Seksualiteit

Inleiding

Seksualiteit is een belangrijk onderdeel van de communicatie tussen mensen. Hoewel bijna ieder mens seksuele gevoelens heeft, is seksualiteit voor iedereen anders.

 

Vormen van seksualiteit

In Nederland kunnen zowel hetero-
als homoseksuele stellen trouwen.
Dat is lang niet overal op de wereld zo.

De meeste mensen geven voor seksueel contact de voorkeur aan iemand van het andere geslacht (heteroseksueel). Een aantal mensen voelt zich zowel tot mannen als tot vrouwen aangetrokken (biseksueel). Mannen en vrouwen die zich geestelijk en lichamelijk voelen aangetrokken tot iemand van hun eigen sekse noem je homoseksueel. Meestal worden homoseksuele vrouwen lesbiennes genoemd.

Zo zwart-wit als het hierboven gesteld wordt, is het natuurlijk niet. Je seksuele geaardheid is persoonlijk en verschilt van persoon tot persoon.

In Nederland worden verder ook nog de volgende vormen van geaardheid benoemd:

Transgender: Iemand die zich niet thuis voelt in het lichaam waarin hij/zij geboren is. Deze mensen kiezen er soms voor om een geslachtsverandering te ondergaan.

Queer: Mensen die geen naam willen voor hun seksuele geaardheid. Ze willen niet in een bepaald hokje geplaatst worden.

Intersekse: Iemand die geboren wordt met zowel mannelijke als vrouwelijke lichaamskenmerken.

Aseksueel: Iemand die geen enkele seksuele behoeftes heeft.  

Panseksueel: Dat zijn mensen die niet vallen op een bepaald geslacht, maar juist op karakter of persoonlijkheid.

Alle verschillende geaardheden worden ook wel LGBTQIAP genoemd. Het symbool van de verschillende vormen van geaardheid is de regenboogvlag. De kleuren staan voor de verschillende diversiteiten die ons land rijk ik.

In Nederland is het verboden om met meer dan één partner te trouwen. Voor de wet zijn Nederlanders dus monogaam. Of de mens echt monogaam is valt te betwijfelen. Veel dieren zijn polygaam.

Levensovertuigingen, cultuur en tijdsgeest zijn van invloed op de heersende ideeën over seksualiteit.

Seksualiteit en seks

Seksualiteit is veel meer dan bezig zijn met de voortplanting. Op dit gebied valt er veel te ontdekken en te leren. Vrijen kun je op veel verschillende manieren. Iedereen, jongens en meisjes, beleven hun seksualiteit en seksuele gevoelens verschillend.

Tijdens het vrijen kan geslachtsgemeenschap plaatsvinden, maar dat hoeft niet. Bij het vrijen kun je allebei klaarkomen door een orgasme te krijgen, maar ook dat hoeft niet altijd. Je kunt op allerlei manieren ontdekken om van elkaars lichaam te genieten: strelen, zoenen, … je huid zit immers boordevol zintuigcellen.    

Geslachtsgemeenschap

Vrijen vergroot de seksuele opwinding. Bij een vrouw zwellen de clitoris en de binnenste schaamlippen op. De vagina wordt wijder en vochtiger. Mannen krijgen een stijve penis als ze opgewonden raken.

De stijve penis gaat bij de geslachtsgemeenschap in de vagina. De eerste keer kan dat pijnlijk zijn voor het meisje. Er kan een klein scheurtje komen in het maagdenvliesrandje en dat kan daarbij scheuren, met als gevolg wat bloedverlies. Vaak is het randje zo soepel dat het gewoon meegeeft en er geen bloedverlies ontstaat. Het maagdenvlies is slechts een ribbeltje in de wand van de vagina. Nog maar de helft van de vrouwen bezit een intact maagdenvlies bij de eerste gemeenschap. Bij de andere helft is het maagdenvlies al eerder gescheurd door sporten of het gebruik van tampons.

Het verhogen van de seksuele opwinding is het voornaamste doel van het voorspel. Seksuele opwinding gaat gepaard met een hogere hartslag en een versnelde ademhaling. De duidelijkste lichamelijke veranderingen zijn bij de man normaal gesproken een erectie en het afscheiden van voorvocht. Bij de vrouw wordt de vagina vochtiger. Beide zijn nodig om zonder wrijving te kunnen vrijen.

