De wereldbevolking groeit en sneller dan ooit. Wat zijn de gevolgen daarvan? Zijn er in 2050 al te veel mensen op de aarde? Wat als alle fossiele brandstoffen zijn uitgeput? Vinden we wel manieren om iedereen van voedsel te voorzien? Er zijn nu al zoveel mensen met honger. Of neemt de bevolkingsgroei op den duur weer af en lost het probleem zichzelf op?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
uitleggen welke trend de groei van de wereldbevolking vermoedelijk volgt.
uitleggen dat de groei van de bevolking niet overal gelijk is, maar dat er grote regionale verschillen zijn.
de samenhang tussen bevolkingsgroei en welvaart verklaren.
Eindproduct-Beoordeling
Eindproduct:
Lever de antwoorden van de opdrachten in via de elo.
Maak een wordweb van de begrippen en lever een afbeelding daarvan in via de elo.
Werkwijze
Activiteiten
Stap
Groepsgrootte
Activiteit
Stap 1
Alleen
Video bekijken, informatie lezen en een grafiek opstellen met daarin de bevolkingsgroei weergegeven.
Stap 2
Alleen
Vraag over het afvlakken van de groei van de wereldbevolking beantwoorden.
Stap 3
Alleen
Video bekijken en vraag over de ecologische voetafdruk beantwoorden.
Stap 4
Alleen
Vraag over primate cities beantwoorden.
Stap 5
Samen
Een fictieve krant, geschreven in het jaar 2050, maken.
Benodigdheden
een pen
een potlood
een ruitjespapier
een liniaal
Tijd
Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig.
Aan de slag
Stap 1
De wereldbevolking groeit, groeit en groeit. Steeds sneller.
Bestudeer het gedeelte in de Kennisbank Aardrijkskunde over de omvang van de bevolking.
De wereldbevolking groeit al sinds het begin van de mensheid, maar het tempo waarin gaat snel omhoog. In het jaar 1810 woonden er 1 miljard mensen op aarde. 120 jaar later, in 1930, was dat aantal verdubbeld tot 2 miljard. Het 3e miljard kwam erbij in 35 jaar.
De industriële revolutie zorgde voor meer welvaart en het gevolg was een enorme babyboom. En de groei zette door.
De wereldbevolking telt 6 miljard mensen in 1999. Nog geen 12 jaar later, eind oktober 2011, verwelkomt de wereld de 7 miljardste inwoner!
De Verenigde Naties hebben berekend dat, als de bevolking in het zelfde tempo blijft groeien, de aarde in 2050 meer dan 9 miljard bewoners heeft. En ruim voor 2100 (vermoedelijk 2083) zal het aantal bewoners zijn gestegen naar 10 miljard.
Let op, de video is Engelstalig. Vergeet niet de ondertiteling aan te zetten.
Opdracht 1
Zet de groei van de bevolking uit in een grafiek. Op de x-as zet je de jaartallen, op de y-as de bevolking. Begin met het jaar 1810 en eindig met 2083. Gebruik de gegevens uit de tekst op de vorige pagina. Wat valt op aan het tempo van de bevolkingsgroei?
Stap 2
De wereld in het jaar 2050...
Welke gevolgen de groei van de wereldbevolking zal hebben en hoe dat zal uitpakken in 2050, dat weet natuurlijk nog niemand. En de deskundigen die proberen een goede voorspelling te maken, zijn verdeeld in hun mening.
Er zijn wetenschappers die denken dat veel mensen zullen sterven ten gevolge van honger, ziekte en oorlog. Anderen, zoals Rosling (video van stap 1), zijn optimistischer over de ontwikkelingen en denken dat het mee kan vallen.
Economische gevolgen
Het bevolkingscijfer in Europa daalt. De bevolking op het Afrikaanse continent zal de komende 40 jaar verdubbelen. In 2050 zullen er rond de 2 miljard Afrikanen zijn. Er zijn economen die voorspellen dat Afrika deze groei economisch gezien niet aankan. De kans bestaat dat de inwoners van de armste landen in Afrika nog armer worden en dat, ook met steun van het rijke westen, de problemen niet zijn op te vangen. Maar niet alleen Afrika gaat economisch zware tijden tegemoet, ook India en China zullen steeds meer economische problemen ondervinden.
