Tijdvak 9 en 10: Tijd van Wereldoorlogen en Tijd van Televisie en Computers
Twee tijdvakken??? Ja! Dat zie je helemaal goed.
We gaan het hebben over de Koude Oorlog. Die liep van 1950 tot 1990, en begon eigenlijk al veel eerder dan 1950. Ook gaan we het hebben over de Europese Unie en de ontwikkeling van Nederland in de 20e eeuw vanaf de Tweede Wereldoorlog.
Aan het einde van dit hoofdstuk kun je:
- De blokvorming tussen Oost en West beschrijven
- De sociaal-culturele verandering en toenemende pluriformiteit (variatie) vanaf de jaren '60 benoemen
- De betekenis van Europese samenwerking en de Europese Unie uitleggen voor zichzelf en Nederland
9. De Koude Oorlog
De Koude Oorlog. Vreemde naam voor een oorlog niet waar? Ze bedoelen met 'Koud' dat er wel vijandigheid was. Maar er was geen directe oorlog.
De leerdoelen van dit hoofdstuk zijn:
- Je kan beschrijven hoe de macht in Europa werd verdeeld na de Tweede Wereldoorlog
- Je kan een beschrijving geven van hoe de Koude Oorlog verliep en eindigde
9.1 Europa na de Tweede Wereldoorlog
De rol van Europa was na de Tweede Wereldoorlog uitgespeeld. Het eens zo machtige continent was volledig afhankelijk van haar bevrijders.
Oost-Europa kwam onder de invloedssfeer van de Sovjet-Unie en West-Europa werd voor haar veiligheid sterk afhankelijk van de Verenigde Staten.
Er werden pogingen gedaan om afspraken te maken over de toekomst van Europa. Toen de oorlog voorbij was sprak de Engelse premier Winston Churchill tijdens de conferentie in Jalta voor het eerst over het IJzeren gordijn in Oost-Europa. De Amerikaanse president Harry S. Truman wilde elk land dat werd bedreigd door het communisme, militair steunen. Hij wilde de bewegingsruimte van communistische landen zoveel mogelijk inperken. Die politiek werd containment, ofwel indamming, genoemd. Toen in 1946 de communisten in Griekenland aan de macht dreigden te komen legde Truman aan het Amerikaanse congres uit wat hij van plan was.
Minister van Buitenlandse Zaken George Marshall van de VS ontwierp in 1947 een economisch steunplan voor Europa. Meer welvaart in Europa zou voorkomen dat de bevolking voor het communisme zou kiezen. Een snelle wederopbouw werd gunstig geacht voor de democratie in Europa. Dat de Amerikaanse industrie haar producten beter zou kunnen verkopen in een snel heropgebouwd Europa, was voordelig.
Sovjetleider Stalin stelde een verbod in op Oost-Europese deelname aan het Marshall-plan. Het was volgens hem een kapitalistische poging om invloed te krijgen in landen die Stalin juist zelf wilde controleren.
Door het Marshallplan ging de wederopbouw in West-Europa sneller. De verhouding tussen Oost en West werd echter steeds grimmiger.
Een belangrijk kenmerk van de Koude Oorlog is de wapenwedloop tussen de twee supermachten, de VS en de Sovjet-Unie. Er was voortdurend de angst dat de tegenstander meer en betere wapens bezat. Daarom werd er veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van nucleaire wapens. Herhaaldelijk leefde de wereldbevolking bij dreigende conflicten in grote angst voor een allesvernietigende oorlog.
De Verenigde Staten riep in 1949 een militair bondgenootschap met West-Europa in het leven: de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO).
Enkele jaren later organiseerde Chroesjtsjov, de opvolger van Stalin, alle Oost-Europese landen in een militair bondgenootschap: het Warschaupact.
De Koude Oorlog eindigde met de val van de Berlijnse muur in 1989. Daar ging natuurlijk wel het een en ander aan vooraf.
De Sovjet-Unie stond toen onder leiding van Gorbatsjov (1985-1989). Die kreeg bij zijn aantreden in 1985 te maken met een vastgedraaide economie. In de Sovjeteconomie lag jarenlang een eenzijdig accent op de zware industrie. De opbrengsten in de landbouw waren laag en er was een schaarste aan consumptiegoederen. De levensstandaard in de Sovjet-Unie was laag.
