De leden van de Eerste en Tweede Kamer controleren de regering en stellen wetten vast. In deze opdracht gaat het over hoe dat in zijn werk gaat. Welke rechten en middelen heeft het parlement om zijn taken uit te voeren? Verder komt aan de orde hoe een nieuwe Tweede Kamer en een nieuwe regering tot stand komen in Nederland.
Kijk voor je aan deze opdracht begint naar de volgende Clipphanger. Daarin maak je alvast kennis met de Tweede Kamer.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
omschrijven welke bevoegdheden de Tweede Kamer heeft om zijn controlerende en wetgevende macht uit te oefenen.
omschrijven welke bevoegdheden de Eerste Kamer heeft om zijn controlerende en wetgevende macht uit te oefenen.
omschrijven welke stappen een wetsontwerp doorloopt voordat het een wet wordt.
omschrijven hoe in Nederland een nieuwe Tweede Kamer en een nieuw kabinet worden samengesteld en geïnstalleerd.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je kijkt een video en leest een tekst over de taken van de Tweede Kamer.
Stap 2
Je kijkt een video en leest een tekst over de taken van de Eerste Kamer.
Stap 3
Je leest een tekst en kijkt een video over de totstandkoming van een wet.
Stap 4
Wat gebeurt er na de verkiezingen? Je leest hoe de formatie in zijn werk gaat.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort deze opdracht.
Eindproduct
Je maakt de "Binnenhofquiz".
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je twee lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1 - Taken Tweede Kamer
De taken van de Tweede Kamer
Om je een beeld te geven van wat de taken van de Tweede Kamer zijn, ga je de volgende video bekijken. Dan maak je drie vragen. Daarna bekijk je het tweede deel van de video en maak je nog twee vragen.
Kijk naar het eerste fragment uit “Hoe werkt de Tweede Kamer?” Bekijk tot 1:39. Maak daarna vraag één tot en met drie.
Lees nu de onderstaande tekst.
Om hun taken uit te kunnen voeren, hebben de leden van de Tweede Kamer verschillende rechten. Dat zijn:
Recht van amendement.
Dat is het recht om wijzigingen aan te brengen in een wetsvoorstel dat door een minister of staatssecretaris is opgesteld en ingediend in de Tweede Kamer.
Recht van interpellatie.
Dat is het recht om vragen te stellen aan een minister of staatssecretaris of hem ter verantwoording te roepen.
Recht van initiatief.
Dat is het recht om zelf een wetsontwerp te maken en in te dienen in de Tweede Kamer (hoe wetsontwerpen gemaakt worden en wetten worden, zul je in stap 3 zien).
Recht van budget.
Dat is het recht om de inkomsten en uitgaven van de regering (de rijksbegroting) te beoordelen en daarna goed of af te keuren.
Recht van enquête.
Dat is het recht om zelf, onafhankelijk van de regering, een diepgaand onderzoek te doen naar een zaak. De belangrijkste onderzoeken door de Tweede Kamer heten parlementaire enquêtes.
Kijk nu naar het tweede fragment uit “Hoe werkt de Tweede Kamer?”
Maak daarna de twee vragen onderaan deze pagina.
Stap 2 - De Eerste Kamer
Eerste Kamer
Wat de Eerste Kamer mag en moet doen
De Eerste Kamer heeft het recht van budget, enquête en interpellatie, maar niet van initiatief.
Kijk naar de volgende video om een beeld te krijgen van de Eerste Kamer.
Lees voor het kijken eerst de vragen onder de video.
De meeste antwoorden vind je in de video.
Stap 3 - Van wetsontwerp tot wet
Je hebt al gezien dat eerst de leden de Tweede Kamer wetsontwerpen behandelen en daarna de leden van de Eerste Kamer. Maar hoe komt een wetsontwerp tot stand voor het in de Tweede Kamer komt?
Dat gaat zo:
Als een minister of staatssecretaris een nieuwe wet wil, dan wordt op het betreffende ministerie een wetsontwerp gemaakt, een wetsvoorstel.
