Opdracht: Invloed op de mens - vmbo-kgt34

Opdracht: Invloed op de mens - vmbo-kgt34

Invloed op de mens

Intro

In deze opdracht kijken we naar de invloed van verschillende weerselementen.
Wat heeft het weer voor invloed op het leven van mensen en hun activiteiten?  
Die invloed vinden we terug in hun gezondheid, hun gewoonten, hun arbeid en de manieren waarop ze hun energie opwekken.

Dat het weer invloed heeft op de mens, zie je in deze video.
Bij welk gedrag zeg je: 'er is zeker storm op komst'?

Wat kan ik straks?

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • aan de hand van voorbeelden herkennen dat het weer en het klimaat van invloed zijn op het leven in Nederland en Spanje;
  • het belang van het weer en het klimaat voor het toerisme in Spanje beschrijven;
  • omschrijven hoe in de land- en tuinbouw in Nederland en in Spanje rekening moet worden houden met klimatologische omstandigheden;
  • herkennen welke weerselementen voordelig zijn voor de opwekking van energie in Nederland en Spanje.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Stap Activiteit
Stap 1 Je leert over de positieve en negatieve invloed van het weer op de gezondheid van mensen. Je beantwoordt er een vraag over.
Stap 2 Je leest over de Nederlandse '9-tot-5'-baan en de siësta die in Spanje de werkuren onderbreekt. Je beantwoordt er een vraag over.
Stap 3 Je onderzoekt hoe belangrijk het toerisme is voor de economie in Spanje.
Stap 4 Je leest over de verschillen en voordelen in de land- en tuinbouw in Spanje en Nederland. Je maakt een sleepoefening.
Stap 5 Windenergie is zowel in Spanje als Nederland een belangrijke manier om energie op te wekken. Je bekijkt een video en maakt een sleepoefening.
Afronding
Onderdeel Activiteit
Eindopdracht A Kies je voor opdracht A: dan maak je de toets 'Invloed op de mens'.
Eindopdracht B Kies je voor opdracht B: je maakt een alternatieve reisfolder.
Terugkijken Terugkijken op de opdracht.


Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 à 3 lesuren nodig.  

Aan de slag

Stap 1: Weer en gezondheid

Volgens een Duits onderzoek heeft een derde van alle mensen last van bepaalde weersomstandigheden. Canadese wetenschappers hebben onderzocht welke weerselementen een grote rol in ons welbehagen spelen.

Je hoeft echter geen wetenschapper te zijn om dat te ervaren. Veel mensen bij de poolcirkels krijgen in de winter - als het zelfs overdag donker blijft - last van een winterdepressie. Ook in Nederland neemt de neerslachtigheid toe in de herfst en winter. In delen van Spanje snakken veel mensen tijdens een droge, bloedhete zomer juist naar een fris buitje.

Je gezondheid kan geschaad worden door de zonkracht, de hoeveelheid ultraviolette straling (uv-straling) uit het zonlicht. Langdurige blootstelling aan zonnestralen verhoogt de kans op huidkanker. En misschien denk je dat de mensen in Spanje daar meer last van hebben, maar dan heb je het mis! Huidkanker komt in Nederland veel meer voor. De tijd dat je onbeschermd veilig in de zon kunt zitten, wordt niet alleen bepaald door de zonkracht, maar ook door het huidtype. De gemiddelde Nederlander heeft een lichtere huid dan de gemiddelde Spanjaard. Een Spanjaard kan veel langer dan een Nederlander in de zon zijn voordat de huid verbrandt.

Het weer heeft ook positieve effecten voor mensen met bepaalde aandoeningen. Klachten als gevolg van reuma, jicht of longaandoeningen verdwijnen of worden veel minder in bijvoorbeeld de kuststreek van het oosten en zuiden van Spanje. De provincie Murcia is door de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) uitgeroepen tot de streek met het meest gezonde klimaat van de wereld.

Stap 2: Siësta

In Nederland kennen we de ‘9-tot-5-baan’. Daarmee bedoelen we dat iemand ’s ochtends precies om negen uur begint met werken en ’s middags stipt om vijf uur weer naar huis gaat. In werkelijkheid beginnen veel mensen in Nederland eerder dan negen uur en veel mensen stoppen later dan vijf uur met werken.

In Spanje, waar het midden op de dag veel heter is dan in Nederland, kennen veel mensen de siësta. Daarmee bedoelen we het middagdutje na de lunch. Tussen 14.00 en 17.00 uur zijn de meeste winkels en veel bedrijven gesloten, in de restaurants is het dan juist erg druk. Na de siësta gaan de winkels en bedrijven weer open tot 21.00 uur. Onderzoek heeft aangetoond dat het houden van een siësta gezond is. De Spaanse siësta is heel algemeen. In Portugal, waar het op het midden van de dag net zo heet is, is de siësta veel minder gebruikelijk.

