Liggen menselijke capaciteiten vast, of kunnen ze ontwikkelen?
Dit vraagstuk is al eeuwen oud.
Vandaag de dag zijn de meeste deskundigen het erover eens dat het een wisselwerking is tussen nature (aanleg) en nurture (opvoeding). De visie die je hebt op de mogelijkheid van het ontwikkelen van kwaliteiten heeft belangrijke consequenties voor je leerhouding. Er zijn twee overtuigingen, die we in deze lessen zullen uitleggen.
Het doel van deze lessen dat je het verschil tussen deze overtuigingen begrijpt, en dat je weet wat je kunt doen om je kwaliteiten te ontwikkelen.
Aan het eind van deze lessen kun je:
uitleggen wat je brein is;
vertellen hoe je brein werkt;
begrijp je waarom je je brein moet trainen;
zelf je brein trainen.
Winnaars of verliezers?
Bekijk onderstaande filmpjes. Wat denk je de vader in het eerste filmpje zijn dochter wil leren? En hoe vaak zouden de mensen in het tweede filmpje geoefend hebben voordat het lukte? Hoe vaak zul je verliezen, voordat je een winnaar bent? Of ben je al een winnaar als je iets probeert?
Wat is je brein?
Wat zijn hersenen?
Je hersenen of je brein zijn een orgaan, net als bijvoorbeeld je longen en je maag. De hersenen van een volwassene wegen ongeveer 1330 gram, iets meer dan een pak melk.
De hersenen kun je vergelijken met de hoofdcomputer van mens en dier. Je hersenen regelen werkelijk alles in je lichaam en je kan eigenlijk niet zonder. Je hersenen zorgen onder andere ervoor dat je niet vergeet adem te halen, dat je organen werken enzovoorts. Kortom, alles wat jou doet leven.
Je hersenen hebben ook een soort van hulpjes: je zenuwen. Die zorgen ervoor dat de hersenen je lichaam vertellen wat het moet doen. Een voorbeeld: je wilt een stap zetten. De zenuwen sturen seintjes naar je hersenen dat jij een stap wilt zetten. Je hersenen geven de informatie weer door aan je spieren, en die zorgen ervoor dat de stap gezet wordt.
De hersenen zijn verdeeld door een paar delen, kwabben genaamd. Die kwabben zorgen voor bepaalde dingen. Zo zorgt je achterhoofdskwab ervoor dat je kunt zien.
Zintuigen zijn uitwendige organen die mensen en dieren de mogelijkheid geven om dingen waar te nemen. Ieder mens heeft 5 zintuigen:
oren (horen)
tong (proeven)
neus (ruiken)
huid (voelen)
ogen (zien)
Steeds als je je zintuigen gebruikt, krijgen je hersenen een seintje van de zenuwen. De seintjes worden door de hersenen omgezet in een actie. Zie je een rood stoplicht? Dan geven je hersenen opdracht aan je lichaam dat je stil moet staan. Ben je een keer ziek geworden van garnalen? Dan onthouden je hersenen dat voor je. Grote kans dat je al misselijk wordt als je garnalen ziet. Handig, zo'n waarschuwing!
Hoe werkt je brein?
Jouw hersenen slaan alles op. Dat wordt snel te veel, daarom hebben je hersenen een korte termijn geheugen en een lange termijn geheugen.
Alles gaat eerst via het korte termijn geheugen en daarna, als iets belangrijk is, naar het lange termijn geheugen. Iets wat in het korte termijn geheugen is opgeslagen onthoud je niet lang. Als je iets langer wilt onthouden, dan moet het naar het lange termijn geheugen. Door iets te herhalen, over te schrijven of aan een ander te vertellen, worden er verbindingen gemaakt in je hersenen. Als je iets vaak herhaalt, worden de verbindingen steeds dikker en onthoud je het beter. Doe je iets heel vaak, zoals lopen en fietsen, dan vergeet nooit meer hoe het moet.
Als je de verbindingen niet onderhoudt, dan worden ze steeds dunner en uiteindelijk verdwijnt de verbinding (en de informatie!).
Eigenlijk werken je hersenen als een soort spier - hoe vaker je een bepaalde vaardigheid traint, hoe beter ze werken!
Je hersenen zien er nu heel anders uit dan toen je werd geboren. Dat komt omdat je ontzettend veel hebt geleerd. Van eten en naar de wc gaan tot schrijven en voetballen. Steeds als je iets nieuws leert, verandert de structuur van je hersenen een beetje. Dat blijft je hele leven zo.
Hoe kun je je brein trainen?
Doorzetten of stoppen?
Wat is een mindset?
De theorie van mindsets is ontwikkeld door Carol S. Dweck, een Amerikaanse psychologe. Zij was benieuwd waarom sommige mensen succesvol worden en andere niet. Al snel kwam zij erachter dat het te maken heeft met de manier waarop mensen met tegenslag omgaan.
