-Zon komt Op in het Oosten. -Zon gaat WEg in het WEsten.
Zon draait in (bijna) 24 uur haar rondje.
Rondje = 360 graden
360 graden/24 uur is 15 graden per uur.
Een zo'n stukje van 15 graden is een tijdzone.
Meridiaan van Greenwich is 0 graden. => Greenwich Mean Time (GMT).
De tijdzone gaat hier 7,5 graden naar west en 7,5 graden naar oost => samen weer 15.
GMT is dus gebaseerd op omwenteling van de aarde rond de zon. Als zon boven de Greenwichmeridiaan staat is het 12:00 GMT (middag).
Willen we de plaatselijke tijd van een land weten dan moeten we dus vanuit GMT gezien naar het Oosten toe Optellen.
Naar het westen toe aftrekken: West is less.
Vanuit de tijd van de haven waar je bent terug rekenen naar GMT is dus precies andersom!
Omwenteling aarde rond de zon is niet precies in 24 uur. Maar 23.935 uur.
Dus 23 uur, en .935 uur
0.935 x 60 = 56.1 minuten
0.1 x60 = 6 seconden.
Dus: een z.g. "sterrendag" duurt 23 uur 56 min 6 seconden.
Dit is ondoenlijk voor een nauwkeurige berekening voor alles dat we nodig hebben om tijden te gebruiken.
Daarom is de atoomklok in het leven geroepen.
Atoomklok.
Atoomkloktijd is gebaseerd op de trilling van het Cesiumatoom die zo nauwkeurig is dat hij in ongeveer 5 miljard jaar 1 seconde fout loopt.
De "Hoofd"atoomklok staat in Parijs.
Die voor Nederland in Delft.
De tijd die de atoomklok weergeeft is dus zeer nauwkeurig.
Daarom geschikt voor bijvoorbeeld GPS, computers, ruimtevaart en andere zaken waarbij een nauwkeurige tijdmeting van buitengewoon belang is.
Deze tijd heet Universal Time Coordinated (UTC).
We hebben geleerd dat er om de 15 graden een andere tijdzone begint.
(Bij de Greenwichmeridiaan 7,5 gr W en 7,5 gr O)
Dat heet een zone.
De tijd in die zone heet dan ook ZONETIJD (ZT).
De tijd die in een land gehouden wordt is niet altijd dezelfde als de zonetijd.
Nederland ligt op zo'n 5 graden Oosterlengte.
In de zone van GMT, dus.
Toch houden wij GMT + 1 uur aan.
Deze tijd heet de Middelbare Europese Tijd (M.E.T.)
In het Engels Central European Time (C.E.T.)
Dit heeft men voornamelijk gedaan voor de handel in Europa.
Heel Europa 1 tijd.
Anders zou bijvoorbeeld het westen van Duitsland ook GMT hebben, maar het oosten GMT +1
En de Oost-Europese landen weer GMT +2 of zelfs meer.
Dat was geen doen, daarom M.E.T.
toch doen niet alle landen hieraan mee.
Portugal vindt bijvoorbeeld dat ze zo ver naar het westen liggen dat ze GMT aanhouden.
(Als je op de kaart kijkt is er wat voor te zeggen: het ligt bijna ten westen van Groot-Brittanië. Ruim binnen de zone GMT -1)
Spanje, echter, houdt wel MET aan.
Zo kan het gebeuren dat als je de grens van Portugal oversteekt naar Spanje je de klok een uur vooruit moet zetten.
Maar van Spanje naar de Westkust van Frankrijk, Bretagne, (dat bijna net zo westelijk ligt als Portugal) niet.
De tijd die in een bepaald land aangehouden wordt heet Lokale Tijd (L.T.), in het Engels Local Time.
En doorgaans geldt: LT = ZT.
Maar dit hoeft dus niet altijd zo te zijn, zoals bijvoorbeeld Portugal.
Dit is normaliter de tijd die je doorgeeft aan de loods etc.
Natuurlijk mag het ook in GMT of UTC, maar dan dien je dat er wel bij te vermelden.
Het is sowieso een goede gewoonte om erbij te vermelden in welke tijd je de ETA doorgeeft.
Dat kan een heel rare situatie opleveren
Door onze visie op wereldkaarten lijkt het dat de USA en Rusland heel veer van elkaar vandaan liggen, maar ze zijn nabij Alaska slechts enkele tientallen kilometers van elkaar verwijderd.