Een nieuw bewapeningsprogramma van de VS onder president Ronald Reagan was de nekslag voor de Sovjet-Unie. Gorbatsjov begreep dat zijn land een nieuwe fase in de wapenwedloop niet aankon vanwege de zwakke economische positie. Hij zocht toenadering tot het Westen en kondigde in zijn land een politiek aan van perestrojka (hervorming) en glasnost (openheid). De strak geleide communistische planeconomie moest plaatsmaken voor een socialistische markteconomie.
Een dergelijke ommezwaai kon alleen slagen als er een soepeler en een meer open politiek klimaat (glasnost) zou komen. De politiek van glasnost heeft in feite een einde gemaakt aan de Sovjet-Unie. De uitnodiging tot openheid maakte de burgers mondiger. Er barstte een storm van kritiek los aan het adres van Moskou.
In de landen van het Oostblok werden in 1989 protestmarsen gehouden tegen de SU. Gorbatsjov kon het openlijk verzet niet meer keren.
In Oost-Berlijn namen de mensen hun kans waar en sloopten de Berlijnse muur. In het gehele Oostblok kwam de bevolking in opstand. In snel tempo maakten de satellietstaten zich definitief los van de invloed van Moskou.
De Koude Oorlog eindigde met de val van de Berlijnse Muur in 1989. In 1991 werd het Warschaupact opgeheven. Ook de Sovjet-Unie zelf hield in 1991 op te bestaan en viel in delen uiteen. Sindsdien bestaat er een los verband van Rusland met een aantal ex-Sovjetstaten, het GOS.
Na de Koude Oorlog is de wereld verdeeld in blokken:
Om een beter idee te krijgen van de Koude Oorlog kun je het filmpje hieronder bekijken
9.2 Hoe verliep de Koude Oorlog
Tegenstellingen tussen Oost en West
De VS en de SU hebben tijdens de Koude Oorlog nooit direct tegen elkaar gevochten. Maar ze bemoeiden zich wel met bijna alle gewapende conflicten na de Tweede Wereldoorlog. Beide grootmachten steunden vaak één van de strijdende partijen om te voorkomen dat de vijand meer politieke invloed kreeg. Bij elk conflict hield de wereld de adem in. Herhaaldelijk dreigde het gevaar van een Derde Wereldoorlog.
De VS onder Truman wilden na de oorlog een snelle wederopbouw van Duitsland. De Sovjet-Unie onder Stalin wilde dat juist voorkomen. Om de economie te stimuleren voerden de VS, Groot Brittannië en Frankrijk in hun zones de Duitse mark in. De Sovjet Unie weigerde dit ook te doen en sloten de Sovjet-zone, ofwel Oost-Duitsland af van de rest van Duitsland. De stad Berlijn was ook verdeeld in 4 zones en raakte geïsoleerd. De VS organiseerden een luchtbrug van vliegtuigen die de stad dag en nacht konden bevoorraden.
Na een jaar werd de blokkade door de Sovjet-Unie beëindigd en was de stad weer over de weg bereikbaar. Ondertussen was Duitsland wel verdeeld in twee landen: West-Duitsland (Bonds Republiek Duitsland, BRD) en Oost-Duitsland (Duitse Democratische Republiek, DDR).
Korea Oorlog 1950-1953
Korea was na de Tweede Wereldoorlog verdeeld in een Noordelijk en Zuidelijk deel. Noord-Korea werd bezet door de Sovjet Unie en Zuid-Korea door de VS.
Toen de bezetting in 1950 ophield kreeg het Noorden een communistische regering met steun van Rusland. Vervolgens viel Noord-Korea het Zuiden aan. De VS en troepen uit vijftien andere landen gaven militaire steun aan Zuid-Korea.
Toen ook het communistische China zich met de oorlog bemoeide, opperde de Amerikaanse generaal MacArthur het gebruik van de atoombom. President Truman zag daarin geen oplossing. In 1953 kwam het tot een wapenstilstand.
Vietnam Oorlog 1957-1975
De oorlog in Vietnam was een strijd van het leger van de VS tegen communistische strijders van Noord-Vietnam. De VS wilde voorkomen dat Zuid-Vietnam in communistische handen viel.
De Amerikanen waren bang dat dan meer landen in de regio zouden volgen. In 1957 braken er openlijke gevechten uit tussen het communistische Noord-Vietnam en het Westerse Zuid-Vietnam. Geleidelijk aan raakten de Amerikanen steeds meer bij de militaire strijd betrokken.
