Met de komst van Jezus is het koninkrijk van God nabij. Dat is het hoofdthema van de evangelisten. Zoals Petrus zegt: ‘Dit was wat hij (Jezus) zei: ‘De tijd is aangebroken, het koninkrijk van God is nabij: kom tot inkeer en hecht geloof aan dit goede nieuws.’ Ook veel gelijkenissen gaan over het koninkrijk van God (Mc 1,15).
Vreugdebode
Jezus is de vreugdebode die Jesaja al heeft aangekondigd: ‘Hoe welkom is de vreugdebode die over de bergen komt aangesneld, die vrede aankondigt en goed nieuws brengt, die redding aankondigt en tegen Sion zegt: ‘Je God is koning!’ Hoor! Je wachters verheffen hun stem, samen barsten ze uit in gejuich, want ze zien het met eigen ogen: de HEER keert terug naar Sion. Breek uit in gejubel, ruïnes van Jeruzalem, want de HEER troost zijn volk, hij koopt Jeruzalem vrij. De HEER ontbloot zijn heilige arm ten overstaan van alle volken, en de einden der aarde zien hoe onze God redding brengt’ (Jesaja 52, 7- 10).
Zo brengt God echt goed nieuws.
Synopsis
Synopsis
Van de vier evangeliën horen er drie bij de zogenaamde Synopsis, wat betekent 'samen zien'. Zo geven de eerste drie evangeliën een beeld van het leven van Jezus op aarde. Onder de synopsis wordt verstaan: het evangelie van Matteüs, Marcus en Lucas, omdat deze allemaal in dezelfde periode zijn geschreven, en alle drie de periode beschrijven van Jezus op aarde.
Het evangelie van Johannes hoort niet bij de Synopsis. Waarom niet? Omdat Johannes zijn evangelie heeft geschreven als een 'correctie' op de vorige evangeliën. Niet omdat de vorige evangeliën niet goed zouden zijn, maar omdat de focus (blikrichting) rond het jaar 80 te veel kwam te liggen op Jezus als zoon van de mens. Johannes legt de focus op Jezus als de zoon van God. Voor de Hellenisten was het ook onvoorstelbaar dat een godenzoon mens werd! (zie onderdeel IT)
Matteüs heeft zijn evangelie geschreven voor de Joden in Jeruzalem. Het evangelie wordt vaak aangeduid met het symbool van een mens. Matteüs laat zien dat Jezus de Zoon van de Mensen is (Profeet).
Marcus heeft het evangelie van Petrus opgeschreven voor de christenen in Rome. Het symbool is de Leeuw, het luid roepen in de woestijn (Koning).
Lucas heeft voor Theofilus een nauwkeurig onderzoek verricht en zijn evangelie was vooral voor de steden waar Paulus het evangelie verkondigde. Bijv Efeze, Corinthe, Kolosse etc. Het symbool bij Lucas is het Rund. Lucas begint en eindigt in de Tempel. Hij wil ons overtuigen dat Jezus zijn lichaam heeft gegeven als offer (Priester).
Het wonder van de heilige Geest is dat later al deze verschillende evangeliën beschikbaar zijn gekomen voor de Kerk.
Matteüs
Voor de Joden
Matteüs is geschreven voor de Joden. Het is daarom ook het enige evangelie dat geschreven is in het Hebreeuws. Deze brief is geschreven voor de gemeente in Jeruzalem.
Matteüs wil aan de Joden duidelijk maken dat Jezus de beloofde redder van deze wereld is. Hij gebruikt dan ook veel teksten vanuit de profetieën en maakt duidelijk dat deze teksten hun vervulling hebben gekregen in de persoon Jezus. Maar helaas hebben niet alle Joden dit evangelie aangenomen en dan laat Matteüs ook zien dat God de ‘heidenen’ al op het oog had en dat Hij het evangelie door zijn Apostelen de wereld in gaat sturen.
Vervulling
Het volgende beeld die Matteüs van Jezus laat zien is dat Jezus wordt geboren als een gewoon kind die is verwekt door de heilige Geest bij Maria. Zelfs Jozef wordt door een droom op de hoogte gebracht van dit bijzondere kind. Maar volgens Matteüs is dat in de lijn van de voorspellingen vanuit de profetieën. Waar ook ooit de geboorte van een kind, symbool was van de verlossing van Israël.
Herodes
De Joden namen de boodschap dat er een koningskind was geboren niet erg serieus. Want hoewel de magiërs op zoek zijn naar deze koningszoon blijven de Israëlieten gewoon thuis. Herodes neemt de wijzen heel serieus en laat nauwkeurig onderzoek doen, hij schakelt zelf de alle hogepriesters in en de Schriftgeleerden bijeen om aan hen te vragen waar de Messias zou worden geboren. Dat weten deze Schriftgeleerden wel, in Betlehem. De Joden blijven thuis maar Herodes laat ook nog alle van twee jaar oud en jonger laat vermoorden in Betlehem.
