Introductie
Hey jij!
Vandaag ga je meer leren over alles wat met linnen te maken heeft. Sorteren, wassen, strijken en wat betekenen nou eigenlijk al die symbolen in het label? Om het je wat makkelijker te maken hebben we in deze Wiki de verschillende onderdelen van linnenbeheer verwerkt. Deze wiki is een combinatie van theorie, en kleine testjes. De theorie koppel je vervolgens in de praktijk door uit te voeren wat je hier hebt geleerd.
Als goed is weet je na Wiki alles over linnen en hoe je het moet wassen en strijken zodat je dit later in het werkveld (en thuis..) goed kan toepassen.
Aan de linkerkant zie je een menu met daarin alle opdrachten, theorie en instructiekaarten, Achter linnen zie je een (1) staan en wassen zie je een (2) staan. Deze cijfers geven aan welke groep welke opdrachten eerst moet doen. Zit je dus in groep één? Dan ga je eerst aan de stag met linnen, handwas, drogen en centrifugeren en strijken. Groep twee gaat eerst aan de slag met het onderdeel wassen
De instructiekaarten voor de praktijk vind je onder het kopje instructiekaarten en fimpjes aan de linkerkant. Deze kaarten zijn ook te vinden bij het praktijkonderdeel.
Veel plezier.
Linnen (1)
Wat voor soorten linnen zijn er?
Vroeger bestond er al een kast waar al het linnengoed inlag. In deze linnenkast lag alle beddengoed, theedoeken, mooie handdoeken enzondagse tafelkleed. We noemen het een linnenkast omdat alle producten die vroeger in de kast lagen van linnen waren gemaakt.Linnengoed kan je onderverdelen in drie soorten: tafellinnen,gebruikslinnen en overige linnen. (stomerij, 2016)
Materialen zijn opgebouwt uit vezels. Vezels zijn op te delen in traditionele natuurvezels, kunstmatige natuurvezels en syntetische vezels. Hieronder een tabel waaruit de materiaalsoort is opgebouwd. (passie voor de horeca, 2014)
|
Producten
|
Soort vezels
|
|
Zijde
|
Traditionele natuurvezels
|
|
Modal
|
Kunstmatige natuur vezels
|
|
Acryl
|
Synthetische vezels
|
|
Katoen
|
Traditionele natuurvezels
|
|
Lurex
|
Synthetische vezels
|
|
Jute
|
Traditionele natuurvezels
|
|
Nylon
|
Synthetische vezels
|
(Eigenschappen van katoen, 2016) (Eigenschappen van zijde, 2016) (Wiki, n.d.) (Infotalia, n.d.) (InfoNu, 2010) .
Toets: Weet jij hoe de verschillende soorten linnen eruit zien?
Start
Handwas
https://www.youtube.com/watch?v=-_s9qakilho
Drogen en centrifugeren
Strijken
Strijken
Hoe werkt het?
Strijken begint niet wanneer je de strijkplank en strijkijzer hebt gepakt, maar het begint als wanneer je kleren uit de wasmachine komen of uit de droger. Om je kleren namelijk al met zo weinig mogelijk kreukels te krijgen kun je ze het beste gelijk uit de wasmachine of droger halen wanneer deze klaar is.
Als je begint met strijken is het belangrijk dat je let op de volgende punten:
- Het wasvoorschrift. In het wasvoorschrift staat een strijkijzer. Wanneer er één stipje boven staat strijk je het koud, twee stipjes geven aan dat je het warm moet strijken en bij drie stipjes heet. Bij een kruis erboven mag je het niet strijken. Zie afbeelding hieronder.
- Vochtig strijken. Je krijgt een beter resultaat bij vochtig strijken. Wanneer je geen strijkijzer hebt met stoomfunctie kun je de kleren een beetje vochtig maken met een plantenspuit.