Andere wetenschappers zijn minder pessimistisch. Het is zo dat de minst ontwikkelde landen het hardst groeien, maar ook op het Afrikaanse continent stijgt de welvaart. Stijging van welvaart heeft gevolgen voor gezondheidszorg, onderwijs, voeding, enzovoort. De zuigelingensterfte neemt af en daarmee de noodzaak veel kinderen te hebben. De invloed van religie neemt af en dat heeft weer gevolgen voor abortus en anticonceptie. Kortom, het gevolg van welvaartsstijging is altijd een daling van het geboortecijfer.
In de video in stap 1 durft Hans Rosling de stelling aan dat alleen als we er in slagen de kindersterfte terug te dringen, de groei van de wereldbevolking zal afvlakken.
Opdracht 2
Leg uit hoe het kan dat de groei van de wereldbevolking kan afvlakken als we er in slagen de kindersterfte terug te dringen, als we meer mensen in leven kunnen houden.
Stap 3
Ecologische voetafdruk
Met de term ecologische voetafdruk of mondiale voetafdruk wordt bedoeld het totale oppervlak aan grond en water dat ieder van ons nodig heeft voor zijn totale consumptie. Alles wat je eet, aan kleding draagt, aan elektrische apparaten aanschaft, aan vervoer besteedt, aan schoolmaterialen, aan uitgaan, enzovoort, enzovoort wordt omgerekend naar de oppervlakte die nodig is om al die producten te maken.
In de ecologische voetafdruk is bijvoorbeeld:
de katoenconsumptie omgerekend naar het totale oppervlak landbouwgrond;
de papierconsumptie omgerekend naar het daarvoor benodigde oppervlak bosgrond;
de consumptie van vlees, zuivel, wol en leer omgerekend naar weidegrond;
de visconsumptie omgerekend naar het oppervlak viswater en
de bebouwde grond omgerekend naar oppervlakte (niet alleen het eigen huis, maar ook infrastructuur, kantoorpanden, scholen, winkels, publieke voorzieningen, enzovoort)
de CO2-uitstoot (door elektriciteitsopwekking, verwarming en vervoer) omgerekend naar de hoeveelheid bos die nodig is om die CO2 weer uit de lucht te halen.
Met de voetafdruk kun je consumptiegedrag of leefstijl van mensen en groepen op de wereld met elkaar vergelijken. Zo gebruikt een zelfvoorzienende boer in een ontwikkelingsland vaak niet meer dan een stukje weidegrond voor een paar schapen en een moestuin, terwijl hij voor drinkwater en wassen waarschijnlijk genoeg heeft aan een beek of pomp.
Jij en jouw klasgenoten hebben een veel grotere ecologische voetafdruk. Het consumptiepatroon van de gemiddelde West-Europeaan ligt veel hoger dan dat van de gemiddelde Aziaat of Afrikaan. Wij leggen individueel een veel groter beslag op de beschikbare ruimte omdat onze consumptie veel hoger ligt.
Als we de beschikbare ruimte eerlijk zouden verdelen én de aarde de gelegenheid zouden geven zichzelf te herstellen, dan is er voor iedereen 1,8 hectare beschikbaar. We gebruiken nu per aardbewoner 2,7 hectare. Een gemiddelde Nederlander gebruikt zelfs iets meer dan 6 hectare. Op dit moment hebben we anderhalve aarde nodig om te produceren wat we in één jaar gebruiken. Dat betekent dat we de voorraden aan het uitputten zijn. We vragen meer van de aarde dan ze op termijn kan bieden. Dat heeft gevolgen voor volgende generaties, onze kinderen en kleinkinderen. Zij erven een aarde die hen minder goed kan voorzien van wat ze nodig hebben.
Een van de grote kwesties is het vraagstuk van de energie. We maken de fossiele brandstoffen olie en gas in snel tempo op. Raken we in de problemen of hebben we voldoende tijd om over te schakelen op alternatieven. Kunnen we fossiele brandstoffen vervangen door zonne-energie, waterkracht, windenergie en andere duurzame energiebronnen.