Start
Jezus werkzame leven wordt aangekondigd door Johannes de Doper. Johannes wijst het volk op het feit dat ze zich moeten bekeren, omdat het koninkrijk van de hemel nabij is. Johannes doop is een bekeringsdoop. Jezus vraagt of Hij ook deze doop mag ondergaan. Dit doopritueel is zo een vooruit zien naar de kruisiging van Jezus. Hij die onze zonden op zich neemt, zich laat schoonwassen en zo een nieuw leven mag beginnen in het koninkrijk van de hemel. Via de dood naar het leven. Dat is de kern van de doop, dood door je zonden maar daarna levend voor God. Na dit doopritueel begint Jezus zijn werkzame leven. God geeft Jezus de positie: ‘dit is mijn geliefde Zoon, in hem vind ik vreugde’. Hier zie je de drie-enige God, de Vader de Zoon en de heilige Geest. En in die drie-enige God worden wij ook gedoopt, dat is het slot van Matteüs: ‘ga dan heen en maak alle volken tot mijn discipelen en doopt hen in de naam van de Vader de Zoon en de heilige Geest (matt.28,18-20). Nu is Jezus klaar om zijn werk te beginnen en de duivel te ontmoeten.
Jezus zou de kop van de slang vermorzelen en deze slang, de duivel komt Jezus verzoeken in de woestijn. Daar probeert hij Jezus zover te krijgen dat zelfs Jezus voor hem moet knielen. Hij spreekt Jezus aan op zijn persoon: ‘Als u de zoon van God bent, beveel dan die stenen in broden te veranderen’, laat eens zien wat U kunt. Op zijn werk: ‘Als u de zoon van God bent, spring dan naar beneden’ Als U dat doet zullen de mensen goed over U spreken. En op zijn positie: Hij toonde alle koninkrijken en zei: ‘ dit alles zal ik U geven als u voor mij neervalt en mij aanbidt’. Jezus is gelukkig niet gezwicht voor de duivel, zoals ooit de eerste mens Adam. Zo komt Jezus ons verlossen vanuit de deportatie van de Ballingschap. Als diepte punt van Israëls geschiedenis.
Eerste rede
Een Amerikaanse president houdt voor dat hij zijn ambt aanvaard een rede. In deze rede formuleert hij zijn doelstellingen voor de komende regeerperiode. Het Amerikaanse volk kan hem dan vier jaar later opnieuw kiezen of hij moet plaatsmaken voor zijn vervanger. Het mooiste van de tweede termijn is dat hij dan kan oogsten van de veranderingen die hij heeft in gezet. Zo houdt Jezus ook een rede over het koninkrijk van de hemel. In deze rede laat Jezus zien wat voor een koning hij wil zijn. Maar ook wat hij van ons verwacht. Jezus wil ons daarbij helpen. Hij plaatst zich tussen God en ons in. Jezus leert ons om via hem naar de Vader te gaan en Zijn Vader via Hem naar ons.
De inhoud van het Bijbelboek Matteüs is als volgt:
Jezus is de beloofde Messias.
Jezus wordt door de Joden als Messias verworpen.
Jezus wordt de Messias van het nieuwe Israël: de kerk.
Beloofde Messias
Matteüs heeft vanaf het begin van het Evangelie duidelijk gemaakt dat Jezus de beloofde Messias is.
a. Matteüs begint zijn evangelie met het geslachtsregister van Jezus in hoofdstuk 1. Matteüs gaat uit van 3X14 geslachten:
Abraham - David
David - Babylonische ballingschap
Babylonische ballingschap – Jezus
Getalswaarde
Joden werken met de getalswaarde van letters, het Hebreeuws kent alleen maar medeklinkers. . DaViD heeft de getalswaarde van 14= 4+6+4 (zie tabel). 3 X 14 = 6 X 7 gaan aan Jezus vooraf en Jezus is de volheid van Israël, de beloofde zoon van David, de Messias en in Hem is de volheid van Israël gekomen. Zes zeventallen gaan aan Jezus vooraf. Jezus is nummer 7. De ‘ware sabbat’ van Israël. Dat herkennen wij weer van de schepping in 6 dagen geschapen en vanaf de zevende dag is het leven vanuit de rust.
Zo is Jezus de eeuwige Rustbrenger. 'Kom bij mij en ik zal je rust geven'.
b. Ook met de vele vervullingscitaten die Matteüs gebruikt vanuit de profeten van het OT, wil Matteüs de Joden laten zien dat de Jezus de beloofde Messias is.
Marcus
Marcus: het evangelie van Petrus voor de christenen in Rome. Marcus heeft het verhaal van Petrus op papier gezet. Petrus heeft aan de christenen in Rome verteld over zijn ervaringen met Jezus ooit in Israël. Het evangelie van Marcus moet je ook niet lezen, maar horen. Je hoort dan het verhaal. Petrus is niet meer te stoppen, als hij het heeft over de drie jaren met Jezus.
