Module Lezen h45

Module Lezen h45

Module Lezen

Inleiding

Goed kunnen lezen is erg belangrijk. Tijdens je studie en later als je werkt, zul je merken dat teksten steeds moeilijker worden. Het is daarom belangrijk dat je oefent met leesvaardigheid en tekstinzicht. Leesvaardigheid is ook een belangrijk onderdeel van het Centraal Examen.

In de module Lezen komen aan de orde:

  • Leesstrategieën
  • Schrijfdoelen en tekstsoorten
  • Publieksgerichtheid
  • Tekstopbouw
    (de indeling, vaste tekststructuren, de alinea en tekstverbanden)

Wat kan ik straks?

De leerdoelen van de module Lezen zijn:

Leesstrategie

Je kunt:

  • vier van de zes leesstrategieën omschrijven.
  • in verschillende situaties aangeven welke leesstrategie je het best kunt gebruiken.

Tekstsoort en publiek

Je kunt:

  • vijf verschillende tekstdoelen omschrijven.
  • per tekstdoel minimaal twee tekstsoorten noemen.
  • vier punten noemen om erachter te komen voor welk publiek een tekst geschreven is.

Tekstopbouw

Je kunt:

  • de drie delen benoemen waarin een tekst wordt ingedeeld en omschrijven welke informatie deze delen bevatten.
  • vier verschillende tekststructuren omschrijven en herkennen.
  • alinea's en kernzinnen in een tekst herkennen.
  • omschrijven wat een tekstverband is en wat de functie is van verbindingswoorden.

 

Wat ga ik doen?

De module 'Lezen' bestaat uit de volgende onderdelen:

Onderdeel Tijd in SLU
Inleiding 0,5
Opdracht: Leesstrategieën 2
Opdracht: Tekstsoort en publiek 5
Opdracht: Tekstopbouw 4
Afsluiting 2
Totaal 13 à 14

 

De tijd is een indicatie en afhankelijk van de keuze van de eindopdracht.

Opdrachten

Hier vind je de drie opdrachten die samen de module Lezen vormen.
Maak je keuze.

Opdracht 1

Leesstrategieën
Opdracht 2

Tekstsoort en publiek
Opdracht 3

Tekstopbouw

Afsluiting

Samenvattend

Hier een overzicht van de Kennisbanken die in deze module besproken zijn.

Leesstrategieën

Tekstdoel en tekstsoort

Publieksgerichte teksten

Functies van tekstdelen

Tekststructuur

Eindopdracht A

Lees de tekst en beantwoord daarna de vragen.

Gokken bij de Staatsloterij

Sir William Petty

Beste loterij-verliezer,

Deze week was u ineens toch een beetje een winnaar toen de rechtbank besloot dat de Staatsloterij haar deelnemers tot 2008 misleidde. Met een beetje geluk krijgt u zelfs uw geld terug. Het was natuurlijk ook enorm oneerlijk wat die loterij deed. Ze verkochten drie miljoen loten, maar trokken de prijzen uit een verzameling van eenentwintig miljoen loten.
Als u dát had geweten, dan had u natuurlijk nooit een lot gekocht!
Hoewel, iets zegt me dat u waarschijnlijk niet zo goed bent in kansen uitrekenen. Laten we eens kijken naar de twintig prijzen van 100.000 euro die de Staatsloterij maandelijks beloofde. Als ze die prijzen keurig uit de verkochte loten trokken, dan was uw kans om te winnen één op honderdvijftigduizend. Als u maandelijks meespeelt, dan moet u daarmee naar verwachting een slordige twaalfduizend jaar wachten op zo’n prijs. En dan was dit nog in het gunstige geval waarbij de Staatsloterij u níet misleidde. U mag natuurlijk hopen dat u net geluk heeft binnen de schamele tachtig jaar dat u leeft, maar als ik u was zou ik er niet op rekenen. Ter vergelijking: als u twintig jaar lang vijftien euro op een spaarrekening stort (in plaats van een lot te kopen), dan heeft u bij een gemiddelde rente van drie procent aan het einde bijna vijfduizend euro. Een loterij zou in dit geval zeggen dat ze 136 procent van uw inzet uitkeren.
De Staatsloterij keert daarentegen iets meer dan zestig procent van de inleg uit. De rest van het geld verdwijnt in de staatskas. Iemand grapte ooit dat loterijen een belasting zijn voor mensen die slecht zijn in wiskunde.
Dat lijkt in dit geval extra toepasselijk, want de Staatsloterij spekt de staatskas dubbel. Van de uitgekeerde inleg betaalt de loterij namelijk ook nog kansspelbelasting. Kortom, door mee te doen aan de Staatsloterij betaalt u mooi mee aan de studie van mensen die straks begrijpen waarom het beter is om niet mee te doen aan loterijen. Dankzij noest speurwerk van Twitter weet ik nu dat de grap over loterij als belasting al in 1662 gemaakt werd door Sir William Petty. Hij schreef:

