organen: mondholte, speekselklieren, slokdarrm, maag, twaalfvingerigedarm, lever, galblaas, alvleesklier, dunnedarm, dikkedarm, endeldarm en anus.
Het verteringsstelsel
In de bovenstaande link kun je een filmpje vinden. In dit filmpje wordt de weg van het voedsel behandeld en komen de verteringssappen ter sprake.
Het filmpje is Engels, je kunt er echter Nederlandse ondertiteling aan toevoegen door de volgende stappen te volgen:
- Klik op de link van het filmpje en pauzeer het filmpje
- Klik op het ondertiteling icoontje naast het icoontje voor instellingen.
- Nu heb je Engelse ondertiteling. Je klikt op instellingen, hier staat "Ondertiteling", als je hierop klikt kun je zelf een taal uitkiezen.
- Klik op Nederlands.
- Klik weer op play en bekijk het hele filmpje!
Het verteringsstelsel
Diagnostische toets: Verteringsstelsel
Als je op de bovenstaande link klikt, kun je een aantal opdrachten maken die betrekking hebben op het verteringsstelsel.
Tot slot
Wil je voor de toets van volgende week een oefentoets maken? Kom die dan halen bij de docent. Als je klaar bent krijg je het antwoordmodel en mag je de toets zelf nakijken.
Colofon
Ontwikkelaar/Arrangeur: Florina Blokland www.edufloor.nl
Gebruikte bronnen: Voedingscentrum | Albert Heijn | Ik Kies Bewust | De Dagelijkse Voedingsrichtlijn
Filmpje: De verzorging van het gebit