Doorzetten of stoppen?
Uit onderzoeken bleek dat mensen die op twee manieren naar zichzelf en zijn talenten en intelligentie (vaardigheden) kunnen kijken. De manier waarop iemand naar zijn vaardigheden kijkt noemde zij 'mindset'.
Er zijn twee verschillende mindsets: de statische mindset en de groei mindset.
In de statische mindset ziet iemand zijn vaardigheden als een vaststaande eigenschap. Je hebt een bepaalde hoeveelheid talent of intelligentie en dat is het dan. "Wie voor een dubbeltje geboren is, zal nooit een kwartje worden".
In de groei mindset gaat iemand er daarentegen juist vanuit dat vaardigeheden te ontwikkelen zijn. Door veel te oefenen en te leren van fouten wordt je ergens steeds beter in. “Hoe meer ik mijn best doe, hoe beter ik zal worden. "
De mindset die iemand heeft, zegt dus eigenlijk iets over zijn “overtuigingen over ontwikkelbaarheid”. Heb je de statische mindset dan geloof je meer in “nature” (erfelijkheid, vastaandheid, wiskundeknobbel). Mensen met de groei mindset geloven meer in nurture (oefenen, ontwikkelen, trainen).
Een voorbeeld:
Neymar is 11 jaar en gaat beginnen met tennissen. Hij ziet allemaal leeftijdsgenootjes om zich heen die al jaren tennissen en het veel beter kunnen dan hij. Na twee trainingen komt Neymar boos thuis en zegt: “Ik ga niet meer naar die stomme training! Iedereen slaat de bal veel harder dan ik. Ze kunnen allemaal veel beter tennissen. Ik kan gewoon niet sporten”.
Dennis van 10 is ook net begonnen met tennis en heeft hetzelfde probleem. Hij komt echter na twee trainingen heel anders thuis: “Wauw, wat is tennis toch een leuke sport! De eerste training kreeg ik die bal niet over het net heen, maar vandaag sloeg ik er wel tien overheen. Zullen we morgen buiten gaan tennissen, mam?”. Waarop zijn moeder zegt: “Morgen moet ik werken, maar misschien kan je Neymar bellen! Ik hoorde van zijn moeder dat hij ook is gaan tennissen”.
Het komt niet als een verrassing dat Neymar liever niet ging tennissen met Dennis...
Neymar heeft een statische mindset en denkt dat zijn tennistalent vaststaat en dus niet te veranderen is. Waarom zou hij gaan oefenen als hij er toch niet goed in is? Waarom tijd verspillen aan iets waarin anderen veel beter zijn?
Dennis heeft een groei mindset en weet dat hij zijn tennistalent kan verbeteren. Hij is nu dan nog wel niet zo goed als zijn leeftijdsgenootjes, maar dat maakt hem weinig uit. Hij begrijpt dat hij door te oefenen steeds beter kan worden.
Statische of groei mindset?
Oefening: Statisch of groei?
0%
Heb jij een statische mindset of een groei mindset?
Iemand met deze manier van denken gaat ervan uit dat intelligentie vast staat. Dit zorgt ervoor dat hij graag slim wil over komen. Hij gaat uitdagingen uit de weg, want dan kun je fouten maken. Hij zoekt steeds bevestiging zijn intelligentie, persoonlijkheid of karakter. Het draait om succes hebben, slim overkomen, geaccepteerd worden en een winnaar voelen. De grote angst is falen, dom overkomen, afgewezen worden en een verliezer voelen. Hij gedraagt zich defensief bij problemen en geeft het al gauw op.
Je best doen is zinloos, vindt hij, want als je echt een genie bent, dan hoef je je niet je best te doen. Kritiek is als een bedreiging, daarom negeert hij leerzame negatieve feedback. Het succes van anderen ziet hij als een bedreiging.
Het resultaat van de statische mindset is dat je niet echt ontwikkelt en dus minder bereikt dan mogelijk is. De statische mindset beperkt de prestaties.
Of heb je een op groei gerichte mindset, een 'growth' mindset?
Mensen zijn verschillend als het gaat om talent, interesse en temperament, maar iedereen is in staat om te veranderen door te leren en ervaringen op te doen. Iemand met deze mindset gaat er vanuit dat hij zijn basiskwaliteiten kunt ontwikkelen door er moeite voor te doen. Intelligentie is te ontwikkelen. Dit zorgt ervoor dat hij graag wil leren. Denkt hij dat hij een Einstein wordt? Nee, maar hij gelooft wel dat de ware potentie van de mens onbekend is en dat het niet te voorspellen is wat hij kan bereiken door jarenlang te werken en te oefenen. Het geloof dat kwaliteiten ontwikkeld kunnen worden kan een liefde tot leren geven.
