heeft brede kennis m.b.t. informatie- en communicatietechnologie (inclusief besturing)
heeft specialistische kennis van de vormen, effecten, toepassingsmogelijkheden, (bedrijfs-/veiligheids-) risico's, begrippen en terminologie van internet en (sociale) media
kan specialistische kennis van de functies en mogelijkheden van een systeem voor het produceren van informatie/content toepassen
SBU 10 uur
In dit lesonderdeel maak je kennis met een aantal trends in technologie die veel invloed hebben op onze samenleving en op onze beroepenwereld. Door nieuwe technieken verdwijnen er bestaande beroepen en komen er nieuwe voor in de plaats. Hierdoor is het noodzakelijk dat mensen hun leven lang blijven leren. Want anders kun je jezelf nooit aanpassen.
Deze ontwikkeling is eigenlijk niet nieuw. Al in de negentiende eeuw kwamen er nieuwe beroepen op als gevolg van technische uitvindingen. Met de uitvinding van de stoommachine werd de (stoom)trein mogelijk en werd vervoer van goederen en personen per trekschuit onbelangrijk. Daarmee verdween geleidelijk aan het beroep van schipper. Er kwamen ook fabrieken en veel mensen die eerst in de landbouw hun brood verdienden werden fabrieksarbeider.
Je krijgt in dit lesonderdeel te maken met digitale vernieuwingen die de samenleving en de beroepen van nu veranderen. Het internet maakt digitale verdienmodellen mogelijk in tal van sectoren. Het stormachtige succes van de webwinkels en het sluiten van winkels in winkelstraten hebben rechtstreeks met elkaar te maken.
De snelheid waarmee nieuwe technologie in de samenleving wordt geaccepteerd en dus gebruikt neemt ook nog steeds toe. De afbeelding laat zien het in de Verenigde Staten 26 jaar duurde voordat een kwart van de Amerikanen een televisietoestel had, nog altijd 13 jaar voordat een kwart van de bevolking een mobiele telefoon had en 7 jaar voordat een kwart van de mensen internet had.
SBU 10 uur
Hoe ziet internet er in 2025 uit?
Sight Bon: Robert Genus via Youtube
Bekijk de video klassikaal en beantwoord voor jezelf de twee vragen hieronder.
Vraag 1. Welke onderdelen uit de video zijn volgens jou realistisch en worden binnenkort werkelijkheid.
Vraag 2. Welke onderdelen uit de video zijn volgens jou dromen die niet uit zullen komen.
Bedenk bij vraag 2 het volgende: als iemand in 1990 aan je ouders had gevraagd of ze het denkbaar vonden om in 2010 overal waar ze maar zouden willen te kunnen bellen, wat hadden ze dan gezegd?
Opdracht: Interview (een van je) ouders/verzorgers over dit onderwerp.
Mogelijke vragen die je kunt stellen:
- Welke technologie en welke apparaten waren er nog niet toen jij zo oud was als ik nu ben.
- Welke technologie en welke apparaten gebruikte jij toen jij zou oud was als ik nu ben.
- Welke van die apparaten die jij toen gebruikte zijn er nu nog steeds, welke zijn verdwenen.
- Had jij toen gedacht dat je nu overal waar je maar wilt kunt bellen en internetten?
- Wat vind je de voordelen van de mogelijkheden zoals ze er nu zijn.
- En wat zijn volgens jou de nadelen.
- Welke technologie of apparaten zijn volgens jou over 5 tot 10 jaar heel gewoon en worden door veel mensen gebruikt. Waarom?
- Welke apparaten die we nu nog gebruiken zijn volgens jou over 5 tot 10 jaar helemaal verleden tijd. Waarom? Waar worden ze door vervangen?
Verwerkingvorm: je mag bij deze opdracht kiezen. Je mag een verslag van het interview maken in een word document, met daarbij de naam van de persoon of personen die je hebt geinterviewd en steeds de vraag en het antwoord achter elkaar.