Vijf argumenten dat Marcus het verhaal van Petrus heeft opgeschreven.
1. Je leest verschillende keren in dit evangelie het verhaal van Petrus. bijv. Als Petrus vertelt over de verschijning van Mozes, Elia en Jezus op de berg. (9, 2-13)
2. Petrus is niet te stoppen, en toen gebeurde dat en toen…in verhaalvorm opgeschreven.
Vijf argumenten dat Marcus het verhaal van Petrus heeft opgeschreven.
1. Je leest verschillende keren in dit evangelie het verhaal van Petrus. bijv. Als Petrus vertelt over de verschijning van Mozes, Elia en Jezus op de berg. (9, 2-13)
2. Petrus is niet te stoppen, en toen gebeurde dat en toen…in verhaalvorm opgeschreven.
3. Groot aantal Aramese uitdrukkingen.
Aramees was de spreektaal van Petrus en ook van Jezus. Marcus laat altijd na een Aramees woord de Griekse vertaling volgen.
Abba (14,36) Matteüs en Lucas gebruiken het woord Vader
Boanergés (3,17) zonen van de donder in Matt en Luk. ontbreekt deze bijzonderheid.
elooi elooi lima sabachthani (15,34) deze gebruikt Matteüs ook omdat dit Hebreeuwse uitspraak is. (Jezus roept in zijn nood naar zijn Vader in de taal van zijn moeder!)
Effatha (7,34) in andere evangeliën wordt dit niet vermeld.
Talitha Koem (5,41) Ook de andere evangeliën vermelden dit verhaal, maar zeggen er niet bij dat Jezus het in zijn moedertaal zei.
Samengevat: Juist in zijn emotie valt Jezus terug op zijn moedertaal, en Petrus als discipel, maar ook leeftijdgenoot, heeft dit op deze manier doorverteld.
t evangelie van Petrus begint bij het optreden van Johannes de Doper. Dat heeft te maken met het feit dat Jezus, Johannes de Doper en Petrus ook leeftijdsgenoten waren. Alleen de verhalen die Petrus zelf heeft meegemaakt staan in zijn evangelie.
4. Het evangelie van Petrus is geschreven in Rome
Marcus gebruikt Latijnse leenwoorden, wel vertaald in het Grieks, bijv. korenmaat, legioen, schelling, denarie, centurio.’
Mensen worden in Israël begraven in een rotsgraf, maar in Rome begraaft men, net zoals wij, de mensen in een graf in de grond.
Het zogenaamde Joden Grieks. Je kunt aan de Griekse tekst zien dat het voor Marcus een tweede taal was. Zoals wij Engels als tweede taal hebben! Lucas als wetenschapper beheerst het Grieks veel beter.
Inhoud
De inhoud van het Bijbelboek Marcus is als volgt:
Jezus lijdensweg in deze wereld als Zoon van de mensen.
Jezus lijden vraagt van ons christenen dat wij Hem navolgen.
Messias geheim.
Jezus lijdensweg in deze wereld als Zoon van de mensen
Petrus legt heel veel nadruk op het feit dat Jezus naar deze wereld is gekomen om te lijden. In heel zijn evangelie vind je de lijdensweg van Jezus. Al het onbegrip dat Hij ondervindt, maar vooral het lijden aan het kruis. Eén derde van het evangelie handelt ook over de laatste week van Jezus, de week voor Zijn kruisdood. Petrus wil vooral benadrukken dat Jezus moest sterven voor ons. Wat Jezus allemaal voor ons heeft overgehad! Je kunt je ook wel voorstellen dat Petrus juist hier de nadruk op legt. Want het kruis en opstanding zijn zijn drive om het evangelie overal te vertellen. De schaduw van het kruis is al in heel zijn evangelie zichtbaar. Aan de romeinse christen in Rome wil hij dat laten zien. Juist hier in Rome omdat Jezus door de Romeinse overheid is gedood!
Hij (Jezus) begon hun te leren dat de Mensenzoon veel zou moeten lijden en door de oudsten van het volk, de hogepriesters en de Schriftgeleerden verworpen zou worden, en dat hij gedood zou worden, maar drie dagen later zou opstaan. (8,31).
Hij (Jezus) antwoordde: ‘Elia komt inderdaad eerst en herstelt alles, maar over de Mensenzoon staat toch geschreven dat hij veel moet lijden en met verachting behandeld zal worden? (9,12).
Mensenzoon
Lijden als Zoon van de mensen. Daarin sluit Petrus zich aan bij Daniël 7 waarin Daniël zegt: ’In mijn nachtelijke visioenen zag ik dat er met de wolken van de hemel iemand kwam die eruitzag als een mens. Hij naderde de oude wijze en werd voor hem geleid. Hem werden macht, eer en het koningschap verleend, en alle volken en naties, welke taal zij ook spraken, dienden hem. Zijn heerschappij was een eeuwige heerschappij die nooit ten einde zou komen, zijn koningschap zou nooit te gronde gaan. ‘iemand gelijk aan een mensenzoon’ (Dan7,13-14).