Het orgasme is het seksuele hoogtepunt.
Mannen hebben dan een zaadlozing. Bij vrouwen begint het orgasme met sterke aanspanning van spieren in de onderbuik. Wanneer een vrouw dichtbij een orgasme komt, verdwijnt de clitoris in een huidplooi en de binnenste schaamlippen worden donkerder van kleur. Tijdens het orgasme trekken de baarmoeder en de spieren trekken zich ritmisch samen.

Seksueel geweld

www.verbreekdestilte.nl

Seksueel misbruik omvat alle seksuele handelingen die iemand gedwongen wordt uit te voeren, te ondergaan of getuige van te zijn. Bijvoorbeeld als je gedwongen wordt iemand te bevredigen, je voor iemand  uit te kleden of door iemand ongewenst aangeraakt wordt. Wanneer er sprake is van dwang dan spreek je van seksuele intimidatie.

Aanranding is iemand dwingen tot het plegen of ondergaan van een seksuele handeling, zoals het aanraken of laten aanraken van geslachtsdelen.
Maar zoenen onder dwang is ook aanranding.

Het verschil tussen aanranding en verkrachting is dat bij een verkrachting sprake is van binnendringen in het lichaam (met de penis of een voorwerp) en bij aanranding niet.

Een vorm van aanranding of verkrachting is incest. Hiermee wordt seksueel contact bedoeld tussen twee nabije familieleden, zoals van ouder en kind, broer en zus of bijvoorbeeld een oom en een neefje.

Seksueel misbruik, in welke vorm dan ook, is bij de wet verboden.
Bij seksueel misbruik heeft het slachtoffer nooit schuld! Het is dan ook belangrijk om hulp te zoeken bij iemand die je vertrouwt.

Veilig vrijen

Klik op de afbeelding om deze te vergroten

Anticonceptiemiddelen of voorbehoedmiddelen zijn bedoeld om een zwangerschap te voorkomen. Sommige anticonceptiva houden de zaadcellen tegen, waardoor ze de eicel niet kunnen bereiken. Er zijn hormonale voorbehoedmiddelen die de ovulatie tegenhouden.

Behalve voor het voorkomen van een bevruchting worden voorbehoedmiddelen ook gebruikt als bescherming tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s).

   

 

Perodieke onthouding


Als de partners de dagen rond de ovulatie geen geslachtsgemeenschap hebben, verkleinen ze de kans op een zwangerschap.
Dit wordt periodieke onthouding genoemd. Er zijn verschillende manieren van periodieke onthouding. Beide vormen zijn onveilig.  

Kalendermethode
Door heel precies haar menstruaties op een kalender bij te houden, kan een vrouw zien hoe lang haar cyclus is en zo het tijdstip
van de ovulatie bepalen. Rond die periode is geslachtsgemeenschap buitengewoon 'onveilig'. Buiten die periode is het relatief ‘veilig’.

Temperatuurmethode
Als de eisprong voorbij is, stijgt de lichaamstemperatuur met ongeveer een halve graad, minimaal 0,3° Celsius. Als je zwanger wordt, blijft de temperatuur verhoogd. Zo niet, dan daalt die weer als de nieuwe menstruatie optreedt. Een vrouw kan zo redelijk nauwkeurig het tijdstip van de ovulatie vaststellen (als ze tenminste geen griepje heeft opgelopen), maar niet precies de tijd van onvruchtbaarheid.

Coïtus interruptus

Als een man zijn penis uit de vagina terugtrekt vóór de zaadlozing spreekt men van coïtus interruptus. Omdat de zaadlozing het seksuele hoogtepunt van de man is, is deze methode risicovol. Bovendien komt er ongemerkt wat vocht vrij voor de gewone zaadlozing. De eerste druppels zijn het rijkst aan spermacellen.

Niet hormonaal en hormonaal

Niet-hormonale anticonceptie
Niet-hormonale middelen zorgen ervoor dat de eicel en de zaadcel elkaar niet kunnen bereiken. Dit kan bijvoorbeeld met het (vrouwen-)condoom.

