Vlak voor en vlak na het einde van de Tweede Wereldoorlog proberen de geallieerden in twee conferenties afspraken te maken over de toekomst van Duitsland en Europa. Slagen ze daar in? Dat is aan jullie om te onderzoeken.
In de video hieronder zie je een bijeenkomst van de Grote Drie (Churchill, Roosevelt en Stalin) in Teheran in 1943. De video is in het Engels, maar geeft een beeld van de onderlinge verhoudingen.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
'De Grote Drie' noemen.
omschrijven waarom de drie grote leiders van de geallieerden bij elkaar kwamen in Jalta en in Potsdam.
omschrijven hoe de drie landen de macht in Europa hebben verdeeld en welke gevolgen dat had.
minimaal twee afspraken noemen die zijn gemaakt in Jalta en Potsdam.
omschrijven wat niet gelukt is en waarom dat niet gelukt is.
omschrijven waarom Amerika twee Japanse steden met atoombommen heeft bestookt.
Wat kan ik al?
In deze opdracht gaat het over de conferenties waarin de geallieerden na de Tweede Wereldoorlog afspraken probeerden te maken over de toekomst van Duitsland en Europa.
Bestudeer uit de Kennisbank onderbouw de eerste drie pagina's over de verhoudingen tussen de diverse landen net na de Tweede Wereldoorlog.
Zorg dat je na het lezen van de Kennisbank antwoord kunt geven op de volgende vraag: Waarom was er wederzijds wantrouwen tussen de VS en de Sovjet-Unie?
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je bestudeert hoe in Jalta werd gesproken over de verdeling van Europa.
Stap 2
Je leest over de verschillende invloedssferen binnen Europa.
Stap 3
Je leest informatie over Potsdam en de toekomst van Duitsland en Europa.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort deze opdracht.
Eindproduct A
Je maakt een toets over deze opdracht.
Eindproduct B
Je maakt een portret over één van de Grote Drie
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je twee à drie lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Verdeling Europa
Jalta en de verdeling van Europa
In 1945 werd het duidelijk dat Duitsland de oorlog aan het verliezen was. Vanuit het westen van Europa rukten de Amerikanen en Britten op, vanuit het oosten van Europa deden de Russen dat. Het was slechts een kwestie van tijd dat de geallieerden elkaar zouden tegenkomen in Duitsland.
De drie grote leiders van de geallieerden kwamen op 4 februari 1945 bij elkaar om te bespreken wat er met Duitsland moest gebeuren na de oorlog.
De deelnemers waren:
Jozef Stalin, secretaris-generaal van de Sovjet-Unie
Franklin Delano Roosevelt, president van de Verenigde Staten van Amerika
Winston Churchill, premier van Groot-Brittannië
Ze kwamen bij elkaar in Jalta, een badplaats op de Krim in het huidige Oekraïne. Een week lang spraken ze over 14 belangrijke onderwerpen. De belangrijkste daarvan waren:
Oprichting van de Verenigde Naties: een poging om alle landen in één organisatie onder te brengen (het was de grote wens van Roosevelt, maar hij overleed dertien dagen vóór de oprichtingsconferentie van de VN in april).
Verklaring van een vrij Europa: alle landen in Europa zouden democratisch worden.
Duitsland zou in een aantal gebieden worden verdeeld.
Oorlogsmisdadigers moesten na de oorlog worden opgepakt en berecht.
Duitsland moest 22 miljard dollar schadevergoeding betalen, de helft daarvan aan de Sovjet-Unie.
Europa moest zo snel mogelijk hulp krijgen om met de wederopbouw te kunnen beginnen.
De Sovjet-Unie beloofde met de geallieerden mee te vechten tegen Japan.
Veel afspraken waren niet concreet en moesten later nog verder worden ingevuld.
Toch zijn alle geschiedkundigen het erover eens dat de ‘Conferentie van Jalta’ een belangrijke bijeenkomst was.
De afspraken pakten vooral goed uit voor de Russen, vooral over een onderwerp dat niet eens op papier stond: de verdeling van invloedssferen.
Stap 2: Invloedssferen
Verdeling van de invloedssferen
in het Europa van 1945
De Grote Drie (Stalin, Roosevelt en Churchill) maakten tijdens de Conferentie van Jalta ook afspraken over de verdeling van invloedssferen binnen Europa.
Het woord ‘invloedssfeer’ is niet makkelijk uit te leggen. We doen een poging.
Eerst kijken we naar de betekenis van het woord ‘invloed’. Invloed is het vermogen om iets gedaan te krijgen, iets te laten gebeuren of tegen te houden. Het is verwant aan gezag en macht.
Met het woord ‘invloedssfeer’ bedoelen we het gebied waar, in dit geval, een staat invloed heeft, de macht heeft om de zaken naar zijn hand te zetten.
Bijna alle landen in Europa waren verzwakt door de oorlog. West-Europa behoorde tot de Amerikaanse invloedssfeer. Oost-Europa stond onder invloed van de Sovjet-Unie.