Jesaja 53
Ook sluit Petrus zich aan bij Jesaja 53, waarin héél duidelijk wordt dat Jezus de lijdende dienaar is. ‘Wie van jullie de belangrijkste wil zijn, zal de anderen moeten dienen, en wie van jullie de eerste wil zijn, zal ieders dienaar moeten zijn, want ook de Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losgeld voor velen.’( 10,43-45) Jezus komt niet om te heersen maar om te dienen. Dat lezen we juist in Jesaja 53. ‘Om onze zonden werd hij doorboord, om onze wandaden gebroken.
Voor ons welzijn werd hij getuchtigd, zijn striemen brachten ons genezing. Wij dwaalden rond als schapen, ieder zocht zijn eigen weg; maar de wandaden van ons allen liet de HEER op hem neerkomen.’(5,6)
Maar de HEER wilde hem breken, hij maakte hem ziek. Hij offerde zijn leven voor hun schuld, om zijn nageslacht te zien en lang te leven. En door zijn toedoen slaagde wat de HEER wilde. Na het lijden dat hij moest doorstaan, zag hij het licht en werd met kennis verzadigd.’(10-11)
Jezus lijden vraagt van de christenen dat wij Hem navolgen
Petrus heeft zijn blik gericht op Jeruzalem. Want in heel zijn evangelie gaat het over de weg van Jezus richting het kruis. Hij heeft het over de lijdensweg van Jezus!
In de bovenstaande teksten gaat het over de ‘rijke jongeling’, die aan Jezus vroeg: ‘Goede meester, wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven?’ (10,17) Jezus laat zien dat het eeuwige leven alleen is te verkrijgen als je Jezus als wegwijzer volgt dat je Hem moet volgen in heel je leven. Niet alleen in het houden van de geboden maar vooral dat je kiest voor Hem. Ook al kost dat je hele vermogen! Maar de beloning is het eeuwige leven, nu al.
Messias geheim
Tijdelijk
‘Toen ze de berg afdaalden, zei hij tegen hen dat ze aan niemand mochten vertellen wat ze hadden gezien voordat de Mensenzoon uit de dood zou zijn opgestaan’ (9,9).
Betrekkelijk
‘Denk erom dat u tegen niemand iets zegt, maar ga u aan de priester laten zien en breng het reinigingsoffer dat Mozes heeft voorgeschreven, als getuigenis voor de mensen.’ Maar toen de man vertrokken was, ging hij overal breeduit rondvertellen wat er gebeurd was, met als gevolg dat Jezus niet langer openlijk in een stad kon verschijnen’ (1,44-45).
Verboden
‘Telkens als de onreine geesten hem zagen, vielen ze voor hem neer en schreeuwden: ‘Jij bent de Zoon van God!’ Hij sprak hen bestraffend toe, en verbood hun bekend te maken wie hij was’ (3,11-12).
Lucas
Lucas heeft na nauwkeurig onderzoek een evangelie en het boek Handelingen geschreven. Hij heeft dat gedaan voor Theofilus. Lucas was een wetenschapper, vandaar het nauwkeurig onderzoek, hij was namelijk arts. In Kolossenzen 4,14 zegt Paulus: ‘Ook Lucas, onze geliefde arts, en Demas groeten u’. Verder weten we van Lucas dat hij een mede reisgenoot was van Paulus. Zijn evangelie werd gelezen in de gemeenten waar Paulus het evangelie heeft verkondigd, bijvoorbeeld Efeze, Corinthe, Kolosse etc.
Verder zegt Paulus in 2 Tim 4,11: ‘Alleen Lucas is bij me gebleven’. Ook in het boek Handelingen van Lucas spreekt Lucas in sommige gedeelten vanuit de wij vorm. ‘We gingen in Troas aan boord van een schip en zetten rechtstreeks koers naar Samotrake’ (Hand. 16,10). Uit deze teksten kunnen we de conclusie trekken dat Lucas, arts was en medereisgenoot van Paulus.
Voor Theofilus
Lucas heeft zijn evangelie geschreven voor Theofilus, die waarschijnlijk een belangrijk inwoner van Rome was. In Lucas 1 lezen we: ‘Nadat reeds velen zich tot taak hebben gesteld om een verslag te schrijven over de gebeurtenissen die zich in ons midden hebben voltrokken, en die ons zijn overgeleverd door degenen die vanaf het begin ooggetuigen zijn geweest en dienaren van het Woord zijn geworden, leek het ook mij goed om alles van de aanvang af nauwkeurig na te gaan en deze gebeurtenissen in ordelijke vorm voor u, hooggeachte Theofilus, op schrift te stellen, om u te overtuigen van de betrouwbaarheid van de zaken waarin u onderricht bent’ ( 1, 1-4).
