In deze opdracht zie je hoe moeizaam maatregelen tegen klimaatverandering in de Verenigde Staten tot stand komen. Geen enkele president lijkt het aan te durven om maatregelen te nemen die de economie mogelijk schaden. Men pakt niet de oorzaken aan, maar alleen de symptomen.
Aan het eind van deze opdracht:
Ken je het begrip Klimaatverdrag en kun je voorbeelden noemen van afspraken die worden gemaakt in een Klimaatverdrag.
Kun je beschrijven dat veel Amerikanen niet geloven dat er sprake is van opwarming van de aarde.
Kun je beschrijven dat er veel weerstand is in Amerika tegen overheidsmaatregelen om de opwarming van de aarde te beperken.
Kun je een voorbeeld noemen van een maatregel die volgens milieuorganisatie genomen moet worden om de opwarming van de aarde te beperken, maar die (nog) niet door de Amerikaanse overheid genomen durft te worden.
Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht doe je een klimaatveranderingsquiz.
Beoordeling
Doe je quiz goed (score is minimaal 80%), dan laat je daarmee zien dat je de leerdoelen hebt behaald.
Werkwijze
Groepsgrootte
Deze opdracht doe je alleen.
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.
Stap 1
Klimaatverdrag
In 1992 sloten de lidstaten van de Verenigde Naties het Klimaatverdrag (officieel: ‘United Nations Framework Convention on Climate Change’ (UNFCCC), in het Nederlands: ‘Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake Klimaatverandering’). Doel was dat de uitstoot van broeikasgassen gemiddeld met 5,2% zou worden verlaagd. De VN spraken af dat de ontwikkelingslanden wat minder dan die 5% hoefden te beperken, de ontwikkelde landen wat meer.
De Verenigde Staten zouden 7% van de uitstoot van de broeikasgassen beperken, de Europese Unie 8%. De regering van de VS heeft het Klimaatverdrag ondertekend, maar het Amerikaanse parlement heeft het nooit geratificeerd (bekrachtigd). Dat wil zeggen dat het verdrag nooit is omgezet in wetgeving.
Amerika, Australië, China, India en Zuid-Korea vormen de top vijf van de meest vervuilende landen van de wereld. Deze vijf landen zijn verantwoordelijk voor 40% van alle uitstoot van het belangrijkste broeikasgas CO2 (koolstofdioxide).
Voormalige president George W. Bush weigerde de ratificatie van het verdrag in stemming te brengen. Volgens hem was dat ‘politieke zelfmoord’. Zijn regering ontkende zelfs het verband tussen het gebruik van fossiele brandstoffen, het versterkt broeikaseffect en klimaatverandering. Bovendien vond hij het “niet eerlijk tegenover de Verenigde Staten” dat de ontwikkelingslanden ontzien werden.
De internationale milieu- en mensenrechtenorganisatie Global Exchange omschrijft UNFCCC als: United Nations Fools, Clowns and Carbon Criminals (Verenigde Naties Gekken, Clowns en Koolstof(dioxide)-Criminelen)
Al snel na het sluiten van het Klimaatverdrag werd duidelijk dat de beperking met 5% verre van genoeg was om de klimaatverandering te stoppen. De Europese Unie gaf aan de uitstoot in een nieuw Klimaatverdrag (het Kyotoprotocol) met 20% te willen beperken. De EU zou zelfs tot 30% willen gaan als de andere grote vervuilers (zoals Amerika en China) ook zouden meedoen.
Vraag
Wat zou voormalige president Bush bedoelen met ‘politieke zelfmoord’?
Stap 2
Ongeloof, twijfel en afkeer
Dat de Amerikaanse regering moeite heeft met de beperking van de uitstoot van broeikasgassen in welke klimaatverdrag dan ook heeft twee belangrijke oorzaken.
Een groot deel van de Amerikanen wantrouwt de berichten over het versterkt broeikaseffect en de klimaatverandering. Er is een aanzienlijke groep die gewoon niet gelooft in de opwarming van de aarde. Ze baseren zich op wetenschappers die zeggen niet te kunnen bewijzen dat klimaatverandering door mensen wordt veroorzaakt. Zo heeft in 2012 een groep van 49 voormalige NASA-wetenschappers in een brief gezegd dat er geen bewijs is voor de stelling dat onze CO2-uitstoot een beis voor het broeikaseffect. Een andere groep is van mening dat we nog te weinig weten om van opwarming te kunnen spreken. In de woorden van voormalig president Bush: “Ik denk niet dat we nu al de oplossing kennen voor de opwarming van de aarde. Voor we actie ondernemen moeten we precies weten wat er nu eigenlijk aan de hand is.” De derde groep vindt dat er wel tot actie moet worden overgegaan, maar dat is een minderheid.
Naast ongeloof en twijfel speelt ook de afkeer van overheidsbemoeienis een grote rol. Veel Amerikanen zijn van mening dat de overheid zich niet moet bemoeien met hun manier van leven.
De wetgeving in de VS is in handen van het Congres, bestaande uit de Senaat (te vergelijken met de Eerste Kamer in Nederland) en het Huis van Afgevaardigden (te vergelijken met onze Tweede Kamer). Het Huis van Afgevaardigden heeft een Republikeinse meerderheid. Het Huis blokkeert tot nu toe de meeste wetten die te maken hebben met de beperking van de uitstoot van broeikasgassen.
Vraag
Voormalige president Bush erkent de opwarming van de aarde wel, anders dan een deel van zijn achterban. Waarom nam hij dan toch geen maatregelen?
