deel van vwo-examen scheikunde 1,2 2e tijdvak 2007
Zilver
In de aardkorst komt het mineraal argentiet, Ag2S, voor. Hieruit kan zilver worden gewonnen. Bij de winning van zilver uit argentiet wordt een oplossing van natriumcyanide (NaCN) gebruikt. In deze oplossing is het natriumcyanide geïoniseerd in Na+ ionen en CN– ionen. De oplossing is basisch omdat het volgende evenwicht zich heeft ingesteld:
\(CN^-(aq) + H_2O(l) \overleftarrow{\rightarrow} HCN(aq) + OH^-(aq)\;\;(evenwicht\;1)\)
Van de opgeloste waterstofcyanide, HCN(aq), die zich vormt, ontwijkt een klein deel als gas uit de oplossing, HCN(g).
Er kan zich een verdelingsevenwicht instellen: \(HCN(aq) \overleftarrow{\rightarrow} HCN(g) \;\; (evenwicht \;2)\)
De evenwichtsvoorwaarde voor evenwicht 2 luidt: \({{[HCN(g)]} \over [HCN(aq)]} = K\)
Bij 298 K is K = 5,4·10–3. Waterstofcyanide (HCN), dat ook wel blauwzuur wordt genoemd, is giftig en heeft dus een lage MAC-waarde. De hoeveelheid HCN(aq) die zich in evenwicht 1 vormt, moet daarom klein zijn. Dat wordt bereikt door de natriumcyanide op te lossen in natronloog. De pH van de oplossing die daarbij ontstaat, is 11,0.
Toepassingsvraag 2.
vwo-scheikunde 1,2 2008 2e tijdvak
Waterstof op aanvraag (deel van de opgave)
Sinds 1998 wordt in auto’s geëxperimenteerd met een brandstofcel, waarin de brandstof (waterstof) wordt geleverd door een oplossing van natriumboorhydride (NaBH4): het ‘waterstof op aanvraag’ systeem. Het natriumboorhydride kan worden gemaakt uit borax (Na2B4O7.10H2O), een mineraal dat op vrij grote schaal in de natuur voorkomt. In de eerste stap van deze bereiding wordt Na2B4O7 omgezet tot H3BO3. Via een aantal hierop volgende stappen wordt H3BO3 omgezet tot NaBH4. Om de omzetting van Na2B4O7 tot H3BO3 te laten verlopen, wordt aan borax een oplossing van een sterk zuur toegevoegd, bijvoorbeeld verdund zwavelzuur met pH = – 0,15.
Hierbij lost de Na2B4O7 op. De B4O72– ionen reageren vervolgens met de zure oplossing. Bij deze reactie wordt uitsluitend H3BO3 gevormd.
Toepassingsvraag 3.
vwo-examen scheikunde 1,2 2e tijdvak 2009
Speeksel
Onder normale omstandigheden is de pH van speeksel ongeveer 7. Als de pH in de mond daalt tot een waarde die lager is dan 5,5 kan aantasting van het gebit optreden. Speeksel bevat een aantal buffers. Die buffers kunnen de daling van de pH binnen zekere grenzen houden. Daardoor wordt het gebit beschermd. De zogenoemde buffercapaciteit geeft aan hoe goed een buffer de daling van de pH
kan beperken. Bij de bepaling van de buffercapaciteit van speeksel wordt met zogenoemd ‘gestimuleerd speeksel’ gewerkt. Dat is speeksel dat ontstaat als op iets wordt gekauwd.
Hieronder is een methode beschreven om de buffercapaciteit van ‘gestimuleerd speeksel’ te bepalen.
− de pH van het ‘gestimuleerde speeksel’ wordt gemeten;
− 1,0 mL speeksel wordt toegevoegd aan 3,0 mL 0,0050 M zoutzuur;
− het mengsel wordt 20 minuten geroerd om de ontstane CO2 te verwijderen;
− de pH wordt gemeten.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