In zijn tweede boek Handelingen schrijft hij: ‘In mijn eerste boek, Theofilus, heb ik de daden en het onderricht van Jezus beschreven, vanaf het begin tot aan de dag waarop hij in de hemel werd opgenomen, nadat hij de apostelen die hij door de heilige Geest had uitgekozen, had gezegd wat hun opdracht was’ (1,1-3).
Inhoud van het evangelie van Lucas.
Het leven en werk van Jezus in de geschiedenis.
De zorg van Jezus voor mensen aan de onderkant van de samenleving.
Jezus is de redder van alle mensen.
Het leven en werk van Jezus in de geschiedenis
Als je het evangelie van Lucas leest, kun je het geschiedenisboek ernaast leggen. Lucas plaatst Jezus in de geschiedenis van dat grote Romeinse rijk, maar wel zo dat niet de Keizer maar God de geschiedenis bepaalt.
Plan van God
Alles verloopt volgens het plan van God. God in de hemel bepaalt de loop van de geschiedenis. Daarin worden grote Keizers ingeschakeld om bijvoorbeeld een volkstelling te houden. Maar ook dat Pontius Pilatus en koning Herodes worden ingeschakeld om Jezus onschuldig te laten kruisigen. Zo zeggen ook de engelen tegen de vrouwen bij het graf: ’de
Mensenzoon moest worden uitgeleverd aan zondaars en moest gekruisigd worden en op de derde dag opstaan’ (24,7).
De zorg van Jezus voor mensen aan de onderkant van de samenleving
1. De herders, zij verkondigen als eerste de geboorte van Jezus ( 2, 8- 20). De herders waren in die tijd
‘onbetrouwbare’ getuigen. In de rechtszaal mochten ze niet getuigen. God liet juist hen als eerste getuigen optreden in de stal van Betlehem. Zo waren ook de vrouwen, ook minder in tel bij de mannen, de eerste getuigen van Jezus opstanding.
2. De armen, ‘Hij (Jezus) richtte zijn blik op zijn leerlingen en zei: ‘Gelukkig jullie die arm zijn, want van jullie is het koninkrijk van God’ ( 6,20).
3. De zondaren, ‘ De Mensenzoon is gekomen om te zoeken en te redden wat verloren was’ (19,10). Lucas is ook de enige evangelist die het verhaal van de zondares die Jezus komt zalven vermeld. Ook het verhaal van Zacheüs lees je alleen in zijn evangelie. In het verhaal van Zacheüs komen twee voor Lucas kenmerkende lijnen samen. In de eerste plaats de vergevende liefde voor de zondaar en ten tweede het juiste gebruik van rijkdom (zie hiervoor b.).
Lucas en Paulus
De bijzondere nadruk van Lucas op de vergeving hangt samen met de volgende factoren: De eerste factor is het verband tussen de vergeving en de geschiedenis. Lucas kan de geschiedenis positief waarderen, als de tijd waarin de boodschap van de redding van God tot deze wereld komt. Vanuit de vergevende liefde van God. Zo is Jezus werkzaam in de geschiedenis. In deze geschiedenis staat ook het kruis van Christus. De tweede factor is de relatie tussen Paulus en Lucas. De nadruk op de vergeving en de rechtvaardiging van de zondaar. Dat lees je dus in het evangelie van Lucas en in de brieven van Paulus.
4. De samaritanen, de Joden en Samaritanen waren twee verschillende bevolkingsgroepen die samen leefden in Israël, maar die weinig gemeenschappelijk hadden. De Samaritanen waren nog steeds boos over het feit dat de Joden in 129 voor Christus op de Gerizim hun heiligdom hadden vernietigd. Ook de Joden hadden een hekel aan de Samaritanen, omdat het geloof van de Samaritanen een mengvorm was van hun geloof (zie verder I.T). Voorbeeld van de haat van de Joden ten opzichte van de Samaritanen vind je in Lucas 9 waar staat: ‘Toen de tijd naderde dat Jezus van de aarde zou worden weggenomen, ging hij vastberaden op weg naar Jeruzalem. Hij stuurde boden voor zich uit. In een Samaritaans dorp, waar ze kwamen om zijn komst voor te bereiden, wilden de dorpelingen hem niet ontvangen, omdat Jeruzalem het doel van zijn reis was. Toen de leerlingen Jakobus en Johannes merkten dat Jezus niet welkom was, vroegen ze: ‘Heer, wilt u dat wij vuur uit de hemel afroepen dat hen zal verteren?’ Maar hij draaide zich naar hen om en wees hen streng terecht. Ze gingen verder naar een ander dorp’ (9,51-56).
