Twee militaire allianties stonden tegenover elkaar bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog (WOI) en misschien verwachtten de meeste soldaten wel snel weer thuis te zijn. Het liep anders. Er ontstond een langdurige oorlog, een uitputtingsslag die zijn weerga niet kende en die in de top-5 van gruwelijke oorlogen terecht zou komen. Er kwam pas een einde aan toen de Amerikanen zich ermee gingen bemoeien.
De volgende video geeft een bijzonder beeld van de Eerste Wereldoorlog. Een Engelse regisseur heeft de zwart-wit beelden voorzien van kleur en geluid.
Kijk de video en maak daarna deze opdracht over het verloop van de Eerste Wereldoorlog.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
het begrip loopgravenoorlog omschrijven en uitleggen hoe de loopgravenoorlog door militairen werd gevoeld.
twee voorbeelden geven van nieuwe technieken die tijdens WO-I werden gebruikt en omschrijven dat door deze nieuwe technieken het aantal slachtoffers hoog opliep.
omschrijven dat aan het einde van WO-I de wereld geteisterd werd door een nieuwe, dodelijke ziekte.
uitleggen waarom Amerika neutraal wilde blijven, maar toch aan de oorlog ging meedoen.
aan de hand van een voorbeeld duidelijk maken dat na de oorlog, in 1918, de kaart van Europa opnieuw getekend werd.
omschrijven wat de gevolgen waren voor de verliezers van de oorlog.
Wat kan ik al?
Lees voor je deze opdracht maakt eerst nog even een keer de Kennisbank Onderbouw.
Zorg dat je na het lezen van de Kennisbank de volgende vraag kunt beantwoorden:
Waarom mengde Amerika zich in de oorlog die in Europa werd uitgevochten?
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leest over de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog
Stap 2
Je leest over de nieuwe technieken die in de Eerste Wereldoorlog veel werden gebruikt en leert welke gevolgen dit had.
Stap 3
Je leest over de slachtoffers in de Eerste Wereldoorlog
Stap 4
Je leest over de rol van Amerika in de Eerste Wereldoorlog en wat het betekende voor deze oorlog.
Stap 5
Je leest over de nieuwe kaart van Europa die na de Eerste Wereldoorlog ontstond.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort deze opdracht.
Eindproduct
Je schrijft een brief van het front naar huis of andersom.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je twee à drie lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Loopgraven
Bij het uitbreken van de oorlog waren de verschillende grote mogendheden ervan overtuigd dat zij ‘de eerste klap’ konden uitdelen, dankzij hun eigen superieure plannen. Zij overschatten hun eigen mogelijkheden en onderschatten de reacties van de vijand.
Voor het uitdelen van de eerste klap was snelle mobilisatie van de legers nodig. De mobilisering van het Duitse leger verliep goed en snel, maar de Duitsers ondervonden veel meer tegenstand dan ze hadden verwacht. Ze dachten ook dat de Russen veel meer tijd nodig hadden voor hun mobilisatie.
Het idee was om eerst Frankrijk uit te schakelen en daarna de soldaten per trein naar Rusland te sturen om de Russen te verslaan. De snelle overrompeling van de Fransen mislukte. Bovendien vielen meteen in het begin van de oorlog de Russen het oosten van het Duitse Rijk binnen. Ze werden teruggeslagen, maar van een snelle overname van het Russische Rijk was geen sprake meer.
Ook de Engelsen gingen naïef de oorlog in. De bevolking had een geromantiseerd beeld van de oorlog. Massaal meldden jongemannen zich voor het leger aan. Degenen die zich niet aanmeldden werden met de nek aangekeken. De meisjes gaven hen witte veren, symbolen voor lafheid.
Iedereen was ervan overtuigd “weer thuis te zijn als de bladeren vallen.” In werkelijkheid duurde de oorlog ruim vier jaar. De snelle oorlog liep vast in de modder van België en Noord-Frankrijk.
