Aardappels
De algemene vergadering van de VN riep 2008 uit tot het Internationaal jaar van de aardappel.
Het voorstel kwam van Peru en werd gesteund door de wereld voedsel- en landbouw organisatie (FAO).
De Canadese krant ’Toronto Star’ dacht dat het om eenaprilgrap ging.
Toch is die keuze misschien niet zo gek.
De aardappel is voor veel mensen onmisbaar als basisvoedsel.
Bekijk de video. Bespreek na het kijken de drie vragen onder de video met een klasgenoot.
Bespreek de vragen:
Wat heeft de aardappel te bieden?
Welk doel wil de FAO bereiken?
Welke acties zou de FAO kunnen inzetten?
In de video wordt de verwachting uitgesproken, dat de productie van aardappelen in 2020 verdubbeld was ten opzichte van 2008. Zoek op internet of dit klopt. Verklaar waarom dit wel/niet zo is.
In de video wordt de aardappel genoemd als belangrijke hulpbron bij het terugdringen van de armoede met de helft. Eén van de millenniumdoelen die in 2015 gehaald moesten zijn. Zoek uit of dit gelukt is.
In deze module ga je kijken naar de bijdrage van planten aan de wereld, in het bijzonder de voedselgewassen zoals de aardappel.
Eindproduct
In de afsluitende opdracht ga je op zoek naar een plant die volgens jou een jaar in de schijnwerpers zou moeten staan.
Bijvoorbeeld omdat deze plant een belangrijke bijdrage kan leveren aan het voeden van de wereldbevolking.
Je verdedigt je uitspraak voor de klas.
Wat ga ik leren?
Leerdoelen
Aan het eind van deze module
kun je:
beschrijven dat organismen door fotosynthese autotroof zijn;
voorwaarden voor het fotosyntheseproces in planten benoemen;
het belang van fotosynthese als basis voor de voortgezette assimilatie en dissimilatie van het organisme beschrijven;
beschrijven wat bij planten de kenmerken en functies zijn van orgaanstelsels voor transport;
het transport van water, zouten en assimilatieproducten in planten beschrijven en de relatie met fotosynthese, dissimilatie en opslag van stoffen beargumenteren.
Tijd
De belasting voor deze module is ongeveer 8 SLU.
Aan de slag
Stap 1: De aardappel
Aardappelplant
De ene aardappel is de andere niet en ook het gebruik van de verschillende soorten aardappelen kan verschillen. Het gebruik van aardappels valt uiteen in drie categorieën:
consumptie aardappelen (45%)
zetmeelaardappelen (31%) en
pootaardappelen (24%).
Voor elk van deze drie zijn speciale rassen gekweekt.
Stap 2: De groei van de aardappel
In ongeveer negen weken kan een pootaardappel uitgroeien tot een plant met een enkele tientallen knollen en een gewicht van ongeveer een kilo.
Tijden de groei van een aardappel neemt de biomassa van de plant veel toe.
Hoe kan dat? Wat heeft een plant om zoveel biomassa te vormen?
Doe de oefeningen.
Stap 3: Organische stoffen
Suiker is een koolhydraat, een organische stof. Sommige planten, zoals suikerbiet en suikerriet vormen veel suikers. Andere planten, zoals de aardappel, slaan de reserves vooral op als zetmeel.
Lees de informatie in de Kennisbank en in de bron.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Je hebt gezien dat de aardappelplant vele stoffen vormt. Dat gebeurt in eerste instantie in de bladeren. Hoe vindt het vervoer van stoffen door een plant plaats?
Plantenfysiologen hebben zich lang afgevraagd op welke manier stoffen door planten getransporteerd worden. Hoe komt er voldoende water boven in een meer dan honderd meter hoge boom (zoals de Sequoia). In de volgende vragen is het onderzoek naar het watertransport in de plant beschreven.
Planten voeden de wereld
In viertallen.
In deze opdracht kies je met je groep één voedingsgewas (een ander gewas dan de aardappel), waarvan jij denkt dat het een belangrijke voedselproducent is of kan zijn.
Je gaat onderzoeken of deze plant een belangrijke bijdrage levert of kan gaan leveren aan het voeden van de wereldbevolking.
Daarvoor gebruik je de informatie uit deze module.