Eén komt terug
‘Op weg naar Jeruzalem trok Jezus door het grensgebied van Samaria en Galilea. Toen hij daar een dorp wilde binnengaan, kwamen hem tien mensen tegemoet die aan huidvraat leden; ze bleven op een afstand staan. Ze verhieven hun stem en
riepen: ‘Jezus, meester, heb medelijden met ons!’ Toen hij hen zag, zei hij tegen hen: ‘Ga u aan de priesters laten zien.’ Terwijl ze gingen werden ze gereinigd. Een van hen, die zag dat hij genezen was, keerde terug en loofde God met luide stem. Hij viel neer aan Jezus’ voeten om hem te danken. Het was een Samaritaan. Toen zei Jezus: ‘Zijn er niet tien gereinigd? Waar zijn de negen anderen? Wilde niemand anders terugkomen om God eer te bewijzen dan alleen deze vreemdeling? Hij zei tegen de Samaritaan: ‘Sta op en ga. Uw geloof heeft u gered.’’ (17, 11 – 19).
Voor de Joden was hun genezing eigenlijk een verworven recht. Zij kwamen niet terug maar de Samaritaan wel, de Samaritaan wist: ‘alleen uit genade is mij dit gegeven’.
Jezus is de redder van alle mensen
Lucas is de schrijver van het evangelie en van het Bijbelboek Handelingen. Deze twee boeken moet je ook als een eenheid zien. Hij heeft deze boeken dus geschreven voor de ‘heidenen’. In het evangelie wordt al uitgelegd dat Jezus ook gekomen voor de heidenen is. De basis wordt in het evangelie gelegd voor het zendingswerk waarover wij lezen in het boek Handelingen.
Zo zien we dat Lucas geen nieuw evangelie verkondigt maar geheel werkt vanuit de vervulling dat al geprofeteerd werd door Jesaja. Zo heeft Lucas zijn evangelie eigenlijk geschreven voor de christenen, die door de prediking van Paulus e.a. tot geloof zijn gekomen, zo laat ook Lucas in zijn evangelie zien dat God de ‘heidenen’ altijd al op het oog had.
Voor alle mensen
Niet alleen voor zijn lezers in Griekenland, maar ook al tijdens het leven van Jezus in Israël. Jezus zegt: ‘Luister, ik zeg jullie dat geen enkele profeet welkom is in zijn vaderstad. Maar ik zeg het jullie zoals het is: in de tijd van Elia, toen de hemel drie jaar en zes maanden lang gesloten bleef en er in het land een grote hongersnood uitbrak, waren er veel weduwen in Israël. Toch werd Elia niet naar een van hen gezonden, maar naar een weduwe in Sarepta bij Sidon. En in de tijd van de
profeet Elisa waren er veel mensen in Israël die leden aan huidvraat. Toch werd niemand van hen gereinigd, maar wel de Syriër Naäman.’ (4, 24 – 27)
Zo heeft Lucas ons goed nieuws in de geschiedenis gebracht. Zo begint hij met Kerst en eindigt met de Hemelvaart van Jezus.
Met Kerst: ‘De engel zei tegen hen: ‘Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen, dat het hele volk met grote vreugde zal vervullen: vandaag is in de stad van David jullie redder geboren. Hij is de Messias, de Heer’ (2,10 - 11).
Met Hemelvaart: ‘Ze brachten hem hulde en keerden in grote vreugde terug naar Jeruzalem, waar ze voortdurend in de tempel waren en God loofden’ (24,52 - 53).
Johannes
Johannes, de discipel die Jezus liefhad, heeft zijn evangelie geschreven vanuit Efeze. In Efeze is Johannes namelijk oudste geweest. Het is nooit zijn bedoeling geweest om een evangelie te schrijven. Juist de dwalingen die hardnekkig rondgingen motiveerde hem om toch zelf het één en ander op papier te zetten. In de eerste plaats de dwaling van het dualisme of gnostiek en in de tweede plaats het feit dat ze Jezus meer zagen als de zoon van de mens dan als de zoon van God.
De evangelist Johannes heeft een bijzondere invalshoek gekozen, omdat hij als laatste zijn boek publiceert en ervan uit kon gaan dat de andere evangeliën bekend waren bij zijn lezers. Hij heeft voor dit evangelie een selectie gemaakt, vooral om aan te tonen dat Jezus de Christus de Zoon van God is.
Johannes is later is geschreven dan de synoptische evangeliën.
Argumenten daarvoor zijn:
1. Beschrijving van Jezus optreden op aarde. Bij de synoptici is Jezus optreden gericht op Zijn toekomst en wat hier op aarde gaat gebeuren. Johannes schrijft meer vanuit het optreden van Jezus dat al heeft plaatsgevonden.
2.De beschrijving van de wonderen van Jezus.
Johannes beschrijft maar zeven wonderen. Daarmee geeft hij een selectie die de volheid van de wonderen aangeeft. Johannes gebruikt alleen spectaculaire wonderen, zoals een chronische zieke patiënt die weer kan lopen en een blindgeboren jongen die weer zien kan. Hij noemt ook de opstanding van Lazarus uit de dood. Hij beschrijft geen uitdrijving van demonen.