Wat ook mag is dat je het interview filmt en dat je dit via je Youtube kanaal publiceert (uiteraard onder de instelling "Verborgen".
In beide gevallen zet je het resultaat (word document of link naar het filmpje) in de inlevermap "Had je gedacht dat" om de ELO.
De invloed van technologie op de economie
De (wereld) economie blijkt keer op keer een opkikker te krijgen van nieuwe technologische vindingen. Dit verschijnsel is ontdekt door de russische econoom Kondratieff. Het wordt dan ook de Kondratieff golf genoemd. Deze golven hebben een lengte van 50 tot 60 jaar en elke keer dat de economie een 'boost' krijgt, blijkt daar een fundamentele technologische vernieuwing de motor van te zijn.
De afbeelding hieronder maakt dat duidelijk. Technologie is dus de aanjager van economische groei. We zitten nu in de fase dat software in alle delen van de samenleving dingen voor ons gaat oplossen
Kondratieff golven Bron: Wikipedia
Hieronder vind je een link naar een blog over hoe je met de Kondratieff golf in je achterhoofd naar de toekomst kunt kijken.
1. Hoe noemde Kondratieff de verschillende fasen in zijn model?
2. Kan een economie voor eeuwig groeien? Wanneer was de laatste keer dat er een neergang plaats vond en hoe wordt deze genoemd?
3. Bedek met een medestudent een voorbeeld van verandering in de produktietechniek die leidt tot economische groei omdat het werk niet meer door mensen maar door machines wordt gedaan.
4. Wat kan internet volgens jullie bijdragen aan economische groei. Wat wordt dank zij internet mogelijk wat zonder economie absoluut onmogelijk zou zijn geweest?
5. Voor welke mensen is jullie voorbeeld van vraag 4 fijn en voor wie minder fijn? Waarom?
Digitale verdienmodellen
Steeds vaker duiken digitale verdienmodellen op, die de concurrentie aangaan met bestaande beroepen. Denk bijvoorbeeld aan Uber als alternatief voor een taxibedrijf en Airbnb om overal ter wereld accommodatie te kunnen huren bij privépersonen waarmee de hotelwereld er een geduchte concurrent heeft bijgekregen. Denk ook aan de reiswereld, waarbinnen de traditionele reisbureau's in aantal sterk zijn verminderd omdat de klant via internet ging boeken.
Opdracht 1
Kijk eens goed om je heen in de wereld en verzamel meer voorbeelden van digitale verdienmodellen die bestaande beroepen onder druk zetten of dwingen hun werkprocessen aan te passen.
Opdracht 2
Welke digitale verdienmodellen zie je in je eigen toekomstige beroepswereld?
Schrijf over je bevindingen een blog en reflecteer ook op je eigen beroepskeuze en de manier waarop jij de 21e eeuw wilt ingaan.
Bekijk de eerste twee video's en lees de informatie die je via de links in de tekst kunt vinden om een eerste indruk te krijgen van wat THE INTERNET OF THINGS is.
Internet of things is de situatie waarin apparaten via sensoren waarschuwen dat je iets moet doen. Je apparaten monitoren de situatie en geven je een seintje of jij kunt met je smartphone een seintje geven dat het apparaat iets moet doen. Een concreet voorbeeld is je koelkast, waarin een sensor constateert dat de groentela bijna leeg is en die vervolgens jou een berichtje stuurt op je telefoon dat je groente moet kopen. Of, een stap verder, alvast de groente als boodschappen in de bestel-app van de supermarkt zet.
Bekijk in de derde video meer mogelijkheden van the Internet of things.