Je beschrijft:
de levenscyclus van de plant die je hebt gekozen.
de eigenschappen die de plant geschikt maken als voedselgewas, b.v. voedingswaarde, houdbaarheid, opbrengst, transportmogelijkheden enz.
Je onderzoekt:
waar op de wereld dat gewas geteeld kan worden, rekening houdend met o.a. de daglengte en het klimaat.
hoe dat op duurzame wijze kan gebeuren.
welke factoren die de oogst kunnen bedreigen.
hoe de oogst daartegen kan worden beschermd.
hoe de teelt van dat voedingsgewas geoptimaliseerd kan worden.
de manier waarop de mens deze plant aanpast aan zijn wensen.
Tenslotte doe je een uitspraak over de vraag of jullie gewas ook een eigen jaar verdient.
Je verdedigt je uitspraak tegenover de klas in een korte presentatie.
Daarbij maak je gebruik van bovenstaande gegevens.
Beoordeling
Bij de beoordeling van jullie docent wordt op de volgende punten gelet:
Jullie hebben een biologisch onderbouwd antwoord gegeven op de punten die hierboven genoemd staan.
Het geheel worden op een duidelijke, bondige manier gepresenteerd.
Voor eventuele beoordelingseisen die passen bij de door jullie gekozen manier van presenteren vind je in de bijpassende Gereedschapskist.
Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.
Een Pecha Kucha is een presentatie die bestaat uit 20 slides. Voor iedere slide heb je 20 seconden de tijd om te presenteren, dus je verhaal duurt in totaal 6 minuten en 40 seconden.
Terugkijken
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze module nog eens door.
Kun je wat je moet kunnen?
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht stond 8 SLU.
Ben je ongeveer 8 SLU met deze module bezig geweest.
Inhoud
Klik nog eens door de stappen. Kun je per stap in twee zinnen zeggen wat je in die stap hebt geleerd?
Eindopdracht
Bij deze eindopdracht moest je samenwerken met vier klasgenoten. Hoe verliep deze samenwerking? Wat waren jouw sterke punten in de samenwerking en wat je zwakke? Hoe ga je deze zwakkere punten in de toekomst aanpakken?
Het arrangement Module: 2008, het jaar van de aardappel - v456 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vwo leerjaar 4/5/6. Dit is thema ’Energie om van te leven'. Het onderwerp van deze les is: 2008, het jaar van de aardappel.
Aan het eind van deze module
kun je:
beschrijven dat organismen door fotosynthese autotroof zijn;
voorwaarden voor het fotosyntheseproces in planten benoemen;
het belang van fotosynthese als basis voor de voortgezette assimilatie en dissimilatie van het organisme beschrijven;
beschrijven wat bij planten de kenmerken en functies zijn van orgaanstelsels voor transport;
het transport van water, zouten en assimilatieproducten in planten beschrijven en de relatie met fotosynthese, dissimilatie en opslag van stoffen beargumenteren.
Leerniveau
VWO 6;
VWO 4;
VWO 5;
Leerinhoud en doelen
Fotosynthese op celniveau;
Biologie;
Voortgezette assimilatie;
Instandhouding;
Celstofwisseling;
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor vwo leerjaar 4/5/6. Dit is thema ’Energie om van te leven'. Het onderwerp van deze les is: 2008, het jaar van de aardappel.
Aan het eind van deze module
kun je:
beschrijven dat organismen door fotosynthese autotroof zijn;
voorwaarden voor het fotosyntheseproces in planten benoemen;
het belang van fotosynthese als basis voor de voortgezette assimilatie en dissimilatie van het organisme beschrijven;
beschrijven wat bij planten de kenmerken en functies zijn van orgaanstelsels voor transport;
het transport van water, zouten en assimilatieproducten in planten beschrijven en de relatie met fotosynthese, dissimilatie en opslag van stoffen beargumenteren.
Aardappels
Benodigdheden
In ongeveer negen weken kan een pootaardappel uitgroeien tot een plant met een enkele tientallen knollen en een gewicht van ongeveer een kilo.
Om organische stoffen op te bouwen uit anorganische stoffen is energie nodig.
Als planten glucose hebben gevormd, kunnen ze daar allerlei andere organische stoffen van maken.
Je hebt gezien dat de aardappelplant vele stoffen vormt. Dat gebeurt in eerste instantie in de bladeren. Hoe vindt het vervoer van stoffen door een plant plaats?
Kan ik wat ik moet kunnen?