Maar qua tijdzones is het een heel ander verhaal.
Dat het een puinhoop kan zijn met tijd en tijdzones blijkt wel uit het volgende filmpje.
Rekenen met tijd.
Als we willen rekenen met tijd is het handig om te werken met UTC (of GMT die voor ons doel nauwkeurig genoeg is)
Zodoende maak je minder fouten met de tijdzones.
Wat hebben we nodig voor een ETA berekening?
-De tijdzone van haven van vertrek.
-De tijdzone van haven van aankomst.
-De datum en tijd van vertrek in de haven van vertrek.
-De afstand van haven tot haven.
-De gemidddelde snelheid (Vgem) van het schip.
Stel een schip vertrekt uit Singapore en gaat via Kaap de Goede Hoop (Afrika) naar New York.
42-01-2016 19:59 GMT
42 jan slaat natuurlijk nergens op, dus 42 - 31(januari heeft 31 dagen) = 11 februari
ETA: 11-02-2016 19:59 GMT
Tijdzone N.Y. 4:00 -
--------- ETA lokale tijd N.Y. 15:00 op 11-02-2016 Handig hulpmiddel is deze site
Noot: vergeet niet te checken of tijdens de reis er nog sprake is van einde of begin van zomertijd.
Dat scheelt weer een uur.
Zomertijd is in (bijna) alle landen van het laatste weekend van maart t/m laatste weekend van oktober.
(waar je uiteraard alleen iets aan hebt in een haven, niet midden op zee als je een nieuwe ETA wilt berekenen.)
Sommige landen doen hier helemaal niet aan mee, of houden andere dat aan.
Zie hiervoor de Nautical Almanac, Mariners Handbook (Nautical Pilot Nr. 100) of internet.
De Intern. date line
Een heel speciaal fenomeen is de internationale datumgrens.
International Date Line, IDL. Naar het westen toe neemt de tijd vanaf de 0 meridiaan steeds verder af en bij de 180 mer is hij GMT - 12h geworden.
Naar het oosten toe neem het steeds verder toe en is het bij de 180 mer. GMT +12 geworden.
De -12 en de +12 ontmoeten elkaar daar.
Bij het passeren van de meridiaan verspringt de datum.
Van O => W gaat de datum een dag terug
Van W => O gaat de datum een dag vooruit.
Je kunt dus de pech / het geluk hebben je verjaardag 2 x te vieren of juist helemaal niet.
Een verhaal waarvan men niet zeker weet of het verzonnen is of niet is het verhaal van het SS Warrimoo.
De kapitein had op oudjaarsnacht ervoor gezorgd dat ze om 24:00 boordtijd met de midscheeps precies op het kruispunt van de 180 meridiaan en de equator lagen in een ZO koers.
Het voorste deel van het schip lag op het zuidelijk halfrond waar het zomer was
Het achterste deel had winter.
De helft van het schip was het 30 december van het nieuwe jaar terwijl het voorste deel een dag oversloeg en het 1 januari was.
Nu wil het verhaal dat dit zich afspeelde tijdens de eeuwisseling van 1800 en 1900.
Dus het achterschip zat in de 19e eeuw en voorste deel in de 20e.
Samenvattend:
Het schip zat in:
- 2 verschillende dagen
- 2 verschillende maanden
- 2 verschillende jaren
- 2 verschillende seizoenen
- 2 verschillende halfronden N-Z
- 2 verschillende halfronden O-W
Of dit verhaal echt waar is wordt in twijfel getrokken.
Het vergt wel een hele grote voorbereiding en vooruitdenken.
(Wie kómt hier op?)
Wat zeker is:
-Het schip heeft echt bestaan.
-De kapitein is bekend: John Phillips
-Het schip ondernam een reis van Australië naar Canada en was inderdaad in de buurt van de IDL.
- De schrijver Mark Twain was aan boord. Een schrijver die bekend stond/staat om zijn fantastische verhalen. (Tom Sawyer, Huckleberry Finn, Stories you must read before you die.)
Het zou zo maar kunnen dat dit verhaal aan zijn brein ontsproten is, maar mooi (en niet onmogelijk) is het wel.
Het arrangement Tijdzones en ETA berekenen (uittreksel) is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Menno Jacobs
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2024-10-07 10:02:39
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