- De juiste techniek. Niet te veel druk en de juiste tempratuur. Sommige Kleren kun je het beste binnenste buiten strijken. Blouces met een printje bijvoorbeeld.
- Mouwen en plooien. Sommige strijkijzers hebben een speciaal deel voor mouwen, daar kun je dan makkelijk de mouw omheen doen. Wanneer je dit niet hebt kun je een opgerolde handdoek in de mouw stoppen. Strijk plooien van binnen naar buiten.
Welke strijkattributen zijn er?
Er zijn strijkijzers, stoomstrijkijzers, stoomgeneratoren en een wals. Allemaal zorgen ze ervoor dat je kleding kreukvrij wordt. De hitte en stoom zorgen niet alleen voor gladde kleding, maar het is ook goed voor je kleding. Het dood namelijk ook bacteriën. De verschillende soorten ijzers werken wel net allemaal even anders:
- Strijkijzer. Met een gewone strijkijzer strijk je droog. Door de warmte die van het ijzer af komt zorg je dat je kleding kreukvrij wordt.
- Stoomstrijkijzer. Stoom zorgt ervoor dat het strijken beter gaat. Het resultaat wordt ook mooier. Wanneer je niet zo heel veel strijkt is het handig om een stoomstrijkijzer te nemen. Je hebt dan namelijk niet zoveel water nodig.
- Stoomgeneratoren. Dit geeft hetzelfde idee als een stoomstrijkijzer, alleen is een stoomgenerator past meer water. Ze geven dan ook meer stoom af. Wanneer je veel strijkt is een stoomgenerator handig.
- Wals. Een wals wordt voornamelijk gebruikt voor hele grote was glad te maken. Bijvoorbeeld in wasserettes staan deze of in het ziekenhuis, die moeten namelijk veel wassen en grote dingen. Zoals dekkenbedden, dekbedovertrekken of hoeslakens.
Wassen (2)
Was symbolen
De Wasmachine
Een wasmachine is een machine die je kleding van wassen. Wassen wordt gedaan doormiddel van zeep, door beweging van je kleding in de machine. Doordat je kleding beweegt en het het in aanraking komt met zeep wordt de vuiligheid uit je kleding geweekt. Op die manier wordt het vuil zwevend gehouden.
Wat vertelt het waslabel?
|
Wassymbolen
Wassen
|
|
|
Wassymbolen
Drogen
|
|
|
Wassymbolen
Strijken
|
|
|
Wassymbolen
Bleken
|
|
|
Wassymbolen
Chemisch reinigen
|
|
Toets: Labels lezen
Start
Wasmachine temperatuur wassen
De wasmachine kan je instellen op het programma van 15 graden tot 90 graden. Hiervoor zijn een aantal dingen waar je rekening mee moet houden.
Wassen op 15 graden
Het programma staat vermeld op de wasmachine als ‘koud’ of geen ‘warmte’, of aan de graden Ariel Excel Gel.
Wassen op 30 graden
Was goed wat niet erg vuil is en geen vlekjes op zitten, is 30 graden ideaal om op deze tempratuur te wassen. Wasmiddelen zijn op deze tempratuur ook werkzaam en het is daarnaast erg goed voor het milieu. Soorten was die op deze tempratuur gewassen kunnen worden zijn,’ wol en zijde.
Wassen op 40 graden
Het meeste wasgoed wordt gewassen op 40 graden. Zoals; ‘ spijkerbroeken, T-shirts, blousejes etc. Als op het kledingstuk staat aangegeven dat 40 graden het maximale tempratuur is, mag je niet boven deze tempratuur wassen. Lager dan 40 graden wassen, mag wel. De volgende programma’s kunnen worden aangegeven bij een wasmachine op 40 graden: ‘kreukherstellend, express 20 (dit is een speciaal programma, op 40 graden en duurt 20 minuten). Handig om bijvoorbeeld een T-shirt te wassen. Overhemden is een programma en automatic extra. Automatic extra is een programma van 40 graden en een duur van 1 uur en 20 minuten.
