Nationaal-socialisme

Nationaal-socialisme

A vooraf

Leerdoelen

 

De opkomst van het nationaal-socialisme in Duitsland 
De vijfde opdracht gaat over de opkomst van de politieke beweging die Adolf Hitler aan de macht zou brengen, het nationaal-socialisme. Hoe kwamen de Duitsers ertoe, hun steun te geven aan een partij die de democratie wilde afschaffen en opnieuw een wereldoorlog wilde beginnen? 

Aan het eind van deze les:

  • Kun je de belangrijkste kenmerken van het nationaal-socialisme in Duitsland;
  • kun je aangeven welke invloed het nationaal-socialisme had op de ontwikkelingen in Duitsland tussen de wereldoorlogen;
  • begrijp je hoe de opkomst van het nationaal-socialisme mede oorzaak werd van het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Eindproduct-Werkwijze

 

Eindproduct 
Als eindproduct van deze les maak je een presentatie over kinderen tijdens de dictatuur van het nationaal-socialisme. 

Werkwijze 
Groepsgrootte 
Je werkt alleen. 

Benodigdheden

  • een computer met internet;
  • powerpoint of een ander presentatieprogramma.

Tijd 
Je hebt ongeveer drie lessen nodig voor deze opdracht.

B Aan de slag

Stap 1

Oorzaken Tweede Wereldoorlog

Duitsland kreeg het als verliezer van de Eerste Wereldoorlog zwaar te verduren. 
De geallieerden legden de schuld van de oorlog geheel bij Duitsland. Daarom legden ze Duitsland een strenge vrede op: de Vrede van Versailles. 

Duitsland verloor grondgebied en haarkoloniën. Het land werd ontwapend en veroordeeld tot torenhoge herstelbetalingen. Dat was compensatie voor alle schade en het leed van de oorlog. Deze maatregelen bij elkaar krenkten Duitsland tot op het bot.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Economie

In de eerste jaren na de oorlog waren de voedselprijzen in Duitsland hoog en er was armoede en werkloosheid. Amerikanen kwamen met economische steunprogramma's: het Dawes- en hetYoungplan.

Dat waren leningen waarmee de Duitse economie weer op gang werd geholpen. Daardoor steeg de welvaart in Duitsland. In de periode 1925 - 1929 was er redelijke voorspoed. Berlijn stond bekend om zijn hippe en gewaagde uitgaansleven. 


Toen in 1929 de economie van de VS in een diepe crisis raakte, werden de leningen stopgezet. Duitse bedrijven gingen failliet en de werkloosheid in Duitsland steeg dramatisch.

 

Filmpje:
http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_01/Tour%20Around%20Berlin%20In%201929.mp4

 

 

 

Economie - 2

Na de beurskrach van New York in 1929 raakte de wereldeconomie in een diepe depressie. Ook de Duitse economie kwam zowat stil te liggen. De werkloosheid steeg en de onvrede groeide snel. In die sfeer groeide de aanhang van de partij van Adolf Hitler. 

Toen Hitler in 1933 aan de macht kwam, hervormde hij de economie. De Duitse economie werd een oorlogseconomie. Het werk stond in dienst van een naderende oorlog. 

De werkloosheid werd 'opgelost' door investeringen in de infrastructuurzoals snelwegen (Autobahnen) en de wapenindustrie. Ook door herinvoering van de dienstplicht daalde de werkloosheid.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
Filmpje:
http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_01/1933%20Hitler%20initiates%20the%20Autobahn.mp4
 
 
 
 

Opkomend extremisme

Het keizerrijk Duitsland hield in 1918 met het einde van de oorlog op te bestaan. Duitsland werd een republiek genoemd naar het stadje Weimar. Daar werd de nieuwe grondwet van Duitsland afgekondigd. 

Sociaaldemocraten riepen de republiek uit en regeerden Duitsland in de periode 1918 - 1933. De democratie in Duitsland had het zwaar te verduren onder aanvallen van communisten ennationaal-socialisten. 

Aan de linkerkant dreigde het gevaar van een communistische revolutie. Aan de rechterkant stonden de nationaal-socialisten van Hitler klaar om de macht over te nemen. 

