Kijk eens naar de volgende plaatjes en stel jezelf de vraag in hoeverre de klant invloed zou willen hebben op de productie daarvan.
Afbeelding: zeer luxe villa
Afbeelding: pepernoten
Waarschijnlijk wil je veel inspraak hebben in de bouw van de zeer luxe villa. Je wilt de grootte van het zwembad zelf bepalen, de inrichting van de woning, etc., etc. Dit in tegenstelling tot de pepernoten. De receptuur en de productie daarvan laat je over aan de leverancier. Als de pepernoten niet smaken, koop je ze de volgende keer waarschijnlijk niet weer.
Het verschil dat hierboven aangegeven staat, is zeer bepalend voor de productieplanning van een bedrijf. De luxe villa wordt in zijn geheel gebouwd naar de wens van de klant (= orderproductie). Van de pepernoten wordt echter een voorraad aangelegd, zodat alle klanten rond december uit de voorraad kunnen kopen en er geen 'nee-verkoop' zal zijn (=voorraadproductie).
Orderproductie = Het produceren op een vraag van de klant of in samenspraak met de klant. Het voordeel is dat er geen voorraden aangehouden worden. Het risico is dat de klant wel moet kunnen betalen na de afronding en dat de producent mogelijk moet investeren in specialistische apparatuur.
Voorraadproductie = Het produceren op voorraad zonder een directe klantvraag. Er ontstaan voorraden waarin geld is geïnvesteerd. Dat brengt een risico met zich mee. Als de klant opeens geen producten koopt, blijf je met een voorraad zitten.
K.O.O.P.
In het geval van de zeer luxe villa dringt de wens van de individuele klant diep door in de bouw van het huis. Bij de pepernoten dringt de wens van de individuele klant nauwelijks door in de productie ervan.
De mate waarin de wens van de individuele klant van invloed is op de productie noemen we het "Klant Order Ontkoppelpunt". Afgekort: K.O.O.P. Het is daarmee het punt in de organisatie waar de planning over gaat in een daadwerkelijke order van de klant.
In het voorbeeld van de villa en de pepernoten zie je beide uiterste punten van het KOOP. Er zijn ook varianten te bedenken, waarbij de wens van de klant deels van invloed is op de productie. Je kunt dan denken aan de meubelindustrie. Hier worden onderdelen en halffabrikaten vooraf gemaakt, waarna de individuele klant kan aangeven welke stof hij op de meubels wil.
In het onderstaande plaatje worden verschillende momenten van een KOOP in een productieproces weergegeven.
Afbeelding: Klant order ontkoppelpunt
Vraag 1
Vraag 2
Invloed van KOOP op de productieplanning
Als Bolletje pepernoten gaat produceren op het moment dat de vraag gaat ontstaan, dan zal zij naar verwachting niet kunnen produceren in hoeveelheden die de afnemer op dat moment vraagt. De afnemer is echter niet bereid om een lange levertijd te accepteren. (Het sinterklaasfeest is dan waarschijnlijk al geweest.)
Daarbij komt dat de productie van pepernoten rendabel wordt op het moment dat het product in grote charges geproduceerd wordt.
Dus zowel markttechnische factoren als productietechnische factoren bepalen dat voor Bolletje het KOOP laat in het productieproces ligt.
Het gevolg is dat de productie gepland wordt aan de hand van prognoses (=salesforecast) en dat de klant gaat bestellen uit een voorraad.
Dit zie je weergegeven in het onderstaande plaatje.
Afbeelding: Klant bestelt uit de voorraad
Vraag 3
Verwachte verkopen
In het onderstaande plaatje zie je een verkoopprognose van Bolletje.
Afbeelding: een salesforecast van Bolletje
De grafiek geeft aan hoe de verwachte verkopen in de verschillende maanden zullen zijn. De baseline is de verwachte verkoop. Waarbij een index van 100 de gemiddelde verkoop weergeeft. De baseline schommelt gedurende het jaar dus rond de 100 punten. Daarbij zie je hoe de grafiek wordt op het moment dat er een actie loopt of wanneer Bolletje in het 'seizoen'' zit. De vraag gaat dan pieken en als bedrijf dien je daarop voorbereid te zijn.
Bolletje maakt daarom vanuit het verkoopjaarplan een productiejaarplan. Dit is een globaal plan en op basis hiervan wordt beoordeeld of de productiefactoren voldoende zijn. Voorbeelden van productiefactoren zijn:
personeelscapaciteit
opslagcapaciteit
beschikbaarheid van apparatuur
beschikbaarheid van grondstoffen / halffabrikaten
eigenschappen van het product
doorlooptijd van het product
Vanuit het productiejaarplan wordt een productieplanning op middellange termijn opgesteld (een planning voor de komende 12 - 16 weken). Daaruit wordt een productieplanning voor de komende week opgesteld, zodat uiteindelijk een dagelijkse productieopdracht naar de lijn gebracht kan worden.