Steeds meer Spaanse bedrijven willen van de siësta af, vooral bedrijven met internationale contacten.
Ze kunnen ’s middags niet meer bellen of internetten met bijvoorbeeld Nederland en als ze zelf weer aan het werk gaan, zijn veel Nederlanders al naar huis en niet meer bereikbaar.

Toeristen die graag iets bezichtigen, klagen ook vaak over de siësta. Ze kunnen maar moeilijk aan wennen aan dit andere dagritme.

Stap 3: Toerisme

Je kunt geen vakantiefolder over Spanje doorkijken of je krijgt meteen teksten te lezen als: “Altijd mooi weer” en “Perfect klimaat voor een heerlijke strandvakantie”.

Hoe belangrijk het mooie weer en het klimaat voor Spanje zijn, kun je ook terugvinden in de atlas of op internet.

Stap 4: Landbouw

Om zo goed mogelijk van de landbouw te kunnen profiteren heeft een boer twee dingen nodig: voldoende zon en genoeg water voor zijn aanplant.
Door de mechanisatie van de landbouw is het aantal boeren en tuinders in heel Europa flink gedaald. In 1950 werkte 50% van Spaanse beroepsbevolking in de landbouw, in Nederland was dat toen nog 20%.
Inmiddels werkt rond 4% van de Spaanse beroepsbevolking in de landbouw, in Nederland is dat nog 2%.
Toch wordt in beide landen nog veel met de landbouw verdiend.

Nederland is door de verregaande en zeer efficiënte mechanisatie een van de wereldleiders op het gebied van zuivel en bloemen. Spanje is door zijn bijzondere klimatologische omstandigheden (veel zon!) een van de wereldleiders op het gebied van citrusvruchten en olijfolie (nummer één van Europa) en wijn (nummer drie).
Bovendien is Spanje de grootste leverancier van groenten voor Europa tijdens de winter, als het in veel andere landen te koud is voor de akker- en tuinbouw. In Spanje komt op veel plekken de temperatuur in de winter niet onder de 15 graden, terwijl in Nederland het dan net boven of onder het vriespunt kan worden.

Bekijk deze video.
Kun je enkele verschillen opnoemen tussen de Spaanse en Nederlandse tuinbouw?

Klimatologische veranderingen hebben echter in beide landen gevolgen voor de landbouw.
In Nederland is de hoeveelheid neerslag al jaren aan het stijgen. Op piekmomenten kan er zoveel neerslag vallen dat de akkers zo vol water komen te staan dat de zware landbouwmachines daar niet gebruikt kunnen worden.

Spanje heeft heel andere problemen. In de provincie Murcia bijvooorbeeld, in het zuidoosten van Spanje, is de gemiddelde neerslag gedaald van 370 mm in 1910 naar 270 mm in 2010. Tegelijkertijd is door de gestegen temperatuur - ten gevolge van de klimaatverandering - de verdamping gestegen. Het zuidoosten verdroogt en de graanteelt is onzeker geworden. Steeds meer percelen worden verlaten en dragen bij aan de verwoestijning van Spanje.

Maak de oefening.

Stap 5: Energieopwekking

Verschillende bijzondere weerselementen zijn van invloed op menselijke activiteiten, zowel in Nederland als in Spanje. Veel toeristen denken aan de klassieke Nederlandse windmolens, zoals ze te vinden zijn in Kinderdijk. Of aan de typische Spaanse molens in La Mancha, het land van Don Quichotte. Die oude windmolens met wieken van hout hebben nu vooral een toeristische en culturele betekenis, maar windkracht is nog steeds een belangrijke manier om energie op te wekken.

De moderne windmolens met drie bladen noemen we windturbines. De oude windmolen was zo’n 15 meter hoog, windturbines zijn vaak meer dan 100 meter hoog en naar verwachting zullen ze steeds groter worden, tot wel 200 meter hoog.
Nederland is vlak en het waait er vaak. Dit maakt ons land zeer geschikt om windenergie op te wekken. In de toekomst moet een steeds groter deel van de Nederlandse energieproductie duurzaam zijn. Windenergie op land en windenergie op zee helpen daar aan mee.
Een windturbine levert stroom voor zo’n 2000 huishoudens. En dat bijna twintig jaar lang.
Windturbines staan steeds vaker in groepen bij elkaar, op het land maar ook op zee.

Bekijk de video over windenergie.