Hormonale middelen
De pil
De pil is het bekendste hormonale anticonceptiemiddel. De kunstmatige hormonen in de pil zorgen ervoor dat:

  • geen eisprong optreedt
  • in het baarmoederslijmvlies geen innesteling van    
    de bevruchte eicel plaatsvindt
  • de slijmprop in de ingang van de baarmoeder       
    ondoordringbaar wordt voor zaadcellen.

De  meeste pilsoorten bevatten twee hormonen; combinatiepillen.
Ook bestaan er pillen met één soort hormoon, bijvoorbeeld de minipil en de prikpil.

De pil is betrouwbaar als middel om zwangerschap te voorkomen, maar biedt geen bescherming tegen SOA’s.

Mirena spiraaltje
Het Mirena spiraaltje is een spiraaltje met hormonen.
Het spiraaltje wordt door de huisarts ingebracht om innesteling van de bevruchte eicel te voorkomen.
Het spiraaltje geeft vijf jaar een kleine hoeveelheid hormonen af. Het hormoon verdikt de slijmprop in de baarmoederhals en remt de groei van baarmoederslijmvlies.

Definitieve anticonceptie

Als een echtpaar met een compleet gezin geen kinderen meer wil, kan een van de partners zich laten steriliseren. Bij sterilisatie snijdt een chirurg een stukje uit eileiders of zaadleiders en sluit de uiteinden af. De geslachtscellen komen niet verder dan de plaats waar de zaadleiders of eileiders zijn afgesloten. Sterilisatie kan vaak niet meer ongedaan gemaakt worden.

Bij mannen is een sterilisatie een kleine ingreep. De zaadleiders liggen ter weerszijden van de balzak niet diep onder de huid en zijn voor de chirurg gemakkelijk bereikbaar. Omdat de eileiders zich in de buikholte bevinden, is sterilisatie bij vrouwen een meer ingrijpende operatie.

Bij castratie worden de zaadballen of de eierstokken verwijderd. Bij castratie worden dus ook de geslachtsklieren verwijderd die de geslachtshormonen maken. Daardoor verdwijnt de seksuele lust en veranderen de secundaire geslachtskenmerken. Bij sterilisatie is dit niet het geval.

Zwangerschapsbeëindiging

Als er (per ongeluk) geslachtsgemeenschap zonder voorbehoedmiddel heeft plaatsgevonden, kan de morning-afterpil worden gebruikt. Deze bevat een hoge dosis vrouwelijke geslachtshormonen, waardoor de menstruatie wordt opgewekt.

Bij een ongewenste zwangerschap kan een vrouw een overtijdbehandeling ondergaan. Dit moet gebeuren tussen de tiende en de zestiende dag na het uitblijven van de menstruatie. Via een slangetje wordt daarbij het baarmoederslijmvlies weggezogen.

Als de vrouw te laat is voor een overtijdbehandeling en niet langer dan dertien weken zwanger is, kan om een abortus worden gevraagd in een abortuskliniek. Na vijf dagen bedenktijd kan er besloten worden tot een abortus. Daarbij wordt de baarmoeder leeggezogen. In een aantal gevallen kan nog een abortus worden verricht tot 22 weken na de eerste dag van de laatste menstruatie.

Preventie en genezing van SOA

Voor het oplopen van een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) is geslachtsgemeenschap niet per se noodzakelijk. Besmetting kan ook optreden door andere vormen van homo- of heteroseksueel contact, zoals contact tussen geslachtsorganen, mond of anus.

Een condoom beschermt tegen SOA. Het gebruik van een condoom schiet er echter nog wel eens bij in, omdat het soms als lastig wordt ervaren.  

De meeste SOA zijn te genezen met antibiotica. Veel mensen die besmet zijn met een geslachtsziekte, gaan er echter niet mee naar de dokter. Het verraderlijke van veel geslachtsziekten is, dat de eerste verschijnselen na verloop van tijd verdwijnen. De ziekte lijkt dan over, maar komt in heviger mate terug. Dit is vooral opvallend bij syfilis.

  • Het arrangement Seksualiteit is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2021-06-08 10:58:52
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
    Leerinhoud en doelen
    Biologie;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    leerlijn, reangeerbare, rearrangeerbare leerlijn

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van