Dat zie je in het onderstaande plaatje weergegeven.
Afbeelding: van jaarplanning naar productieopdracht
Bij het opstellen van de productieopdracht is het uitgangspunt:
minimaliseren van het aantal omstellingen
optimaliseren van de personeelsplanning
Productieopdracht
Waarschijnlijk werk je dagelijks met productieopdrachten en voldoen deze over het algemeen aan de uitgangspunten van weinig omstellingen en een optimale bezetting van lijnen en personeel. Het ultieme streven is een maximale benutting van de beschikbare capaciteit in zo lang mogelijke runs.
Hieronder zie je een plaatje van de bezetting van de knäcklijn in 2013.
Afbeelding: productieuren knäcklijn
Er zijn in een productie echter altijd uitzonderingen en plotselinge afwijkingen of bijstellingen. Dat kan bijvoorbeeld ontstaan wanneer de voorraad sterk afgenomen is. Er kan dan besloten worden een extra productieopdracht in te voeren zodat aan de klantvraag kan worden voldaan. Deze beslissing heeft zijn gevolgen op de werkvloer. Je zult vaker moeten omstellen en je maakt kleinere charges. Niet optimaal want er worden hogere productiekosten gemaakt. Aan de andere kant wil Bolletje na het seizoen ook niet blijven zitten met voorraden. Deze zijn een seizoen later over datum en kunnen niet meer verkocht worden.
In de onderstaande grafiek zie je een voorbeeld van het voorraadverloop van Bolletje over 2011.
Afbeelding: voorraadverloop 2011
Vraag 4
Bewaken planning
De productieopdrachten zijn gebaseerd op een normaal productieverloop. Wanneer er geen bijzonderheden in de productie zijn, kun je er van uit gaan dat je de planning gaat halen. Toch moet je altijd alert zijn op factoren die het productieverloop op korte of lange termijn kunnen verstoren. Snel ingrijpen zorgt er mogelijk voor dat je geen achterstand gaat oplopen.
Factoren die van invloed zijn op een efficiënte productie zijn de 7 dodelijke verliezen. Bij Bolletje worden deze TIMWOOD genoemd. Dat is een ezelsbruggetje voor de eerste letters van de Engelse woorden. Deze volgorde gebruikt Bolletje:
Transport (= transport; te lange transportlijnen)
Inventory (= te veel voorraad)
Motion (= te veel beweging; te lange looplijnen voor materiaal en producten)
Waiting (= wachten op product)
Overprocessing (= te mooi geproduceerde producten)
Overproduction (= te veel geproduceerd)
Defects (= defecten of afgekeurde producten door afwijkingen of fouten; producten zijn buiten de specificatie)
Afbeelding: Niet in elk bedrijf worden exact dezelfde 7 dodelijke verliezen gebruikt. In dit plaatje zie je een iets andere opsomming.
Voor het bedrijf (kosten) en voor het bewaken van de productieplanning is het belangrijk de 7 dodelijke verliezen zo klein mogelijk te houden.
OEE
De 7 dodelijke verliezen hebben een directe relatie met de hoeveelheid die er op een productiedag geproduceerd wordt. Stel je voor dat je lang moet wachten op nieuw deeg, dan ontstaat er een gat in de productie en zul je minder rollen beschuit of pakjes knäck kunnen produceren.
Jullie heartbeatbord zal rode cijfers laten zien. De cijfers op het heartbeatbord worden gebruikt voor de berekening van de Overall Equipment Effectiveness (OEE). Vrij vertaald wil OEE zeggen de "effectiviteit van het machinepark". Ondanks dat er meerdere definities van OEE worden gebruikt in productiebedrijven wordt de OEE over het algemeen berekend door de effectieve productietijd te delen door de geplande productietijd en dit te vermenigvuldigen met 100%.
Met andere woorden wanneer één van de 7 dodelijke verliezen optreden, zal direct de OEE achteruit gaan. Als bedrijf produceer je dan slechter en er bestaat een kans dat de klant dit ook merkt. Bijvoorbeeld in een 'nee-verkoop' of te veel breuk in een verpakking.
Het arrangement Wiki 2: bewaken planning is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteurs
Annet Eendhuizen
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2016-02-12 14:08:34
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