Spanje doet het nog beter met windenergie. In 2014 was het aandeel windstroom zo’n 17%.
Maar Spanje is ook beroemd voor zijn energieopwekking met behulp van de zon. Er staan uitgestrekte velden vol zonnepanelen die op een slimme manier aan elkaar geschakeld zijn. Een van de grootste is die van de Gemasolarcentrale in de buurt van Sevilla. De Gemasolarcentrale heeft een capaciteit van circa 110 Gigawatt-uur per jaar. Dit is voldoende om 25.000 huizen van stroom te voorzien.

Het bijzondere aan deze centrale is dat hij ook stroom opwekt als het donker is. De energiecentrale richt zijn 2650 panelen op een ontvanger, een toren van 140 meter hoog die in het midden van de centrale staat. Hierdoor wordt 95 procent van het inkomende zonlicht opgevangen. Dat levert een flinke hitte op, tot wel 900 °C. De warmte die niet direct wordt gebruikt om stoomturbines aan te drijven, wordt opgeslagen door er tanks met zout mee te verwarmen. Met deze warmte worden in de nachtelijke uren de turbines aangedreven. Zo kan een periode van maximaal vijftien uur per etmaal zonder zonlicht worden opgevangen.

Afronding

Eindopdracht A: Toets

Test je kennis. Maak de toets.

Eindopdracht B: Reisfolder maken

De meeste reisfolders richten zich op maar één aspect van Spanje: het mooie weer. Je krijgt allerlei toeristische informatie en afbeeldingen altijd in de sfeer van mooi weer.

De actiegroep ‘Het Echte Spanje’ is dat een doorn in het oog.
De actiegroep wil het ‘echte leven’ laten zien, met de mooie en minder mooie kanten van het leven in Spanje.

Daarvoor ontwikkelen jullie een alternatieve reisfolder.
Maak een eerlijk verhaal over het leven in Spanje.
Gebruik zoveel mogelijk van de informatie in deze opdracht.
Je kunt ook gebruikmaken van deze sites:


Maak deze folder over het echte Spanje samen met een of meer klasgenoten.
Hoe je een folder maakt, kun je lezen in de gereedschapskist.

Beoordeling

De reisfolder laten jullie beoordelen door jullie docent.
Bij de beoordeling wordt gelet op:

  • inhoud: hebben jullie in de folder onderwerpen belicht die afwijkend zijn van een doorsnee reisfolder? Hebben jullie leuke weetjes erin verwerkt die te maken hebben met het 'echte' Spanje?
  • vorm: is de folder origineel en met zorg gemaakt? Is jullie folder ook echt alternatief? Waar blijkt dat uit?
  • taalfouten: bevat de folder niet te veel taalfouten?

Folder maken

Met maken van een folder presenteer je kennis die je hebt opgedaan aan anderen.

 

Terugkijken

Intro

  • Neem de intro nog eens door. Wat vind je van de video bij de intro.
    Past die goed bij de opdracht? Waarom wel of waarom niet?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Ben je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig geweest?
    Heb je in die tijd ook de eindopdracht kunnen doen?
  • Inhoud
    De opdracht bestond uit 5 stappen. Welke stap vond je het leerzaamst?
    Schrijf ook op waarom.
  • Afronding - Eindopdracht
    Heb je de toets gemaakt? Had je alle vragen goed?
    Of heb je de folder gemaakt? Ben je tevreden over het resultaat?

 

  • Het arrangement Opdracht: Invloed op de mens - vmbo-kgt34 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-01-06 14:31:10
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze opdracht hoort bij het thema 'Weer en klimaat: NL en Spanje', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor vmbo-kgt leerjaar 3 en 4. In deze opdracht gaan we kijken naar de invloed van het weer op de mens. Je gaat kijken naar het weer in Nederland en Spanje en welke invloed dit heeft op de inwoners. Zo zie je bijvoorbeeld dat in de winter en herfst de neerslachtigheid onder de mensen in Nederland toeneemt, tegenover die siësta tijdens de hete middagen van Spanje. Verder ga je leren over het toerisme in Spanje en hoe dat verhoudt tot het weer en klimaat. Ook ga je dieper in op klimatologische invloeden op de land- en tuinbouw in Nederland en Spanje. Als laatste leer je over welke weerselementen voordelig zijn bij de opwekking van energie. Veel plezier met het maken van de opdracht!
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    Systeem aarde; Aardrijkskunde; Klimaat;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    3 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    aardrijkskunde, arrangeerbaar, energieopwekking, gezondheid, invloed op de mens, landbouw, siësta, stercollectie, vmbo-kgt34, weer en klimaat: nl en spanje

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Invloed op de mens

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van