Op de afbeelding zie je een verkiezingsaffiche van de sociaal-democraten. Deze toont de vijanden van de Weimar-regering: conservatieve aanhangers van het keizerrijk, nationaal-socialisten en communisten.

 
 

Stap 1 A

De situatie in Duitsland

Duitsland werd hard getroffen door de crisis in 1929. Bedrijven en banken gingen failliet en de werkloosheid steeg snel. Vele Duitsers leidden vanaf 1929 een zeer armoedig bestaan. 

De democratische partijen die vanaf 1918 de Weimarregering hadden gevormd, kregen van veel Duitsers de schuld. Anti-democratische partijen zoals de communisten en de nationaal-socialisten (NSDAP) van Adolf Hitler, kregen veel politieke steun. Deze partijen beloofden een uitweg uit de ellende. 

Na de verkiezingen in 1930 steeg de NSDAP van 12 naar 107 zetels en werd in één klap de tweede partij van Duitsland. De politiek van Duitsland verkeerde in een diepe impasse omdat er geen basis meer was voor politieke samenwerking.

 

 

 

 

 

 

 

De situatie in Duitsland

Door het gebrek aan vertrouwen in de democratische partijen kregen allerleisplinterpartijen de kans om in het parlement te komen. In 1930 waren er acht partijen met minder dan twintig zetels, die samen bijna 20 procent van de stemmen hadden gekregen. Door het gebrek aan samenwerking verschoof de macht naar rijkspresident Von Hindenburg die min of meer op eigen houtje opereerde. 

Intussen werd het straatbeeld beheerst door straatgevechten tussen knokploegen van communisten en nationaal-socialisten. Deze politieke uitersten wilden de macht en waren elkaars doodsvijanden. 
In 1930 werden alleen in Pruisen al 2500 gevechten gemeld waar de SA van Adolf Hitler bij was betrokken. De economische crisis van 1929 leidde tot een politiek explosieve situatie in Duitsland.

 
 

Stap 1 B

Stap 2

De loopgravenoorlog

 

 

 

Oorzaken Eerste wereldoorlog

Voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog waren meerdere oorzaken:

Rivaliteit Frankrijk - Duitsland
In 1870 verloor Frankrijk een oorlog met de Duitse staten onder leiding van Pruisen. Frankrijk werd militair vernederd en werd gedwongen tot het betalen van forse herstelbetalingen. Ook verloor het de economische belangrijke provincies Elzas en Lotharingen aan Duitsland. Het verlangen naar wraak en genoegdoening in Frankrijk was daarom groot.

 

 

Bondgenootschappen
Duitsland had een bondgenootschap met Oostenrijk-Hongarije en Italië. Frankrijk voelde zich bedreigd en zocht toenadering tot het tsaristische Rusland. In 1907 sloot ook Groot-Brittannië zich aan bij Frankrijk en Rusland om tegenwicht te bieden aan het machtige Duitsland.

Er stonden twee groepen tegenover elkaar: de Centralen (Duitsland en bondgenoten) en de Entente (Rusland, Frankrijk en Groot Brittannië). Bondgenoten beloofden elkaar militaire steun als één van hen werd aangevallen. Door deze wederzijdse beloften werd de kans op een oorlog groter.

 

 

Imperialisme/kolonialisme
De strijd om de koloniën versterkte de rivaliteit tussen de landen in Europa. De Duitse keizer Wilhelm II wilde meedoen in de strijd om de koloniën. In korte tijd liet hij een sterke militaire vloot bouwen. Zijnkoloniale ambitie was bedreigend voor het koloniale rijk van Groot-Brittannië.

 

 

Wapenwedloop/militarisme
Duitsland was vanaf 1871 een keizerrijk onder leiding van Wilhelm I. Het land werd door een snelle industrialisatie een belangrijke economische en militaire macht. De opkomst van Duitsland verstoorde het machtsevenwicht in Europa. Het gevolg was een wapenwedloopwaarbij landen probeerden om meer en betere wapens te hebben dan de concurrerende landen.
Als gevolg van de industriële ontwikkeling had het wapentuig alsmaar meer vernietigingskracht. We kunnen de Eerste Wereldoorlog dan ook zien als de eerste industriële oorlog.

