Je vind hier informatie over teak dekken, en kunt aanvullende opdrachten naar wens uit voeren. Afhankelijk van je interesse. Dit is ontwikkeld omdat niet alle informatie in de lesboeken is te vinden. Op deze manier hoeft er niet geprint te worden, en zowel op school als thuis is toegang tot dit bestand mogelijk.
Afsluitend is er een toets waarmee je aantoont dat je voldoende basiskennis hebt opgedaan. Veel leerplezier toegewenst en op en aanmerkingen zijn zeker welkom.
Informatie
Voordelen
•Exclusieve uitstraling
•Weinig onderhoud
•Goede antislip bij droge en natte omstandigheden.
•Het hout isoleert zowel warmte als geluid.
•Voelt ook aangenaam met blote voeten.
•Goed gelegd teak dek zal de verkoopwaarde doen stijgen.
Nadelen
•Als er lekkage optreedt is het moeilijk om de lekplaats op te sporen. ( Enkel door het hele dek nat te maken en te controleren waar het hout het langste
vochtig blijft is de lekkage plaats te achterhalen.)
•Duur in aanschaf.
•Het relatief hoge gewicht van het teak dek, bij snellere schepen zal dit de vaareigenschappen nadelig beïnvloeden. Ook kan de stabiliteit afnemen.
•Vlekken zijn moeilijk te verwijderen, als iets weg geschuurd word treed er kleurverschil op.
•Tijdens een schilderbeurt of ander onderhoud moet het hele dek beschermd worden.
•Bij stalen schepen is de conditie van het staal niet meer zichtbaar. Corrosie komt pas aan het licht als een groot deel van de ondergrond weg is.
•Als voor bevestiging van binnenuit word gekozen, dan moet eerst het dek gelegd zijn voor de overige betimmering geplaatst kan worden.
Benamingen
•Het dek bestaat uit de volgende onderdelen,
•Dek delen.
•Lijfhouten.
•Vissing stukken.
•Droge naadstukken.
•Naden.
•Stuiken.
•Tanden.
•Verstekken en valse verstekken.
Dek delen
Dek delen, komen in grote aantallen voor, zij vormen de meeste vierkante meters dek bedekking. De breedte van de delen kiezen we in overeenstemming met de afmeting van het schip. Hoe groter het schip, des te breder de delen en omgekeerd. De ronding waarin de delen gebogen moeten worden, speelt hierbij ook een rol. De smalle delen zijn makkelijker te buigen dan de brede. Meestal varieert de breedte tussen de 4 en 7,5 cm. De lengte word bepaald door het aanbod van de houthandel en de prijs. De langere, foutvrije delen zullen verhoudingsgewijs duurder zijn. De gangbare lengten liggen tussen de 3 en minder als 5 meter. Werken met te korte delen is moeilijk en minder mooi vanwege de stuiken. De dikte van de dek delen is sterk afhankelijk van de legmethode. Deze komt later aan de orde.
Lijfhouten
Lijfhouten, vinden wij langs de buitenste rand van het dek en soms ook langs de opbouw en bij de obstakels in het dek. Zoals ankerlieren, luiken en bolders. Bij kleine schepen worden ook vaak dek delen gebruikt als lijfhout. Bij de wat grotere schepen zijn de lijfhouten duidelijk breder dan de dek delen. De rondingen van het schip, de breedte van de gangboorden, de afmetingen van het schip en persoonlijke smaak bepalen hoeveel breder. Gemiddeld is de breedte 1,5 keer de breedte van een dek deel. Als de lijfhouten in de ronding van het schip gebogen kunnen worden, is dit de goedkoopste oplossing. Maar dit kan alleen als de ronding niet te sterk is en het lijfhout niet te breed gekozen is. In de praktijk blijkt dat bij schepen tot ong. 9 meter de lijfhouten gebogen kunnen worden. Boven die maat worden de lijfhouten in de vorm gezaagd uit bredere delen. De vorm kan bepaald worden door gebruik te maken van mallen. Zaag de lijfhouten wel met over lengte af, het pas maken gebeurt aan boord. De functie van het lijfhout is het opvangen van de krachten die optreden bij het ‘werken’ van de dek delen. Daar komt bij dat het er mooier uitziet. (Zo als een schilderij met een lijst erom) Soms worden alleen de lijfhouten blank gelakt. Waardoor ze meer in het oog springen. Of dit gebeurt is een kwestie van smaak.