De hel op aarde
Na een week of zes zat er geen beweging meer in het oorlogsfront. De legers groeven zich in om zich beter te kunnen beschermen tegen mitrailleurs en rondvliegende scherven van artilleriegranaten. De ondiepe schuttersputjes werden met elkaar verbonden en dieper uitgegraven. Zo ontstonden er gangen. De loopgraven.
Het werd in de loop der tijd een gecompliceerde frontlijn, opgebouwd uit een wirwar van gangen, verdedigingslinies, bunkers, schuilplaatsen, onderkomens, wapenopstellingen, verbindingsloopgraven en prikkeldraadversperringen.
Tussen de loopgraven van beide kanten ontstond er een niemandsland van enkele meters tot meer dan driehonderd meter breed. Het niemandsland was bezaaid met mijnen, prikkeldraadversperringen en ontelbare kraters van granaatinslagen, meestal gevuld met drabbig groengekleurd water waarin niet zelden lijken van mensen of paarden lagen te rotten.
Voor de soldaten waren de loopgraven de hel op aarde. Ze stonden tot in de knieën in de modder. Alles werd vochtig en smerig en veel soldaten werden ernstig ziek. Als iemand dodelijk getroffen werd of door een ziekte overleed, kon het lijk meestal niet snel worden weggevoerd of begraven. De lijken en de etensresten trokken ratten aan. De soldaten liepen elk moment van de dag (en nacht) gevaar. Een sigaret was op kilometers afstand in het donker te zien en trok de aandacht van sluipschutters. Vanuit de lucht konden ze getroffen worden door een bombardement. En regelmatig werden ze de loopgraaf uitgestuurd in een (vaak zinloze) poging om terrein te winnen en liepen ze de kans om te worden neergemaaid door mitrailleurs. Er vielen zoveel slachtoffers dat je ook beter niet te veel vriendschappen kon sluiten.
Zie ook de Schooltv-film: Soldaat in de Eerste Wereldoorlog: een uitzichtloos gevecht.
Maak na het kijken de vragen.
Stap 2: Nieuwe technieken
Door nieuwe technieken vielen er in de Eerste Wereldoorlog veel meer slachtoffers dan in voorgaande oorlogen. De technieken waren nieuw, maar de manier van oorlog voeren was daar vaak nog niet op aangepast.
De mitrailleur is een volautomatisch snelvuurwapen dat ook wel machinegeweer wordt genoemd. De voorloper ervan stamt uit 1718 en werd ook in de Frans-Duitse oorlog van 1870 al ingezet. In de Eerste Wereldoorlog werd de Mitrailleur voor het eerst op grote schaal gebruikt.
Tijdens de oorlog werd het voetvolk van beide kampen de loopgraven uitgestuurd in de hoop terrein te winnen. Dankzij de vuurkracht van de mitrailleurs vielen deze soldaten bij bosjes. De officieren kenden geen andere tactiek. Het enige dat ze konden bedenken is nieuwe rekruten te laten aanrukken met steeds hetzelfde resultaat.
De geallieerden op hun beurt gebruikten ook gifgassen en de eerste gasmaskers deden hun intrede. De eerste maskers waren nog primitief en hielpen nauwelijks. De inzet van een gifgas was ook gevaarlijk voor de eigen troepen. Regelmatig waaiden de gifgassen de verkeerde kant op als de windrichting verkeerd was.
Een test met het type Mark I in Engeland. De tank moest
zo geconstrueerd worden dat hij een greppel van anderhalve
meter kon oversteken.
De oorlog liep vaak letterlijk vast in de modder van België en Noord-Frankrijk. In 1916 kwamen de Britten op het idee om de draaibare koepels van pantserauto’s op onderstellen met rupsbanden te plaatsen: de tank was geboren!
Bij de Derde Slag bij Ieper in 1917 werden al 216 tanks door de Britten ingezet. Omdat de tank, Mark IV, van onderen niet waterdicht was, sloeg de motor tijdens het rijden door de modder vaak af en konden de Duitsers de bemanning makkelijk uitschakelen.