Tijdens het einde van de Tweede Wereldoorlog vochten veel landen samen tegen de Duitsers. Al die bondgenoten samen noemen we de geallieerden: Engeland, Amerika, Sovjet-Unie, China, Polen, Canada, Frankrijk en nog zo’n 50 andere landen. Drie landen voerden daarin de boventoon. Die drie landen hadden het gezag om de belangrijke beslissingen te kunnen nemen: de Sovjet-Unie, Amerika en Engeland.
De drie landen accepteerden elkaars invloedssfeer. Sovjet-Unie kon nu flinke druk uitoefenen op de Oost-Europese landen. Stuk voor stuk kregen de landen van Oost-Europa - tegen hun wil - een communistische regering.
Stap 3: Potsdam
| Churchill, Truman en Stalin
Attlee, Truman en Stalin
Potsdam en de toekomst van Duitsland en Europa
In Torgau aan de rivier de Elbe, in het midden van Duitsland, kwamen de Amerikaanse en Russische soldaten elkaar tegen. Enkele dagen later viel Berlijn en op 8 mei was de oorlog voorbij.
Negen weken later kwamen de Grote Drie weer bij elkaar om verder te beslissen hoe Duitsland moest worden bestuurd. Die beslissing was ook al genomen bij de Conferentie van Jalta, maar concrete afspraken ontbraken.
De drie leiders kwamen bijeen in Potsdam, vlak bij Berlijn.
De Conferentie van Potsdam duurde van 17 juli tot 2 augustus 1945.
Het waren niet dezelfde mannen als in Jalta. Van die drie grote leiders was alleen Stalin over. De Amerikaanse president Roosevelt was op 12 april overleden en opgevolgd door president Harry S. Truman. In Engeland waren er verkiezingen op 25 juli, tijdens de Conferentie van Potsdam. Churchill verloor de verkiezingen en werd als premier opgevolgd door Clement Attlee. Halverwege de conferentie vertrok Churchill en kwam Attlee halsoverkop naar Potsdam.
De discussies tussen de drie nieuwe ‘grote leiders’ verliepen veel moeizamer dan in Jalta. Het wantrouwen tussen Attlee en Truman aan de ene kant en Stalin aan de andere kant werd steeds groter.
Genomen beslissingen
Duitsland en Berlijn werden verdeeld in vier bezettingszones.
De belangrijkste nazi’s werden vervolgd door het Internationale Militaire Tribunaal van Neurenberg. Het staat bekend als de processen van Neurenberg.
Er kwam een nieuwe grens tussen Duitsland en Polen.
Duitstalige minderheden in Oost-Europa kregen ‘onder menselijke omstandigheden’ een nieuwe woonplaats in Duitsland zelf (in werkelijkheid werden de Duitstalige minderheden met grof geweld door de Russen verdreven).
Van de afspraken voor een gemeenschappelijke toekomst voor Duitsland en Europa kwam niets terecht. In 1946 constateerde de ex-premier Churchill dat Europa verdeeld was in twee blokken, gescheiden door wat hij een IJzeren Gordijn (zie ook de opdracht over Berlijnse Muur) noemde.
In Jalta hadden de drie landen ook afgesproken dat de Sovjet-Unie de geallieerden zou helpen met de oorlog tegen Japan. Het wantrouwen was inmiddels zo groot geworden dat president Truman zo snel mogelijk de oorlog met Japan wilde beëindigen. Vier dagen na het einde van de Conferentie van Potsdam, op 6 augustus, viel de eerste atoombom in Japan, op Hiroshima. Drie dagen later, op 9 augustus, gooiden de Amerikanen de tweede atoombom, ditmaal op Nagasaki.
Met deze bommen versnelden de Amerikanen niet alleen het einde van de oorlog in Japan. Ook toonde Amerika met deze bommen haar kracht aan de Sovjet-Unie. Stalin wilde hierbij niet achterblijven. In 1949, vier jaar na het gooien van de bommen op Hiroshima en Nagasaki, hield de Sovjet-Unie zijn eerste test met een atoombom.
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Geallieerden
Alle landen die tijdens het einde van de Tweede Wereldoorlog als bondgenoten tegen de Duitsers vochten: Engeland, Amerika, Sovjet-Unie, China, Polen, Canada, Frankrijk en nog 50 andere landen.
De Grote Drie
Stalin, secretaris-generaal van de Sovjet-Unie. Roosevelt, president van de Verenigde Staten van Amerika. Churchill, premier van Groot-Brittannië.
Invloedssfeer
Met het woord invloedssfeer bedoelen we het gebied waar een staat invloed op heeft en de macht heeft om de zaken naar zijn hand te zetten.
Conferentie van Jalta
Op 4 februari 1945 kwamen de drie grote leiders van de geallieerden, Stalin, Roosevelt en Churchill, in Jalta bij elkaar om te bespreken wat er na de Tweede Wereldoorlog met Duitsland moest gebeuren. Ze maakten er ook afspraken over de verdeling van invloedssferen in Europa.