Vissing stukken
Vissingstukken, zijn de brede planken, precies in het midden van het dek. Op de hartlijn, deze loopt van kiel naar steven. Het vissingstuk voorkomt dat de kopse kan van de dek delen bij de hartlijn van het schip tegen elkaar aan komen. Wat niet fraai staat en zeker geen goede verbinding op zal leveren. Omdat aan beide kanten de dek delen met tanden in het vissingstuk vallen, word dit flink breed gemaakt. Ook wordt dit naar achteren toe steeds breder. (Net als het schip.) De breedte van het vissingsstuk is minimaal drie keer de breedte van de dek delen. De genoemde tanden kunnen een verschillende vorm hebben. Ze horen een mooie ronde hoek te hebben. (Bijv. r=25 mm.) Die is minder kwetsbaar. Soms worden scherpe hoeken toegepast. (Tijdsbesparing/bezuiniging.)
Droge naadstukken
Drogenaadstukken, worden vaak langs de kajuit toegepast en dienen om de naad tussen dek en opbouw sneller droog te laten worden. Onderstaande afbeelding tonen de meest toegepaste vormen.
In de lijfhouten kunnen tanden gemaakt worden, in de drogenaadstukken kan dat niet omdat deze niet dezelfde dikte hebben als de dek delen. Wij kunnen dit oplossen door naast het drogenaadstuk een smal lijfhout te plaatsen. Met het toepassen van een drogenaadstuk word nog wel eens de hand gelicht omdat dit ook het dek duurder zal maken. Uit duurzaamheids overwegingen is het echter wel aan te raden. Drogenaadstukken worden met de ronding van de opbouw meegebogen en ontmoeten elkaar in (vals) verstek. Bij opbouwen met flinke ronde hoeken zal het maken van drogenaadstukken flink wat vakmanschap en inventiviteit vragen.
Naden, stuiken en tanden
Naden, in een teak dek worden gevormd door sponningen in de dek delen en worden later gevuld met een (synthetische) rubbercompound. De naden zijn vrijwel altijd zwart. De naad gevuld met rubber heeft als functie de bewegingen van het dek op te vangen en het dek waterdicht te maken en te houden. De breedte van de naden is afhankelijk van de methode van leggen.
fouten in rubber nadenvoorbeelden van rubber naden
Doorsnede van een dekdeel met afmetingen
Stuiken, zijn de naden die haaks op de dek delen staan. De dek delen ontmoeten elkaar met de kopse kant, zonder enige vorm van houtverbinding anders dan het rubber.
Tanden, vormen de verbinding tussen vissingstuk en dek delen. Maar kunnen ook worden toegepast in de gangboorden en in de buurt van obstakels. Zij hebben als functie het voorkomen dat de dek delen scherpe punten hebben. Deze punten zijn moeilijk vast te zetten en vormen een bron van lekkage.
Verschillen in de basis, legmethoden
Dikte van dek delen, De dikte van de dek delen wordt bepaald door een aantal factoren, waaronder de stijfheid van het bestaande dek, de dikte van het bestaande dek en de afmetingen van het schip. En de prijs die de opdrachtgever er voor wil betalen. Dekken moeten zeker niet dikker gemaakt worden dan absoluut noodzakelijk is, omdat hierdoor onnodig gewicht boven de waterlijn komt. Op kleine schepen is 8 mm dik genoeg. De dikte kan oplopen tot 27 mm bij zeer grote schepen. Het werken met dunner hout dan 8 mm levert zeer veel problemen op en is dan ook af te raden. (Stichting Hout & Meubel, 2006)
Ondergrond van hechthout, Hechthout als ondergrond is een van de gemakkelijkste vormen die we kunnen aantreffen. Bij een hechthouten schip zal dit vrijwel altijd het geval zijn. Soms wordt er op een stalen schip eerst een hechthout tussendek geplaatst om dan daarop het teak houten dek aan te brengen. Het voordeel van een hechthouten ondergrond is dat er voor de bevestiging van het teakhout niet geschroefd hoeft te worden. Voor het vastzetten kan dan volstaan worden met lijmen. De lijmsoort moet dan wel watervast en spleet vullend zijn. (Stichting Hout & Meubel, 2006) Kit in combinatie met primer kan ook.
