Welkom bij de introductieles over evolutie, tijdens deze les gaan we een aantal misconcepten met betrekking tot evolutie tackelen.
Darwin en Natuurlijke selectie
Darwin publiceerde zijn beroemdste boek met zijn evolutieleer ,"On the Origin of Species", in 1859. Die evolutieleer was onder anderen gebaseerd op het werk van de geoloog Lyell en de econoomMalthus.
Volgens Lyell was de structuur van het aardoppervlak (bergen, valleien, rivieren e.d.) geleidelijk ontstaan door de inwerking van ook nu nog bestaande krachten. De snelheid van die veranderingen is zo gering, dat de aarde veel ouder zou moeten zijn dan men tot dan toe aannam. Men schatte de aarde toen 6000 jaar. Nu schat men de ouderdom van de aarde 4.5 miljard jaar.
Malthus was een van de eersten die pleitten voor geboortebeperking. Door de groei van de bevolking zou er voedsel gebrek komen en dus een verschrikkelijke "strijd om het bestaan" (=struggle for life).
De struggle for life werd door Darwin gezien als de drijvende kracht achter het ontstaan en het veranderen van soorten.
Het boek van Darwin was een groot succes. Darwin schreef in dit boek, uit angst voor opwinding, vrijwel niets over de afstamming van de mens.
Veel van zijn volgelingen concludeerden dat de mens van de apen afstamt.Vooral die gedachte was zo in tegenspraak met het scheppingsverhaal, dat er in kerkelijke kringen grote opwinding ontstond over het boek.
Later schreef Darwin een apart boek over de afstamming van de mens waarin hij zegt "We moeten echter niet in de dwaling vervallen van te vooronderstellen dat de voormalige voorvader van den geheelen stam der apen, met uitsluiting van den mensch, identisch was met, of zelfs zeer sterk leek op eenige bekende aapsoort."
Genotype/Fenotype
Evolutietheorie
Onder het begrip evolutie verstaan we de ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen. Hierbij moeten we niet vergeten dat de evolutie een theorie is. Dit wil zeggen dat het nog niet bewezen is omdat er (nog) niet genoeg bewijs is om het 100% zeker te weten. Wel is het met afstand de beste theorie met betrekking tot het ontstaan van leven. De evolutietheorie gaat uit van veranderingen in het genotype, dit zorgt voor veel variatie(verschillen) binnen een soort door geslachtelijke voortplanting en mutaties.
Fenotype en Genotype
De erfelijke informatie zoals ze in de chromosomen te vinden zijn noemen we het genotype. Alle genen same noemt men het genotype. Iemand zijn chromosomen bevatten de informatie voor zijn natuurlijke haarkleur.
De uiterlijke waarneembare eigenschappen van een persoon noemen we het fenotype. het fenotype komt tot stand door de informatie van het genotype. Wanneer er op je genotype staat dat je bruin haar hebt, zal je van nature bruin haar krijgen. wel kan het fenotype veranderen door bijvoorbeeld bij de kapper je haar te laten verven.
Oefening: Genotype/Fenotype
Oefening: Genotype/Fenotype
0%
Vul bij vraag 1 het juiste woord in genotype/fenotype.
Hiernaast zie je een afbeelding van de koolmees in zijn leefomgeving. Deze leefomgeving stelt eisen aan deze koolmees. De koolmees moet kunnen omgaan met de invloeden van het milieu om succesvol te kunnen zijn. Zo moet de koolmees tegen de hoeveelheid neerslag kunnen. Ook moet hij in staat zijn om te kunnen omgaan gaan met de temperatuur in zijn leefomgeving. Hij moet het overdag niet te warm hebben en 's nachts moet hij niet bevriezen. De koolmees moet sneller zijn dan de kat, of betere ogen hebben dan de kat, zodat hij de kat op tijd ziet aankomen. Daarnaast moet zijn snaveltje stevig genoeg zijn om kleine insecten te pletten en dus op te eten. Met andere woorden: de koolmees moet aangepast zijn aan de druk, of stress vanuit het milieu. De druk van deze milieu-eisen op het organisme noemen we de selectiedruk. Als een dier moet weglopen voor zijn vijand, dan drukt de selectie op de snelheid van het dier. De natuurlijke selectie zorgt dan voor snelle dieren, omdat de langzaamste dieren sterven. Als een dier zich moet verstoppen voor zijn vijand, dan zal de selectiedruk niet liggen op de snelheid van het dier, maar op de camouflage van het dier. Niet het snelste dier zal dan overleven, maar het dier dat het minste opvalt in zijn omgeving is het beste aangepast en zal overleven. Om weer terug te komen bij de koolmees. Er is vanuit de leefomgeving van de koolmees selectiedruk vanuit de levende natuur (biotische factoren) en er is vanuit de leefomgeving van de koolmees selectiedruk vanuit de niet-levende natuur (abiotische factoren). Deze selectiedruk kunnen we samenvatten met de 3V's. Organismen moeten strijden voor voedsel, moeten zorgen dat ze veilig zijn en ze moeten zich kunnen voortplanten. Organismen, of beter gehele soorten die niet meer in staat zijn te voldoen aan de drie V's die de natuur stelt, zullen uiteindelijk uitsterven.
Het arrangement Evolutie is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Tommie Van Moorsel
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2016-02-05 13:01:51
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Darwin publiceerde zijn beroemdste boek met zijn evolutieleer ,"On the Origin of Species", in 1859. Die evolutieleer was onder anderen gebaseerd op het werk van de geoloog Lyell en de econoom