Als het naar de wens is van de minister of staatssecretaris, dan gaat het naar de ministerraad.
Als alle ministers het wetsontwerp steunen, gaat het naar de Raad van State, een adviesraad met rechters.
Die raad gaat na of het wetsontwerp uitvoerbaar is en niet tegen de Grondwet in gaat.
Keurt de Raad van State het wetsontwerp goed, dan gaat het naar de Tweede Kamer.
In de volgende video zie je een wetgevingsjurist die haar kant van het verhaal vertelt over het voorstellen en invoeren van een nieuwe wet.
Pas als beide Kamers een wetsvoorstel aannemen komt er een handtekening van het kabinet en de koning onder te staan en is het een wet. Tenslotte maakt het Staatsblad de wet bekend. Pas na publicatie van de wet moet de wet door iedereen worden nageleefd.
Stap 4 - Kabinetsformatie
Presentatie kabinet op het bordes
Kabinetsformatie, coalitie en regeerakkoord
Kijk naar het onderstaande videofragment “De formatie – Hoe komt een nieuwe regering tot stand?”.
Tot de kabinetsformatie van 2012 werden informateurs en formateurs benoemd door de koning(in).
In 2012 werd dat voor het eerst gedaan door de Tweede Kamer.
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Eerste Kamer
De Eerste Kamer, of Senaat, vormt samen met de Tweede Kamer de Staten-Generaal en heeft 75 zetels. De leden worden voor vier jaar gekozen door de leden van de Provinciale Staten van de provincies. Alle wetten moeten door de Eerste Kamer worden beoordeeld en goedgekeurd.
Tweede Kamer
De Tweede Kamer, of Volksvertegenwoordiging, vormt samen met de Eerste Kamer de Staten-Generaal. De Tweede Kamer maakt samen met de regering wetten en controleert de regering. De 150 leden worden voor vier jaar rechtstreeks door de bevolking gekozen.
Wetsontwerp / wetsvoorstel
Een voorstel, vergezeld van een toelichting, van een minister of een lid van de Tweede Kamer voor een nieuw aan te nemen wet. Het wetsvoorstel moet vervolgens aangenomen worden door de Tweede Kamer en de Eerste Kamer.
Ministerraad
Volgens de Grondwet vormen de ministers samen de ministerraad. De ministerraad besluit over het algemeen regeringsbeleid en bevordert de eenheid van het beleid.
Raad van State
De Raad van State (RvS) is een adviesraad met rechters. Als een wetsvoorstel door alle ministers wordt gesteund gaat de Raad van State na of het uitvoerbaar is en niet tegen de grondwet in gaat. Na goedkeuring gaat het naar de Tweede Kamer.
Recht van amendement
De Tweede Kamer heeft sinds 1848 het recht van amendement, dat wil zeggen de mogelijkheid om wijzigingen (verbeteringen) aan te brengen in een wetsvoorstel.
Informateur
Een persoon die na de verkiezingen met partijen in gesprek gaat om een regering te vormen.
Formateur
Een persoon, aangewezen door de Tweede Kamer, die na de gesprekken van de informateur het regeerakkoord op gaat stellen en de ministers/staatssecretarissen bij elkaar gaat zoeken. De formateur wordt later meestal de minister-president.
Minister
Hoofd van een bepaald onderdeel (departement) van de regering. Bijvoorbeeld defensie, landbouw, binnenlandse zaken.
Staatssecretaris
Onderminister van een bepaald onderdeel van de regering. Bijvoorbeeld de staatssecretaris van onderwijs, staat onder de minister van onderwijs.
Eindproduct: Binnenhofquiz
Binnenhofquiz
Je hebt gezien dat de leden van de Eerste en de Tweede Kamer wetgevende taken hebben. Ook controleren ze het doen en laten van de regering.
