Naamgeving
alkanen
Alkanen zijn de meest simpele koolwaterstoffen.Ze worden gebruikt als brandstof, oplosmiddel of smeermiddel. Ze bestaan alleen uit koolstof en waterstof en hebben geen dubbele bindingen of functionele groepen. Wel kunnen ze vertrakkingen hebben, zoals in het plaatje hieronder. De naam eindigt bij een alkaan altijd op: aan. De algemene formule voor alkanen is: CnH2n+2
methaan: CH4
ethaan: C2H6
propaan: C3H8
butaan: C4H10
pentaan: C5H12
hexaan: C6H14
heptaan: C7H16
octaan: C8H18
In het plaatje hierboven zie je 2 alkanen met de zelfde formule :C4H10, dus het is butaan. Toch hebben beide stoffen een andere naam en andere eigenschappen. De bovenste is ronder dus heeft minder vanderwaals krachten en dus ook een lager kookpunt.
Bij de naamgeving wordt gekeken naar de langste keten. De bovenste heeft als langste keten 3 de onderste 4. De onderste krijgt dus de naam butaan.
De bovenste heeft als langste keten 3. Dat is propaan. Er zit aan de 2e C (ongeacht van welke kant je gaat tellen) een CH3 groep. Dit wordt methyl genoemd. De naam wordt dan methylpropaan. Normaal gesproken moet je ook aangeven waar de methylgroep zit. In dit geval zou het dus 2-methylpropaan worden, maar omdat een methylgroep nooit op de eerste of laatste plaats kan zitten (anders hoort het bij de langste keten) hoeft de 2 er hier niet bij.
http://www.org.uva.nl/e-klassenpreview/SCH-ORGA/42_alkanen_en_alkenen.html
Uitleg en oefeningen alkanen
extra uitleg over alkanen en alkenen.
voorbeelden van de naamgeving van alkanen en alkenen
UItleg naamgeving vertakte en onvertakte ketens alkanen
alkenen
Alkenen lijken op alkanen, met het verschil dat ze een dubbele binding hebben. Dit is belangrijk want een is dus op die plek een binding over, dus er kan daar een andere deeltje binden. Dit kan polymeriseren zijn, waarbij de alkenen aan elkaar vast komen te zitten en je hele lange ketens krijgt. (kunststof).
Ook kan het zijn dat er een chlooratoom op die plaats hecht. Dan heb je een additie reactie. (additie, want er is iets bijgekomenen).
Alkenen voldoen aan de formule CnH2n.
Bij de naamgeving zorg je altijd dat de dubbele binding in de hoofdketen zit en een zo laag mogelijke waarde heeft.
In de binding hieronder zie je 6 koolstofatomen. (op de hoekpunten zijn ze niet getekend). Als je gaat kijken naar de langste keten kun je er maar 5 in krijgen. Ook zie je een dubbele binding. Die moet er per se in. Als je gaat tellen, moet de dubbele binding een zo laag mogelijk getal hebben. We moeten hier dus van links naar rechts tellen. 5 koolstofatomen en een dubbele binding dus penteen. De dubbele binding zit op de 1e plaats. dus 1-penteen. Ook zit er nog een methylgroep op plaats 2, dus: 2-methyl-1-penteen.
Uitleg Alkenen
cyclo vs aromaat
Een cyclo, of cyclische verbinding is een verbinding waarbij de koolstofatomen een ring vormen.
Hieronder hetzelfde molecuul. De H atomen zijn niet getekend. Op elk hoekpunt zit een C. Omdat een C 4 bindingen kan aangaan kun je ook afleiden dat er nog 2 H atomen aan vast moeten zitten.
Wanneer er ook 3 dubbele bindingen in een ring zitten wordt het niet meer een cycloalkaan, maar een aromaat genoemd.
Om aan te geven dat het een aromaat betreft wordt er een cirkel in de verbinding gezet of gewoonweg 3 dubbele bindingen getekend. Beide onderstaande tekeningen stellen dus hetzelfde molecuul voor.
karakteristieke groepen
Meer nog dan de ketenlengte worden de eigenschappen van een molecuul bepaald door de groepen die aan de keten verbonden zijn.
Dit worden de karakteristieke groepen genoemd.
De volgende moet je kennen:
alcohol, ether, halogeen, aldehyden, keton, carbonzuren, esters, aminen en aminozuren.
Karakteristieke groepen
http://www.org.uva.nl/e-klassenpreview/SCH-ORGA/44_karakteristieke_groepen.html
Uitleg + oefeningen voor naamgeving karakteristieke groepen
halogenen
Halogenen zijn de elementen uit groep 17 van het periodiek systeem. Een halogeen benoem je door een voorvoegsel aan het verbinding te plakken op de zelfde manier als dat je er methyl of ethyl voor een hoofdgroep zet. Let wel op. Je eeft de naam van het element en niet met de -ide uitgang!
