De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Mensen zijn zoogdieren.
Zoogdieren zijn warmbloedig, meestal levendbarend en voeden hun jongen met borstvoeding.
Het geven van borstvoeding noem je ook wel zogen.
Stap 4: Honden
Elke hond doorloopt vanaf de geboorte tot aan volwassen zijn, een aantal ontwikkelingsfasen.
De periode dat de pup nog in de baarmoeder zit, lijkt op de ontwikkeling van een mens.
In het volgende filmpje zie je de ontwikkeling van een puppy in de baarmoeder. Herken je al duidelijke uiterlijke kenmerken?
Een moederhond (teefje) krijgt vaak meerdere pups.
Bekijk de geboorte van de puppy’s. Welke dingen aan de geboorte van de pups vallen je op?
Hoe gedraagt de moederhond zich?
De eerste 14 dagen na de geboorte is de pup doof en blind. Een pup is een nestblijver.
Wel kan hij goed ruiken en zo de tepel van de moeder vinden. Een moederdier zoogt de jongen.
Het jong hoeft zo zelf nog niet op zoek naar voedsel. Het jong krijgt hulp tot hij groot genoeg is om voor zichzelf te zorgen.
Hiermee worden de overlevingskansen van jonge zoogdieren vergroot.
Alle energie die het jong binnenkrijgt kan hierdoor benut worden voor de groei.
Bekijk de puppy's nogmaals. Nu als ze twee dagen oud zijn. Op welke manier vinden ze hun moeder?
In de derde week gaan alle zintuigen van de pup werken. Eerst gaan de oogjes open, kort daarna de oren.
Ook de motoriek ontwikkelt zich. Een beetje wiebelig staan de pups voor het eerst op hun pootjes.
De pups maken een beginnetje met zindelijk worden en gaan buiten het nest poepen en plassen.
Vanaf de vierde tot ongeveer de twaalfde week leert een jonge hond veel en zal dat goed onthouden.
Pups leren op deze leeftijd niet alleen de omgeving kennen. Ze leren ook hondentaal.
Tussen de derde en vijfde maand bepaalt een groep honden (en de baasjes) de rangorde.
Tussen zes en achttien maanden zit een hond in de puberteit.
Net als bij mensenpubers verandert het gedrag en treden hormonale veranderingen op.
Reutjes gaan door het hormoon testosteron mannelijk gedrag vertonen.
Sommige reuen gaan in de puberteit voor het eerst vechten met soortgenoten.
Teefjes worden in de puberteit voor het eerst loops.
Reutjes en teefjes worden in de puberteit geslachtsrijp, ze kunnen zich voortplanten.
Na de puberteit zijn de honden volwassen.
Voortplanten
Het zorgen voor nageslacht voor mensen, dieren of planten
Ongeslachtelijk voortplanten
Dieren of planten die zich voort kunnen planten in hun eentje. Zonder partner. Er is geen mannelijke én vrouwelijke variant van de soort nodig.
Geslachtelijk voortplanten
Voortplanten voor twee geslachten: een mannetje en een vrouwtje. Het mannetje levert zaadcellen. Het vrouwtje de eicellen.
Baltsgedrag
Gedrag van dieren tijdens de paartijd. Vaak van het mannetje om indruk te maken op het vrouwtje.
Nestgedrag
Het bouwen van een nest waarmee vooral vogels laten zien aan het andere geslacht dat ze zich willen voortplanten.
Zaadcellen
Mannelijke voortplantingscellen
Eicellen
Vrouwelijke voortplantingscellen
Penis
Geslachtsorgaan van het mannetje waarmee de zaadcellen in het lichaam van het vrouwtje worden geplaatst voor inwendige bevruchting.
Inwendige bevruchting
De eicellen worden in het lichaam van het vrouwtje bevrucht door de zaadcellen.
Uitwendige bevruchting
De eicellen worden buiten het lichaam van het vrouwtje bevrucht door de zaadcellen.
Zygote
Een bevruchte eicel.
Metamorfose
Gedaanteverwisseling die sommige dieren doormaken tijdens hun ontwikkeling naar het volwassen worden.
Broedzorg
Het verzorgen van de nakomelingen.
Nestvlieders
Dieren die gelijk na hun geboorte zelf moeten voorzien in hun voedsel.
Nestblijvers
Dieren die na hun geboorte voedsel van hun ouders krijgen om te overleven.
Zogen
Het geven van borstvoeding.
Eindopdracht A: Voortplanting
Bij eindopdracht A maak je een afbeelding met bijbehorende toelichting over de ongeslachtelijke voortplanting van een dier.
Een voorbeeld hiervan vind je op deze pagina van de Kennisbank.
