Thema: Dieren in Australië

Intro

Dieren in Australië
Australië is een groot eiland met veel bijzondere diersoorten. Volgens de evolutietheorie zijn deze diersoorten in de loop van de tijd ontstaan. Welke bijzondere Australische dieren zie je in deze video?

Kangoeroes zijn buideldieren. De vrouwtjes hebben op hun buik een grote huidplooi, de buidel. Een pasgeboren kangoeroe-jong is kaal en roze en is maar een paar centimeter lang. Meteen na de geboorte grijpt het jong de vacht van de moeder vast en klimt de buidel in. Daar zoekt het naar een tepel om melk te drinken. In de buidel ontwikkelt het jong zich gedurende negen maanden verder. Daarna komt het af en toe de buidel uit. Na elf maanden blijft het buiten de buidel.

Kangoeroes zijn, net als koala’s en vogelbekdieren, zoogdieren. Zoogdieren behoren tot de gewervelde dieren.
In Australië kom je ook andere gewervelde dieren tegen, met elk hun eigen manieren van ademhalen en voortplanten.

Australië staat niet alleen bekend om kangoeroes, koala’s’ en vogelbekdieren. Het Groot Barrièrerif is het grootste koraalrif ter wereld. Het Groot Barrièrerif kan gezien worden vanuit de ruimte en is gemaakt door levende organismen. Het bestaat uit miljoenen kleine organismen, namelijk koraalpoliepen. In het Great Barrièrerif is een enorme biodiversiteit, er leven duizenden verschillende soorten dieren. Het rif wordt onder andere bedreigd door visserij, vervuiling en het broeikaseffect. Mooie beelden van het Groot Barrièrerif:

In dit thema leer je over de verschillende manieren van ademhalen en voortplanten van gewervelde dieren en insecten. Veel dieren worden door activiteiten van mensen en milieuvervuiling bedreigd. Daarom in dit thema ook aandacht voor milieuvervuiling.

Als afsluiting van dit thema maak je examenvragen die aansluiten bij de leerdoelen.

Wat kan ik straks?

Kennis
Aan het eind van dit thema kan ik:

K6: Ademhaling bij dieren

Omschrijven hoe tracheeën werken bij insecten.
Omschrijven hoe kieuwen werken bij vissen.
Omschrijven hoe longen, kieuwen en huid samenwerken bij amfibieën.
Omschrijven hoe longen bij reptielen, vogels en zoogdieren werken.

K12: Voortplanting bij dieren

Met behulp van voorbeelden het verschil duidelijk maken tussen inwendige en uitwendige bevruchting.
Minimaal twee voorbeelden noemen van dieren die eieren leggen.

K7: Milieuvervuiling

Het begrip milieu (omgeving) omschrijven.
Met behulp van voorbeelden duidelijk maken dat de mens invloed heeft op het milieu.
Omschrijven wat biodiversiteit is en het belang van biodiversiteit kunnen uitleggen.

Vaardigheden:
Aan het eind van dit thema kan ik:

Informatie aflezen uit een tabel en berekeningen uitvoeren.
Resultaten presenteren in een staafdiagram.

Wat kan ik al?

Weet je het nog?
Het thema Australië is het veertiende thema.
De theorie uit enkele modules die je in de eerste thema's bent tegengekomen, heb je ook nodig bij de afsluiting van dit thema. Als je twijfelt of je het nog weet, klik de modules hieronder dan nog eens door.

Klik op de links om de modules te openen.

Dissimilatie

Voedingsstoffen en voedingsmiddelen

Relaties tussen organismen

Biotisch en abiotisch

Milieubeleid over de grenzen

Ademhalingsstelsel

Uitscheiding

Prikkels en impulsen

Zenuwstelsel

Menstruatiecyclus

Zwangerschap

Evolutie

Inenten

Wat ga ik doen?