Voorbeeld: (probeer eerst zelf de naam te bedenken voor je doorleest)
2-chloor-butaan
ethers
Ethers zijn verbindingen met een zuurstof atoom in de keten. De "alkaan" is onderbroken door een zuurstof atoom. Bijvoorbeeld
Wanneer je hier een naam aan gaat geven komt de langste van de 2 ketens als hoofdgroep en de korste als voorvoegsel gevolgd door het woord oxy.
Het molecuul hierboven is dus methoxyethaan.
alcoholen
Alcoholen zijn verbindingen met een OH groep in de keten. Een alcohol heeft de uitgang ol.
Ethanol is het alcohol dat in je drankje zit. In dit molecuul hoef je de plaats van de OH groep niet aan te geven. Je begint met tellen op de plaats waar de OH groep zit. Dat is altijd op plaats 1.
Hierboven is de langste keten een pentaan. Omdat er een OH groep aan zit wordt de uitgang ol, dus pentanol. De OH groep zit op de 2e plaats. dus 2-pentanol.
Een speciale groep alcoholen is de OH groep aan een aromaat. Dit wordt geen benzanol genoemd maar fenol.
aldehyde
Aldehydes hebben een dubbelgebonden O aan het begin van hun keten zoals in het plaatje hieronder. De R is geen element. Dit is de rest van de keten en kan dus alles zijn.
Bedenk de naam van de stof hieronder en scroll dan door
ETHANAL
ketonen
Ketonen hebben net als aldehydes een dubbelgebonden O maar deze niet niet aan het begin maar ergens anders in de keten. Ketonen hebben een on uitgang.
Langste keten is 3 dus propaan. Op de 2e C zit een O groep, dus propanon. Omdat de O alleen op de 2e C kan zitten (op de eerste zou het een aldehyde zijn. is de naam klaar.
Bedenk eerst zelf de naam:
Langste keten is 5. Dus pentaan. Een O groep die niet op het begin zit, dus het is een keton. De O zit op de 2e plaats 2-pentanon.
carbonzuur
Carbonzuren hebben een COOH groep aan het eind. De C van COOH telt mee voor de langste keten. Ze zijn zuur omdat het Htje van de groep makkelijk los laat en in de oplossing kan komen. De COOH groep zit altijd op het begin of einde omdat er te weinig bindingen in het midden zitten voor deze groep.
Er zijn 2 C's dus ethaan + een zuurgroep dus ethaanzuur.
esters
Een ester is naast een meisjesnaam (meestal als esther geschreven) ook een karakterestieke groep. Ze worden vaak als geur en smaakstoffen gebruikt en als oplosmiddel.
Een ester heeft een COO groep in de keten en ziet er als volgt uit. De R staat voor rest en daar zit dus de rest van de keten aanvast.
Het gedeelte Bij de R' krijgt de naam van het voorvoegsel. Methyl, ethyl, propyl, etc.
Het gedeelte bij de R krijgt de uitgang oaat. Dus methanoaat, ethanoaat, propanoaat, etc.
aan de R' kant 1 C dus methyl
Aan de R kant 2 x C dus ethanoaat
naam wordt methylethanoaat.
aminen en aminozuren
Amines zijn verbindingen met een N in de keten. Er zijn 3 soorten. Primair secundair en tertiare amines.
.png/100px-Amine-(primary).png)
Een primair amine heeft 2 H's en zit vast aan een koolstofketen (hier met een R afgebeeld van rest).
Een secundair amine zit vast aan 2 koolstofketens. R en R'
Een tertiair amine heeft 3 koolstofketens.
Als een amine de enige karakterestieke groep in de keten is dan krijgt het de naam amine als uitgang. Vaak komt een amine voor in combinatie met een carbonzuur. Al onze eiwitten uit ons lichaam zijn opgebouwd uit 20 verschillende verbindingen waar een amine en een zuurgroep in zit. Dan krijgt geef je de amine aan als voorvoegsel en wordt het amino. Deze bouwstenen heten dus aminozuren. Bijvoorbeeld:
Probeer de naam van onderstaand molecuul te bedenken. Grijs is koolstof, rood = zuurstof, wit is waterstof, blauw is stikstof.
Antwoord in de les :-p
Additiereactie
Additiereactie
Video's met uitleg
Ga niet alle filmpjes van begin tot einde kijken. Dit kost je heel veel tijd, want het tempo bij de meeste filmpjes ligt heel laag.
structuurformules tekenen
voorbeelden van de naamgeving van alkanen en alkenen
extra uitleg over alkanen en alkenen.
?????????
UItleg naamgeving vertakte en onvertakte ketens alkanen
Naamgeving algemeen
Uitleg Alkenen
http://docslide.nl/documents/antwoorden-chemie-overal-4-vwo.html
Hier kun je de antwoorden van het lesboek downloaden in pdf.