Op het hoogtepunt van de oorlog in 1969 zaten er ruim een half miljoen Amerikaanse soldaten in het oorlogsgebied. Het leger wist de guerrillaoorlog tegen de communistische Vietcong-strijders niet te winnen.
De oorlog leidde tot veel protesten in het Westen tegen Amerika.
Planeconomie
De economie in de Sovjet-Unie en de Oostbloklanden was heel anders georganiseerd dan in het Westen. In die landen werd de economie centraal geleid door de communistische machthebbers.
Fabrieken waren in handen van de staat en produceerden wat hen werd opgedragen. Van sommige producten werd teveel geproduceerd voor andere producten stonden mensen vaak dagelijks lang in de rij.
Westerse Economie
Het kapitalistische Westen was een vrije markteconomie waarin iedereen vrij was om te ondernemen. Bedrijven en fabrieken produceerden voor de markt en reageerden op de wensen van de consumenten.
Voortdurend werden er nieuwe en betere producten bedacht die mensen moesten verleiden tot de aanschaf ervan. Op die manier zorgden trends en mode dat er voortdurend werd geconsumeerd. In de Westerse wereld hadden mensen in vergelijking met het Oostblok veel geld om uit te geven aan producten die ze niet perse nodig hadden.
9.3 Opdracht
Opdracht
Om alle informatie over de Koude Oorlog wat duidelijker te maken, ga je een kaart maken. Je gaat de conflicten van de Koude Oorlog hiermee invullen.
Hoe
Je krijgt van je docent een grote wereldkaart. Op deze wereldkaart plak je plaatjes op de landen waar conflicten zijn geweest tussen 'Oost' en 'West'. Deze plaatjes hebben te maken met deze conflicten.
Je maakt de opdracht in tweetallen.
Je levert je kaart in bij je docent.
Je krijgt een voldoende wanneer:
- Je de grootste conflicten tussen Oost en West hebt aangewezen op de wereldkaart.
- Je plaatjes passen bij het conflict
- Je wereldkaart duidelijk en netjes is
- Je de wereldkaart op tijd bij je docent hebt ingeleverd.
10. Nederland na de Tweede Wereldoorlog
We hebben het veel over alle landen gehad. Maar al deze internationale politieke problemen hadden ook invloed op Nederland! En ook na de Tweede Wereldoorlog was Nederland in een vernield land geraakt. Alles moest opnieuw worden opgebouwd. Dit gaan we dan ook bespreken.
Na dit hoofdstuk kun je:
- Beschrijven hoe de Nederlandse samenleving veranderde tijdens de Koude Oorlog
- Enkele voorbeelden benoemen van ontzuiling
- Enkele kenmerken benoemen van de Tweede Feministische Golf
- Uitleggen waarom verschillende bevolkingsgroepen naar Nederland zijn gekomen
- Uitleggen wat een multiculturele samenleving is
Succes!
10.1 Veranderingen in de samenleving
Verzuiling
Je wordt geboren in een katholiek gezin. Gaat naar een katholieke school. Je bent lid van een katholieke voetbalvereniging of toneelclub. De bakker waar je het brood koopt is katholiek. De werkgever die je een baan geeft is katholiek. Je trouwt een katholiek meisje of katholieke jongen. Je stemt op een katholieke politieke partij. Je luistert naar de katholieke zenders op de radio. En als je dood gaat krijg je een katholieke begrafenis. Zo zag de verzuilde samenleving er rond 1950 uit als je geboren was in een katholiek gezin.
Was je geboren in een protestants-christelijk gezin dan gebeurt hetzelfde allleen vervang je katholiek door protestant. Je behoorde dan tot de protestante zuil.
Naast een katholieke en een protestante zuil had je ook een socialistische zuil. En soms wordt er ook gesproken van een liberale zuil.
Ontzuiling
Als mensen in de jaren 70 minder naar de kerk gaan wordt de binding aan de zuil minder. Dan kijken ze wat vaker over de schutting en dan blijken mensen uit de andere zuilen niet eens zo heel vreemd.
Nu wordt er steeds minder gevraagd naar je geloofsovertuiging als je je ergens bij wilt aansluiten. Het geloven of niet-geloven heeft minder betekenis gekregen. Allerlei maatschappelijke organisaties laten het geloof voor wat het is en richten zich op hun eigen activiteiten: de RK Sportvereniging Longa '30 verandert zijn naam in SV Longa '30 en houdt zich alleen nog maar met sport bezig.
Het afnemen van de rol van de zuil wordt wel de ontzuiling genoemd.