Wassen op 60 graden
Bij een tempratuur van 60 graden was je de beddengoed, vaatdoekjes, sportsokken en wit ondergoed. Bij deze tempratuur, ben je er zeker van dat het schoon wordt.
Wassen op 90 graden, ook wel kookwas genoemd
Theedoeken en vaatdoekjes worden gewassen op deze tempratuur. Dit programma is ook goed om te draaien zonder was! Zo wordt de wasmachine goed schoon, en verdwijnen nare geurtjes.
(lekkerinhetleven, sd)
Toets: Welke was was je op welk programma, temperatuur en wasmiddel?
Start
Was sorteren
Was sorteren stappenplan
Bij het sorteren van de was hanteer je het volgende stappenplan:
1. Wassen toegestaan?
Het eerste dat je controleert is of het kledingstuk gewassen mag worden of dat het naar de stomerij moet. Dit kan je terugvinden in het waslabel in je kleding. Wanneer er een kruis door het symbool staat mag het stuk niet gewassen worden en breng je het dus naar de stomerij.
2. Hand- of machinewas?
Kijk vervolgens of de kleding in de wasmachine mag. Ook dit kan je zien in het waslabel. Sorteer de kleding die met de hand gewassen moet worden apart. Hieronder zie je het symbool wanneer een kledingstuk alleen met de hand gewassen mag worden. Nieuwe gekleurde kleding kan de eerste keer het beste apart of met de hand gewassen worden om te voorkomendat de kleur afgeeft op andere kledingstukken. Leg zodoende ook nieuwe kleding op de handwas stapel.
4. Soort textiel?
Sommige stoffen vragen om een speciale aanpak. Kleding van wol en acryl verliezen bijvoorbeeld snel hun vormin de wasmachine. Voor dit soort fragiele stoffen is op de meeste moderne wasmachines een speciaal programma aanwezig (dit programma heet fijne was).
5. Kleur, zwart of wit?
Vervolgens ga je de was sorteren in drie stapels. Je maakt een stapel met alle witte kleding, een stapel met de zwarte/grijze kleding en een stapel met alle gekleurde kleding. Bovenstaande sortering is de basis. Je hebt bij deze sortering nu maximaal zes stapels:
- – Kleding die niet gewassen mag worden en die naar de stomerij moeten
- – Stapel handwas
- – Een stapel machinewas wit
- – Een stapel machinewas zwart
- – Een stapel machinewas kleur
Op dit punt heb je twee keuzes: wassen of nog een slag doorgaan met de was sorteren. Als je een handwarmehandwas maakt en de machinewas op maximaal 40 graden doet, is je kleding prima te wassen. Voor het optimale effect is het aan te raden om nog verder door te sorteren. Aan jou de keuze wat je prettig vindt. Doorsorteren gaat als volgt:
6. Temperatuur
Iedere stof reageert anders op temperatuur. Sommige stoffen kan je daarom op een hogere temperatuur wassen dan anderen. Hoe hoger de temperatuur, hoe meer bacteriën je dood. Als een stuk wasgoed op een hogere temperatuur gewassen kan worden, dan bevelen we altijd aan om dit te doen. Sorteer je stapels daarom nog apart door op temperatuur. Maak voor iedere stapel nog aparte stapels waarin je sorteert op 30 graden, 40 graden en 60 graden. Je wasmachine heeft ook een 95 graden stand, maar die wordt tegenwoordig eigenlijk alleen nog gebruikt om je wasmachine zichzelf schoon te laten maken met wat schoonmaakazijn erbij. Daarnaast is een 95 graden was slechter voor het milieu. Handdoeken en ondergoed kunnen meestal op 60 graden. T-shirts, overhemden, spijkerbroeken, jurkjes etc. kunnen maximaal op 40 graden.De meeste mensen stoppen hier met was sorteren. De echte schoonmaaktoppers kunnen nog een laatste slag maken:
Toets: Wastips test
Start
Toets: Wassorteren, hoe doe je dat?
