China heeft tot nu toe de meeste inwoners van de wereld.
De grootste groep inwoners zijn de Han-Chinezen. Daarnaast zijn er nog 56 officiële etnische minderheden.
Om de bevolkingsgroei en bevolkingsdichtheid binnen de perken te houden, heeft China maatregelen genomen die hard ingrijpen in het dagelijks leven van de gemiddelde Chinees.
Het probleem van de overbevolking lijkt te zijn afgewend, maar de eenkindpolitiek heeft in China nieuwe problemen opgeleverd, waaronder de vergrijzing.
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
de verhouding tussen het aantal Chinezen en de rest van de wereldbevolking herkennen;
omschrijven hoe de bevolking van China is samengesteld;
omschrijven hoe de bevolking verspreid over het land woont en wat daarvan de oorzaak is;
uitleggen waarom de Chinese regering rond 1970 de natuurlijke bevolkingsgroei wilde verminderen;
omschrijven waarom de eenkindpolitiek jarenlang door de Chinese regering werd gevoerd;
een van de gevolgen omschrijven van de afschaffing van de eenkindpolitiek;
omschrijven hoe het staat met de vergrijzing in China en een voorbeeld geven van de negatieve gevolgen van de vergrijzing.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leert hoe omvangrijk de Chinese bevolking is ten opzichte van de wereldbevolking. Je bekijkt een tabel en beantwoordt er vragen over.
Stap 2
Je leert over de bevolkingsgroei en het instellen van de eenkindpolitiek. Je bekijkt een tabel en beantwoordt er vragen over. Ook lees je hoe de Chinese bevolking verspreid over het land woont en wat daar de reden van is. Je beantwoordt een vraag hierover.
Stap 3
Je leest over het vaststellen van de eenkindpolitiek, de versoepeling en uiteindelijk de afschaffing en de reden waarom. Ook lees je over de gevolgen, je kijkt een video en je beantwoordt vragen.
Stap 4
Je leest over de vergrijzing in China en welke problemen dat met zich meebrengt. Je kijkt een video en beantwoordt een vraag.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Eindopdracht A
Kies je voor opdracht A: dan maak je de toets.
Eindopdracht B
Kies je voor opdracht B: dan maken jullie in groepjes een journaalitem over de groei van de Chinese bevolking door de jaren heen en de gevolgen van de eenkindpolitiek.
Terugkijken
Je krijgt terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 5 lesuren nodig.
Aan de slag
Stap 1: Chinese bevolking
Wereldbevolking
Aan het begin van onze jaartelling telde de wereld zo’n 200 miljoen inwoners, van wie 60 miljoen Chinezen. Terwijl de wereldbevolking langzaam steeg tot 500 miljoen inwoners in 1650, veranderde er in China aanvankelijk niet zo veel. Pas onder de Ming-dynastie (1368-1644) steeg het aantal inwoners en verdrievoudigde het tot zo’n 180 miljoen.
Rond 1850 had de wereld 1 miljard inwoners, waarvan 430 miljoen Chinezen: van elke vijf inwoners op de wereld waren er twee een Chinees. Daarna steeg de wereldbevolking sneller dan de bevolking van China.
Nu ligt die verhouding ongeveer op één Chinees per vijf inwoners. De bevolking van India groeit sneller dan die van China en in het huidige tempo is India in 2028 het land met de meeste inwoners.
De groei van de wereldbevolking ligt op 1,2% per jaar. In India is dat 1,3% en in China 0,44%. In Nederland ligt de groei op 0,29%.
De verwachting is dat de helft van de bevolkingsgroei vanaf 2017 (7,6 miljard mensen) tot 2050 (circa 9 miljard mensen) afkomstig zal zijn van slechts negen landen, respectievelijk India, Nigeria, Congo-Kinshasa, Pakistan, Ethiopië, Tanzania, de Verenigde Staten, Uganda en Indonesië.
Wereld
China
1959
3 miljard
0,65 miljard
1993
5 miljard
1,15 miljard
2012
7 miljard
1,30 miljard
2017
7,6 miljard
1,38 miljard
Han-Chinezen
Onder de heerschappij van de communistische leider Mao, vanaf 1949 tot zijn dood in 1976, was het motto: ‘Hoe meer mensen, hoe beter’. Zijn opvolgers hebben dat beleid laten varen en streven naar een bevolkingsgroei van 0%. China zal naar verwachting nog groeien naar 1,6 miljard inwoners in 2060. Dan zal de Chinese regering de gewenste groei van 0% hebben bereikt.
De bevolking van China duiden we meestal met de term 'Chinezen' aan, maar dat is niet helemaal correct. Van alle inwoners behoort 92% tot de Han-Chinezen. De andere 8% bestaat uit 56 officieel erkende etnische volken.