Later dat jaar was de Tankslag bij Cambrai van november-december 1917 met de inzet van 476 tanks wel een groot succes. Dat kwam door verbeteringen aan de tank, maar vooral door het vele oefenen en doordat de Duitsers totaal verrast waren en niets tegen de tanks konden beginnen.
U-boot 5, een van de eerste Duitse U-boten van 1915
U-boot is de afkorting van Unterseeboot, Duits voor onderzeeër. Het idee voor de ontwikkeling van een U-boot kwam van een generaal die gelezen had over de Turtle, een Amerikaanse houten eenmansonderzeeboot van 1784. Na experimenteren met prototypes begonnen de Duitsers met het bouwen van de U-boten in 1915. De techniek stond nog in de kinderschoenen, maar de Britten hadden geen verweer. Veel scheepskonvooien werden slachtoffer van de U-boten. In totaal hebben de U-boten zo’n 3700 schepen laten zinken. De U-bootcommandant Dönitz beschreef het torpederen van deze schepen als ‘ongestraft prijsschieten’.
Pas aan het einde van de oorlog hadden de Britten een antwoord gevonden: dieptebommen.
Stap 3: Slachtoffers
In totaal hebben naar schatting 65 miljoen militairen meegevochten. Zo’n 15% van hen (ruim 9 miljoen) is gesneuveld. Daarnaast is zo’n 30% gewond geraakt (bijna 18 miljoen). In totaal is rond 45% oorlogsslachtoffer.
Aantal doden
Aantal gewonden
Totaal aantal slachtoffers
Frankrijk
1.398.000
4.266.000
5.664.000
België
36.000
44.686
80.686
Groot-Brittannië
723.000
1.662.625
2.385.625
Britse Empire
198.000
427.587
625.587
Italië
578.000
947.000
1.525.000
Rusland
1.811.000
1.450.000
3.261.000
Verenigde Staten
114.000
205.690
219.690
Roemenië
250.000
120.000
370.000
Servië
278.000
133.148
411.148
Griekenland
26.000
21.000
47.000
Portugal
7.000
13.751
20.751
Geallieerden totaal
5.419.000
9.291.487
14.710.487
Bron: Naill Ferguson – Pity of War
Aantal doden
Aantal gewonden
Totaal aantal slachtoffers
Duitsland
2.037.000
4.207.028
6.244.028
Oostenrijk-Hongarije
1.100.000
3.620.000
4.700.000
Bulgarije
88.000
152.390
240.390
Turkije
804.000
400.000
1.204.000
Centralen totaal
4.029.000
8.379.418
12.408.418
Bron: Naill Ferguson – Pity of War
Aantal doden
Aantal gewonden
Totaal aantal slachtoffers
Totaal Geallieerden
5.419.000
9.291.487
14.710.487
Totaal Centralen
4.029.000
8.379.418
12.409.418
Totaal WO I
9.448.000
17.670.905
27.118.905
Bron: Naill Ferguson – Pity of War
Velen waren getraumatiseerd en geschokt door alles wat ze hadden meegemaakt. Van posttraumatische stressstoornis (PTSS) had niemand toen nog gehoord. Het leven van menige militair na de schokkende gebeurtenissen van de Eerste Wereldoorlog was ernstig verstoord, zonder dat ze de juiste medische hulp kregen.
Naast militaire slachtoffers vielen er ook oorlogsslachtoffers onder de burgers, in totaal ongeveer een miljoen. Daarnaast vielen er ook zes miljoen burgerslachtoffers als gevolg van de honger en ziektes.
In 1918 kwam er nog een ramp overheen die meer slachtoffers maakte dan de oorlog: de Spaanse griep. Omdat de ziekte voor het eerst in Spanje in het nieuws verscheen kreeg deze nieuwe ziekte de naam Spaanse griep, maar later bleek de oorsprong waarschijnlijk Amerika te zijn.
In 1918 werden er honderdduizenden jongemannen uit Amerika naar Engeland en Frankrijk verscheept op overvolle schepen. De bases waar ze terechtkwamen voordat ze verscheept waren, waren ook overvol. De basis Fort Devens bij Massachusetts in Amerika bijvoorbeeld was berekend op 30.000 militairen. In werkelijkheid zaten in 1918 er 45.000. Zo’n 14.000 van hen werden ziek en 750 stierven. Tijdens de overtochten zijn meer dan 50.000 Amerikaanse militairen op zee ziek geworden en gestorven.