Iemand met een op groei gerichte mindset is blij met uitdagingen en geeft niet op bij tegenslag. Inspanning is de weg tot meesterschap. De liefde om jezelf volledig in te zetten en vol te houden stelt mensen in staat om zich door de moeilijkste perioden van hun leven heen te slaan.
Iemand met een op groei gerichte mindset leert van kritiek en laat zich inspireren door het succes van anderen. Het resultaat van deze mindset is dat je een steeds hoger niveau bereikt.
Als je de mindsets begint te begrijpen, zie je hoe het een tot het ander leidt: als je gelooft dat je capaciteiten vast staan, leidt dat tot bepaalde gedachten en handelingen. Terwijl de overtuiging dat je capaciteiten ontwikkelbaar zijn, zorgt voor een grote diversiteit aan gedachten en handelingen.
In schema zien de mindsets er zo uit:
Hoe kun je groeien?
Groei gerichte feedback gaat over de inspanning die je hebt geleverd, niet over het resultaat.
Een paar voorbeelden...
Statische mindset
Groei mindset
Je bent een echt voetbaltalent!
Wat kun jij goed passen, zeker veel geoefend?
Wat goed dat je die opdracht zo snel en foutloos hebt gemaakt!
Wat goed dat je hebt doorgezet na die tegenslag.
Die genen heb je zeker van je vader?
Als je op deze manier je best blijft doen, word je elke dag beter.
Je bent veel beter dan de rest van je team!
Ik merk dat je vooruitgaat, je gooit de bal nu een stuk verder.
Zonder je best te doen, heb je toch gewonnen. Wat knap!
Wat goed dat je de uitdaging bent aangegaan!
We hadden die mooie cijfers wel verwacht. Je bent ook zo slim.
Je hebt echt inzet getoond, ik merk dat je veel bijgeleerd hebt.
Jij bent een kampioen!
Je harde werken wordt beloond met een plek in de selectie, top!
Wat kun je nog meer te trainen?
Je geheugen
Er is nogal wat winst te behalen door je luie brein af en toe een flinke training te geven. In de eerste plaats kun je je geheugen verbeteren. Hartstikke gunstig voor bij het studeren, want als je gemakkelijker dingen kunt onthouden, dan heb je minder tijd nodig! Ook scheelt het na je studie als je gemakkelijk dingen onthoudt: je hoeft minder vaak dingen op te zoeken!
Je concentratie
Het is vaak lastig om een tijd lang geconcentreerd in je studieboeken te lezen of opdrachten te maken. Vervelend, want zo schiet het niet op! Door je concentratie te verbeteren kun je langer en efficiënter studeren. Ook na je studie is het handig: je kunt meer werk in een kortere tijd gedaan krijgen.
Je verwerkingssnelheid
Als je dingen leest of hoort dan wordt die nieuwe informatie opgeslagen in je hersenen. Hoe sneller je informatie kunt interpreteren (wat is dit, wat heb ik er aan en waar heeft het verbanden mee?), hoe soepeler je brein werkt. Handig, want daardoor snap je dingen sneller en beter.
Je beslissingsvermogen
De laatste belangrijke functie die je kunt verbeteren is het gemak waarmee je beslissingen afweegt en neemt. Dit heeft ook te maken met kunnen plannen en controle hebben over je acties. Handig voor alle aspecten in het leven, maar zeker ook bij de studie: door betere beslissingen te maken en goed te plannen zal je betere resultaten op je examens behalen!
Tot slot
Je weet nu wat je brein is en hoe het werkt. En je hebt geleerd dat het belangrijk is om je brein te trainen. Zelf je brein trainen is ook een kwestie van doorzetten. Vertel je omgeving en jezelf over de statische en de groei mindset, en vraag of ze willen meehelpen om je brein te trainen. Geef groei gerichte feedback aan anderen en ook aan jezelf!
Je bent nu al zover gekomen, met een beetje meer inspanning gaat het zeker lukken!
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Statisch of groei?
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Liggen menselijke capaciteiten vast, of kunnen ze ontwikkelen? 
Je hersenen of je brein zijn een orgaan, net als bijvoorbeeld je longen en je maag. De hersenen van een volwassene wegen ongeveer 1330 gram, iets meer dan een pak melk.
SchoolTV 'Hoe werken je hersenen?'
Neymar is 11 jaar en gaat beginnen met tennissen. Hij ziet allemaal leeftijdsgenootjes om zich heen die al jaren tennissen en het veel beter kunnen dan hij. Na twee trainingen komt Neymar boos thuis en zegt: “Ik ga niet meer naar die stomme training! Iedereen slaat de bal veel harder dan ik. Ze kunnen allemaal veel beter tennissen. Ik kan gewoon niet sporten”.
Je geheugen