De grootste niet-Han-groep is de Zhuang met 20 miljoen, de kleinste is Hezhe en telt maar 1500 mensen.
Stap 2: Bevolkingsontwikkeling
Bevolkingsgroei
Tot omstreeks 1970 was het geboortecijfer hoog. Het sterftecijfer daalde omdat Chinese burgers gemiddeld steeds langer leven. Was in 1900 de levensverwachting in China 42 jaar, in 1970 werd men gemiddeld 60 jaar oud. Daardoor was het geboorteoverschot hoog en groeide de bevolking sterk.
Daarna kwamen de pil en andere voorbehoedsmiddelen beschikbaar en moedigde de Chinese regering echtparen aan om niet meer dan twee kinderen te nemen. Dat had succes; de natuurlijke bevolkingsgroei nam af, maar de bevolking groeide nog steeds.
In 1979 begon de Chinese regering met de eenkindpolitiek om de natuurlijke bevolkingsgroei helemaal tot staan te brengen. Het beleid werd ingegeven door de angst dat armoede en honger China noodlottig zou worden.
Dit beleid werd in steden een succes, ook omdat veel vrouwen abortus lieten plegen. Op het platteland was het beleid minder succesvol, omdat het moeilijk is na te gaan of alle echtparen zich aan de regels van de eenkindpolitiek hielden (zie ook Stap 3).
Wel is de groei van Chinese bevolking verder afgenomen tot 0,44% per jaar, ondanks het feit dat de gemiddelde levensverwachting verder toenam, namelijk tot 75 jaar in 2010.
Hoe het verder gaat? Kijk naar de tabel en beantwoord de vragen.
Bevolkingsspreiding
De Chinese bevolking is niet gelijkelijk over het land verspreid. Ruwweg kun je zeggen dat maar één derde van het land bewoonbaar is. Daar zijn verschillende redenen voor. In Tibet vind je de hoogste bergen van de wereld en is de bodem grotendeels onvruchtbaar. Ten noorden en noordoosten van Tibet liggen enkele grote woestijnen en helemaal in het noorden bij het Russische Siberië vind je eindeloze naaldbossen. Dat zijn dunbevolkte streken.
De grootste bevolkingsconcentraties vind je in de kustgebieden en in de vruchtbare valleien van de rivieren Huang He (Gele Rivier) en Chang Jiang. Daar wonen ook de meeste Han-Chinezen.
Van alle inwoners woont ongeveer de helft op het platteland en de helft in de steden, maar de verschillen zijn groot. Bijna alle etnische minderheden zijn op het platteland in de binnenlanden te vinden (naast uiteraard ook veel Han-Chinezen). Het zuidoosten van het land is voor meer dan 80% verstedelijkt.
We spreken ook over niet-Chinese streken, aangezien veel nationale minderheden langs de grensgebieden wonen en vaak behoren tot volken die ook in de buurstaten wonen. Je kunt denken aan de Chinese Russen (een etnische minderheid aan de grens met Rusland) en de Menggu (een volk dat we kennen als Mongolen, aan de grens met Mongolië).
Als je in De Grote Bosatlas kijkt (kaart China, deelkaart Bevolkingsdichtheid), zie je dat de bevolkingsdichtheid langs de grenzen overal heel gering is, terwijl in het zuidoosten die dichtheid groter is. De dichtheid is het grootst in de stad Sjanghai, het dichtstbevolkte gebied van de wereld. De stad telt meer dan 20 miljoen inwoners, meer dan het aantal inwoners voor heel Nederland.
Om te voorkomen dat hele streken nog verder ontvolken en de verstedelijking elders verder oploopt, heeft China geen vrije huisvestiging. Je mag pas naar een stad verhuizen als je een werkvergunning hebt.
Stap 3: Eenkindpolitiek
Tussen 1850 en 1950 groeide de Chinese bevolking met 150 miljoen. De toename met de volgende 150 miljoen mensen duurde maar 15 jaar. Nog in de tijd van Mao (1970) werd de eerste maatregel ter beperking van het aantal geboorten uitgevaardigd: Chinese koppels werden aangemoedigd om laat te trouwen en niet meer dan twee kinderen te krijgen. Deze politiek was zeer effectief: binnen tien jaar was het geboortecijfer gehalveerd. Maar volgens de Chinese communistische partij was dit nog niet genoeg.
In 1979 werd de eenkindpolitiek in het leven geroepen om een bevolkingsexplosie tegen te gaan. De overheid vreesde op termijn niet in staat te zijn de immense bevolking te voeden.
Een Chinees koppel mocht maar één kind krijgen. Het krijgen van een tweede kind was strafbaar. Koppels die de hoge boetes niet konden betalen, belandden in de gevangenis.