Een ander vraagstuk betreft ons eten. Hebben we, als we met 9 of met 10 miljard zijn, nog voldoende voedsel. En hoe gaan we dat dan regelen? Op dit moment lukt het al niet om iedereen te eten te geven. Veel mensen lijden honger of zijn ondervoed. Deskundigen houden het erop dat het moet kunnen. Zo zegt oud-minister van landbouw Gerda Verburg (CDA) tijdens een radio uitzending dat ”er nu en in het jaar 2050 meer dan voldoende voedsel is om alle mensen te voorzien van voedsel”. Honger heeft, volgens de oud-politica, andere oorzaken. Zowel aan landbouwtechniek als op het vlak van logistiek en distributie valt veel te verbeteren.
Opdracht 3
Waardoor heeft België zo’n grote ecologische voetafdruk? Wat denk je, heb jij persoonlijk een grote ecologische voetafdruk? Als je niet zeker bent, doe dan de voetafdruktest . Hoe zou je jouw ecologische voetafdruk kleiner kunnen maken?
Stap 4
Met z’n allen naar de stad
Wereldwijd gaan er steeds meer mensen in steden wonen. Als er ergens welvaart en werkgelegenheid is, dan is dat in de stad. De urbanisatiegraad, dat is het percentage van de bevolking dat in de steden woont, is in ontwikkelingslanden het laagst. Maar het urbanisatietempo, de snelheid waarmee de stedelijke bevolking groeit, ligt er veel hoger dan in de welvarende landen. Hierdoor zal in ontwikkelingslanden de urbanisatiegraad snel stijgen.
In de meeste ontwikkelingslanden zijn, net als in westerse landen, door de snelle groei nu al primate cities ontstaan. Een primate city is een stad die wat het economische, politieke en culturele belang betreft en qua inwonertal ver- en veruit groter is dan de andere steden in het land of de regio. Het zijn de meest vooraanstaande steden, megasteden.
Meestal is zo’n stad de hoofdstad van het land, met een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en mensen. Denk hierbij aan Bangkok, Caïro, Jakarta, Mumbai, Shanghai, Rio de Janeiro of Mexico City. Bedrijven geven vaak de voorkeur aan deze megasteden en daardoor trekken meer en meer mensen er naar toe.
Het zet de leefbaarheid in megasteden onder druk. Ze worden te vol en de smog is vaak ondraaglijk. Bovendien wordt de grond om huizen te bouwen steeds schaarser en de grondprijs steeds hoger.
Hierdoor komen migranten van het platteland vaak in krottenwijken terecht. De grondschaarste leidt ook tot steeds meer hoogbouw.
Opdracht 4
Wat denk je, heeft Nederland op dit moment een Primate City?
Een stad die qua omvang en qua belang overal ruim bovenuit steekt?
Zo ja, welke stad is dat? Zo nee, waarom niet? Was dat vroeger anders?
Stap 5
Toets
Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Bevolkingsgroei'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Eindproducten
Lever de antwoorden vanopdrachten in via de elo.
Maar een wordweb van de begrippen in de begrippenlijst en lever een afbeelding daarvan in via de elo.
Begrippenlijst
Bevolkingsgroei
Natuurlijke bevolkingsgroei
Het aantal geboorten min het aantal sterfgevallen, oftewel het saldo van het aantal geboorten en sterftegevallen.
Sterftecijfer
Het aantal sterfgevallen per 1.000 inwoners.
Geboorteoverschot
Wanneer er meer mensen worden geboren dan er sterven. Berekend over een jaar.
Sterfteoverschot
Wanneer er meer mensen sterven dan er worden geboren. Berekend over een jaar.
Migratie(stroom)
Het verhuizen van het ene naar het andere gebied binnen een land (binnenlandse migratie) of van het ene naar het andere land (buitenlandse migratie).
Het arrangement Bevolkingsgroei hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Addy van den Berg
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2016-06-27 09:30:03
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Bevolkingsgroei
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Met z’n allen naar de stad
Toets
