Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456

Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456

In de vruchtbaarheidskliniek

Intro

Moeder worden na je 60ste?

In 2020 overleed Tineke Geessink. De vrouw die in 2011 op 63 jarige leeftijd beviel van een dochter.
Het verhaal zie je in de video hieronder:

Er is een grote groep mensen die heel graag kinderen wil, maar niet op de gewone manier kunnen verwekken. Dit kan verschillende oorzaken hebben.
Bijvoorbeeld door misvormde of trage zaadcellen bij mannen of de afnemende hoeveelheid rijpende eicellen bij de vrouw naarmate ze ouder wordt.

Er bestaan verschillende oplossingen om toch kinderen te kunnen krijgen.
Bijvoorbeeld kunstmatige inseminatie of IVF.
En daarbij kunnen eigen ei- en zaadcellen worden gebruikt, maar ook ven donoren.
Is de baarmoeder van een vrouw niet geschikt of afwezig om een kind 40 weken te dragen, dan kan soms een draagmoeder gevraagd worden. Dit alles heeft voordelen, maar ook nadelen.
Daar ga je in deze module over nadenken en je gaat er een mening over vormen.
Door er daarna met anderen over te praten kun je kijken of je bij je mening blijft of toch anders gaat denken door de informatie die je krijgt.

 

Eindproduct
Deze module rond je af met het maken van een column met jouw mening over uitgesteld moederschap en de mogelijkheden en toelaatbaarheid om op oudere leeftijd moeder te worden.

 

Wat ga ik leren?

Leerdoelen
Aan het eind van deze module:

Ken je:

  • verschillende oorzaken van onvruchtbaarheid bij mannen en vrouwen.
  • de belangrijkste regels van de abortuswet.

Kun je:

  • van enkele vruchtbaarheidsbehandelingen uitleggen hoe deze werken.
  • de voor- en nadelen in kaart brengen van vruchtbaarheidsbehandelingen.
  • uitleggen hoe en wanneer prenatale screening plaatsvindt.
  • argumenten geven voor en tegen uitgesteld moederschap.
  • uitleggen wat de invloed van alcohol en drugs is op het embryo.
  • uitleggen hoe trisomie ontstaat en welke syndromen hieruit ontstaan.
  • uitleggen wat er aan de hand is met iemand met het syndroom van Down.
  • beschikbare informatie in Binas gebruiken.
  • verschillende oorzaken van onvruchtbaarheid bij mannen en vrouwen.
  • de belangrijkste regels van de abortuswet.

Deelconcepten
Zygote, klievingsdeling, geslachtshormonen, HCG, KI, IVF, embryonale ontwikkeling, klonen, levenscyclus, morula, blastula, amnion, chorion, foetus, geslachtscellen, aangeboren afwijking, invloed externe factoren op prenatale ontwikkeling.

Wat ga ik doen?

Aan de slag

Stap

Inhoud

Stap 1

Als een stel graag een kind wil en een zwangerschap blijft langer dan een jaar uit, kan er sprake zijn van een vruchtbaarheidsprobleem bij één van beide (of beide) partners. In deze stap bekijk je de mogelijke oorzaken.

Stap 2

In Nederland zijn er verschillende soorten vruchtbaarheidsbehandelingen. In deze stap worden ze nader bekeken.

Stap 3

Je bestudeert de onderdelen die te maken hebben met de ontwikkeling van het embryo vanaf de bevruchting tot aan de geboorte.

Stap 4

Wat is de invloed van Hongerwinter van 44/45 op de ontwikkeling mensen?

Stap 5

Wat is de oorzaak van het Downsyndroom en welke kenmerken horen hierbij?

Stap 6

Welke gevolgen heeft alcoholgebruik tijdens de zwangerschap op de ontwikkeling van het (ongeboren) kind.

Stap 7

In hoeverre ben je baas in eigen buik en wat zijn de (geestelijke) gevolgen als je abortus laat plegen?

Afronding

Onderdeel

 

Kennisbank

Alle Kennisbankitems uit deze module.

Eindopdracht

Je schrijft een column waarin je jouw mening over vruchtbaarheidsproblematiek verwoord.

Extra

Je vindt hier video's over de ontwikkeling van de bevruchting.

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.

 

Tijd
Voor deze opdracht heb je 7 SLU nodig.

Aan de slag

Stap 1: Verminderde vruchtbaarheid

Als een stel graag een kind wil en een zwangerschap blijft langer dan een jaar uit, kan er sprake zijn van een vruchtbaarheidsprobleem bij één van beide (of beide) partners.
De oorzaken hiervoor kunnen zowel lichamelijk als geestelijk zijn.
Bij een vruchtbaarheidsonderzoek worden de belangrijkste factoren die de vruchtbaarheid bepalen onderzocht. De uitkomst van het vruchtbaarheidsonderzoek kan uiteindelijk leiden tot een vruchtbaarheidsbehandeling.