Er zijn meer militairen in bed gestorven door de griep dan op het slagveld. Maar niet alleen militairen werden ziek. De ziekte was zeer besmettelijk en maakte geen onderscheid tussen militair of burger. In totaal maakte de Spaanse griep wereldwijd 50 miljoen dodelijke slachtoffers. Waaronder heel veel jongeren. Onder de militairen werd gezegd: “De ‘germs’ waren nog dodelijker dan de ‘Germans’ (germs = ziektekiemen, Germans = Duitsers).
Stap 4: Amerika doet mee
Bij het aanbreken van de Eerste Wereldoorlog is Amerika neutraal. Er zijn twee incidenten waardoor Amerika toch in 1917 mee gaat doen met de oorlog, aan de zijde van de geallieerden. Die twee incidenten zijn het torpederen van de Lusitania en de onderschepping van een telegram van de Duitse minister Zimmermann.
De Lusitania was een luxe schip voor 2198 passagiers en een bemanning van 850 zeelieden dat tussen Groot-Brittannië en de Verenigde Staten heen en weer pendelde. Op 7 mei 1915 was het schip onderweg van New York naar Liverpool. Vlak voor de kust van Ierland werd het getroffen door een torpedo die een explosie veroorzaakte. De Duitse onderzeeboot U-20 raakte de Lusitania aan de stuurboordzijde. De explosie daarna was het gevolg van ontploffend kolengruis of munitie die het schip ook vervoerde. De Lusitania zonk binnen 18 minuten, waarbij 1198 opvarenden omkwamen. Onder hen waren 128 Amerikanen.
De Duitsers verwezen naar de aangekondigde duikbotenoorlog en legden de schuld bij de Britten en Amerikanen. Duitsland weigerde de verantwoordelijkheid op zich te nemen, maar wilde wel schadevergoedingen betalen aan de Amerikanen. De Amerikanen gingen niet akkoord, maar wilden wachten met hun reactie tot na de presidentsverkiezingen van 1916.
De verontwaardiging bij de gewone Amerikanen was groot, maar het conflict liep met een sisser af.
De originele telegram (gecodeerd).
Op 16 januari 1917 stuurde de Duitse minister voor Buitenlandse Zaken Arthur Zimmermann een geheim en gecodeerd telegram naar zijn collega’s in Mexico. Dat telegram werd onderschept door de Britse geheime dienst en naar de Amerikanen doorgespeeld. Zimmermann hoopte Mexico over te halen zich aan te sluiten bij de Duitsers. Hij schreef ook dat hij hoopte dat Amerika neutraal zou blijven. Zo niet, dan zou Duitsland Mexico helpen bij een aanval op Amerika.
Het onderschepte en gekraakte telegram luidde: "We zijn van plan op 1 februari te beginnen met een onbeperkte duikbotenoorlog. Er zal desalniettemin naar worden gestreefd de Verenigde Staten van Amerika neutraal te houden. In het geval dat dit niet lukt, stellen we Mexico een verbond voor op de volgende basis: gemeenschappelijk oorlog voeren, gemeenschappelijk vrede sluiten. Genereuze financiële steun en akkoord van onze kant dat Mexico vroeger verloren gebied in Texas, Nieuw-Mexico en Arizona herovert. Details van deze overeenkomst laten wij geheel over aan uwe hooggeborene. Uwe hooggeborene zal het voorgaande in het diepste geheim en zo snel mogelijk nadat oorlog met de Verenigde Staten van Amerika zeker is aan de president mededelen en zal de suggestie toevoegen dat hij, op eigen initiatief, Japan zal uitnodigen voor onmiddellijke oorlogsdeelname en tegelijkertijd bemiddelen tussen Japan en onszelf. Maak alstublieft de President attent op het feit dat de meedogenloze inzet van onze duikboten nu het vooruitzicht biedt Engeland binnen een paar maanden tot vrede te dwingen. Ontvangst bevestigen. Getekend, ZIMMERMANN."