Epoxy lijmen, De laatste tijd worden er ook teak dekken gelegd met een epoxy. Een hechthouten ondergrond is dan overbodig omdat epoxy ook uitstekend hecht op staal. Tijdens het uitharden moeten de dek delen op hun plaats gehouden worden door gewichten of stempels. Let er goed op dat teakhout van zichzelf een vette houtsoort is en dat deze dus eerst ontvet moet worden, voordat er gelijmd kan worden. Zit er wel hout onder dan kunnen de dek delen gefixeerd worden door deze in de (rubber) naad vast te nieten. De nieten moeten niet te lang zijn en het materiaal moet RVS zijn.(Stichting Hout & Meubel, 2006)
Schroeven, Als er voor gekozen word om de dek delen op de ondergrond te schroeven dan moet er juist voorgeboord worden. Er worden ruime gaten geboord waar de schroefkop diep verzonken in valt. Het gat word weer dichtgemaakt met een houten prop. De prop word uit dezelfde partij hout geboord. En in dezelfde houtdraad richting erin gelijmd en later vlak gemaakt. Ook onder de dek delen moet lijm toegepast worden. (Stichting Hout & Meubel, 2006)
Vacuümtechniek, In bovenstaande tekst komt al naar voren dat er met gewichten of stempels geklemd kan worden. Met nieten of schroeven, soms door het dekdeel. Of met behulp van lijmen de delen met klemplaatjes en schroeven te klemmen, als de lijm uitgehard is worden deze verwijderd. Tegenwoordig word ook gebruik gemaakt van vacuümtechniek om materiaal te klemmen. Het dek word als het ware met een luchtdichte folie over het te klemmen materiaal ingepakt. Speciale vacuümfolie wat een hoge treksterkte heeft wordt met dubbelzijdig tape op het dek aangebracht. Door een aansluitpunt met een vacuümslang word de lucht weggezogen en trekt de folie daardoor het materiaal op zijn plaats. Als de lijm uitgehard is word de folie verwijderd en kan deze elders hergebruikt worden.
Stalen dek, Stalen dekken vragen om een andere legmethode dan houten dekken. Als de betimmering binnen nog niet is geplaatst, kunnen de dek delen van binnenuit geschroefd worden. Het voordeel is dat er geen schroefgaten op het dek in het zicht komen.
Het nadeel is dat het altijd met twee personen moet gebeuren een binnen en een buiten. Als later blijkt dat er iets aan het dek gerepareerd of veranderd moet worden. Dan moet ook een gedeelte van de betimmering eruit. Er moeten veel gaten geboord worden. Elk gat is een mogelijk begin van een lek of roest plek. Word er van bovenaf met bouten gewerkt dan moeten de gaten af gepropt worden.
Bij het plaatsen van een teak houten dek op een stalen schip moet er een tussenlaag van kit worden aangebracht. Om het hout te kunnen schroeven moet men vaak dikker teak hout gebruiken dan wenselijk is. Dat is mede een rede voor het aanbrengen van een hechthouten tussenlaag. En dat geval wordt het hechthout met behulp van de kit en een beperkt aantal bouten op het staal gemonteerd. De naden worden goed gevuld voordat het teakhout eroverheen komt.
Aluminium schepen, Op aluminium schepen is de werkwijze van dek leggen hetzelfde als bij stalen schepen. Er moet wel extra op het gewicht gelet worden. Omdat het gewicht van de romp zelf lager zal zijn. Waardoor de verhouding onder en bovenwaterschip dus sneller zal veranderen. (Stichting Hout & Meubel, 2006)
Uitzetten en voorbereiden
1)Controle vlakheid van ondergrond, indien nodig egaliseren.
2)Bepaal de benodigde vierkante meters dek.
3)Bepaal aan de hand van de partij hout de lengte van de dek latten. Daar waar het meeste van is, dat is bepalend. Hou daarbij royaal rekening met overmaat. Er mogen geen kopscheuren in de dek lat achter blijven. 3,9 m. word bijv. 3,5 m. Alles eerst aan een zijde schoon zagen.
4)Plaats duidelijk de hartlijn.
5)Meet de breedte maten van het jacht. Op meerdere plaatsen, controleren of het niet verloopt. Dit moet in de gangboorden, op het voorschip naar de zijdes, op het achter dek etc.
6)Bepaal de breedte maten van het kanthout/droge naad stuk. En de lijfhouten. Als er verloop op gemeten is, dan moet dit hierin worden weg gewerkt. Het kan dus zo zijn dat de kanthouten niet overal even breed zijn. Bakboord en stuurboord moeten zowel op het voor als op het achterdek uit hartschip evenwijdig gehouden worden.
