Bèta: gedragswetenschap

Bèta: gedragswetenschap

Inleiding

Welkom bij de gedragswetenschap-lessen van wetenschapsoriëntatie. Dit is één van de drie onderdelen uit de carrousel alfa-beta-gamma.

Lesdoelen

Na deze lessen:

  • Heb je een beter beeld van wat beta-wetenschap inhoudt
  • Heb je opnieuw geoefend met opstellen van experimenteel onderzoek
  • Heb je geleerd over hoe dieren en mensen gedrag kunnen aanleren
  • Heb je ervaring opgedaan met Numbers als hulpmiddel voor je wetenschappelijke analyse

Eindresultaat

Je eindresultaat is een document dat je inlevert in PDF op Showbie. Dit document bevat de uitwerkingen van alle opdrachten. Het document moet er naast de inhoudelijke kwaliteit ook verzorgd uitzien.

Planning

  • Week 1: opstellen van je onderzoek (opdracht B1 t/m B3)
  • Week 2: uitvoeren en analyseren van je onderzoek (opdracht B4 t/m B7)

Samenwerken

Deze opdracht doe je in tweetallen.

 

Deze les is afgeleid van:

Scholte en Marree (2009). Bioplek: kan je vinger leren een doolhof te doorlopen? Geraadpleegd op 8 maart 2017, http://www.bioplek.org/opdrachten%20onderbouw/projecten/vingerdoolhof.html.

 

Beoordelingsrubric

Bij de beoordeling van hoe je deze opdracht hebt gemaakt, geven we je meer verantwoordelijkheid dan gebruikelijk. We vragen je namelijk zelf je eigen beoordeling in te vullen met behulp van de rubric die je in Showbie vindt.

Je mag bovendien aangeven eventueel de verdubbelaar in te zetten. Bij één van de opdrachten kun je opgeven dit te willen doen, omdat je bijvoorbeeld extra trots bent op dit resultaat. In dat geval telt het cijfer twee keer mee.

Wij bekijken bij de cijfers die je jezelf hebt gegeven naar de argumentatie die je geeft en bekijken een aantal uitwerkingen. Zorg er dus voor dat je beoordeling rechtvaardig en eerlijk is. En als je twijfelt kun je altijd een docent om hulp vragen.

PDF openen in nieuw tabblad

Stap 1: plan maken

Je gaat starten met de bèta-opdracht. Maak voordat je dat doet de volgende opdracht:

Opdracht B0
1. Lees de verschillende stappen van deze opdracht door, zodat je een idee krijgt wat je te wachten staat.
2. Deze opdracht bestaat uit samenwerkingsopdrachten. Maak een groep waarmee je goed kunt samenwerken.
2. Maak met elkaar een planning. Je krijgt twee blokuren de tijd om stap 2 en 3 af te ronden. Bedenk daarom welke opdrachten je in de les maakt en welke opdrachten je als huiswerk meeneemt. Voeg je planning als opmerking of als document toe aan de map voor de bèta-opdracht in Showbie.

Stap 2: onderzoek uitdenken en voorbereiden

B1. Leersnelheid

Ratten kunnen heel goed de weg in een doolhof leren. Aan het eind van de doolhof krijgen ze eten. Dat is hun beloning. Als ze voor het eerst in de doolhof gezet worden, lopen ze maar een beetje lukraak. Ze nemen dan steeds beslissingen : linksaf, rechtsaf of rechtdoor. Bij een foute beslissing, is het belangrijk dat dit voor een volgende keer onthouden wordt. Na een aantal keren oefenen kunnen ze heel snel het doolhof doorlopen. Het lukt zelfs om ratten een heel ingewikkeld doolhof te leren.

Kunnen mensen dit ook?

En zo ja, hoe snel leren ze het dan? En waar is deze leersnelheid van afhankelijk? Dat ga je in dit onderzoek ontdekken.

Omdat het te ingewikkeld is om een doolhof te maken waar je doorheen kunt lopen, ga je dit onderzoek uitvoeren met een vingerdoolhof.

Gedrag en wetenschap: ratten in een doolhof

 

Opdracht B1. Lees de tekst, bekijk bovenstaand filmpje en doe de herhalingsopdracht over opstellen van een onderzoeksvraag, hypothese en variabele. Stel dat je een onderzoek doet naar de 'leersnelheid' van mensen als ze een vingerdoolhof doorlopen.
 