Op 6 april verklaarde Amerika de oorlog aan Duitsland. Mexico hield zich buiten de oorlog en wees het verzoek van Duitsland af.
Het duurde enkele maanden om alle 4,5 miljoen Amerikaanse soldaten te mobiliseren en naar Europa over te brengen.
Intussen sloot Duitsland vrede met Rusland (na het vallen van de Russische tsaar). Daardoor konden de Duitsers hun soldaten uit het oosten weghalen en verplaatsen naar het westelijke front.
In de zomer van 1918 begonnen de Duitsers met een alles of niets-offensief. Ze kwamen tot op 50 kilometer van Parijs, maar de overmacht was dankzij de inzet van de Amerikaanse militairen simpelweg te groot. Toen de keizer in eigen land werd afgezet en naar Nederland vluchtte, voerden Duitse burgers -en niet de militairen- onderhandelingen met de geallieerden die leidden tot een wapenstilstand. Op 11 november 1918 was de Eerste Wereldoorlog voorbij.
Stap 5: Een nieuwe kaart
Na de Eerste Wereldoorlog werd de kaart van Europa opnieuw getekend:
Linker afbeelding: de data tussen (...) verwijzen naar het jaar dat een van de landen zich aansloot bij een van de bondgenootschappen.
De Dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije houdt op te bestaan. Oostenrijk en Hongarije worden gesplitst. De Dubbelmonarchie verliest bovendien veel terrein aan de nieuwe landen Polen, Tsjecho-Slowakije en Joegoslavië.
Duitsland verliest ook veel terrein, met name aan Polen. Polen wordt weer zelfstandig (zoals tot 1795 ook het geval was) en wordt groter dan voorheen. Polen vormt een wig in Duitsland dat nu in tweeën is gedeeld. Verder verliest Duitsland de Elzas weer aan Frankrijk.
Verliezer is ook het Ottomaanse Rijk. Het rijk wordt opgesplitst en de sultan verliest zijn macht. Er ontstaat een onafhankelijkheidsoorlog tegen de sultan. In 1923 ontstaat het moderne Turkije en houdt het Ottomaanse Rijk op te bestaan.
De verliezers van de Eerste Wereldoorlog verliezen niet alleen veel land, maar moeten ook torenhoge herstelbetalingen voldoen. Dat leidt tot een diepe economische crisis en zet veel kwaad bloed onder vooral de Duitsers. Volgens geschiedkundigen hebben deze hoge herstelbetalingen mede geleid tot het ontstaan van de Tweede Wereldoorlog zo’n 20 jaar later.
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Loopgraaf
Om zich beter te beschermen tegen rondvliegende scherven en artilleriegranaten groeven de soldaten aan het front de ondiepe schuttersputjes verder uit en verbonden ze met elkaar. Zo ontstonden er gangen, de loopgraven.
Loopgravenoorlog
Oorlog waarbij de soldaten zich verschuilen in loopgraven en van daaruit hun militaire acties uitvoeren en terrein proberen te winnen. De Eerste Wereldoorlog was een loopgravenoorlog.
Niemandsland
Strook land dat van niemand is, gelegen tussen twee oorlogsfronten of tussen twee grenzen.
Gifgas
Chemisch wapen. Gas waarmee geprobeerd wordt om de vijand te doden. In de Eerste Wereldoorlog maakte men daarvoor gebruik van o.a. mosterdgas.
U-boot
Onderzeeboot
Posttraumatische stress-stoornis (PTSS)
Psychische klachten die kunnen ontstaan na (post) het meemaken van een schokkende gebeurtenis (trauma), zoals een oorlog of natuurramp. Het lukt veel mensen niet om hun trauma te verwerken. Ze voelen zich hulpeloos en machteloos en verliezen alle gevoel van veiligheid en zekerheid.
Eindproduct: Brief
Als eindproduct schrijf je een brief vanaf het front of naar het front.