7)Er worden mallen gemaakt van de kanthouten/droge naadstukken (Als de schilder klaar is met het stucwerk)
a)Positie van de deklatten bepalen door in de lengte van het schip de maten op te meten en te controleren bakboord gelijk aan stuurboord? Bij de achter pui de lengte wat deze naar binnen valt opmeten.
b)Bij de achter pui is de voorkant van de deklat tegen het kanthout aan. Dit is bepalend. Controleer of dit achterop en op het voorschip ook mooi uitkomt.
c)In het gangboord komt de eerste deklat. Voorzijde gelijk in lijn (met kanthout van pui.) Deze lat loopt strokend in de lijn van het gangboord en de opbouw mee.
d)In de lengte word de lat in vieren opgedeeld. De volgende lat komt een vierde deel terug te liggen in de lengte richting. Zo verspringt elke lat een vierde deel ten opzichte van de vorige, om er verband in te krijgen. Er zitten drie latten tussen en dan is de vierde lat weer in dezelfde lengte positie als de eerste lat.
e)De lengte posities van de deklatten worden als haakse lijnen vanuit de hartlijn op het dek gezet. (Er worden geen dek latten korter als een vierde deel geplaatst, dan loopt de andere dek lat door.)
f)Bakboord en stuurboord moeten in de breedte ook evenwijdig zijn om de tanden van de deklatten in het vissingstuk mooi naast elkaar te krijgen.
g)Het vissingstuk is in de lengte een oneven aantal, zodat de naden niet bij de tanden uitkomen.
h)Om het dek komt het lijfhout.
bochten en tanden
•Rondom de opbouw en om obstakels in het dek komen de kanthouten/droge naadstukken. Daarbij kom je ook bochten tegen. Hoe zet je deze uit? En wanneer krijg je een tand in het dek? Onder andere bij een vissingstuk.
•De bochten moeten ongeveer 150 mm voorbij de ronding lopen. De stootnaad moet in de midden van de dek lat breedte uit komen. En mag in de lengte positie niet te kort op de stootnaad van de dek lat volgen. De stootnaden van de bocht moeten haaks op de opbouw uitgezet worden. (Of het obstakel) De fijne houtdraad moet aan de zijde van het dek gehouden worden. De houtdraad moet ook evenwijdig lopen, (zo lang mogelijk houden.)
•Tenen komen aan de deklatten in de kanthouten of het vissing stuk als de hoek 45 graden is of meer. De lijn van de deklatten volgen. Daar waar de verste punt het hout raakt komt de radius van 25 mm. Daarna buigt de lijn vloeiend naar de volgende tand, die weer met een radius begint.
•Bochten frezen met 3 mm sponningfrees, later na het lijmen de naden evenwijdig kappen.
Voorbeelden van bochten en tanden
Foto 's van bochten en tanden
Bocht en tanden pas maken, naden nog uit te voeren.Het uitleggen van de dekdelen om de tanden af te kunnen schrijven.
Verschillen in leg wijze
voorbeeld originele leg wijze van een dek
•De bovenstaande methode van uitzetten is de originele manier. Tegenwoordig word er ook veel prefab gewerkt. Daarbij word vaak met een breder deel vanuit het midden hartschip gewerkt. De tanden komen dan niet in het vissingstuk maar aan de buitenzijde in de lijfhouten.
•Er kan gelijmd worden op hechthout dan worden er klosjes op geschroefd zodat er wiggen tussen de eerste dek lat en de klosjes kunnen om deze strokend vast te kunnen lijmen. Hier word weer tegenaan gewerkt. De volgende latten worden geklemd door alu plaatjes (met gat in de midden voor schroef) in de rubber naad te schroeven.
•Als er op hechthout gewerkt word, dan kan er een los teak latje naast het hechthout gelijmd worden. Om het verrotten/inwateren in de kopse zijde van de plaat tegen te gaan.
•Als er op een stalen dek gelijmd word kunnen de klosjes voor de wiggen er met sika fast op worden gelijmd. De overige delen worden met gewichten of stempels geklemd.
•Er worden ongeveer 6 latten per keer gelijmd in verband met de open tijd.
Aandachtspunten bij het lijmen
•De ondergronden moeten schoon en vetvrij zijn. Waar nodig ontvetten met aceton.
•De hechthout platen primeren en laten drogen voor het lijmen. Alle naden moeten goed gevuld zijn met kit voor dat de volgende laag erop komt.
•De teak delen primeren en de ondergrond ook. De eerste lat na het lijmen uit laten harden, zodat je daar weer tegen aan kan werken.
•Als het hele dek erin ligt word er voor het het rubberen (volspuiten met kit) van de naad eerst primer aangebracht en als dit droog is op de bodem een tape. Zodat de kit niet aan de bodem kleeft. Hierdoor is de naad stabieler als het hout gaat werken.