 

Nationalisme
De toenemende rivaliteit tussen de grootmachten in en buiten Europa uitte zich in een sterk opkomend nationalisme. De nationale eer van Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland was in het geding.

De landen voerden een wapenwedloop om de rivalen op militair gebied voor te zijn. De ingevoerde dienstplicht had tot gevolg dat de legers uit miljoenen soldaten bestonden. Toen de oorlog uitbrak gingen veel soldaten optimistisch de oorlog in om de eer van het vaderland te verdedigen.
 

Oorzaken Tweede Wereldoorlog

Duitsland kreeg het als verliezer van de Eerste Wereldoorlog zwaar te verduren. 
De geallieerden legden de schuld van de oorlog geheel bij Duitsland. Daarom legden ze Duitsland een strenge vrede op: de Vrede van Versailles. 

Duitsland verloor grondgebied en haar koloniën. Het land werd ontwapend en veroordeeld tot torenhoge herstelbetalingen. Dat was compensatie voor alle schade en het leed van de oorlog. Deze maatregelen bij elkaar krenkten Duitsland tot op het bot.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Economie

In de eerste jaren na de oorlog waren de voedselprijzen in Duitsland hoog en er was armoede en werkloosheid. Amerikanen kwamen met economische steunprogramma's: het Dawes- en het Youngplan.

 

 

 

Dat waren leningen waarmee de Duitse economie weer op gang werd geholpen. Daardoor steeg dewelvaart in Duitsland. In de periode 1925 - 1929 was er redelijke voorspoed. Berlijn stond bekend om zijn hippe en gewaagde uitgaansleven. 

Toen in 1929 de economie van de VS in een diepe crisis raakte, werden de leningen stopgezet. Duitse bedrijven gingen failliet en de werkloosheid in Duitsland steeg dramatisch.

 

Bekijk het filmpje op de onderstaande link:

http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_01/Tour%20Around%20Berlin%20In%201929.mp4
 
 

Economie - 2

 

Na de beurskrach van New York in 1929 raakte de wereldeconomie in een diepe depressie. Ook de Duitse economie kwam zowat stil te liggen. De werkloosheid steeg en de onvrede groeide snel. In die sfeer groeide de aanhang van de partij van Adolf Hitler. 






Toen Hitler in 1933 aan de macht kwam, hervormde hij deeconomie. De Duitse economie werd een oorlogseconomie. Het werk stond in dienst van een naderende oorlog. 

De werkloosheid werd 'opgelost' door investeringen in deinfrastructuur zoals snelwegen (Autobahnen) en de wapenindustrie. Ook door herinvoering van de dienstplicht daalde de werkloosheid

 

Bekijk het filmpje op de onderstaande link:

http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_01/1933%20Hitler%20initiates%20the%20Autobahn.mp4
 
 

Opkomend extremisme

Het keizerrijk Duitsland hield in 1918 met het einde van de oorlog op te bestaan. Duitsland werd een republiek genoemd naar het stadje Weimar. Daar werd de nieuwe grondwet van Duitsland afgekondigd. 

Sociaaldemocraten riepen de republiek uit en regeerden Duitsland in de periode 1918 - 1933. De democratie in Duitsland had het zwaar te verduren onder aanvallen vancommunisten en nationaal-socialisten. 

Aan de linkerkant dreigde het gevaar van een communistische revolutie. Aan de rechterkant stonden de nationaal-socialisten van Hitler klaar om de macht over te nemen. 

Op de afbeelding zie je een verkiezingsaffiche van de sociaal-democraten. Deze toont de vijanden van de Weimar-regering: conservatieve aanhangers van het keizerrijk, nationaal-socialisten en communisten.

 

 

 

 

 

 

 

Tweede Wereldoorlog

 

 

 

 
 
 

Stap 2 A

 
 
 
 

De Weimarrepubliek 
Opdracht 1. Lees de onderstaande tekst

Tweede Wereldoorlog

 

 

Neem het schema over en zet de letters van de onderstaande namen en begrippen op de juiste plaats in het schema.

