De nieuwe afspraak!
NIX18. Vaak wordt als argument voor deze maatregel de schade die alcohol aanricht in de hersenen genoemd.
Het drinken van alcohol heeft een grote invloed op de ontwikkeling van je lichaam, niet alleen op je hersenen. Maar ook op je andere organen. Alcohol wordt afgebroken in je lever. Welke functies heeft je lever nog meer?
In deze module kijk je naar de verschillende functies en de werking van de lever.
Als je als zwangere vrouw alcohol drinkt beschadig je je kind voor de rest van zijn of haar leven. Bekijk de video over kinderen met FAS. Het Foetaal Alcohol Syndroom.
Bespreek de gevolgen van alcohol gebruik tijdens de zwangerschap met een klasgenoot.
Als afronding organiseren jullie een discussie over de manier waarop informatie over het FAS gepresenteerd wordt in de media.
Wat ga ik leren?
Je kunt:
de ligging van de lever en galblaas in een illustratie van het menselijk lichaam aangeven.
de ligging van de aan- en afvoerende vaten in een leverlobje aangeven.
de functie van de bloedvaten die de lever in- en uitgaan uitleggen.
de functies noemen van de lever bij de regeling van het bloedsuikergehalte, de afbraak van rode bloedcellen en de detoxificatie.
de gevolgen van langdurig alcoholgebruik voor je lever uitleggen.
Je lever ligt op een 'kruising' van aan en afvoerende bloedvaten. Je bestudeert de ligging en functie van de lever.
Stap 2
In de lever liggen duizenden kleine functionele eenheden, de zogenaamde leverlobjes (leverkwabjes). In deze stap leer je hier meer over. Ook voer je een practicum uit.
Stap 3
De lever geeft bovendien stoffen af via het bloed en via de darm. De galblaas heeft hier een belangrijke functie bij.
Stap 4
De lever is onze chemische fabriek bij uitstek. Je kijkt nu naar de rol van de lever bij de afbraak van eiwitten en de regeling van het bloedsuikergehalte.
Afronding
Onderdeel
Kennisbank
Alle Kennisbankitems uit deze module.
Eindopdracht
Je geeft in een brief je oordeel over een campagne over FAS.
D-toets
Je test je kennis over deze module in een d-toets.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 8 SLU nodig.
Aan de slag
Stap 1: De lever
Op een kruising
Je lever ligt op een 'kruising' van aan en afvoerende bloedvaten.
Lees Kennisbank en maak daarna de oefeningen.
Het leverlobje
In de lever liggen duizenden kleine functionele eenheden, de zogenaamde leverlobjes (leverkwabjes).
Elk leverlobje is omgeven door aan- en afvoerende bloedvaten.
De cellen in de leverlobjes zijn verantwoordelijk voor alle functies die de lever uitvoert.
Practicum Bouw van leverlobje
Download het werkblad.
Maak een natuurgetrouwe tekening van een leverlobje. Kijk voor tips in de Gereedschapskist.
Gebruik een grote vergroting om de details te zoeken van de aan- en afvoerende vaten.
Gebruik zo nodig: Bouw van de lever - www.bioplek.org
De beoordelingseisen voor de tekening vind je in de Gereedschapskist.
Stap 3: Gal en de galblaas
Gal
De lever ontvangt dus stoffen uit de bloedsomloop en via de poortader uit de darmen.
De lever geeft bovendien stoffen af via het bloed en via de darm.
Je kijkt nu eerst naar die laatste functie.
De uitscheidingsproducten voor de darmen worden verzameld in de galblaas.
Gal is de vloeistof die door de leverlobjes via de galgang naar de galblaas wordt vervoerd.
Samenstelling van gal
In de onderstaande tabel zie je de samenstelling van de gal.
In de eerste kolom direct uit de lever.
De tweede kolom geeft de samenstelling van de gal in de galblaas.
Problemen met de glasblaas
Naast pijn in de buik kan het optreden van geelzucht duiden op een probleem met de galblaas.
In ons land worden per jaar ongeveer 15.000 galblaasoperaties uitgevoerd.
Stap 4: De lever en de spijsvertering
De lever en de spijsvertering
Je weet dat de lever stoffen ontvangt uit de bloedsomloop en via de poortader uit de darmen.
De lever geeft bovendien stoffen af via het bloed en via de darm.
De lever is onze chemische fabriek bij uitstek. Je kijkt nu naar de rol van de lever bij de afbraak van eiwitten en de regeling van het bloedsuikergehalte.
Organen
Maak een groepje van 8 klasgenoten. Maak vier keer tweetallen en kies per tweetal één van de volgende twee opdrachten.
Zorg ervoor dat het andere tweetallen de resultaten van de opdracht ook krijgen.
Afbraak van eiwitten
De lever en de nieren spelen elk een eigen rol bij de verwerking van eiwitten.
Maak een ‘woordweb’ met het begrip ureum als middelpunt.
Leg met het woordweb uit welke rol de lever en nieren spelen.
Regeling van het bloedsuikergehalte
Glucose in de urine is vaak geen goed teken.
Het zegt iets over het functioneren van je nieren (zie module 1).
