Geschiedenis Tijdvak 08 03 - Modern imperialisme

Geschiedenis Tijdvak 08 03 - Modern imperialisme

Inleiding - Modern imperialisme

In de 15e en 16e eeuw werden grote delen van de wereld veroverd door Europese landen. Als landen hun macht in andere delen van de wereld uitbreiden door gebieden te veroveren en te controleren, spreek je van imperialisme.

Door de industrialisatie vanaf de 19e eeuw veranderde de relatie tussen de Europese landen en de landen die zij in hun macht hadden. De behoefte aan grondstoffen én aan afzetgebieden groeide sterk. Het economisch belang van de Europese landen in de gebieden die ze veroverd hadden, nam daardoor sterk toe. Vanaf dat moment spreek je van modern imperialisme. Gebieden die nog niet waren gekolonialiseerd, werden ineens interessant voor de opkomende industrielanden. Europese landen gingen zoveel mogelijk gebieden in Afrika en Azië veroveren.

Grondstoffen

Grondstoffen en afzetgebieden, gebieden waar je de geproduceerde goederen kon verkopen, waren essentieel voor een succesvolle industrialisatie. Grondstoffen als steenkool en ijzererts werden vaak in eigen land gevonden.
Afzetgebieden waren in eerste instantie gebieden in eigen land of Europese landen waar de industrialisatie nog niet was begonnen. Door stijgende productie en verzadiging van de afzetmarkt werd het noodzakelijk om nieuwe afzetgebieden te ontdekken.
Het fabrieksmatig produceren van producten had op die manier grote gevolgen voor de wereld en de wereldvrede.

De industriële revolutie verbond werelddelen met elkaar.

Verovering koloniën

Rond 1880 was Afrika zo goed als verdeeld over de Europese landen. Normaal lopen grenzen langs natuurlijke barrières, zoals rivieren en bergketens.

De grenzen op de kaart van Afrika waren het gevolg van de rivaliteit en onderlinge afspraken tussen Europese landen. Ze werden als het ware met de liniaal op de tekentafel getrokken. Ook dunbevolkte gebieden en grondstofarme gebieden werden ingelijfd.

Prestige en macht waren de drijfveren van de Europese landen. Als land leek je pas mee te tellen als je meedeed met de 'wedloop om Afrika' en andere delen van de wereld.

Links: Engeland strekt zijn tentakels uit naar alle uithoeken van de wereld.
Midden: Ook Duitsland eiste zijn deel van de 'taart' op.
Rechts: Besprekingen tussen Franse en Britse legerleiders in 1898

Het Fasjoda-incident in 1898: Engelse en Franse strijdkrachten komen elkaar tegen.

Onderhandelingen konden nog voorkomen dat de legers elkaar gingen bestrijden.

Bestuurlijke en culturele overheersing na 1850

De moederlanden waren trots op alles wat met hun eigen land te maken had en voelden zich superieur ten opzichte van de koloniën. Dit noemen we nationalisme. De ingelijfde landen in Afrika en Azië kregen de cultuur van het moederland opgedrongen. In de Engelse, Franse, Duitse en andere Europese koloniale gebieden kwam een bestuur zoals in het moederland. 

De leiding was altijd in handen van de blanken. Lagere bestuurders werden soms ook uit de plaatselijke bevolking gerekruteerd.
De taal van het moederland werd verplicht gesteld en dat verklaart het feit dat veel landen in Afrika ook nu nog overwegend Frans- of Engelstalig zijn. 
De cultuur van het moederland was in de koloniën overal zichtbaar zoals in de architectuur, infrastructuur en de kleding van mensen. De oorspronkelijke bewoners werden vaak gedwongen om de eigen cultuur op te geven.
Een belangrijke rol speelde de verspreiding van het christelijke geloof. Tal van missionarissen en zendelingen vertrokken naar de koloniën om het geloof te verspreiden.

  • Het arrangement Geschiedenis Tijdvak 08 03 - Modern imperialisme is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-08-21 13:00:44
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
    Leerinhoud en doelen
    Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    kennisbank, leerlijn, rearrangeerbare, rearrangeerbare leerlijn

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van