  1. Wat is de afhankelijke variabele en hoe operationaliseer je deze op een goede manier?
     
  2. Bedenk minstens vijf onafhankelijke variabelen die interessant zouden kunnen zijn om te onderzoeken. Beschrijf per variabele wat je zou verwachten en waarom.
     
  3. Kies van de onafhankelijke variabelen die je hebt bedacht bij bovenstaande vraag er eentje uit. Stel vervolgens een onderzoeksvraag en hypothese op. Om de hypothese goed op te kunnen stellen, doe je wat onderzoek. Denk niet alleen zelf na, maar kijk of er op internet iets over te vinden is, vraag het aan klasgenoten en je docent(en).
     
  4. Bedenk ook een aantal gecontroleerde variabelen en dan vooral de variabelen waar je extra op zult moeten letten.

B2. Ontwerp en bouw een vingerdoolhof

Met behulp van reepjes karton, een kartonnen onderplaat en tape maak je je eigen 'vingerdoolhof'. Denk hier even goed over na, vooral over het aantal t-splitsingen dat je aanbrengt in het doolhof. 

7-punts doolhof (7 t-splitsingen) 12-punts doolhof (12 t-splitsingen)
Zorg dat de gangen ongeveer 2,5 cm zijn en elke t-splitsing ongeveer 4,5 centimeter lang.

 

Opdracht B2. Ontwerp en bouw het doolhof. Maak er eerst een tekening van (gebruik bijv. een wiskundepapiertje) voordat je gaat plakken en vouwen. Als je klaar bent, fotografeer je het en voeg je het toe aan je verslag. Geef daarbij aan hoeveel 'punts' je doolhof is, dus hoeveel T-splitsingen je hebt aangebracht. 
Zo kan je doolhof eruit zien als het helemaal klaar is.
Zo kan je doolhof eruit zien als het helemaal klaar is.

B3. Stel de aanpak van je onderzoek op

Nu jullie een vingerdoolhof hebben gemaakt en hebben nagedacht over de onafhankelijke variabele die jullie gaan testen, is het tijd om de onderzoeksopzet vast te stellen.

Opdracht B3. Werk de onderzoeksopzet uit en neem die op jullie verslag. Zorg dat jullie aan de volgende dingen denken:
 
  1. Hoeveel proefpersonen jullie het doolhof laten doorlopen
     
  2. Aan welke eigenschappen deze proefpersonen voldoen
     
  3. Of er sprake is van twee groepen proefpersonen en waarom (denk aan jullie onafhankelijke variabele hierbij)
     
  4. Wat de testopstelling zal zijn en wat jullie daarvoor nodig hebben
     
  5. Als je zeker wilt weten dat je geen blunders begaat en een groot deel van je metingen straks opnieuw moet doen, check de aanpak even met je docent.

Stap 3: onderzoek uitvoeren en analyseren

Deze les is van de praktijk! Je maakt een tabel waarin je je meetresultaten makkelijk verwerkt en vervolgens verricht je je metingen. Daarna analyseer je deze en maak je een verslag.

B4. Maak een meetresultatentabel en -formulier in Numbers

Voordat jullie gaan meten, maken jullie een tabel in Numbers met meetresultaten. Hierin kunnen jullie overzichtelijk al jullie metingen kwijt en na afloop gemiddelden uitrekenen of zelfs grafieken samenstellen.

 

Opdracht B4. Maak een tabel met meetresultaten in numbers.
In het instructiefilmpje hieronder kun je zien hoe je dat moet doen. Hierin wordt bij 'eigenschappen' van de deelnemers aan jullie experiment als voorbeeld alleen gekozen voor 'jong' en 'oud'. Bedenk nog een of twee eigenschappen waarvoor het interessant kan zijn om naar de onderlinge verschillen in meetresultaten te kijken en neem die ook op in jullie tabel.

 

B5. Verricht je metingen

Opdracht B5. Voer het onderzoek uit en verricht al jullie metingen met de geselecteerde proefpersonen. Verwerk alle metingen in je tabel met meetresultaten. Maak ook enkele foto's van het proces (of een klein filmpje).

B6. Analyseer je meetresultaten

Nu jullie alles gemeten hebben, is het tijd om jullie vergaarde data te analyseren en te bekijken of jullie daar conclusies uit kunnen trekken.