In de steden was deze politiek succesvol, onder andere door betere anticonceptiemiddelen, maar ook door het grote aantal (336 miljoen!) abortussen. Op het platteland was er veel minder controle en was de eenkindpolitiek daardoor ook minder succesvol.
Versoepeling
In 2013 werd de eenkindpolitiek versoepeld. De politiek gold altijd al alleen voor Han-Chinezen. De etnische minderheden waren van de eenkindpolitiek vrijgesteld.
Er werd een uitzondering gemaakt voor vaders en moeders die zelf enig kind waren. Ook waren er andere uitzonderingen op het strikte beleid. Mensen op het platteland en uit minderheidsgroeperingen mochten al meer dan één kind hebben.
Veel ouders wilden graag een jongen krijgen, omdat een jongen de familienaam in stand houdt en beter in staat wordt geacht geld te verdienen en voor zijn ouders te zorgen. Veel meisjes die werden geboren, werden gedood of te vondeling gelegd. Ook werden er veel selectieve abortussen gepleegd sinds het geslacht van het ongeboren kind met echoscopie kon worden vastgesteld.
In 1964 werden er 105 jongens geboren op elke 100 meisjes. Sinds het gebruik van de echoscopie (1979) is dat gestegen naar 119 jongens op 100 meisjes in 1992. Tegenwoordig is het verboden om de uitkomst van een echoscopie aan de ouders door te geven. Nu al merken veel Chinese jongemannen dat ze maar moeilijk een partner kunnen vinden.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Het strikte beleid is altijd bekritiseerd. Steeds meer wetenschappers drongen er bij de regering op aan de eenkindpolitiek vaarwel te zeggen, die ze beschouwden als ouderwets en onverantwoord. De uitzonderingen op het beleid die in 2013 werden ingevoerd, vonden ze ontoereikend.
De Chinese communistische partij heeft in 2015 de eenkindpolitiek officieel afgeschaft. De bepaling dat stellen niet meer dan één kind mogen hebben, was al aanzienlijk versoepeld in 2013, maar nu mogen alle ouderparen twee kinderen hebben. Reden om nu over te gaan op een tweekinderenpolitiek is de vergrijzing van de Chinese bevolking. China heeft dringend jonge arbeidskrachten nodig om de economie draaiende te houden. In 2030 is waarschijnlijk een kwart van de bevolking boven de 60.
Inmiddels zijn er in China 1,36 miljard mensen. Dat zouden er zonder de eenkindpolitiek naar schatting 300 miljoen meer zijn geweest.
Gevolgen
China hoeft niet bang te zijn voor een extreme bevolkingsgroei de komende jaren, omdat echtparen nog steeds niet meer dan twee kinderen mogen krijgen. Verder is er ook in de mentaliteit van de Chinezen iets veranderd. De ouders van nu zijn zelf enig kind geweest, dus waarschijnlijk zijn ze dat zo gewend, dat ze één kind ook voor de vorming van een eigen gezin genoeg zullen vinden.
Het probleem van de overbevolking lijkt te zijn afgewend, maar de eenkindpolitiek heeft in China nieuwe problemen opgeleverd, waaronder de vergrijzing.
Stap 4: Vergrijzing
In de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw werden er heel veel kinderen in China geboren. In de jaren daarna daalde het geboortecijfer drastisch door de eenkindpolitiek. Dat zorgde ervoor dat China een snel verouderend land werd.
Maar er zijn meer redenen waardoor China vergrijst. Door betere hygiënische omstandigheden en door betere medische voorzieningen steeg de gemiddelde levensverwachting met grote sprongen. In 1930 bedroeg de gemiddelde levensverwachting maar 24 jaar(!), nu ligt dat gemiddeld op 75 jaar (vrouwen 77, mannen 73).
In 2033 zullen er meer bejaarde Chinezen (van 65 jaar of ouder) zijn dan actieve Chinezen. Wie moet al die bejaarden verzorgen? Traditioneel verzorgen in China de kinderen hun ouders, maar veel bejaarden op het platteland moeten het zonder hulp doen omdat hun kinderen naar de steden zijn vertrokken.
De toegenomen levensverwachting gaat gepaard met meer chronische ziektes, met name dementie is een steeds groter probleem. Vooral vrouwen worden getroffen. Zij leven langer dan mannen. Van iedereen van 85 jaar of ouder is driekwart vrouw. In de leeftijdsgroep 65-69 jaar heeft 2,6% dementie, maar in de 95-99 jaar is dat al 60,5%. En 100 worden is ook in China geen uitzondering meer…
Bekijk de video over de vergrijzing in China.
Afronding
Eindopdracht A: Toets
Kies je voor eindopdracht A dan maak je de toets.