Opdracht: blogbijdrage IoT
Je hebt nu heel veel informatie verzameld over wat IoT is en wat de mogelijkheden er van zijn. Schrijf een blogpost waarin je uitlegt wat IoT is en welke mogelijkheden er zijn. Schrijf bij al die mogelijkheden ook wat jij er van vindt. Positief? Negatief? Uiteraard zet je er ook bij waarom je die mening hebt, of wel: motiveeer je mening. Geef je blogbijdrag de naam IoT en voeg er een (rechtenvrije) foto aan toe.
Geld verdienen met IOT?
Kun je geld verdienen met het internet of things? De Kamer van Koophandel denkt van wel.
Bekijk de video van de Kamer of Koophandel en geef een uitgebreide samenvatting van hun ideeën.
Voeg deze samenvatting toe aan je blog IOT en probeer zelf nieuwe ideeën toe te voegen.
Kamer van Koophandel Geld verdienen met internet of things
Veiligheidsrisico's Internet of Things
a. Lees eerst het krantenartikel uit de Volkskrant van 12 november 2016
b. Wat zijn de gevaren en/of nadelen van IoT op dit moment?
b. Zoek daarna nog 2 artikelen op internet over Internet of Things en veiligheid.
c. Bedenk een toepassing van IOT die in school handig of nuttig zou kunnen zijn.
Voeg de antwoorden en dingen die je bedacht hebt toe aan je blogbijdrage IoT.
Robotisering is de trend dat steeds meer werkzaamheden worden uitgevoerd door robots. Op zich is dit niet nieuw, omdat bijvoorbeeld auto's nagenoeg geheel door robot (geprogrammeerde machines) in elkaar worden gezet. Maar wat wel nieuw is, is dat robots steeds slimmer worden en leervermogen gaan vertonen. De trend is dus dat robots puur menselijke activiteiten gaan uitvoeren.
We gaan eerst eens verkennen op welke terreinen in onze sameneving er nu al robots zijn.
Hieronder vind je twee links over robots die nu al volop in onze werkomgeving worden gebruikt. Lees de informatie van beide links goed door.
Robots zullen als gevolg van de snelle ontwikkelingen in de kunstmatige intellingentie steeds meer werk van mensen overnemen.
Kunstmatige intelligentie is de intelligentie waarmee machines, software en apparaten zelfstandig problemen oplossen. Zij imiteren hierbij het denkvermogen van een mens.
Kunstmatige intelligentie (KI), of artificiële intelligentie (AI) zijn apparaten die reageren op data of impulsen uit hun omgeving, en op basis daarvan zelfstandig beslissingen nemen. Het gaat bij KI dus niet om de rekenkracht, maar om de mogelijkheid (zelfstandig) te leren en beslissingen te nemen.
De apparaten zijn zich echter niet bewust van de taken die ze uitvoeren. Ze volgen algoritmes en herkennen patronen. Door te leren van hun eigen fouten, leveren ze een beter resultaat. Je spreekt dan ook wel van Machine Learning.
Er zijn ook robots die sociale signalen, zoals gezichtsuitdrukking en intonatie, kunnen lezen. Kismet is zo’n robot. Een dergelijke robot – bijna identiek aan de mens – noemen we een cyborg.
Kunstmatige intelligentie kan grote voordelen hebben voor de mensheid. Met name de herkenning van spraak, beeld en patronen, de zelfsturende systemen, vertaalmachines, lopende robots en vraag-antwoordsystemen kunnen ons helpen op het gebied van gemak, gebruikerservaring en efficiency.
Ook de gezondheidszorg verwacht grootse dingen van KI. Een intelligente computer zou kleine veranderingen en afwijkingen veel nauwkeuriger kunnen waarnemen en herkennen dan een arts van vlees en bloed. Ook kunnen zij onvermoeibaar zeer gecompliceerde operaties uitvoeren.
In de praktijk maken we al regelmatig gebruik van KI. Bijvoorbeeld wanneer je googelt. Google laat met behulp van intelligente algoritmes de zoekresultaten zo goed mogelijk aansluiten op jouw wensen. Dat dit ook nadelen heeft, lees je in het dossier Filter Bubble.