Conferentie van Potsdam
Van 17 juli tot 2 augustus 1945 kwamen de Grote Drie weer bij elkaar om verder te beslissen hoe Duitsland na de Tweede Wereldoorlog moest worden bestuurd. Deze keer waren dat: Harry S. Truman (de opvolger van Roosevelt), Stalin en Clement Attlee (de opvolger van Churchill).
Eindproduct A: Toets
Als eindproduct A van deze opdracht maak je een toets.
In de toets combineer je 10 uitspraken die door 5 mensen zijn gedaan.
Van ieder van hen geef je ook aan welke functie ze hadden.
Met het verbinden van de juiste uitspraken aan de juiste personen en functies laat je zien dat je de leerdoelen hebt behaald.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Als je kiest voor eindopdracht B maak je een portret.
Je kiest één van volgende personen:
Jozef Stalin
Franklin D. Roosevelt
Winston Churchill
Van één van deze personen ga je een portret maken.
Een portret is een manier een persoon in beeld te brengen.
Je gaat van één van de drie personen hierboven een portret maken.
Kies één van de drie personen uit. Overleg met je docent.
Verzamel informatie over de persoon die je hebt gekozen:
- iets over zijn persoonlijke leven.
- iets over zijn werk.
- iets over zijn rol in de Grote Drie.
Zoek ook enkele afbeeldingen van de persoon.
Bepaal hoe je de informatie in beeld wilt brengen.
Kijk voor tips een tools in de Gereedschapskist.
Beoordeling
Het portret laat je beoordelen door je docent.
Bij de beoordeling let je docent op:
De inhoud: heb je laten zien dat je weet hoe het leven van één van de drie personen er uit zag, wat zijn werk was en wat zijn rol was in de Grote Drie.
De vorm: het portret is maximaal 1 A4 lang en voorzien van afbeeldingen.
Taalfouten: heb je het portret in goed Nederlands opgeschreven?
Een portret van een persoon is een goede manier om allerlei informatie over die persoon in beeld te brengen. Dit kan in de vorm van een schilderij, een foto of een beeld van klei of ander materiaal. Portretten zijn vaak simpele afbeeldingen van iemands gezicht, zonder dat daar veel creativiteit aan te pas komt.
Terugkijken
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de intro nog eens door. Past de intro goed bij de opdracht.
Gaf de video een goed beeld van de onderlinge verhoudingen? Kon je de informatie uit de video gebruiken in de rest van de opdracht?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?
Inhoud
Wist je al veel over de conferenties in Jalta en Potsdam? Vond je dit een interessante opdracht?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht?
A: Ging het goed? Hoeveel vragen heb je juist beantwoord? Vond je het moeilijk?
B: Is het gelukt om een duidelijk portret te maken een van de Grote Drie? Welk aspect uit zijn leven vond je het meest interessant? Waarom?
Het arrangement Jalta en Potsdam vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO-KGT. leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema De Koude Oorlog. Het onderwerp van deze les is Jalta en Potsdam. Vlak voor en vlak na het einde van de Tweede Wereldoorlog proberen de geallieerden in twee conferenties afspraken te maken over de toekomst van Duitsland en Europa. Het materiaal bespreekt De Grote Drie: Stalin van Sovjet Unie, Roosevelt van de VS en Churchill van Groot-Brittanië en waarom deze drie grote leiders van de geallieerden bij elkaar kwamen in Jalta. Voor de conferentie in Potsdam Roosevelt vervangen door Truman en Attlee verving Churchill. Hier zijn afspraken gemaakt maar er zijn maar enkele gelukt. De drie landen hebben de macht in Europa verdeeld en welke gevolgen dat had. Als laatst wordt besproken waarom Amerika twee Japanse steden met atoombommen heeft bestookt. Verdere begrippen horende bij deze les zijn: geallieerden en invloedssfeer.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO-KGT. leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema De Koude Oorlog. Het onderwerp van deze les is Jalta en Potsdam. Vlak voor en vlak na het einde van de Tweede Wereldoorlog proberen de geallieerden in twee conferenties afspraken te maken over de toekomst van Duitsland en Europa. Het materiaal bespreekt De Grote Drie: Stalin van Sovjet Unie, Roosevelt van de VS en Churchill van Groot-Brittanië en waarom deze drie grote leiders van de geallieerden bij elkaar kwamen in Jalta. Voor de conferentie in Potsdam Roosevelt vervangen door Truman en Attlee verving Churchill. Hier zijn afspraken gemaakt maar er zijn maar enkele gelukt. De drie landen hebben de macht in Europa verdeeld en welke gevolgen dat had. Als laatst wordt besproken waarom Amerika twee Japanse steden met atoombommen heeft bestookt. Verdere begrippen horende bij deze les zijn: geallieerden en invloedssfeer.
Vlak voor en vlak na het einde van de Tweede Wereldoorlog proberen de geallieerden in twee conferenties afspraken te maken over de toekomst van Duitsland en Europa. Slagen ze daar in? Dat is aan jullie om te onderzoeken.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
In deze opdracht gaat het over de conferenties waarin de geallieerden na de Tweede Wereldoorlog afspraken probeerden te maken over de toekomst van Duitsland en Europa.
|
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