Je beantwoordt alle vragen en aan het eind zie je je score.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De Chinese regering heeft besloten dat vanaf 2015 alle echtparen in China twee kinderen mogen krijgen. Hiermee komt de eenkindpolitiek na 46 jaar ten einde.
Jullie maken in groepjes van drie leerlingen een journaalitem over de bevolkingspolitiek die de Chinese regering vanaf 2015 voert. In een kort verslag schets je de redenen waarom de Chinese regering dit besluit heeft genomen.
Denk enerzijds aan de angst dat een (snel)groeiende bevolking leidt tot meer armoede en hongersnood.
Denk anderzijds aan de problemen die door de eenkindpolitiek zijn ontstaan, waarmee China voorlopig zal blijven worstelen.
Verzamel informatie uit de verschillende stappen.
Kijk of je via internet nog aanvullende gegevens of voorbeelden kunt vinden.
Hoe gaan jullie te werk?
Spreek af wie wat gaat doen bij het presenteren van het journaalitem.
Je zou de volgende rolverdeling kunnen hanteren: presentator, correspondent ter plaatse, geïnterviewde Chinees. Het journaalitem is tussen de 2 en 5 minuten lang. Om het item vlot te kunnen presenteren, maak je eerst een soort verslag of schrijf je wat korte punten en trefwoorden op, die jullie met elkaar hebben besproken.
Lees in de gereedschapskist tips over een verslag maken of een presentatie houden.
Beoordeling
De presentatie, alsook de voorbereiding daarvan, zal worden beoordeeld door jullie docent. Er zal worden gelet op:
inhoud: laat het journaalitem dat jullie hebben gemaakt, duidelijk zien waarom de Chinese regering besloten heeft haar bevolkingspolitiek te wijzigen?
vorm: is het journaalitem met zorg gemaakt? Is het interessant, pakkend en helder geformuleerd?
taalfouten: bevat het verslag niet te veel taalfouten?
taakverdeling: was er een goede taakverdeling bij het verslag en de presentatie? Kwamen jullie allemaal aan bod?
Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.
Terugkijken
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je iets vertellen over de samenstelling van de Chinese bevolking en hoe het komt dat de bevolking zo verspreid over het land woont?
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht is ongeveer 4 à 5 uur berekend. Had je die tijd ook nodig, vooral bij de voorbereiding van het journaalitem als eindopdracht?
Eindopdracht
Heb je gekozen voor de toets of heb je samen met klasgenoten een journaalitem voorbereid en gepresenteerd?
Hebben jullie duidelijk de gevolgen op lange termijn van de afschaffing van de eenkindpolitiek uitgelegd?
Het arrangement Opdracht: China: Bevolking China - vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema 'Bevolking en ruimte: China', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor vmbo-kgt leerjaar 3 en 4. In deze opdracht leer je over de bevolking van China. Aan het einde van de opdracht heb je inzicht in de verhouding tussen het aantal Chinezen en de rest van de wereldbevolking. Verder kun je beschrijven hoe de bevolking van China is samengesteld en hoe ze verspreid is over het land, en krijg je inzicht in de oorzaken hiervan. Daarnaast begrijp je waarom de Chinese regering rond 1970 de natuurlijke bevolkingsgroei wilde verminderen en waarom de eenkindpolitiek lange tijd werd toegepast. Verder kun je ook de gevolgen van de afschaffing van de eenkindpolitiek beschrijven en begrijp je hoe het zit met de vergrijzing in China, inclusief voorbeelden van de negatieve gevolgen ervan.
Veel plezier met het maken van de opdracht!
Deze opdracht hoort bij het thema 'Bevolking en ruimte: China', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor vmbo-kgt leerjaar 3 en 4. In deze opdracht leer je over de bevolking van China. Aan het einde van de opdracht heb je inzicht in de verhouding tussen het aantal Chinezen en de rest van de wereldbevolking. Verder kun je beschrijven hoe de bevolking van China is samengesteld en hoe ze verspreid is over het land, en krijg je inzicht in de oorzaken hiervan. Daarnaast begrijp je waarom de Chinese regering rond 1970 de natuurlijke bevolkingsgroei wilde verminderen en waarom de eenkindpolitiek lange tijd werd toegepast. Verder kun je ook de gevolgen van de afschaffing van de eenkindpolitiek beschrijven en begrijp je hoe het zit met de vergrijzing in China, inclusief voorbeelden van de negatieve gevolgen ervan.
Veel plezier met het maken van de opdracht!
China heeft tot nu toe de meeste inwoners van de wereld.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
De Chinese regering heeft besloten dat vanaf 2015 alle echtparen in China twee kinderen mogen krijgen. Hiermee komt de eenkindpolitiek na 46 jaar ten einde.