Ook robots in fabrieken, virtuele karakters in videogames en automatische autobesturing vallen onder KI. Zo experimenteren o.a. Google, Tesla en Mercedes met zelfrijdende auto’s.
Deze apps op je smartphone maken gebruik van KI:
Virtuele assistenten zoasl Siri, Google Now, Cortana en Facebook M
Klik op de link hieronder om een paar concrete voorbeelden te zien van situaties waarin een robot intelligent mensenwerk (we praten niet over productiewerk) vervangt.
Beantwoord na het lezen van de blog de volgende vragen:
1. Wat is de andere naam voor kunstmatige intelligentie.
2. Omschrijf in eigen woorden wat kunstmatige intelligentie is.
3. Welke menselijke basisemoties kunnen door robots al worden herkend.
4. Kunnen robots met verschillen tussen culturen omgaan? Leg uit aan de hand van voorbeelden waarom wel of niet.
5. Noem nog twee dingen waar robots op dit moment nog niet zo goed in zijn.
Opdracht Robots en jouw toekomstige beroepsomgeving
1. Lees eerst het verhaal van robot Pepper in de Hospitality branche.
a. Vertel waarin Pepper heel succesvol is.
b. Wat is er veranderd voor de menselijke collega's van Pepper?
2. Zie jij in de beroepsomgeving waarvoor je studeert voorbeelden van de inzet van robots?
3. Zie jij in de beroepsomgeving waarvoor je studeert kansen voor en/of bedreigingen van robots voor de manier waarop het werk wordt gedaan?
4. Hoe kijk jij aan tegen de inzet van robots in de samenleving.
Verwerkingsvorm: Schrijf hierover een blogpost en motiveer uitvoerig je visie en je motivatie voor deze visie.
Kunstmatige intelligentie
Kunstmatige intelligentie, in het Engels Artificial Intelligence, is zeer sterk in opkomst.
Chatbots
Chatbots zijn niet meer weg te denken bij de dienstverlening via internet door bedrijven. Je denkt dat je een mens aan de lijn hebt of dat je met een mens aan het chatten bent. Maar dat blijkt dan een chatbot te zijn. Een chatbot is een geautomatiseerde gesprekspartner. Het woord " chatbot" is een samenvoeging van "chat" (gesprek) en "robot".
De meeste chatbots hebben zelfs een naam. Chatbots werken op basis van vraag en aanbod. Je typt een vraag in en de chatbot geeft antwoord. De basis hiervoor is patroonherkenning. In de tekst van de vraag wordt een patroon herkend. Aan elk patroon is een vaste reactie gekoppeld.
Een ding weten we zeker: de ontwikkeling van nieuwe technologie gaat razendsnel. Zo snel dat er al best veel mensen zijn die moeite hebben om dit bij te houden. Het gaat tegenwoordig dan ook sneller dat het ooit vroeger ging. Bekijk maar eens de afbeelding hier boven en kijk eens hoeveel er aan nieuwe technologie is bijgekomen in de laatste 40 jaar.
Er zijn altijd veel voorspellers van de toekomst geweest. Die zijn er ook als het gaat om trends in technologie. Een van de belangrijkste voorspellers is het onderzoeksbueau Gartner. Er wordt namelijk enorm veel bedacht aan nieuwe technologie, maar niet alles wordt ook een succes. Veel bedrijven willen echter toch graag weten waar ze rekening mee moeten houden, al was het alleen maar om hun concurrenten voor te blijven. Voor je het weet ben je uit de markt gedrukt
Opdracht
1. Lees de Nederlandstalige blogpost van Marketingfacts over de voorspellingen van dit bureau voor de belangrijkste trends voor 2016.