•Gebruik de juiste kit voor de juiste toepassing.
foto 's van het primeren en kitten
1. primeren van de ondergrond
2. kit aanbrengen op de ondergrond
3. het leggen van de lijfhouten4. het leggen van de dekdelen
Foto 's van dekdelen klemmen, naden primeren en rubberen
dekdelen klemmenprimeren van de naden
naden rubberen
Afwerken van het dek
•Als de rubbernaden voldoende uitgehard zijn na ongeveer drie dagen, dan kan de overtollige rubber eraf gesneden worden. Met bijv. een breed mes op de multitool.
•Daarna kan het dek met een dek schuurmachine vlak geschuurd worden. Beginnend met P 40 eindigend met P 60 / 80. Dit kan met bijv. een bandbreedte van 300 mm. En voor de zijdes zijn er kleinere roterende schijven, te gebruiken op verschillende machines.
•Daar waar luchtbellen zitten moeten deze groter weggesneden worden met een stanley mes. Vervolgens worden deze uitkepingen weer met dezelfde rubber gevuld.
•Na het drogen kan dit weer op dezelfde manier afgewerkt worden.
•Bescherm het dek goed met platen tot dit afgeleverd word.
Traptreden doorzetten als dek
•Vaak zijn er aan boord stalen trappen die nog afgewerkt moeten worden. Dit kan in dezelfde lijn als het teak dek gedaan worden. Extra komt er dan een neus aan de voorzijde van massief teak. Daar achter weer een rubber naad, wat tevens voor de antislip zorgt. Bij een open trap komt ook aan de achterzijde een massief teak houten lijst om dit af te werken. De aansluiting is weer een rubber naad. De trede word met kit en primer op het staal bevestigd. Door beide delen goed met kit in te kammen en schuivend neer te leggen, zuigt de trede vast. Fixeren tot de kit uitgehard is kan met wigjes en tape of stempels.
Voorbeeld bank zitting uitgevoerd als traptrede en de rug als dek
aanvullende opdrachten, deze zijn extra (een niet verplicht onderdeel)
Bezoek een interessante internet site
Interessante site
Zie het voorbeeld voor een interessante site met aanvullende informatie.
De gegeven site geeft een goed voorbeeld van een teak dek en aanvullende informatie. Er is echter heel veel informatie over teak dekken op internet te vinden. Als je een mooie of minder mooie site tegen komt mag je daarvan de link hier toevoegen. En aangeven waarom je voor deze site gekozen hebt.
Dit kun je doen door uit de preview omgeving te gaan en de als bewerking vanuit de rechterzijnde een link onder deze tekst balk toe te voegen.
Vervolgens kan onder de balk van de link een tekst veld gesleept worden, daarin komt de uitleg over de gekozen site.
Foto opdracht
Heb je foto 's van teak dek of treden dan kan je die hier toevoegen. Met korte tekst wat je ziet op de foto.
Dit kun je doen door uit de preview omgeving te gaan en vanuit het rechterveld een afbeelding onder deze tekst balk te slepen.
Vervolgens kun je een afbeelding uploaden (juiste bestand uitkiezen) het vinkje met onderschrift kiezen en zenden naar de server. Bevestigen met OK
De foto is geplakt en onderaan kun je de juiste tekst nog invoeren.
Maak een samenvatting
Deze opdracht kan je zelf maken of samen. Van elkaars ideen leer je ook.
Kun je in je eigen woorden uitleggen wat een teak dek is?
Denk aan; waar bestaat het uit? En waar let je op als je dit specifieke werk uitvoerd?
Als een leerling die nog niet aan dit onderwerp gewerkt heeft begrijpt wat je bedoeld en vervolgens
dat aan de docent uit kan leggen heb je een zeer goede samenvatting gemaakt.
Je kan dit toevoegen door uit de preview te gaan en vanuit het rechterveld een tekst balk onder deze tekst balk te slepen.
Daarin kan je de samenvatting in typen.
Afsluitende toets
Toets: toets
0%
Alle vragen uit deze toets zijn te beantwoorden door de inhoud goed door te nemen. Degene die ook de aanvullende opdrachten gemaakt hebben zullen de toets gemakkelijker uit kunnen voeren.
Ieder toont hier mee aan voldoende basis kennis te beheersen. Het is dus niet de bedoeling om tijdens de toets door de informatie te bladeren.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Het arrangement Teak dekken is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
ingrid vd zee
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2016-09-19 14:52:19
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
toets
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