Stap 3
President Obama
In 2009 werd Obama, de leider van de Democraten, president. De strijd tegen de klimaatverandering is een belangrijk thema in Obama's tweede ambtstermijn (2013-2017) . “De wereld heeft minder atoombommen en meer bescherming van het klimaat nodig”, aldus Obama. Tijdens een speech gaf hij aan: “Als het Congres niet optreedt, doe ik het zelf wel.” In Nederland kan de regering met een Algemene Maatregel van Bestuur een wet uitwerken zonder bemoeienis van het parlement. De Amerikaanse president heeft ook een mogelijkheid om zijn zin door te drukken. Dat kan met zoals dat heet in de VS: een ‘executive order’, een presidentieel bevel.
Zo gaf Obama met een presidentieel bevel aan dat er geen nieuwe kolengestookte elektriciteitscentrales gebouwd mogen worden. Hij gaf ook aan dat er nieuwe duurzame energieprojecten moesten worden opgezet -bijvoorbeeld wind- en zonne-energie- waarmee in 2020 meer dan zes miljoen huizen van energie kunnen worden voorzien.
Andere punten uit zijn klimaatplannen waren:
Huishoudelijke apparaten, zoals koelkasten en wasmachines, moeten zuiniger worden.
Er komt wereldwijd meer vrije handel in milieugoederen waarmee duurzame energie kan worden opgewekt (zoals zonnepanelen of windturbines).
Er komt onderzoek naar manieren om gebieden te beschermen; elk jaar worden door langdurige droogte bos- en weidegronden geteisterd door brand.
Er komt ook onderzoek naar wat er gedaan kan worden tegen orkanen.
Amerikaanse milieuorganisaties zijn blij met Obama’s plannen, maar tegelijk hebben ze veel kritiek. Obama is volgens hen alleen bezig met de symptomen van de klimaatverandering. Er wordt niet gepleit voor een aanpak van de oorzaken, zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ontbossing en overconsumptie.
Vraag
De Amerikaanse milieuorganisaties omschrijven Obama’s plannen als ‘dweilen met de kraan open’. Leg in je eigen woorden uit wat ze daarmee bedoelen.
Stap 4
Vrije markt
In 1992 won Bill Clinton de presidentverkiezingen met zijn beroemde uitspraak: “It’s the economy, stupid!’, ‘Het gaat om de economie, domoor!’
Daarmee bedoelde Clinton dat in elke verkiezingsstrijd de economie de doorslaggevende factor is. En geen enkele president maakt zich populair met maatregelen die de Amerikaanse economie mogelijk schade toebrengen.
Dat geldt ook voor klimaatafspraken. Over het beperken van de CO2-uitstoot zegt Harlan Watson, voormalig Amerikaanse klimaatonderhandelaar: “Het is voor ons eerlijk gezegd niet te doen."
Toch doet de regering van de VS wel het een en ander. Zo is de belasting op steenkool flink omhoog gegaan (waardoor het gebruik van kolen sterk afneemt) en de productie van schaliegas flink opgevoerd. Gasgestookte centrales stoten veel minder CO2 uit. Verder worden allerlei technologische ontwikkelingen die te maken hebben met schone energie (financieel) ondersteund. Je kunt denken aan de ontwikkeling van elektrische auto’s, de bouw van biomassacentrales en betere windturbines. Dat beleid heeft ook nadelen: Fracking, het proces om schaliegas te winnen, is niet erg milieuvriendelijk en de kolen worden nu tegen lage prijzen gedumpt in het buitenland.
Vraag
Stel, je bent lid van een Amerikaanse milieuorganisatie. Je mag meedenken over de ontwikkeling van elektrische auto’s.
Welke maatregel zou volgens jou het klimaat echt kunnen helpen?
Stap 5
Vervuilingsrechten
Tijdens de onderhandelingen over verschillende klimaatverdragen is afgesproken dat alle landen een maximum aan broeikasgassen mogen uitstoten (kijk anders nog even terug naar stap 1). Ontwikkelde landen zitten al aan dat maximum, ontwikkelingslanden mogen nog wat groeien. Zij hebben wat meer ruimte om broeikasgassen uit te stoten.
Alle ontwikkelde landen, ook Nederland, kopen een deel van de uitstoot van landen die nog ruimte hebben. Er is een levendige handel ontstaan in het recht om bepaalde broeikasgassen uit te stoten. Die handel heet emissiehandel, het handelen in emissierechten (= recht om gassen uit te stoten = emitteren).
Het werkt als volgt:
Voorbeeld - Emissierechten:
Land B stoot meer broeikasgassen uit dan is afgesproken. Het deel dat boven het afgesproken maximum uitkomt is het groene deel rechts. Land A stoot minder broeikasgassen uit dan het afgesproken maximum (het groene deel links). Land A heeft nog ruimte en verkoopt zijn extra deel aan land B. Beide landen komen niet boven het afgesproken maximum.
Alle ontwikkelde landen kopen emissierechten, maar de Verenigde Staten kopen het meest. Nederland en de Europese Unie willen een maximum verbinden aan de koop en verkoop van emissierechten, de VS willen ongelimiteerd emissierechten kunnen kopen.
Vragen
Welk voordeel hebben land A (vaak een ontwikkelingsland) en land B (vaak een ontwikkeld land) van de handel in emissierechten?
Welk nadeel kan de emissiehandel hebben voor land A?
Wat betekent de emissiehandel voor de uitstoot van broeikasgassen?
Milieuorganisaties noemen emissierechten spottend: vervuilingsrechten. Ben je het met hen eens? Licht je antwoord toe.
Stap 6
Klimaatveranderingsquiz
Doe de quiz. Na het beantwoorden van de vragen zie je je score.
Ook zie je welke vragen je goed had en op welke vragen je een fout antwoord hebt gegeven.
Gebruik die informatie om de stof eventueel nogmaals te bestuderen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Het arrangement VS: Maatregelen in Amerika vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