2. Ga op zoek naar voorbeelden voor elk van de 10 belangrijkste trends die Gartner voorziet.
Verwerkingsopdracht: schrijf een blogbijdrage waarin je de 10 trends van Gartner noemt en vertelt in eigen woorden wat hij bedoelt. Zet er ook de voorbeelden bij die je hebt gevonden.
De Gartner hypecycle
Het is natuurlijk ook heel leuk om achteraf te kijken hoe die voorspellers het er af hebben gebracht. Kregen ze gelijk, is het uitgekomen wat ze voorspeld hadden? Een mooi manier om te kijken hoe trends verlopen en wat er van ontwikkelingen terecht komt is de zogenaamde hypecycle. Je ziet hier rechts een voorbeeld voor allerlei technologiën. (als je er op klikt wordt de afbeelding groter)
De Gartner hype cycle is een uitvinding van marktonderzoeksbureau Gartner Research. De hype cycle brengt in kaart hoe een nieuwe technologie de hele cyclus doorloopt van belofte tot geaccepteerd product. Daarbij is er halverweg het traject altijd sprake van een tijdelijke, maar soms forse, terugval. En zijn ook technologische ideeën die het niet halen en onderweg sneuvelen. Vooral als blijkt dat consumenten het niet willen.
Gartner Hype Cycle: de fasen
De Gartner Hype Cycle onderscheidt verschillende fasen. De eerste fase is die van de Technology Trigger, waarbij een nieuwe technologie voor het eerst de aandacht trekt van de pers en de media. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij een productlancering.
De tweede fase van de hype cycle is het stadium waarin grote verwachtingen rond het concept ontstaan die, met de wijsheid achteraf, tot het absurde worden opgevoerd. Het hoogtepunt van deze fase heet de Peak of Inflated Expectations (de top van de opgeblazen verwachtingen)
De derde fase is de Trough of Desillusionment (Vallei van Desillusie), de fase waarin de hooggespannen verwachtingen rond de technologie uiteen zijn gespat en de teleurstelling rond de technologie overheerst. Als deze voorbij is, komt er een vierde fase, die opnieuw opgaand is en die de Slope of Enlightenment heet.
De vijfde en afsluitende fase is het Plateau of Productivity, de fase waarin de nieuwe technologie productief wordt en een rendement gaat opleveren. In deze fase is de techniek algemeen geaccepteerd door grote groepen gebruikers. Denk bijvoorbeeld aan het plaatje eerder in dit arrangement waarin je zag hoe lang het duurde voordat internet algemeen en breed geaccepteerd werd.
Opdracht
1. In welke fase van ontwikkeling op de hypecycle staan de "Smart Robots", je weet wel, die robots die taken zelfstandig uitvoeren en waar je eerder al mee kennis hebt gemaakt in dit lesonderdeel. Wat is de verwachting als het gaat om wanneer zulke robots algemeen in onze wereld worden gebruikt? Waar zou jij robots voor willen gebruiken als je de kans zou krijgen? Leg uit waarom je dit vindt.
2. In welke fase van ontwikkeling op de hypecycle staat de techniek voor spraakherkenning? Kun je voorbeelden geven van spraakherkenning uit jouw eigen omgeving? Leg uit wat de voordelen zijn van spraakherkenning.
3. In welke fase van ontwikkeling op de hypecycle staat "The Internet of Things"? Wat is volgens jou de kans dat deze techniek over 10 jaar door jou wordt gebruikt? Leg uit waarom je dit denkt.
4. In welke fase van ontwikkeling op de hypecycle staat de "Mobile Health Monitoring"? Geef voorbeelden van deze techniek. Wat is volgens jou de kans dat deze techniek over 10 jaar door jou of iemand uit je omgeving wordt gebruikt? Leg uit waarom je dit denkt.
Verwerkingsvorm: Schrijf een blogbijdrage over dit onderwerp waarin je bovenstaande 4 vragen bespreekt.
Het arrangement Trends in technologie is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
In dit document zie je de eisen die aan je blog worden gesteld