Start
Wasmiddelen
Welke wasmiddelen gebruik je waarvoor? In onderstaand tabel vind je de verschillende wasmiddelen aan de linkerkant en lees je aan de rechterkant waar deze geschikt voor zijn.
|
Wasmiddelen
|
Geschikt voor
|
|
Witwasmiddelen
|
Geschikt voor witte was en kleurechte(kleur geeft niet af) was. Wanneer je waspoeder of vloeibare middelen gebruikt lijkt je wasgoed witter in het daglicht dit komt door de optische witmiddelen en zuurstofbleekmiddel in het product
|
|
Bontwasmiddelen
|
Geschikt voor gekleurde was. Dit product bevat kleurbeschermers zodat de kleur van de was niet snel grauw/lichter wordt.
|
|
Fijnwas- en wolwasmiddelen
|
Zoals de naam al zegt geschikt voor wol en fijne was. Fijnwasmiddel is zachter voor de was het bevat geen bleekmiddel.
Wolwasmiddelen schuimen meer om de wrijving te beperken in de was. Het bevat geen enzymen, omdat dit de wol en zijde aan kan tasten. Ook is het ph-neutraal
|
|
Wasballen, wasnoten en wasdoekjes
|
Geschikt voor allerlei soorten was dit ligt aan het product die je koopt.
Wasballen maken het water zacht waardoor vlekken makkelijker verwijderd kunnen worden. Dit moet wel zo nu en dan vervangen worden om de effectiviteit te behouden.
Wasnoten is een natuurlijk product. Het is afkomstig van een boom en bevat saporin. Saporin verlaagt de oppervlaktespanning van water, waardoor de stof beter water kan opnemen en sneller vuil verwijderd. De wasnoten stop je in een katoenen zak bij de was in.
Wasdoekjes bevatten wasmiddel, je stopt het bij de was in of je kan er een vlek mee verwijderen zonder te wassen, hiernaast kun je ook nog gewoon wasmiddel toevoegen.
Echter is van de bovenstaande producten niet bewezen dat de was schoner is bij het gebruik hiervan.
|
Instructiekaarten praktijk
Instructiekaart strijken
Wat heb je nodig?
- Stopcontact
- Strijkijzer
- Water
- Strijkplank
- De was
Hoe ga je het doen?
- Stel de strijkplank op je juiste hoogte in. De juiste hoogste is wanneer de plank van de strijkplank komt tot aan je heupen.
- Bekijk het het behandelingsetiket van de was die je wilt strijken (zie afbeelding 1). De stippen op de afbeelding van het strijkijzer vertellen hoe heet de kleding kan worden gestreken.
- Stel de goede stand in op het strijkijzer.
- Steek de stekker in het stopcontact.
- Pak de was, bijvoorbeeld een theedoek. De was kun je het beste strijken wanneer het nog een beetje vochtig is.
- Trek het theedoek zo strak mogelijk.
- Leg de bovenkant van de theedoek netjes recht op de strijkplank (zie afbeelding 2).
- Strijk de bovenkant steeds verder. Je trekt de bovenkant steeds verder van je af. Tot je aan het eind van de theedoek bent.
- Zet het strijkijzer uit en op de plek waar die hoort, op de achterkant van de strijkplank.
- Vouw de theedoek hoe jou het het beste lijkt (zie afbeelding 3).
Afbeelding 1
Afbeelding 2
Afbeelding 3
Instructiekaart wassen en drogen
Instructiekaart wasmachine en droger
- Ga naar het washok.
- Haal de was uit de wasmand
- Sorteer de was op bonte en witte was.
- Doe de witte was in de wasmachine
- Doe een dop wasmiddel en een dop wasverzachter in de wasmachine.