De brief vanaf het front
Het is eind november 1914. Je hebt je enthousiast aangemeld voor het Britse leger. Iedereen deed mee, ook al twijfelde je nog een beetje, maar je wilde niet als een lafaard gezien worden. Je hebt beloofd dat je thuis zou zijn “als de bladeren vallen.” De bladeren zijn gevallen, maar de oorlog is nog lang niet voorbij. Je schrijft een brief aan je geliefde om duidelijk te maken dat de oorlog heel anders is dan je verwacht had.
De brief naar het front
Het is eind november 1914. Je geliefde heeft zich aangemeld voor het Britse leger. Je hebt hem enthousiast gemaakt, ook omdat je niet wilde dat hij als een lafaard zou worden gezien. Hij heeft je beloofd dat hij thuis zou zijn “als de bladeren vallen.” De bladeren zijn gevallen en je maakt je zorgen, omdat hij nog niet thuis is gekomen. Bovendien heb je het gerucht gehoord dat de oorlog heel anders verloopt dan iedereen gedacht had. Je schrijft je geliefde een brief met al je zorgen.
Beoordeling
De brief laten jullie beoordelen door jullie docent.
Bij de beoordeling let jullie docent op:
De inhoud: past de inhoud van de brief bij de situatie van november 1914 toen het geromantiseerde beeld over de oorlog aan het kantelen was?
De vorm: is de brief met zorg geschreven en maximaal 1 A4 lang?
Taalfouten: bevat de brief niet te veel taalfouten?
Een brief is een goede manier om aan iemand te laten weten wat je van een bepaald
onderwerp vindt of iemand te vragen om in actie te komen rond een bepaald onderwerp.
Terugkijken
Intro:
Lees de intro nog eens door. Past de intro goed bij de opdracht.
Hielp de video om een duidelijker beeld te krijgen van de soldaten die naar het front gingen?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 à 3 uur met de opdracht bezig zou zijn.
Had je die tijd ook nodig voor deze opdracht of kwam je tijd te kort?
Inhoud
Wist je al veel over dit onderwerp?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Ging het goed? Is het gelukt om de angsten herkenbaar te beschrijven in de brief. Lukt het je om je goed te verplaatsen in de briefschrijver?
Het arrangement Verloop WOI vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO KGT leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Overzicht 1900 - 1945. Het onderwerp van de les is Verloop van WOI. Twee militaire allianties stonden tegenover elkaar bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog (WOI) en misschien verwachtten de meeste soldaten wel snel weer thuis te zijn. Het liep anders. Er ontstond een langdurige oorlog, een uitputtingsslag die zijn weerga niet kende en die in de top-5 van gruwelijke oorlogen terecht zou komen. Dit kwam door onder andere door loopgraven. Loopgraven waren voor soldaten hel op aarde door ziekte, honger, trauma en dag en nacht gevaar. Daarbij waren er nieuwe technieken zoals de volautomatische snelvuurwarens (machinegeweer), het gebruik van gisgassen, de tank op rupsbanden en de U-boot (onderzeeër). Er kwam pas een einde aan toen de Amerikanen zich ermee gingen bemoeien. Uiteindelijk zijn er ontzettend veel mensen gesneuveld, maar meer door griep en andere ziekte dan op het slagveld. De Eerste wereldoorlog heeft gezorgd voor een nieuwe kaart door het uiteenvallen van (verschillende) grootmachten. Begrippen die verder nog bij deze les horen zijn Niemandsland en Posttraumatisch Stress-stoornis (PTSS).