Het thema Dieren in Australië bestaat uit de volgende onderdelen.
In de tabel staat per activiteit hoeveel lessen je ongeveer nodig hebt.

Activiteit	Aantal lessen
Inleiding
Wat kan ik straks?	0,5
Wat kan ik al?	2 à 3
Wat ga ik doen?	0,5
Modules
Module: Ademhaling bij dieren	2
Module: Voortplanting bij dieren	2
Module: Milieuvervuiling	2
Afsluiting
Samenvattend	0,5
Examenvragen	0,5
Terugkijken	0,5
Totaal:	10 à 11

Modules

Ademhaling bij dieren

Intro

Dat zoogdieren, en dus ook wij mensen, ademen met longen is een bekend iets.

Maar weet je ook hoe de volgende dieren ademen? Praat erover met een klasgenoot. Jullie mogen de informatie ook opzoeken op internet. Het antwoord vinden jullie in de Kennisbank in stap 1.

pantoffeldiertje
kwal
vlo
clownvis
kikker
varaan
adelaar
hamster

Wat ga ik leren?

Na deze module kan ik:

omschrijven hoe tracheeën werken bij insecten.
omschrijven hoe kieuwen werken bij vissen.
omschrijven hoe longen, kieuwen en huid samenwerken bij amfibieën.
omschrijven hoe longen bij reptielen, vogels en zoogdieren werken.

Wat ga ik doen?

Aan de slag
Stap		Activiteit
Stap 1		Je bestudeert het Kennisbankitem dat past bij dit onderdeel en test je kennis.
Stap 2		Bekijk de vier video's en geef antwoord op de vragen in de oefening 'Longen'.
Stap 3		Bekijk de video en doe de oefening 'Aquariumvissen'.
Stap 4		Onderzoek welke 'aanpassingen' waterdieren hebben om te kunnen overleven in het water?
Stap 5		Voer het practicum 'Kieuwen' uit.
Afronding
Onderdeel		Activiteit
Begrippenlijst		Hier vind je de begrippenlijst bij deze module.
Examenopgaven		Je maakt enkele examenopgaven die passen bij dit onderwerp.
Terugkijken		Terugkijken op de module.

Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig.

Aan de slag

Stap 1: Kennisbank

Dieren hebben energie nodig om te kunnen leven.
De energie halen ze uit hun eten.
In alle lichaamscellen vindt verbranding plaats waarbij energie vrij komt.
Daarvoor is wel voldoende zuurstof nodig.
Dieren nemen zuurstof op met behulp van hun ademhalingsorganen.

Bestudeer uit de Kennisbank biologie het volgende onderdeel.

Ademhaling bij dieren

Test je kennis
Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank.

Stap 2: Longen

Bekijk de video over de werking van de longen. De informatie in de video kun je gebruiken bij het beantwoorden van de vragen onderaan deze stap.

Bekijk nu de video's over de taipan, kookaburra en witte haai, die horen bij één van de vragen hieronder.

Stap 3: Aquariumvissen

Bekijk de video over het ademen van vissen. De informatie uit de video kun je gebruiken bij het beantwoorden van de vragen in deze stap.

Vissen hebben zuurstof nodig. Die zuurstof is opgelost in het aquariumwater.
Hieronder zie je een eenvoudige tekening van het binnenste van een vis.

In een aquarium moet voldoende zuurstof zijn. Dat bereik je door stroming in het water te brengen.
Je brengt al stroming in het water met een verwarming. Het plaatsen van een pomp is natuurlijk nog beter.

Stap 4: Waterdieren

Stap 5: Practicum kieuwen

Kieuwen zorgen ervoor dat vissen zuurstof uit het water kunnen opnemen.
Ook zorgen ze ervoor dat vissen koolstofdioxide aan het water afgeven (= gaswisseling).
In dit practicum bekijk je kieuwen van dichtbij. Je maakt een hiervan een biologische (schematische) tekening.