- Zet de wasmachine op de juiste programma en bijbehorende temperatuur (dit hebben jullie gelezen in de theorie)
- Sluit de deur en druk op de start knop.
- Je wilt de was kast droog zet het op de juiste stand van de droger.
- De was is klaar!
Instructiekaart was sorteren
Instructiekaart was sorteren
Benodigdheden:
- Verschillende soorten kleding
- 3 wasmanden
Hoe ga je dit doen?
1. Pak de wasmanden met was
2. Kijk bij elk kledingstuk als wassen wel is toegestaan, zo niet dan zal dit naar de stomerij gebracht moeten worden. (leg dit dan apart)
3. Maak 2 stapels, een stapel met handwas en een stapel met machine was. Denk aan de was symbolen!
4. Sorteer nu donkere kleuren van gekleurde was en witte was, je maakt dus 3 stapels.
5. Kijk naar de soort textiel, ook dit zie je op het was etiket staan.
6. Nu heb je 5 stapels:
- Kleding die niet gewassen mag worden en die naar de stomerij moeten
- Stapel handwas
- Een stapel machinewas wit
- Een stapel machinewas zwart
- Een stapel machinewas kleur
Instructiefilmpje hoe doe je een handwas
Hoe doe je een handwas?
Instructiekaart handwas
- Voer de handwas uit volgens het filmpje.
- Zet een bakje onder het kraantje van de centrifuge
- Stop de was in de centrifuge
- Doe de deksel dicht en schuif de hendel over de deksel.
- Blijf enkele minuten wachten en controleer om de 2 minuten of de was al goed gecentrifugeerd is.
- Haal het wasgoed eruit en hang de was aan de waslijn.
Bronnen
Om deze wiki voor jou mogelijk te maken zijn er natuurlijk bronnen gebruikt. Hieronder de lijst van de gebruikte bronnen:
Verwijzing linnenbeheer:
Eigenschappen van katoen. (2016). Opgehaald vanhttp://www.katoen.info/eigenschappen/eigenschappen-van-katoen.html
Eigenschappen van zijde. (2016). Opgehaald vanhttp://www.zijdenstoffen.info/eigenschappen/eigenschappen-van-zijde.html
InfoNu. (2010). Opgehaald van Katoen & linnen: toepassing, eigenschappen, onderhoud: http://huis-en-tuin.infonu.nl/huishoudelijk/56139-katoen-linnen-toepassing-eigenschappen-onderhoud.html
Infotalia. (sd). Wat weer jij over stoffen? Opgehaald vanhttp://www.infotalia.com/nld/in_balans/mode/basis/basis_detail.asp?id=3130
online, W. (2016). Soorten Textiel. Opgehaald van http://www.wear-online.com/tips/textiel-soorten/soorten-textiel
Passie voor horeca. (2014). Opgehaald van Soorten linnengoed:http://passie.horeca.nl/pdf/5635/Soorten_linnengoed
Stomerij. (2016). Opgehaald van Vlekkenwijzer: hoe behandel je vlekken?: https://www.stomerij.nl/Nieuws/ID/12/Vlekkenwijzer-hoe-behandel-je-vlekken
Wiki. (sd). Was en onderhoud. Opgehaald van http://wiki.watmooi.nl/pages/Wassen_en_onderhoud
Verwijzing strijken:
InfoNu.nl (2008). Kleding strijken voor beginners. Geraadpleegd op 19 mei, 2016, via
http://huis-en-tuin.infonu.nl/diversen/20756-kleding-strijken-voor-beginners.html
Consumentenbond (z.j). De beste manier van strijken. Geraadpleegd op 21 mei, 2016, via
http://www.consumentenbond.nl/stoomstrijkijzer/strijktips