Bestudeer uit de kennisbank:

Onvruchtbaarheid

In de volgende video hoor je redenen waarom zwanger worden soms niet lukt:

Stap 2: Vruchtbaarheidsbehandelingen

Er bestaan verschillende vruchtbaarheidsbehandelingen die worden aangegeven met een afkorting. Wat betekenen deze afkortingen? Wat houden de behandelingen in? In de video in stap 1 heb je al het een en ander gehoord.
In de volgende video wordt nog het een en ander uitgelegd. Beantwoord daarna de vragen.

Stap 3: Embryo van dichtbij

Bestudeer in de Kennisbank de onderdelen die te maken hebben met de ontwikkeling van het embryo vanaf de bevruchting tot aan de geboorte.

Ontwikkeling in de baarmoeder

Geboorte

Bekijk daarna de onderstaande video's en afbeelding. Herken je de informatie die je net gelezen hebt in de video's?
Beantwoord na het kijken de vragen op het vragenblad .



Video: Ontwikkeling ongeboren baby

Stap 4: Invloed van Hongerwinter 44/45

Bestudeer de onderstaande artikelen en kijk de video.
Bespreek daarna samen met een klasgenoot antwoord op de vraag:

Welke invloed heeft het tekort op voedsel op de ontwikkeling van het embryo en ontwikkeling na de geboorte?

 

 

Stap 5: Prenatale screening

Voordat de baby wordt geboren is het mogelijk om uit te zoeken welk geslacht het kind heeft, of het goed groeit en ontwikkelt, of de organen goed werken en of het kind misschien een bepaalde (erfelijke) aandoening heeft. Dit gaat door middel van prenataal onderzoek.

Tijdens de zwangerschap kan onderzocht worden of een zwangere vrouw een verhoogde kans heeft op een kind met een aangeboren aandoening. Er kan chromosoom- en DNA-onderzoek worden gedaan om te bepalen of het ongeboren kind bepaalde erfelijke afwijkingen heeft. Tijdens de combinatietest wordt onderzocht wat de kans is op een kindje met het Downsyndroom. De test bestaat uit een combinatie van bloedonderzoek en een echoscopisch onderzoek. Deze nekplooimeting vindt plaats tussen de 11e en 14e week van de zwangerschap.

Door het uitvoeren van een vlokkentest of een vruchtwaterpunctie kan erfelijk materiaal van het ongeboren kind worden verzameld. Door onderzoek van dit erfelijk materiaal kan een bepaalde aandoening worden vastgesteld.

Bestudeer uit de Kennisbank:

Prenatale diagnostiek

Syndroom van Down?
Bekijk de video: Wat is het syndroom van down?

De leeftijd van de moeder speelt een rol bij het ontstaan van Downsyndroom.
In de tabel ziet je de kans op een kind met Downsyndroom bij verschillende leeftijden van de moeder.

Leeftijd van de moeder

De kans op een kind met Downsyndroom op het moment van de combinatietest

20 - 25 jaar

11 tot 13 van de 10.000

26 - 30 jaar

14 tot 19 van de 10.000

31 - 35 jaar

20 tot 45 van de 10.000

36 - 40 jaar

60 tot 155 van de 10.000

41 - 45 jaar

200 tot 615 van de 10.000

Bespreek met een klasgenoot welke conclusie over de kans op een kind met het syndroom van Down je kunt trekken uit deze tabel?

Karyogram syndroom van Down
Bij het syndroom van Down komt
chromosoom 21 driemaal voor
(trisomie 21).

Jonge moeders
Hoewel echter de kans op een kind met het syndroom van Down groter is bij oudere moeders, worden de meeste kinderen met dit syndroom geboren uit jonge moeders. Bespreek met een klasgenoot hoe dit verklaart kan worden.

Bestudeer uit de Kennisbanken de volgende pagina. Bekijk daarna de video en beantwoord dan de vragen onder de video.

Chromosoommutatie

Karyogram en afwijkingen

Meiose


Video: Chromosomen - Wat is een karyogram?

 

Stap 6: Invloed alcohol en drugs

Bekijk de video en geef antwoord op de vraag:
Waar heeft Nick last van in het dagelijks leven en hoe is dat ontstaan?