Beantwoord daarna de volgende vraag:
Haaien hebben geen kieuwdeksels.
Leg uit waarom een haai nooit stil hangt in het water.

Leg uit waarom een haai nooit stil hangt in het water.

Practicum kieuwen

Download het practicum kieuwen .
Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).
Lees het practicum een keer helemaal door.
Zoek de benodigdheden bij elkaar.
Lees de informatie in de Gereedschapskist hieronder.
Voer het practicum uit zoals beschreven onder de werkwijze.
Beantwoord de vraag.
Beoordeel de tekeningen eerste zelf en laat ze daarna beoordelen door je docent.

Schematische tekening maken

Met een schematische tekening kun je iets duidelijk weergeven. In tegenstelling tot natuurgetrouwe tekeningen bevat een schematische tekening weinig details.

Afronding

Begrippenlijst

Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.

Celmembraan
Buitenste deel van een cel dat de cel vorm geeft en zorgt dat het celplasma in de cel blijft.

Ééncellige
Organisme bestaande uit één cel.

Sponzen
Dieren zonder wervelkolom of ruggengraat.

Holtedieren
Ook wel neteldieren genoemd; groep ongewervelde dieren die veelzijdig symmetrisch zijn en geen skelet hebben. Bijvoorbeeld: kwal en zeeanemoon.

Huidademhaling
Uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide door de huid heen, bijvoorbeeld bij amfibieën, zoals kikkers.

Wormen
Groep van ongewervelde dieren die tweezijdig symmetrisch zijn en geen skelet hebben.

Stigmata
Kleine gaatjes in het lichaam van een insect waardoor deze ademt.

Tracheeën
Een netwerk van buisjes die verbonden zijn aan de stigmata.

Kieuwen
Ademhalingsorgaan van waterdieren, bijvoorbeeld vissen en kikkervisjes (larven van kikker)

Amfibieën
Gewerveld dier, koudbloedig, met een dunne slijmerige huid, legt eieren zonder schaal in het water, haalt als jong adem met kieuwen en huid, haalt als volwassen dier adem met huid en longen.

Huid
Buitenste bekleding van het lichaam van dieren en mensen. Heeft o.a. als functies: bescherming tegen schadelijke bacteriën en temperatuurregeling (o.a. door het uitscheiden van vocht (zweet)). De huid is het grootste orgaan en een belangrijk zintuig (voelen)

Longen
Organen die betrokken zijn bij het in- en uitademen en het opnemen van zuurstof en afgeven van koolstofdioxide. Onderdeel van het ademhalingsstelsel. Uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide vindt plaats in de longen tussen longblaasjes en bloed.

Reptielen
Gewerveld dier, koudbloedig, leerachtige huid met schubben, legt eieren met een leerachtige schaal, haalt adem met longen.

Zuurstof
Molecuul bestaat uit twee zuurstof atomen; gas dat ontstaat bij fotosynthese in planten en nodig is voor verbranding.

Vogels
Gewerveld dier, warmbloedig, huid bedekt met veren, legt eieren met een kalkschaal, haalt adem met longen.

Middenrif
Spier, scheiding tussen borstholte en buikholte, belangrijk bij de ademhaling.

Longblaasjes
Deel van de longen waar uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide plaatsvindt tussen lucht en bloed.

Examenopgaven

Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.

Tips

Van de examenvragen kan de voortgang worden bijgehouden op ExamenKracht.
Vraag verdere instructies aan je docent.

Binnenkort vind je hier examenvragen van ExamenKracht om mee te oefenen.

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je de verschillende manier van ademhaling noemen?

Hoe ging het?

Tijd
Ben je ongeveer 2 uur bezig geweest met de opdracht?
Heb je alle stappen gedaan binnen die tijd?

Inhoud
Wist al dat er verschillende manieren van ademhaling waren?
Schrijf één ding op dat nieuw voor je was.

Examenopgaven
Heb je de examenopgaven gemaakt? Ging het goed?