Je hebt gezien welke bevoegdheden, hier aangeduid als ‘rechten’ ze hiervoor hebben. Je hebt gezien hoe een wet tot stand komt en tenslotte heb je gezien hoe een nieuw kabinet wordt gevormd nadat er Tweede Kamerverkiezingen hebben plaatsgehad.
Om te testen of deze kennis is blijven hangen, maak je de Binnenhofquiz. Open het document met de quiz en maak een kopie naar je eigen omgeving.
Lees de zinnen en vul de ontbrekende woorden in. Noteer van ieder woord de letter die is aangegeven.
Als je de juiste letters hebt genoteerd, zie je dat de naam van één van de drie machten uit de Trias Politica verschijnt.
Klaar?
Laat je ingevulde Binnenhofquiz door je docent nakijken.
Beoordeling
De oplossing van de quiz laat je nakijken door jullie docent.
Bij de beoordeling let jullie docent op:
De inhoud: Zijn alle vragen van de quiz correct beantwoord?
Terugkijken
Intro
Lees de intro nog eens door. Past de intro goed bij de opdracht.
Gaf de video een goed beeld van wat je in deze opdracht ging doen?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?
Inhoud
Wist je al veel over dit onderwerp?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Ging het goed? Is het gelukt om één van de drie machten van de Trias Politica te vinden in de puzzel? Vind je dat je door het maken van de quiz kunt controleren of je de leerdoelen beheerst? Waarom wel of waarom niet?
Het arrangement Bevoegdheden parlement vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO-KGT. leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Staatsinrichting. Het onderwerp van deze les is bevoegdheden parlement. Het materiaal beschrijft de bevoegdheden de Eerste en de Tweede Kamer hebben om hun controlerende en wetgevende macht uit te oefenen zoals recht op interpellatie, recht op budget en recht op enquête. De tweede kamer heeft daarnaast nog recht op initiatief (wetsontwerp maken) en recht op amendement. Een nieuwe wet moet eerst als wetsontwerp gemaakt worden, dit gaat door naar de ministerraad, dan naar de Raad van State, dan naar de Tweede Kamer. Pas als beide Kamers een wetsvoorstel aannemen komt er een handtekening van het kabinet en de koning onder te staan en is het een wet. Het kabinet wordt gevormd door verschillende politieke partijen die samengesteld zijn met behulp van de informateur. Er vinden onderhandelingen plaats het reageerakkoord te kunnen opstellen voor de komende reageerperiode. De formateur is vaak de leider van de grootste partij en hij/zij stelt het kabinet samen en kiest wie de ministers en staatssecretarissen worden. Alles wordt beëdigd door de koning.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO-KGT. leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Staatsinrichting. Het onderwerp van deze les is bevoegdheden parlement. Het materiaal beschrijft de bevoegdheden de Eerste en de Tweede Kamer hebben om hun controlerende en wetgevende macht uit te oefenen zoals recht op interpellatie, recht op budget en recht op enquête. De tweede kamer heeft daarnaast nog recht op initiatief (wetsontwerp maken) en recht op amendement. Een nieuwe wet moet eerst als wetsontwerp gemaakt worden, dit gaat door naar de ministerraad, dan naar de Raad van State, dan naar de Tweede Kamer. Pas als beide Kamers een wetsvoorstel aannemen komt er een handtekening van het kabinet en de koning onder te staan en is het een wet. Het kabinet wordt gevormd door verschillende politieke partijen die samengesteld zijn met behulp van de informateur. Er vinden onderhandelingen plaats het reageerakkoord te kunnen opstellen voor de komende reageerperiode. De formateur is vaak de leider van de grootste partij en hij/zij stelt het kabinet samen en kiest wie de ministers en staatssecretarissen worden. Alles wordt beëdigd door de koning.
De leden van de Eerste en Tweede Kamer controleren de regering en stellen wetten vast. In deze opdracht gaat het over hoe dat in zijn werk gaat. Welke rechten en middelen heeft het parlement om zijn taken uit te voeren? Verder komt aan de orde hoe een nieuwe Tweede Kamer en een nieuwe regering tot stand komen in Nederland.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