A Lottery therefore is properly a Tax upon unfortunate self-conceited fools; men that have good opinion of their own luckiness, or that have believed some Fortuneteller or Astrologer, who had promised them great success about the time and place of the Lottery, lying Southwest perhaps from the place where the destiny was read.


Let ook eens op de winkans waarover de Staatsloterij graag roept dat het de grootste van Nederland is.
Die kans klinkt best indrukwekkend: bij elke trekking valt op maar liefst 53,8% van de verkochte loten een prijs.
Je wint dus meer de helft van de keren dat je meespeelt! Er zit alleen een klein addertje onder het gras: veel van die prijzen zijn kleiner dan de kosten van een lot. De kans dat je een prijs wint die hoger is dan je eigen inleg is 18,5 procent. Eerlijk is eerlijk: bij andere loterijen is het inderdaad nóg beroerder. Het valt me op dat het proces tegen de Staatsloterij zelf ook wel iets van een loterij heeft. Op de website waar gedupeerden zoals u zich kunnen aanmelden staat: “Deelname aan het proces tegen de Staatsloterij kost u éénmalig € 35 inschrijfgeld voor één meegespeeld lot, plus € 10 voor elk volgend lot, ongeacht de periode.” Jammer dat er niet bijstaat wat de winkans hier is. Al durft u waarschijnlijk wel een gokje te wagen.
Succes!

Ionica

Bron: Volkskrant - Ionica Smeets over gokken bij de Staatsloterij  

 

Eindopdracht B

Lees de tekst en beantwoord daarna de vragen.

Niet veel anders dan het versturen van een mail  

1. Een klassiek dilemma uit de deugdethiek, opgelepeld, omdat het Maand van de Filosofie is, thema ‘Mens en techniek’.

2. Vijf mensen liggen op het spoor, er komt een trein aan. De machinist kan echter nog schakelen naar een ander spoor, waar maar één iemand ligt.

De meeste mensen zullen het erover eens zijn dat de tweede optie (één dode) de beste uitkomst biedt. Je kunt een computer prima programmeren om die berekening te maken, zo schreef de Britse digidenker Tom Chatfield onlangs in een essay over de mogelijkheden van ‘geautomatiseerde ethiek’.

3. De mankementen komen ook aan bod. Want stel je voor dat er maar één spoor is. Weer liggen daar vijf mensen. Jijzelf staat op een brug en ziet de dreigende trein komen. Naast je staat een dikke man met het juiste gewicht om de trein tegen te houden en vijf doden te voorkomen. Duw je hem?

4. Hoewel de uitkomst hetzelfde zou zijn (één dode), is het moeilijk om deze vraag net zo rationeel te beantwoorden. De dikke man die je moet duwen, laat voelen dat een morele overweging meer is dan een berekening of druk op de knop. Helaas is de dikkerd wel een heel fysiek voorbeeld in een wereld die zich voor een groot deel virtueel afspeelt.