De zuilen in Nederland
10.2 Feminisme
Feminisme
Feminisme komt op voor de belangen van vrouwen. Zodat er in de maatschappij geen ongelijkheden zijn tussen mannen en vrouwen. Het feminisme wil ook de positie van vrouwen verbeteren. Belangrijke vrouwen binnen het feminisme zijn Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker. Rond de jaren '60 en'70 van de 20e eeuw kwam hier de beweging van de "Dolle Mina's"uit voort.
Kijk ook naar onderstaand filmpje over het feminisme.
10.3 Verhuizen naar Nederland
Wederopbouw en nieuwe bewoners rondom Utrecht na 1945
Na de Tweede Wereldoorlog begon de bevolking flink te groeien. Deels door de babyboom die na de oorlog optrad, maar ook door immigratie. Direct na de oorlog kwamen er Molukkers naar Nederland, die deel uit hadden gemaakt van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). Zij hoopten op een zelfstandige republiek binnen Indonesië. Ze werden in afwachting daarvan tijdelijk, zo dachten ze, in Nederland opgevangen. In Woerden kwamen de Molukkers terecht in militaire gebouwen aan de Utrechtsestraatweg, de Singel en in de kazerne. In tegenstelling tot elders woonden deze nieuwkomers tussen de Woerdenaren. Ze vonden werk, gingen naar school en knoopten vriendschapsbanden aan met de lokale bevolking.
Tijdens de Wederopbouw werden de door het oorlogsgeweld vernielde huizen gerepareerd en werden ook nieuwe huizen gebouwd, om de dakloos geworden oorlogsslachtoffers onderdak te bieden. In Woerden werd aanvankelijk aan de westzijde van de stad veel bijgebouwd, later ook aan de Leidsestraatweg in het zuiden en richting het noordelijk gelegen Kamerik. Daar kwam het Schilderskwartier, waar de elders ook veel gebouwde duplexwoningen werden toegepast. Dit waren kleine huizen, om de ergste woningnood te lenigen. Ze waren zo gemaakt dat later, als naar verwachting de woningnood afgenomen zou zijn, ze met een kleine ingreep tot een eengezinswoning konden worden omgetoverd.
De aantrekkende industrie kon niet voldoende goedkope arbeidskrachten vinden en ronselde werkers in het Middellandse Zeegebied, de zogenaamde gastarbeiders. Zo kwamen er groepen Spanjaarden en Italianen naar ons land, later gevolgd door Turken en Marokkanen. Rond 1970 begon Woerden met de bouw van het Staatsliedenkwartier, waar ook een aantal flatgebouwen verrees. De 20.000 inwoners van 1970 waren er tien jaar later al 24.000 geworden. Door de vestiging van meer bedrijvigheid en de trek van het platteland naar de stad, bleef Woerden groeien. Voor hen werd de wijk Molenvliet ontworpen, die gedeeltelijk op het grondgebied van de vroegere gemeente Barwoutswaarder lag. De laatste jaren zijn er aan de zuidelijke kant van Woerden, voorbij het station, opnieuw flinke woonwijken gebouwd.
De uitbreiding van Woerden valt echter in het niet bij de uitbreidingen die IJsselstein kenmerken. Ook hier werd in de jaren vijftig een nieuwbouwwijk neergezet, bestaande uit lagere flatgebouwen en eengezinswoningen. Ironisch genoeg lag deze nieuwbouw op de plek, waar in de Middeleeuwen IJsselstein ook al een stadsuitbreiding had gepland. Die was niet doorgegaan door oorlogen met Utrecht. Vervolgens werd IJsselstein een groeigemeente en werden zowel aan de west- als noordzijde grote wijken gebouwd. Ook rond het Nozemacomplex is de laatste jaren een stadsuitbreiding gerealiseerd. Dat leverde echter wel veel klachten op van ongeruste bewoners over de mogelijke slechte invloed van de straling van de zendmasten.
De dorpjes Jutfaas en Vreeswijk gingen op in een geheel nieuwe stad: Nieuwegein. De naam herinnert aan het middeleeuwse stadje 't Gein, dat daar werd gesticht door de Utrechtse bisschop maar nooit uitgroeide tot een echte stad. Dat kan van Nieuwegein niet gezegd worden, het is een van de grootste steden in de provincie en een soort satellietstad van Utrecht. Die stad kreeg later nog een andere omvangrijke stadsuitbreiding Leidsche Rijn, ten westen van Utrecht.
