Een indicator is een scheikundige stof die een andere stof aantoont door bijvoorbeeld te verkleuren (indicatie = aanwijzing).
Met eenvoudige proefjes kunnen, met behulp van indicatoren, voedingsstoffen zoals suiker (glucose), eiwit, vet, en koolhydraten (zetmeel) in voedingsmiddelen worden aangetoond.
1. Rode koolsap is een indicator om een zuur voedingsmiddel aan te tonen.
Wanneer een voedingsmiddel rood kleurt met rode koolsap toon je aan dat het een zuur voedingsmiddel is. Zure voedingsmiddelen kunnen slecht zijn voor je gebit. Het lost het glazuur van je tanden langzaam op. Het glazuur is de harde laag op je tanden en kiezen.
2. 'JKJ' of jodium ( wordt ook wel een jood-oplossing genoemd) is een indicator voor zetmeel.
Zetmeel is een koolhydraat.
Als er in een monster* voedselbrij zetmeel zit, toont de indicator 'JKJ' dit aan door een verdunning van dit monster blauw/zwart te kleuren.
3. 'Fehlingreagens' is een indicator voor glucose.
Glucose is een verteringsproduct van zetmeel en andere koolhydraten.
Als er in een monster* voedselbrij glucose zit, toont de indicator 'Fehlingreagens' dit aan door een verdunning van dit monster na verwarming geel/oranje te kleuren.
*) Een monster is een klein beetje van de te onderzoeken stof.
Van een persoon worden monsters van voedselbrij genomen op verschillende plekken in het spijsverteringsstelsel.
De voedselbrij wordt daarna met behulp van indicatoren onderzocht op de aanwezigheid van zetmeel en glucose.
4. Biureetoplossing is een indicator voor eiwitten;
Wanneer je meerdere druppels biureetoplossing bij een eiwit doet kleurt het blauw paars.
Als er eiwit in een monster zit krijg je dus een blauw paarse verkleuring.
de biureetoplossing bestaat uit kopersulfaat oplossing (CuSO4) en natriumhydroxide oplossing (NaOH).
4. Sudanlll is een indicator om een vet aan te tonen.
Wanneer er vet aanwezig is, ontstaan er rode bolletjes bovenin het vloeistof.
voedingsstoffen aantonen
Voor de meeste voedingsmiddelen is uitgezocht welke voedingsstoffen er in voorkomen.
Meestal staat op de verpakking van een voedingsmiddel precies welke voedingstoffen erin zitten.
Klopt dat allemaal wel en wat als het voedingsmiddel niet verpakt is?
In deze opdracht leer je hoe je onderzoeken of een voedingsmiddel suiker of (glucose), zetmeel bevat. Je gaat ook kijken of een voedingsmiddel zuur is.
Vooraf
volgorde
Je gaat van drie verschillende voedingsmiddelen aantonen of er eiwitten, glucose of zetmeel in zit. Verder ga je naar drie verschillende dranken kijken of het een zure drank is.
Je maakt van alle proefjes een kort verslag:
Hierin komen de volgende onderdelen te staan:
1. Onderzoeksvraag;
2. Werkwijze met daarin de stoffen die gebruikt hebt
Je beschrijft puntsgewijs hoe je aan het werk gegaan bent.
3. Waarnemingen: Je beschrijft hoe de stof er uit ziet voor tijdens en na het uitvoeren van de proef.
4. Conclusie:
Naar aanleiding van de proeven kun je de conclusie geven of een stof er wel of niet in voorkomt.
Leerdoelen
Aan het eind van de opdracht kun je:
de verschillende voedingsstoffen noemen.
uitleggen wat een indicator is.
uitleggen hoe je kunt aantonen of een voedingsmiddel glucose of zetmeel bevat.
uitleggen of een frisdrank een zure oplossing is.
Werkwijze
Groepsgrootte
Deze opdracht doe je in 2-tallen.
Benodigdheden
een aantal voedingsmiddelen (fijngemaakt) (3 minimaal)
reageerbuisjes en spatels
Joodoplossing
rode koolsap
Fehlingsreagens
schaaltje
voedingsmiddelen
Tijd
0,5 uur voor het bestuderen van het onderwerp uit de kennisbank.
1,0 uur voor het doen van het practicum en het opruimen van de spullen.
Aan de slag
Opdracht 1
Kennisbank
Bestudeer het volgende onderdeel uit de kennisbank:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Als indicator voor het aantonen van een zuur gebruiken we rode koolsap
benodigdheden:
- 3 reageerbuizen
- reageerbuisrekje
- 3 oplossingen
- water
Uitvoering:
Voeg water in een reageerbuis.