3.Verschil in beschrijvingen van Jezus woorden.
Johannes biedt complete gespreksverslagen, die wij bij de synoptische evangeliën niet vinden. Bijvoorbeeld het gesprek met Nikodemus en met de Samaritaanse vrouw. In het evangelie van Johannes lees je weer geen gelijkenissen.
4. Verschil in de beschrijving van de persoon Jezus.
De andere evangeliën beginnen bij zijn menselijk bestaan (geboorte geschiedenis, doop in de Jordaan). Johannes begint in de hemel: In het begin was het Woord bij God.
Inhoud van het evangelie van Johannes
Jezus is de Zoon van God
Jezus als Zoon van God is ook echt mens geweest
Jezus is de Zoon van God
Voorwoord (proloog)
Het evangelie van Johannes, de proloog (Joh.1, 1-18) begint in de hemel. Jezus wordt daarin aangeduid als het Woord.
Door het Woord is de schepping tot stand gebracht (hoofdstuk 1 – 4).
Het Woord waarin wij leven (hoofdstuk 5 en 6).
Het licht dat schijnt in deze wereld (hoofdstuk 7-9).
Dat Woord wordt niet aangenomen door de Joden ( Hoofdstuk 10-12)
Het Woord wordt wel aangenomen door anderen (Hoofdstuk 13-17)
Thema Wet en Genade (hoofdtuk 18 – 21).
Vader en Zoon
In het evangelie wordt Jezus ‘de zoon van God’ of ‘de Zoon genoemd. Daarin laat Johannes zien dat Jezus tijdens zijn leven hier op aarde vervuld was van de heerlijkheid van God.
‘Ik ben’ uitspraken
Johannes geeft zesentwintig keer een uitspraak van Jezus met de welbekende ‘ik ben’ weer.
Daarin verwijst hij nadrukkelijk naar Exodus 3, waarin God zich bekend maakt als ‘ik ben die er zijn zal’. Zo laat God aan Mozes zien dat God er altijd is. Maar er zijn er zeven waarin hij de Ik ben uitspraak verbindt met een beeldspraak, zoals Ik ben de goede Herder.
Verhoging en verheerlijking
Jezus verhoging en verheerlijking komt in het Johannes evangelie vier keer voor. Voor Johannes is typerend dat hij de kruisiging ziet als verhoging. Bij de andere evangeliën volgt de verhoging óp de kruisiging. Bij Johannes vallen de kruisiging en verhoging samen. Heel duidelijk wordt dat bij de vergelijking met de koperen slang: ’De Mensenzoon moet hoog verheven worden, zoals Mozes in de woestijn de slang omhoog geheven heeft, opdat iedereen die gelooft, in hem eeuwig leven heeft’. (3,14)
‘Wanneer u de Mensenzoon hoog verheven hebt,’ ging Jezus verder, ‘dan zult u weten dat ik het ben, en dat ik niets uit mijzelf doe, maar over deze dingen spreek zoals de Vader het mij geleerd heeft.’ (8,23)
Deze verhoging is de kruisiging van Jezus. Zoals de koperen slang in de woestijn leven gaf aan de Israëlieten die naar hem in de hand van Mozes keken en niet naar de giftige slangen op de grond. Zo moeten wij ook, van ons af, naar de verhoogde Christus kijken.
Tekenen
De Joden vroegen: ‘Welk wonderteken kunt u dan verrichten? Als we iets zien zullen we in u geloven. Wat kunt u doen?’ (6, 30). Juist in de wonderen en tekenen kun je zien dat Jezus de Zoon van God is. Jezus kan alle natuurwetten naast zich neerleggen. Johannes laat door de zeven wonderen van Jezus zien, dat Jezus God is.
Bruiloft van Kana waar Hij water in wijn veranderde (2,11a)
Genezing van de zoon van de hoveling (4,54a)
Genezing van de man die al achterdertig jaar ziek was (5,20,36).
Voedselwonder voor vijfduizend mannen (6,26)
Het lopen over het water van Jezus (6, 16-21)
Genezing van de jongen die blind is geboren (9, 1-38)
Opstaan van Lazarus uit de dood. (11)
Jezus is als Zoon van God ook echt mens geweest
Om er achter te komen of Jezus ook echt mens is geweest, moet je letten op Jezus leven hier op aarde. Waarin duidelijk wordt dat Hij ook heel menselijk was. Hij was moe (4,6) en hij moest ook eten en drinken (4,7). Hij was ook verdrietig of blij. Hij had vrienden en bij het graf van zijn vriend Lazarus moest hij ook huilen (11,35). Hij is verdrietig over Israël omdat Hij dit volk ziet zonder herder. Hij is hierin precies hetzelfde als jullie. Wat geweldig dat Hij zijn optreden begint op een feest. Daar maakt hij van water wijn! Zo is het Woord (Zoon) vlees geworden (1,14).