Duitsland en de crisis.

Tot 1923 Vredesvedrag:                          ...1...                                        Economie:                                 ...2...                      
  Duitse regering: ...3... Politieke partij: ...4...
1923-1929 Herstelplan: ...5... Hitler: ...6...
  Cultureel centrum: ...7... Economie: ...8...
Na 1929 Straatgevechten: ...9... Economie: ...10...
  Verliezers: ...11... Winnaars: ...12...                 
 

a. NSDAP en KPD

e. Wereldcrisis

i. Mein Kampf

b. SPD

f. Versailles

j. Weimar

c. Inflatie

g. SA

k. Welvaart

d. Dawes en Young

h. Middenpartijen

l. Berlijn

 

 

 

  Aan de slag - Stap2Nationaal-socialisme
 
 

De Weimarrepubliek 
Opdracht 1. 
Ga naar de Kennisbank Geschiedenis:

KennisbankTwee wereldoorlogen


Neem het schema over en zet de letters van de onderstaande namen en begrippen op de juiste plaats in het schema.

Schema
 
a. NSDAP en KPD e. Wereldcrisis i. Mein Kampf
b. SPD f. Versailles j. Weimar
c. Inflatie g. SA k. Welvaart
d. Dawes en Young h. Middenpartijen l. Berlijn




Lees verder op pagina 2.

Opdracht 2. 
Bekijk het filmpje over Berlijn in 1929 

Filmpje:
http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/T09_01/Tour%20Around%20Berlin%20In%201929.mp4 


Welke drie bewijzen zie je voor de welvaart van Duitsland vlak voor de crisis uitbrak? Noem een belangrijke oorzaak van deze welvaart. 

Vergelijk je antwoorden met die van een medeleerling.

Stap 3

http://www.studiogeschiedenis.nl/onderbouw/KB/afbBlauw2/home.pngInleiding - Het nationaal-socialisme en het communisme

Klik op het witte vierkantje hierboven en lees de tekst

 

B  Aan de slag - Stap3Nationaal-socialisme

Adolf Hitler 
klik op het witte vierkantje en lees de tekst bij de onderdelen ‘Communisme’ en 'nationaal-socialisme'.

 
  1. Kies het tweede onderdeel 'Nationaal-socialisme' en bestudeer het onderwerp 'Politieke situatie in Duitsland' op pagina 2.
  2. Kies het vierde onderdeel 'Personen' en lees de uitspraak van Hitler.

Bij de Tweede Wereldoorlog denkt iedereen natuurlijk aan de Duitse leider Adolf Hitler. Hij maakte de nationaal-socialistische partij groot en wist van Duitsland een dictatuur te maken. Wie was hij en welke politieke ideeën had hij? 

Probeer samen met een klasgenoot onderstaande vragen over Hitler te beantwoorden. Laat de antwoorden zien aan je docent.

  1. Noem drie zaken die Hitler sterk hebben beïnvloed voordat hij lid werd van de NSDAP. Leg uit welke invloed deze zaken op hem hadden.
  2. Wat voor mensen werden vooral lid van de NSDAP - en waarom?
  3. Onder welke omstandigheden schreef Hitler zijn boek Mein Kampf?
  4. Waarom had Hitler weinig succes in de jaren tussen 1923 en 1929?

Stap 4

 

Het nationaal-socialisme 
 

Ga naar ''Stap 3'' en klik op het witte vierkantje. lees vervolgens het stuk: 'Het nationaal-socialisme'
 

Bekijk nu ook de andere onderdelen. 
Vergeet niet de afbeeldingen te bestuderen. 
Bekijk nu de 5 onderstaande afbeeldingen en maak de oefening:

Oefening Het Nationaal-socialisme
 

Bekijk de afbeelding 'Erst Essen, dann miete' hiernaast. 
Bedenk daar zelf een bijschrift bij! 
Schrijf dit op en vergelijk het met dat van een klasgenoot.

Stap 4 A

Stap 5

  • Het arrangement Nationaal-socialisme is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Floris Sieffers
    Laatst gewijzigd
    2015-11-19 16:39:33
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van