 

Opdracht B6. Sorteer en filter je tabel met meetresultaten en bereken gemiddelden. Hoe je dat het slimst doet, zie je in het filmpje hieronder. Maak van de gemiddelden een nieuw tabel op een nieuw werkblad. Maak er eventueel grafieken bij.

 

B7. Maak het onderzoeksverslag

Een goed onderzoeksverslag bevat alle noodzakelijke onderdelen en is overzichtelijk vormgegeven. Zorg dat het de volgende opbouw heeft:

  1. Inleiding en verkenning
    • Hierin verwerk je de antwoorden van opdracht B1.1 en B1.2.
  2. Onderzoeksvraag
    • Dit heb je al gedaan in B1.3, dus kun je mooi daaruit gebruiken.
  3. Hypothese en onderbouwing daarvan
    • Dit heb je al gedaan in B1.3, dus kun je mooi daaruit gebruiken.
  4. Aanpak van je onderzoek
    • Opsomming van afhankelijke, onafhankelijke en gecontroleerde variabelen (B1.4)
    • De opzet van je doolhof (foto uit B2 plus motivatie)
    • De aanpak met proefpersonen e.d. (al gedaan in opdracht B3).
  5. Metingen
    • Verwerk in je verslag de gemiddelden van je meetresultaten.
    • Geef zakelijk aan hoe de metingen zijn verlopen en verwerk de foto's erbij.
  6. Conclusie en discussie
    • Geef aan of je hypothese klopte of niet.
    • Geef aan of je onderzoek goed is verlopen, waar jullie tegenaan zijn gelopen en wat de volgende keer anders of extra onderzocht zou moeten worden.
Opdracht B7. Maak het onderzoeksverslag, exact volgens bovenstaande indeling, in Pages. Lever het vervolgens in als PDF.

Stap 4: terugblik

In deze laatste opdracht kijk je terug op wat je gedaan hebt.

Opdracht B8. Beantwoord de volgende vragen om te reflecteren op je werk.
  1. Beschrijf in eigen woorden wat je door het maken van deze opdrachten geleerd hebt.
  2. Geef aan hoe elke opdracht scoort op de schaal makkelijk...moeilijk en op de schaal saai...uitdagend. Dat zou je zelfs in een spreidingsgrafiek kunnen zetten.
  3. Kijk terug op hoe je de opdrachten hebt aangepakt en beschrijf dat kort. Geef daarbij ook aan in welke omgeving je de opdrachten hebt gemaakt.
  4. Geef aan wat je in je aanpak hetzelfde zou doen en wat je de volgende keer anders zou aanpakken.
  5. Als je nog andere bijzonderheden hebt, verwerk die dan hier.

Stap 5: beoordeling

Je geeft de beoordeling van jouw alfa-opdracht als volgt vorm:

  1. Vul de rubric voor jouw eigen werk in en bepaal aan de hand daarvan jouw eigen cijfer. Noteer dit cijfer in Showbie en leg met argumenten uit waarom deze beoordeling bij jouw werk past.
  2. Vraag aan twee andere leerlingen om jouw werk te beoordelen aan de hand van de rubric. Kies leerlingen uit waarvan jij vindt dat ze jouw werk objectief kunnen beoordelen (niet te positief of negatief bijvoorbeeld). Ook zij geven een cijfer en leggen dit uit met argumenten.
  3. Vergelijk jouw eigen beoordeling met die van je klasgenoten. Beantwoord daarbij voor jezelf de volgende vragen: Komen de cijfers overeen? Waar komen eventuele verschillen vandaan? Heb ik nog verduidelijking van de beoordeling van mijn klasgenoot nodig? Ben ik tevreden met mijn eerste beoordeling en vind ik die nog steeds terecht? Is een andere beoordeling passender?

  • Het arrangement Bèta: gedragswetenschap is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Wetenschapsoriëntatie
    Laatst gewijzigd
    2018-01-08 14:21:03
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    Gedrag en wetenschap: ratten in een doolhof
    https://youtu.be/VSSgNT7FIT8?rel=0     		Video
    https://youtu.be/PiChZNudtuI?ecver=2
    https://youtu.be/PiChZNudtuI?ecver=2     		Video
    https://youtu.be/EB8AhcYj8H8?ecver=2
    https://youtu.be/EB8AhcYj8H8?ecver=2     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van