Maak een schema waarmee je duidelijk uitlegt welke functies de lever heeft bij de regeling van het bloedsuikergehalte.
Gebruik Kennisbank:
Eiwitten in urine
Troebele urine kan wijzen op eiwitten die in je urine zitten.
Maak een schema waarmee je uitlegt op welke manier aminozuren uit je voedsel in de lever omgezet worden in eiwitten.
Leg uit hoe die eiwitten in je urine zouden kunnen komen.
Osmotische waarde en diffusie
Ureum en glucose zijn beide stoffen die de osmotische waarde van je bloed kunnen beïnvloeden.
Leg uit welke gevolgen een verhoogd ureum en glucose concentratie hebben op
-de osmotische waarde van het celvocht in je rode bloedcellen.
-de diffusie van zuurstof in en uit de rode bloedcellen.
Laat jullie antwoorden controleren door jullie docent. Wissel de antwoorden daarna met elkaar uit.
De generatie NIX18
Je gaat in tweetallen aan het werk met de eindopdracht.
Het verhaal gaat dat jonge kinderen in zuidelijke landen verdunde wijn drinken om ’eraan te wennen’! Heel vroeger was het zelfs voor jonge kinderen, bij gebrek aan schoon drinkwater, al normaal om wijn of bier te drinken. Het maken van alcoholhoudende dranken hoort in veel landen ook bij de volkscultuur.
De alcohol in drank zoals bier of wijn komt uit planten.
Alcohol is daarmee de meest sociaal geaccepteerde drug voor volwassenen die onze maatschappij kent.
De laatste jaren komt er steeds meer wetenschappelijk bewijs voor de negatieve kanten van alcoholconsumptie.
Toch wordt alcoholconsumptie door volwassenen niet alleen negatief bekeken.
Maak een lijst met positieve en negatieve gevolgen van alcoholgebruik voor het welbevinden en de gezondheid.
Overleg met elkaar welke gevolgen op de lijst de redenen kunnen zijn voor de NIX18 maatregelen van de overheid.
FAS
Het foetaal alcohol syndroom (FAS) is een aandoening die het functioneren van mensen beïnvloedt. Dat heb je gezien in de video in de inleiding. Op internet vind je erg veel informatie over FAS.
Stel je het volgende voor:
Een medewerker van het Trimbos instituutwil je als mogelijk toekomstig ouder graag voorlichten over FAS.
Om je bekend te maken met FAS stelt de voorlichter de volgende poster voor:
Gebruik de symptomen op de site van de hersenstichting om te kijken of deze kloppen met de uiterlijke kenmerken van FAS patiënten op www.fasproject.nl .
Organiseer in de klas een discussie over de vraag of het voorstel van de voorlichter uitvoerbaar en effectief is!
Schrijf in groepjes een brief met jullie conclusie(s) aan degene die de voorlichting zou gaan geven.
Een brief is een goede manier om aan iemand te laten weten wat je van een bepaald
onderwerp vindt of iemand te vragen om in actie te komen rond een bepaald onderwerp.
D-toets
Toets
De opdracht sluit je af met het maken van de toets 'Lever'.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
Klik op de knop om de toets te starten.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Lees de leerdoelen van deze module nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Ben je ongeveer 8 SLU met deze module bezig geweest.
Heb je in die tijd alle stappen kunnen doorlopen?
Inhoud
FAS is een aandoening die het leven van een kind voorgoed tekent. Ken jij mensen in jouw omgeving die een (on)zichtbare handicap hebben? Heb jij een indruk van de impact die dit heeft op deze mensen? Praat je hier wel eens over met diegene?
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo leerjaar 4/5. Dit is thema ’Spijsvertering'. Het onderwerp van deze les is: FAS.
Je kunt:
de ligging van de lever en galblaas in een illustratie van het menselijk lichaam aangeven.
de ligging van de aan- en afvoerende vaten in een leverlobje aangeven.
de functie van de bloedvaten die de lever in- en uitgaan uitleggen.
de functies noemen van de lever bij de regeling van het bloedsuikergehalte, de afbraak van rode bloedcellen en de detoxificatie.
de gevolgen van langdurig alcoholgebruik voor je lever uitleggen.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Biologie;
Instandhouding;
Stofwisseling van het organisme;
Uitscheiding bij de mens;
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo leerjaar 4/5. Dit is thema ’Spijsvertering'. Het onderwerp van deze les is: FAS.
Je kunt:
de ligging van de lever en galblaas in een illustratie van het menselijk lichaam aangeven.
de ligging van de aan- en afvoerende vaten in een leverlobje aangeven.
de functie van de bloedvaten die de lever in- en uitgaan uitleggen.
de functies noemen van de lever bij de regeling van het bloedsuikergehalte, de afbraak van rode bloedcellen en de detoxificatie.
de gevolgen van langdurig alcoholgebruik voor je lever uitleggen.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Lever
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
De nieuwe afspraak!
Op een kruising
Het leverlobje
Practicum Bouw van leverlobje
Gal
De lever en de spijsvertering
Kan ik wat ik moet kunnen?