Voeg hier drie druppels rode kool sap bij
Noteer de kleur van de oplossing.Dit is de nulmeting.
Herhaal bovenstaande proef, maar nu met de onbekende oplossing 1.
Is de vloeistof is een zure stof? Leg uit waarom.
Had je dit verwacht? Leg uit.
Herhaal de punten 3 t/m 7 voor de andere twee oplossingen.
buis
1; met water
2: met oplossing 1
3: met oplossing 2
4: met oplossing 3
kleur zonder rode koolsap
kleur met rode koolsap
Conclusie:
eiwit aantonen
Voedingsmiddelen onderzoeken
Je gaat van minimaal 3 voedingsmiddelen onderzoeken of ze eiwitten bevatten.( maak de voedingsstoffen eerst klein m.b.v een mesje/spatel/lepel
Als indicator van eiwit gebruiken we 2 stoffen: Kopersulfaatoplossing en Natriumhydroxide.
(het wordt blauw/paars als het aanwezig is)
Benodigdheden:
Rekje met reageerbuisjes
Spatel,
Water,
3 voedingsmiddelen
Natriumhydroxide,
Kopersulfaatoplossing.
Uitvoering:
Vul een reageerbuis met + 2 cm water.
Vul een andere reageerbuis met + 2 cm water en voeg een klein gesneden voedingsmiddel toe
Voeg aan beide buizen 5 druppels natriumhydroxide toe. (Schudden)
Voeg daarna aan beide buizen 2 druppels kopersulfaat toe. (Schudden)
Noteer je waarnemingen in de tabel hier onder.
Herhhaal bovenstaande voor de andere twee voedingsstoffen.
Waarneming:
buisje
1
2
3
4
inhoud
water
water + voedingsstof 1
water + voedingsstof 2
water + voedingsstof 3
kleur zonder natriumhydroxide + kopersulfaat
kleur met natriumhydroxide + kopersulfaat
Conclusie:
zetmeel aantonen
Het aantonen van zetmeel:
De indicator van zetmeel is Kaliumjodide (Joodoplossing).
Benodigdheden:
Rekje met reageerbuisjes
Spatel,
3 voedingsstoffen
Water,
Joodoplossing
Uitvoering:
Vul een reageerbuis met + 2 cm water.
Vul een andere reageerbuis met + 2 cm water en voeg een klein schepje zetmeel toe.
Voeg aan beide buizen 5 druppels joodoplossing toe.Wat wordt de kleur in beide buizen?
herhaal bovenstaande proeven met drie andere voedingsmiddelen. Bij vaste stoffen kun je de Joodoplossing er gewoon opbrengen. (hoeft dan niet opgelost te worden)
Noteer je waarnemingen in de tabel hier onder.
Waarneming:
Buisje
1.Water
2.Water met zetmeel
voedingsmiddel 1
voedingsmiddel 2
voedingsmiddel 3
kleur zonder jodium
kleur met jodium
Conclusie: Als er zetmeel in en voedingsstof in zit kleur de oplossing....................................
Welke voedingsstoffen bevatten zetmeel?
glucose aantonen
Het aantonen van Glucose:
De indicator van glucose is fehlingsreagens. Wanneer de inhoud geel kleurt, betekent dat er glucose aanwezig is.
Benodigdheden:
3 buisjes
Water,
Fehlingsreagens.(Fehling)
een warm waterbad
( kook in de waterkoker een hoeveelheid water en schenk dit in een bekerglas. Hierin zet je de rb met Fehling. Wij noemen dit ook wel een warm waterbad)
Uitvoering:
Voeg het voedingsmiddel in een buisje met water.
Zet het buisje 2 minuten in het warm water (warm water bad)
Haal de reageerbuizen uit het water en voeg eerst 3 druppels fehling toe.
Noteer je waarnemingen in de tabel hier onder.
Waarneming:
buisje
water
water + voedingsmiddel 1
water met voedingsmiddel 2
water met voedingsmiddel3
kleur zonder Fehlings reagens
kleur met
Fehlings reagens
Conclusie:
opruimen
Spoel de buizen even schoon bij de kraan.
Leg de buizen bij elkaar in een bak.
Ruim alles netjes op en zorg dat het lokaal netjes achter blijft.
Het arrangement Voedingsstoffen aantonen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Ans Boots
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2024-10-01 10:58:01
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Voedingsstoffen en voedingsmiddelen
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