Het arrangement Evangeliën is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Menno Veldsema
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2017-09-19 14:22:43
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Matteüs heeft zijn evangelie geschreven voor de Joden in Jeruzalem. Het evangelie wordt vaak aangeduid met het symbool van een mens. Matteüs laat zien dat Jezus de Zoon van de Mensen is (Profeet).
Matteüs is geschreven voor de Joden. Het is daarom ook het enige evangelie dat geschreven is in het Hebreeuws. Deze brief is geschreven voor de gemeente in Jeruzalem.
Marcus: het evangelie van Petrus voor de christenen in Rome. Marcus heeft het verhaal van Petrus op papier gezet. Petrus heeft aan de christenen in Rome verteld over zijn ervaringen met Jezus ooit in Israël. Het evangelie van Marcus moet je ook niet lezen, maar horen. Je hoort dan het verhaal. Petrus is niet meer te stoppen, als hij het heeft over de drie jaren met Jezus.
4. Het evangelie van Petrus is geschreven in Rome
Lijden als Zoon van de mensen. Daarin sluit Petrus zich aan bij Daniël 7 waarin Daniël zegt: ’In mijn nachtelijke visioenen zag ik dat er met de wolken van de hemel iemand kwam die eruitzag als een mens. Hij naderde de oude wijze en werd voor hem geleid. Hem werden macht, eer en het koningschap verleend, en alle volken en naties, welke taal zij ook spraken, dienden hem. Zijn heerschappij was een eeuwige heerschappij die nooit ten einde zou komen, zijn koningschap zou nooit te gronde gaan. ‘iemand gelijk aan een mensenzoon’ (Dan7,13-14).
Petrus heeft zijn blik gericht op Jeruzalem. Want in heel zijn evangelie gaat het over de weg van Jezus richting het kruis. Hij heeft het over de lijdensweg van Jezus!
Lucas heeft na nauwkeurig onderzoek een evangelie en het boek Handelingen geschreven. Hij heeft dat gedaan voor Theofilus. Lucas was een wetenschapper, vandaar het nauwkeurig onderzoek, hij was namelijk arts. In Kolossenzen 4,14 zegt Paulus: ‘Ook Lucas, onze geliefde arts, en Demas groeten u’. Verder weten we van Lucas dat hij een mede reisgenoot was van Paulus. Zijn evangelie werd gelezen in de gemeenten waar Paulus het evangelie heeft verkondigd, bijvoorbeeld Efeze, Corinthe, Kolosse etc.
Als je het evangelie van Lucas leest, kun je het geschiedenisboek ernaast leggen. Lucas plaatst Jezus in de geschiedenis van dat grote Romeinse rijk, maar wel zo dat niet de Keizer maar God de geschiedenis bepaalt.
1. De herders, zij verkondigen als eerste de geboorte van Jezus ( 2, 8- 20). De herders waren in die tijd
Johannes, de discipel die Jezus liefhad, heeft zijn evangelie geschreven vanuit Efeze. In Efeze is Johannes namelijk oudste geweest. Het is nooit zijn bedoeling geweest om een evangelie te schrijven. Juist de dwalingen die hardnekkig rondgingen motiveerde hem om toch zelf het één en ander op papier te zetten. In de eerste plaats de dwaling van het dualisme of gnostiek en in de tweede plaats het feit dat ze Jezus meer zagen als de zoon van de mens dan als de zoon van God.
Johannes geeft zesentwintig keer een uitspraak van Jezus met de welbekende ‘ik ben’ weer.
Jezus verhoging en verheerlijking komt in het Johannes evangelie vier keer voor. Voor Johannes is typerend dat hij de kruisiging ziet als verhoging. Bij de andere evangeliën volgt de verhoging óp de kruisiging. Bij Johannes vallen de kruisiging en verhoging samen. Heel duidelijk wordt dat bij de vergelijking met de koperen slang: ’De Mensenzoon moet hoog verheven worden, zoals Mozes in de woestijn de slang omhoog geheven heeft, opdat iedereen die gelooft, in hem eeuwig leven heeft’. (3,14)
Om er achter te komen of Jezus ook echt mens is geweest, moet je letten op Jezus leven hier op aarde. Waarin duidelijk wordt dat Hij ook heel menselijk was. Hij was moe (4,6) en hij moest ook eten en drinken (4,7). Hij was ook verdrietig of blij. Hij had vrienden en bij het graf van zijn vriend Lazarus moest hij ook huilen (11,35). Hij is verdrietig over Israël omdat Hij dit volk ziet zonder herder. Hij is hierin precies hetzelfde als jullie. Wat geweldig dat Hij zijn optreden begint op een feest. Daar maakt hij van water wijn! Zo is het Woord (Zoon) vlees geworden (1,14).