De tijd van de wereldoorlogen (1900 - 1950);
Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
2 uur en 30 minuten
Trefwoorden
arrangeerbaar, geschiedenis, gifgassen, loopgraven, stercollectie, u-boot, verloop van de eerste wereldoorlog, vmbo-kgt34, volautomatische snelvuurwapens, ziekte
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor VMBO KGT leerjaar 3 en 4. Deze les valt onder het thema Overzicht 1900 - 1945. Het onderwerp van de les is Verloop van WOI. Twee militaire allianties stonden tegenover elkaar bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog (WOI) en misschien verwachtten de meeste soldaten wel snel weer thuis te zijn. Het liep anders. Er ontstond een langdurige oorlog, een uitputtingsslag die zijn weerga niet kende en die in de top-5 van gruwelijke oorlogen terecht zou komen. Dit kwam door onder andere door loopgraven. Loopgraven waren voor soldaten hel op aarde door ziekte, honger, trauma en dag en nacht gevaar. Daarbij waren er nieuwe technieken zoals de volautomatische snelvuurwarens (machinegeweer), het gebruik van gisgassen, de tank op rupsbanden en de U-boot (onderzeeër). Er kwam pas een einde aan toen de Amerikanen zich ermee gingen bemoeien. Uiteindelijk zijn er ontzettend veel mensen gesneuveld, maar meer door griep en andere ziekte dan op het slagveld. De Eerste wereldoorlog heeft gezorgd voor een nieuwe kaart door het uiteenvallen van (verschillende) grootmachten. Begrippen die verder nog bij deze les horen zijn Niemandsland en Posttraumatisch Stress-stoornis (PTSS).
arrangeerbaar, geschiedenis, gifgassen, loopgraven, stercollectie, u-boot, verloop van de eerste wereldoorlog, vmbo-kgt34, volautomatische snelvuurwapens, ziekte
Twee militaire allianties stonden tegenover elkaar bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog (WOI) en misschien verwachtten de meeste soldaten wel snel weer thuis te zijn. Het liep anders. Er ontstond een langdurige oorlog, een uitputtingsslag die zijn weerga niet kende en die in de top-5 van gruwelijke oorlogen terecht zou komen. Er kwam pas een einde aan toen de Amerikanen zich ermee gingen bemoeien.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Lees voor je deze opdracht maakt eerst nog even een keer de Kennisbank Onderbouw.
Bij het uitbreken van de oorlog waren de verschillende grote mogendheden ervan overtuigd dat zij ‘de eerste klap’ konden uitdelen, dankzij hun eigen superieure plannen. Zij overschatten hun eigen mogelijkheden en onderschatten de reacties van de vijand.
De hel op aarde
De mitrailleur is een volautomatisch snelvuurwapen dat ook wel machinegeweer wordt genoemd. De voorloper ervan stamt uit 1718 en werd ook in de Frans-Duitse oorlog van 1870 al ingezet. In de Eerste Wereldoorlog werd de Mitrailleur voor het eerst op grote schaal gebruikt.
De geallieerden op hun beurt gebruikten ook gifgassen en de eerste gasmaskers deden hun intrede. De eerste maskers waren nog primitief en hielpen nauwelijks. De inzet van een gifgas was ook gevaarlijk voor de eigen troepen. Regelmatig waaiden de gifgassen de verkeerde kant op als de windrichting verkeerd was.
In totaal hebben naar schatting 65 miljoen militairen meegevochten. Zo’n 15% van hen (ruim 9 miljoen) is gesneuveld. Daarnaast is zo’n 30% gewond geraakt (bijna 18 miljoen). In totaal is rond 45% oorlogsslachtoffer.
De Lusitania was een luxe schip voor 2198 passagiers en een bemanning van 850 zeelieden dat tussen Groot-Brittannië en de Verenigde Staten heen en weer pendelde. Op 7 mei 1915 was het schip onderweg van New York naar Liverpool. Vlak voor de kust van Ierland werd het getroffen door een torpedo die een explosie veroorzaakte. De Duitse onderzeeboot U-20 raakte de Lusitania aan de stuurboordzijde. De explosie daarna was het gevolg van ontploffend kolengruis of munitie die het schip ook vervoerde. De Lusitania zonk binnen 18 minuten, waarbij 1198 opvarenden omkwamen. Onder hen waren 128 Amerikanen.
Op 6 april verklaarde Amerika de oorlog aan Duitsland. Mexico hield zich buiten de oorlog en wees het verzoek van Duitsland af.
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Als eindproduct schrijf je een brief vanaf het front of naar het front.