Consumentenbond (z.j.). Stoomstrijkijzer kopen: waar let je op? Geraadpleegd op 21 mei, 2016, via
http://www.consumentenbond.nl/stoomstrijkijzer/koopadvies/
Willemwever (z.j.). Waarom moet een strijkijzer warm zijn om te strijken en niet koud? Geraadpleegd op 21 mei, 2016, via
http://www.willemwever.nl/vraag_antwoord/wetenschap-techniek/waarom-moet-een-strijkijzer-warm-zijn-om-te-strijken-en-niet-koud
Punto Italiono (z.j.). Overhemd strijken. Geraadpleegd op 24 mei, 2016, via
http://www.puntoitaliano.nl/overhemd-strijken.php
Stekker aanzetten en strijken (z.j.). Geraadpleegs op 24 mei, 2016, via http://www.pcmvanderlinden.nl/Carrousel/opdracht5.html
De borduurvrouw (2012, 29 september). Patroontjes over borduren, scharen, knoopjes en garens [Web blog post]. Geraadpleegd op 24 mei, 2016, via
http://deborduurvrouw.blogspot.nl/2012_09_01_archive.html
Gerard de Haan (2016). Theedoek. Geraadpleegd op 24 mei, 2016, via
http://gksliedrecht.nl/oude-theedoeken__trashed/theedoek/
Verwijzing wasmachine, droger en centrifuge:
(consumentenbond, sd)
https://www.consumentenbond.nl/wasmachine/wasmiddelen
(lekkerinhetleven, sd)
https://www.lekkerinhetleven.nl/huistuin/wassen/artikel/op-hoeveel-graden-moet-je-wassen
(wasdrogers, sd)
http://www.wasdrogers.nl/koopgids/tips-trucs/beginnerstips-voor-het-gebruik-van-de-droger
(youtube, sd)
https://www.youtube.com/watch?v=-_s9qakilho
Verwijzing wassorteren
(nvz, sd)
https://www.nvz.nl/
(books.google, sd)
https://books.google.nl/books?id=t4bT2_HboSUC&pg=PA36&lpg=PA36&dq=reinigingsgraad&source=bl&ots=DD2_yavsa5&sig=GaJRvWovJ9STBrldWJ30ZxxpkFA&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwim17H8jd_MAhWjIcAKHY8gCX0Q6AEIKTAC#v=onepage&q=reinigingsgraad&f=false
http://huishoudeninhokjes.dse.nl/uitleg/De_was_doen.htm
(datadollarcollege, sd)
https://data.dollardcollege.nl/campusws/Vilans/vilans%201/prot_boek/docb_sys/pdf/info/protocol/schoonmaakwerkzaamheden/ruimten_frequentie_schoonmaakbeurten.pdf
Verwijzing wasmiddelen:
Consumentenbond. (sd). Opgehaald van Wasmiddelen: https://www.consumentenbond.nl/wasmachine/wasmiddelen
Verwijzing wassymbolen:
Flair. (2016) wassymbolen. http://media.flairathome.nl/m/4la1xuqr73l8.jpg. flair.media, Groningen.
(http://i01.i.aliimg.com/wsphoto/v0/1397679975_1/Free-Shipping-By-Fedex-WholesaleCustomize-Logo-Garment-font-b-Label-b-font-colour-Logo-print-satin.jpg, 2016)
(2016).http://i01.i.aliimg.com/wsphoto/v0/1397679975_1/Free-Shipping-By-Fedex-WholesaleCustomize-Logo-Garment-font-b-Label-b-font-colour-Logo-print-satin.jpg.
http://alfa-img.com/show/acrylic-care-label.html.)
(http://nl.123rf.com/photo_27711109_beige-cloth-with-a-fabric-composition-and-washing-instructions-label.html, 2016)
Hesemans, A. (2010, APRIL 26). http://www.leerzorgsite.be/zoeken/?extra_url=&cmdFilter=filter_activated&q=waslabels&filter_subsite%5B%5D=2&filter_database%5B%5D=1 .
Opgeroepen op MEI 31, 2016, van leerzorgsite.be.