5. Morele dilemma’s draaien niet langer om het eigenhandig duwen van dikke mannen, maar om dataopslag en het gebruik van drones, te besturen van veraf. Wie een pistool afvuurt, heeft tenminste nog met de terugslag te maken, of met de kruitgeur die vrijkomt. Niet alleen het slachtoffer, ook de dader voelt zijn geweld. Vanachter een scherm worden gruwelen in gang gezet met een druk op ‘Enter’; fysiek gezien niet meer dan het sturen van een mail.

6. Elke uithoek van de wereld is bereikbaar, maar onze handen houden hetzelfde formaat. Het betekent dat we gemakkelijk vergeten dat abstracte beslissingen reële gevolgen hebben.

7. De Iraakse kunstenaar Wafaa Bilal verloor zijn broer aan Amerikaans vuur. Hij stond voor de deur van zijn huis, maar van bovenaf bezien waren er geen huizen en mensen, alleen coördinaten. In 2007 sloot Wafaa zich dertig dagen op in een kamer met een paintballgeweer en een webcam. Kijkers konden vanachter hun computer schieten. De verf was geel, maar Wafaa kleurde bont en blauw – 65.000 keer werd hij beschoten.

8. Toch is de gedachte dat gladde swipe-schermen ons doen afglijden en dat de virtualisering moreel besef laat verdwijnen te cynisch en conservatief.

9. Wafaa ontmoette bijvoorbeeld een virtuele vetzak: via een forum werd een ‘Virtual Human Shield’ opgericht. Ze klikten massaal, de hele dag, iedere seconde, op het pijltje naar links, en lieten Wafaa’s geweer afwijken.

10. Wat kwaad kan doen, moet ook de kracht bezitten iets goeds te dienen.

Bron: NRC - Simone - Niet veel anders dan het versturen van een mail  

Terugkijken

Inleiding

  • In de inleiding staat dat er vier zaken aan de orde komen (leesstrategieën, schrijfdoelen en tekstsoorten, publieksgerichtheid en tekstopbouw). De module Lezen bestaat uit drie opdrachten. Welke zaken worden in welke opdracht behandeld?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen per opdracht nog eens door.
    Ga na of je de leerdoelen hebt behaald.

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij 'Wat ga ik doen?' stond een studiebelasting van 13 à 14 SLU. Klopte dat een beetje?
  • Inhoud
    Veel zaken die in deze module behandeld worden, zijn in de onderbouw ook al behandeld.
    Wist je het meeste nog? Schrijf twee dingen op die je niet meer wist.
  • Eindopdracht
    Heb je eindopdracht A of eindopdracht B gedaan?
    Op basis waarvan heb je de keuze voor eindopdracht A of eindopdracht B gemaakt?
    Ging het beantwoorden van de vragen goed?
    Schrijf op wat je makkelijk/moeilijk vond.
  • Examenopdrachten
    Heb je de examenvraag gemaakt? Ging het goed?

  • Het arrangement Module Lezen h45 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2021-07-01 08:16:04
    Licentie
    CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    De module Lezen HV is ontwikkeld door Fred Marsman (CambiumNed) en medewerkers van StudioVO.

    Fair Use
    In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
    Meer informatie: Fair use .

    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de
    helpdesk VO-content .

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze module valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor hv45. Deze module bestaat uit drie opdrachten. Allereerst ga je aan de slag met de opdracht 'Leesstrategieën'. Daarna zal je werken aan de opdracht 'Tekstsoort en publiek'. Uiteindelijk zal je de opdrachten afsluiten met de opdracht 'Tekstopbouw'.
    Leerniveau
    HAVO 4; HAVO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Lezen van zakelijke teksten (Nederlands); Nederlands; Lezen van fictionele teksten en literaire teksten (Nederlands); Leesvaardigheid;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    13 uur en 30 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, hv45, leesstrategieën, module lezen h45, nederlands, stercollectie, tekstopbouw, tekstsoort en publiek
  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van