Je kiest een dier dat zich ongeslachtelijk voortplant.
Van dit dier ga je in stappen beschrijven hoe de voortplanting in zijn werk gaat.
De informatie hiervoor zoek je op op internet.
De verschillende stappen illustreer je met één allesomvattende afbeelding of met meerdere losse afbeeldingen.
Het kan zijn dat je afbeeldingen zelf moet maken.
Beoordeling
Je docent let bij de beoordeling van je eindopdracht op het volgende:
Gaat het om een ongeslachtelijke voortplanting?
Zijn de verschillende stappen van de voortplanting volledig en juist?
Zijn de verschillende stappen voorzien van illustratie(s)?
Is het geheel duidelijk en overzichtelijk weergegeven?
Ziet het geheel er netjes en verzorgd uit?
Klaar?
Lever je eindopdracht in bij je docent.
Eindopdracht B: Ontwikkelingsfasen
Als eindopdracht van deze opdracht ga je een verslagje maken met de verschillende ontwikkelingsfasen van
een dier naar keuze.
In stap 4 van deze opdracht heb je de ontwikkelingsfasen van een hond gezien. In deze eindopdracht mag je elk dier kiezen, behalve de hond.
Hoe je je verslag gaat vormgeven is aan jou. Je kunt kiezen voor teksten, afbeeldingen, videomateriaal of....
Overleg met je docent op welke manier je je (digitale) verslag gaat inleveren.
Beschrijf de verschillende ontwikkelingsfasen van het dier.
Begin in de baarmoeder en eindig als volwassen dier. Omschrijf minimaal vier verschillende ontwikkelingsfasen. Benoem van elke fase een tweetal (of meer) kenmerken.
Zorg dat je de fasen illustreert met bijbehorende afbeeldingen.
Beoordeling
Je docent let bij de beoordeling van je eindopdracht op het volgende:
Zijn er minimaal vier verschillende ontwikkelingsfasen weergegeven?
Zijn de verschillende fasen volledig en juist?
Staan bij elke fase minimaal 2 kenmerken?
Zijn de fasen voorzien van illustratie(s) of videomateriaal?
Is het geheel duidelijk en overzichtelijk weergegeven?
Een verslag is een goede manier om een onderzoek te beschrijven dat je hebt uitgevoerd.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Wist je zelf dieren die zich ongeslachtelijk voortplanten of moest je de informatie opzoeken op internet?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 2 uur met de opdracht bezig zou zijn. Klopt dat?
Inhoud
Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
Schrijf op wat nieuw voor je was.
Eindopdracht
Vond je het lastig om de ongeslachtelijke voortplanting of de ontwikkelingsfasen weer te geven in een duidelijk overzicht? Lukte het om geschikte afbeeldingen te vinden of moest je zelf een afbeelding maken?
Het arrangement Extra: Voortplanting hv12 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo/vwo leerjaar 1. Dit is thema ’Dieren'. Het onderwerp van deze les is: voortplanting.
Je kunt de begrippen ongeslachtelijke en geslachtelijke voortplanting beschrijven, een voorbeeld noemen van een dier dat zich ongeslachtelijk voortplant en twee voorbeelden van dieren die zich geslachtelijk voortplanten, uitleggen wat wordt bedoeld met baltsgedrag, het verschil tussen nestblijvers en nestvlieders beschrijven, met behulp van twee voorbeelden uitleggen dat er diersoorten zijn met veel en diersoorten met weinig broedzorg en twee verschillende manieren beschrijven waarop zaadcellen en eicellen bij elkaar komen.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo/vwo leerjaar 1. Dit is thema ’Dieren'. Het onderwerp van deze les is: voortplanting.
Je kunt de begrippen ongeslachtelijke en geslachtelijke voortplanting beschrijven, een voorbeeld noemen van een dier dat zich ongeslachtelijk voortplant en twee voorbeelden van dieren die zich geslachtelijk voortplanten, uitleggen wat wordt bedoeld met baltsgedrag, het verschil tussen nestblijvers en nestvlieders beschrijven, met behulp van twee voorbeelden uitleggen dat er diersoorten zijn met veel en diersoorten met weinig broedzorg en twee verschillende manieren beschrijven waarop zaadcellen en eicellen bij elkaar komen.
Een soort kan alleen maar blijven bestaan als de individuen zich voortplanten.
Na deze opdracht kun je:
Tijd
Elke hond doorloopt vanaf de geboorte tot aan volwassen zijn, een aantal ontwikkelingsfasen.
Bij eindopdracht A maak je een afbeelding met bijbehorende toelichting over de ongeslachtelijke voortplanting van een dier.
Intro