Bestudeer uit de Kennisbank:

Schadelijke stoffen

Alcoholmisbruik

Meconium laat alcoholmisbruik moeder zien
8 oktober 2012
Uit de meconium van baby's valt af te leiden of de moeder tijdens de zwangerschap alcohol heeft gebruikt.
Onderzoekers van het Erasmus MC in Rotterdam hebben hiervoor de zogeheten meconiumtest ontwikkeld.

Wat is meconium? Zoek het antwoord op en bespreek het met een klasgenoot. Drank en drugsgebruik door de moeder heeft invloed op de ontwikkeling van het embryo. Ook als je zwanger wilt worden, hebben sommige middelen een negatieve invloed bijvoorbeeld op de menstruatiecyclus. Wanneer een man alcohol of drugs gebruikt, kan het de zaadproductie negatief beïnvloeden.

Stap 7: Miskraam of abortus?

Miskraam of abortus?
Wanneer uit onderzoek is gebleken dat de foetus en/of de moeder zeer nadelige gevolgen van de zwangerschap ondervinden, kan men overgaan tot een onderbreking van de zwangerschap: abortus. Om psychologische en/of maatschappelijke redenen kan een vrouw een zwangerschap ongewenst vinden.
Ook in dit geval kan overgegaan worden tot een abortus.

Bestudeer uit de Kennisbank:

Zwangerschapsbeëindiging

De Nederlandse Abortuswet is uniek in de wereld en vaak onderwerp van discussie. Die discussie is van alle tijden, ook nog in de huidige tijd:

Video: Andere tijden - Abortus in Nederland


Abortus
In tweetallen.
Hoeveel weken na de bevruchting mag er nog een abortus plaatsvinden?
Gebruik de abortuswet om dit uit te zoeken.
Verzamel argumenten van zowel voor- als tegenstanders van abortus.
In overleg met jullie docent vindt er een gesprek plaats in de klas over dit onderwerp.

Afsluiting

Samenvattend

Onvruchtbaarheid

Vruchtbaarheidsbehandeling

Prenatale diagnostiek

Schadelijke stoffen

Zwangerschapsbeëindiging

Ontwikkeling in de baarmoeder

Geboorte

Chromosoommutatie

Karyogram en afwijkingen

Meiose

Eindopdracht

Vrouwen in Nederland worden steeds later moeder. De leeftijd waarop vrouwen voor het eerst zwanger worden ligt inmiddels boven de 30 jaar.
Sinds de jaren 70 is deze leeftijd steeds verder opgelopen.

Lees maar eens het volgende artikel van het RTL-nieuws:

Vrouwen in Nederland en Europa krijgen steeds later eerste kind

24 februari 2021 19:06
Aangepast: 25 februari 2021 06:34

Vrouwen in Nederland, maar ook in de rest van Europa, kiezen er steeds later voor om moeder te worden. De gemiddelde vrouw in Nederland krijgt op haar dertigste haar eerste kind. Dat blijkt uit cijfers van statistiekbureau Eurostat.

De leeftijd waarop vrouwen voor het eerst zwanger raken stijgt al sinds de jaren zeventig. In 2019 lag die leeftijd voor het eerst boven de dertig.

Jonge moeders in Bulgarije

Ook in alle andere Europese landen wachten vrouwen steeds langer voor ze aan een kind beginnen. Italië is daarin koploper: een vrouw is daar gemiddeld 31,3 jaar oud als ze aan een kind begint. De jongste moeders wonen in Bulgarije: daar krijgen moeders gemiddeld op hun 26e hun eerste kind.

In Estland neemt de stijging van de gemiddelde leeftijd het snelste toe. In 2015 kreeg de doorsnee vrouw een kind toen ze 27,2 jaar oud was, in 2019 toen ze 28,2 jaar oud was.

Dat we tegenwoordig steeds later aan kinderen beginnen is medisch gezien niet verstandig, maar op andere gebieden heeft het wel voordelen, zei Carolien Gravesteijn, Lector Ouderschap & Ouderbegeleiding aan de Hogeschool Leiden eerder tegen RTL-nieuws.

'Niet nadelig'

"We worden steeds ouder en blijven langer gezond, dus het is ook logisch dat die leeftijd omhoog gaat. In algemene zin is dat niet nadelig. Oudere ouders hebben meer levenservaring, kiezen vaak veel bewuster voor het ouderschap en staan over het algemeen steviger in hun schoenen."

"De partnerrelatie is vaak sterker omdat ze al veel hebben meegemaakt samen én ze zijn beter voorbereid op het ouderschap omdat ze in hun omgeving al de worstelingen van andere ouders hebben gezien. Ook zijn ze vaak stabieler, dat komt de opvoeding ten goede. Een kind is beter af met oude ouders die jong van geest zijn, dan met jonge ouders die het allemaal niet aankunnen", zegt Gravesteijn.