Multiculturele samenleving
10.4 Opdracht
Je hebt nu over drie onderwerpen gelezen en les gehad. Namelijk:
- Veranderingen in de samenleving
- Feminisme
- Verhuizen naar Nederland
Opdracht
Je kiest 1 van bovenstaande onderwerpen en gaat hier, samen met een klasgenoot, een verslag over schrijven. Dit verslag ga je presenteren voor de klas.
Hoe
Samen met een klasgenoot maak je een verslag over 1 van bovenstaande onderwerpen. Het verslag mogen jullie op je eigen manier vormgeven. Je kan bijvoorbeeld kiezen om als katholiek voor een katholieke krant een stuk over de 'slechte' andere zuilen te schrijven. Of jullie schrijven als feministen een stuk om vrouwenrechten te promoten. Of misschien willen jullie juist wel een stuk schrijven over de multiculturele samenleving in Nederland. Jullie mogen dit zelf verzinnen.
Uiteindelijk gaan jullie je verslag presenteren voor de klas. Je legt uit waarom je voor dit onderwerp hebt gekozen. Ook leg je uit vanuit welk idee het is geschreven en wat je doel is.
Je krijgt een voldoende wanneer:
- Je verslag minimaal één a4 is, met lettertype 12
- Je aangeeft voor welk onderwerp je hebt gekozen
- Duidelijk is vanuit welke visie je schrijft
- Duidelijk is wat je doel is van je verslag
- Je verslag er netjes uitziet
- Je presentatie minimaal 3 minuten duurt
11. De Europese Unie
Welkom bij de Europese Unie! Wat je nu gaat leren gaat misschien wat lastig worden. Als je onderstaande punten weet, dan kun je de vragen van de toets in ieder geval beantwoorden.
Je kan:
- De samenwerking en uitbreiding van de EU herkennen en beschrijven
- De organen van de EU herkennen
- Beschrijven wat de EU voor jou of jouw omgeving betekent
11.1 Welke landen horen bij de EU
De Europese Unie, ook wel afgekort tot EU, is een vereniging van Europese landen die willen samenwerken met de economie. De EU is niet hetzelfde als Europa! Het is een organisatie, geen land. De landen zelf nemen alle beslissingen. Wanneer ze het niet eens zijn met de EU, dan kunnen ze zich ergens ook niet aan houden.
De Europese Unie is opgericht in 1951 door Richard Schuman en Jean Monnet. Toen heette de Unie nog de Economische Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) en daarna de Europese Economische Gemeenschap (EEG). Het was de bedoeling om door meer samenwerking minder oorlog in Europa te hebben. Met goede vrienden vecht men immers niet. De Economische Gemeenschap is opgericht door zes landen: België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland.
Sinds 1951 zijn er steeds meer landen bijgekomen en is de naam van de vereniging enkele malen veranderd. Sinds 1992 heet ze de Europese Unie.
De EU telde in 2013 28 lidstaten.
Sinds 1 januari 2002 betaalt men in veel Europese landen met de euro. Het gaat zowel om landen die lid zijn van de Europese Unie (België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Luxemburg, Ierland, Griekenland, Spanje, Portugal, Finland, Oostenrijk, Malta, Slovenië, Cyprus en Slovakije) als niet-lidstaten (Andorra, Monaco, San Marino, Vaticaanstad, Kosovo en Montenegro). Sommige landen uit de EU gebruiken de euro (nog) niet. Bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk en Denemarken.
Landen in de Europese Unie
11.2 De EU en ik
De Europese Unie. Voor de één is het een ver-van-mijn-bedshow waar je nooit bij stil staat. Voor de ander is het een interessant onderwerp waar veel over te lezen en horen valt.
Of het je interesseert of niet, je hebt gewild of ongewild veel meer met de Europese Unie te maken dan je denkt.
Wist je bijvoorbeeld dat 70% van alle wetten in Nederland van de Europese Unie komt?
Ook jongeren hebben veel meer met de EU te maken dan ze denken.
Hieronder staan enkele voorbeelden van de invloed van de EU op jullie dagelijks leven.
- Meer rechten als consument
- Goedkoper mobiel bellen of internet in het buitenland
- Alarmnummer 112
- De Euro
- Internetprivacy
--> In deze opdracht kies je één van onderstaande vragen. Deze vraag ga je onderzoeken en je schrijft een kort verslag van ongeveer 250 woorden hierover. Hiervoor heb je 1 lesuur de tijd. (kijk bij de toolkit-verslag hoe je een goed verslag schrijft )
- Waarom vindt de EU het belangrijk om onder jongeren campagne te voeren tegen cyberpesten en wat doen ze hiertegen?