 

Invriezen eicellen
Een van de manieren om dit oudere moederschap te realiseren, is het invriezen van eicellen. Waar dit eerder alleen bedoeld was voor vrouwen die door bijvoorbeeld chemokuren anders nooit moeder zouden kunnen worden, komt de commerciële kant steeds vaker om de hoek kijken. Sinds 2011 is het toegestaan om eicellen in te vriezen om in een later stadium alsnog, via Ivf-behandelingen, een zwangerschap te realiseren.

Eindopdracht
Je gaat beginnen aan de afronding van deze module.
Nederlandse vrouwen zijn gemiddeld 30+ bij de geboorte van hun eerste kind en daarmee staat ons land in de Top 3 van de oudste moeders ter wereld. De oudste moeder in Nederland heb je in de inleiding gezien en was 63 jaar.

Bekijk de volgende video en lees de informatie op de verschillende websites:

Schrijf een column over de toenemende leeftijd van moeders en uitgesteld moederschap in Nederland. Betrek hier ook de mogelijkheid tot het invriezen van eicellen om dit uitgestelde moederschap te realiseren.
Laat hierin aan bod komen:

  • de redenen van deze moeders (en vaders)
  • de ingrepen die gedaan kunnen worden om de kans op een zwangerschap te vergroten
  • de ingrepen die gedaan kunnen worden om zwangerschap mogelijk te maken na de vruchtbare leeftijd
  • de gevaren en nadelen voor de moeders en kinderen
  • de voordelen voor de moeders en hun kinderen
  • jouw eigen mening over dit onderwerp

Beoordeling
Bij de beoordeling let je docent op de aanwezigheid van bovenstaande onderwerpen. Kijk even naar de Gereedschapskist voor de beoordelingscriteria voor het schrijven van een column.
Laat het eindproduct beoordelen door je docent.

Column schrijven

Een column is een kort stukje tekst, waarin de schrijver zijn mening geeft op een grappige of uitdagende manier.

 

Extra

In de volgende video's zie je de ontwikkeling vanaf het moment van bevruchting.

Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Ben je ongeveer 7 SLU met deze opdracht bezig geweest.
    Heb je in die tijd alle stappen helemaal kunnen doorlopen?
  • Inhoud
    (On)vruchtbaarheid is voor veel stellen iets waar je niet open over praat. Er heerst een bepaald gevoel van taboe of schaamte. Kun jij dat snappen? 
    Misschien ken je zelf wel iemand in jouw omgeving die met onvruchtbaarheid te maken heeft of heeft gehad. Dan weet je wat de impact is. 
  • Examenopgaven
    Is het gelukt om in de column alle genoemde punten te verwerken? Waar heb je jouw mening op gebaseerd? Puur op de feiten die je hebt geleerd in deze module en de bronnen of misschien ook wel op religieuze redenen die je van huis uit mee hebt gekregen. Het kan zijn dat die twee niet met elkaar stroken. Hoe voelt dat voor jou? 
  • Het arrangement Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2021-07-06 10:08:55
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vwo leerjaar 4/5/6. Dit is thema ’Seksualiteit en voortplanting'. Het onderwerp van deze les is: in de vruchtbaarheidskliniek. Aan het eind van deze module: Ken je: verschillende oorzaken van onvruchtbaarheid bij mannen en vrouwen. de belangrijkste regels van de abortuswet. Kun je: van enkele vruchtbaarheidsbehandelingen uitleggen hoe deze werken. de voor- en nadelen in kaart brengen van vruchtbaarheidsbehandelingen. uitleggen hoe en wanneer prenatale screening plaatsvindt. argumenten geven voor en tegen uitgesteld moederschap. uitleggen wat de invloed van alcohol en drugs is op het embryo. uitleggen hoe trisomie ontstaat en welke syndromen hieruit ontstaan. uitleggen wat er aan de hand is met iemand met het syndroom van Down. beschikbare informatie in Binas gebruiken. verschillende oorzaken van onvruchtbaarheid bij mannen en vrouwen. de belangrijkste regels van de abortuswet.
    Leerniveau
    VWO 6; VWO 4; VWO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Biologie; Bevruchting bij de mens; Reproductie; Levenscyclus;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    6 uur en 0 minuten
    Trefwoorden
    abortuswet, arrangeerbaar, biologie, embryo, onvruchtbaarheid, prenatale screening, stercollectie, syndroom van down, vruchtbaarheidsbehandeling, vwo4/5/6