- Hoe makkelijk is het om in een ander EU-land te werken?
- Zijn we echt zoveel beter af met de euro?
- De Eu is voor een vrije markt. Waarom bemoeit ze zich wel met mobiele telefonie-aanbieders?
- Waarom heeft de EU de grenscontroles binnen de grenzen van de EU afgeschaft?
Je kunt gebruik maken van de volgende internetpagina's. Natuurlijk zijn er ook nog wel meer te vinden.
http://ec.europa.eu/netherlands/about-us/eu-and-you/index_nl.htm
http://www.vmbo-sectorwerkstuk.nl/index.php/nl/europese-unie/scholier
12. Begrippen
|
Berlijnse muur
|
Een muur tussen West- en Oost-Berlijn, zodat mensen niet van Oost naar West zouden vluchten
|
|
Bewapeningswedloop
|
Een race wie de beste en meeste wapens heeft. Tussen 1950 en 1990 was er een wapenwedloop tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie
|
|
Communisme
|
Een politiek en economisch systeem waarin gelijkheid het belangrijkst is.
|
|
Cultuur
|
Manier van denken van een groep mensen op het gebied van taal, godsdienst en gebruiken.
|
|
Democratie
|
Politiek systeem waarin de bevolking het voor het zeggen heeft. In Nederland kiest de bevolking de leiders
|
|
Dictatuur
|
Een land waarin één persoon of een kleine groep mensen alle macht heeft
|
|
Europese Commissie
|
Het dagelijks bestuur van de Europese Unie. Zij nemen besluiten en voeren de wetten uit
|
|
Europees Parlement
|
Volksvertegenwoordiging van de Europese Unie
|
|
Europese Raad
|
Raad van regeringsleiders en staatshoofden die de hoofdlijnen van het Europese beleid bepaalt.
|
|
Europese Unie
|
Controleert of Europa goed bestuurd wordt en stemt over wetten
|
|
Feminisme
|
Beweging die opkomt voor vrouwenbelangen.
|
|
Gezinshereniging
|
Echtgenote van migrant die later ook in Nederland komt met eventueel de kinderen
|
|
Integreren
|
Samengaan met een andere cultuur.
|
|
IJzeren Gordijn
|
Zwaarbewaakte grens tussen West-Europa en Oost-Europa.
|
|
Kapitalisme
|
Een economisch systeem waarin de productiemiddelen in het bezit van de burgers zijn. De hoogte van lonen en prijzen wordt bepaald door vraag en aanbod. Winst maken is het belangrijkste kenmerk
|
|
Koude Oorlog
|
Periode van vijandschap na de Tweede Wereldoorlog tussen de Verenigde Staten en West-Europa aan de ene kant en Oost-Europa en de Sovjet-Unie aan de andere kant.
|
|
Lidstaten
|
Landen die lid zijn van de Europese Unie
|
|
Marshallplan
|
Economische hulp van de Verenigde Staten om Europa na de Tweede Wereldoorlog weer op de been te brengen.
|
|
Migratie
|
Verhuizen naar een ander land
|
|
Multiculturele samenleving
|
Samenleving waarin groepen mensen uit verschillende culturen samenleven.
|
|
Navo
|
Noord Atlantische Verdrags Organisatie. Militair samenwerkingsverband tussen de Verenigde Staten en landen uit West-Europa
|
|
Raad van Ministers
|
Neemt beslissing in de Europese Unie. Afhankelijk van het onderwerp bestaat de Raad uit de ministers van de lidstaten die over dat onderwerp gaan. Bijvoorbeeld de alle ministers van Verkeer die een beslissing nemen over een brommerrijbewijs in alle lidstaten van de Europese Unie.
|
|
Rechtsstaat
|
Een land waarin alle burgers rechten hebben en waar deze rechten zijn vastgelegd in wetten. De burgers en de overheid moeten zich aan deze wetten houden.
|
|
Verenigde Naties
|
Organisatie van landen die is opgericht na de Tweede Wereldoorlog om de vrijheid te bevorderen en oorlogen te voorkomen.
|
|
Vluchteling
|
Iemand die zijn land ontvlucht
|
|
Warschaupact
|
Militair samenwerkingsverband tussen de Sovjet-Unie en landen uit Oost-Europa
|
Berlijn en de Koude Oorlog
